• Nie Znaleziono Wyników

„W SAMO POŁUDNIE”

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "„W SAMO POŁUDNIE”"

Copied!
41
0
0

Pełen tekst

(1)

„W SAMO POŁUDNIE”

Wybory 4 czerwca 1989 r.

(scenariusz lekcji)

Zajęcia przeznaczone są dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, realizacja zajęć w ciągu 2 godzin lekcyjnych (90 minut).

(2)

SpiS treści

Scenariusz lekcji . . . 3

Materiał nr 1. . . 6

Materiał nr 2. . . 7

Materiał nr 3. . . 8

Materiał nr 4 . . . 9

Materiał nr 4a . . . .10

Materiał nr 5. . . .11

Materiał nr 5a . . . .12

Materiał nr 6. . . .13

Materiał nr 6a . . . .14

Materiał nr 7. . . .15

Materiał nr 7a . . . .16

Materiał nr 8. . . .17

Materiał nr 9. . . .18

Materiał nr 10 . . . .19

Materiał nr 11 . . . 20

Materiał nr 12 . . . .21

Prezentacja – część 1 . . . .23

Prezentacja – część 2 . . . .28

Prezentacja – część 3 . . . .34

Prezentacja – część 4 . . . .38

Prezentacja – część 5 . . . .40

(3)

3 cele:

po zakończeniu lekcji uczeń powinien:

wyjaśnić, co to są wolne wybory,

X

porównać wybory odbywające się w okresie PRL przed 1989 r. z wyborami 4 czerwca 1989 r.,

X

ocenić, na ile wybory 4 czerwca 1989 r. spełniały warunki wolnych wyborów w demokratycznym

X

państwie,

ocenić rolę przełomu 1989 r. w najnowszej historii Polski,

X

wymienić czołowe postacie życia politycznego w 1989 r. (zarówno ze strony komunistycznego apara-

X

tu władzy, jak i opozycji antykomunistycznej).

Metody i forMy pracy:

praca z tekstem źródłowym i źródłem ikonograficznym,

X

praca w grupach,

X

elementy rozmowy nauczającej.

X

środki dydaktyczne:

wykresy ilustrujące:

X

– frekwencję wyborczą i przykładowe wyniki wyborów parlamentarnych w PRL (materiał nr 1, 2 i 3), – frekwencję wyborczą i wyniki wyborów 4 czerwca 1989 r. (materiał nr 7 i 7a),

– frekwencję wyborczą i przykładowe wyniki wyborów parlamentarnych z lat 1989–2005 (materiał nr 4, 4a, 5, 5a, 6 i 6a),

krótki tekst opisujący genezę i sposób przeprowadzenia wyborów 1989 r. (materiał nr 12),

X

prezentacja multimedialna poświęcona wyborom 1989 r.,

X

krótkie biogramy „drużyny Wałęsy” i kandydatów na posłów i senatorów ze strony PZPR (materiał

X

nr 8 i 9),

komunikaty Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) z 8 czerwca 1989 r. (materiał nr 10 i 11).

X

ScENArIUSz lEkcjI

(4)

4

przebieg zajęć:

W ramach przygotowania się do lekcji uczniowie mogą przeprowadzić krótką ankietę wśród ro-

X

dziców/znajomych, pytając ich, jak zapamiętali 4 czerwca 1989 r. Wyniki ankiety można przedstawić w przedostatnim punkcie lekcji.

Zapytaj uczniów, jakie wybory można nazwać wolnymi wyborami? Propozycje odpowiedzi zapisuj na

X

tablicy. Poproś o skonkretyzowanie odpowiedzi typu „demokratyczne” – tzn. jakie? Na tablicy powinny się znaleźć 4 przymiotniki określające wolne wybory – powszechne, równe, tajne, bezpośrednie.

Podziel uczniów na 4–6 grup. Grupom rozdaj wykresy ilustrujące wyniki wyborów w PRL i wyniki

X

wyborów z lat III RP (materiał nr 1, 2, 3, 4, 4a, 5, 5a, 6 i 6a). Poproś o pogrupowanie wykresów na 2 zestawy i wyjaśnienie kryterium podziału.

Reprezentanci grup krótko przedstawiają propozycje podziału i kryteria, jakimi się kierowali. Dalsza

X

praca zależy od tego, czy przynajmniej jednej z grup udało się podzielić wykresy prawidłowo, tzn. pogru- pować na te przed i po 1989 r. (kryterium „przed 1989” – 3 partie, prawie identyczne wyniki z miażdżącą przewagą PZPR, brak Senatu, frekwencja wyborcza). Jeśli nie, musisz zaproponować taki podział i wyja- śnić, dlaczego.

Poproś grupy o zastanowienie się, na co wskazują różnice w wynikach wyborów przed i po 1989 r.

X

Uporządkuj wypowiedzi, wyjaśniając krótko, na czym polegały wybory w PRL. Zaznacz, iż nawet kandy- daci określani jako bezpartyjni, w rzeczywistości byli wskazywani przez PZPR.

Poproś uczniów o przeczytanie krótkiego tekstu o genezie i sposobie przeprowadzenia wyborów

X

1989 r. (materiał nr 12). Zwróć uwagę, że w 1989 r. wybierano według reguł wolnych wyborów tylko 35 proc. Sejmu, a w pełni wolne były jedynie wybory do Senatu. Wypowiedz zilustruj pierwszą częścią prezentacji multimedialnej „Wybory 4 czerwca 1989 r.”. Poinformuj, że część środowisk opozycyjnych (np.

Solidarność Walcząca) nie uznała kompromisu zawartego przy Okrągłym Stole (slajd 5 z części 1). Poproś uczniów o zastanowienie się, jakie kroki powinna podjąć opozycja, aby uzyskać maksimum miejsc z przy- dzielonej jej puli sejmowej. Odpowiedzi zapisuj na tablicy.

Pokaż drugą część prezentacji „Wybory 4 czerwca 1989 r.” ilustrującą przygotowania do wyborów.

X

Poproś o prognozę, ile miejsc weźmie opozycja, a ile strona partyjna przy takich działaniach?

(5)

5

MATErIAŁY

(6)

6

(7)

7

(8)

8

(9)

9

(10)

10

(11)

11

(12)

12

(13)

13

(14)

14

(15)

15

(16)

16

(17)

17

Materiał nr 8

Senat

WŁADYSŁAW FINDEISEN

Kandydata rekomenduje Komitet Obywatelski „Solidarność”. Ma 63 lata, jest profesorem Politechniki War- szawskiej, przewodniczy Prymasowskiej Radzie Społecznej.

ANNA RADZIWIŁŁ

Kandydatkę rekomenduje Komitet Obywatelski „Solidarność”. Ma 50 lat, jest doktorem nauk humanistycz- nych, historykiem, pedagogiem, wieloletnim nauczycielem warszawskich liceów. W okresie stanu wojen- nego działała w Prymasowskim Komitecie Pomocy Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom.

WITOLD TRZECIAKOWSKI

Kandydata rekomenduje Komitet Obywatelski „Solidarność”. Ma 63 lata, jest profesorem, ekonomistą, pracownikiem Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, działa w Prymasowskiej Radzie Społecznej.

STANISŁAW KWIATKOWSKI

Kandydata rekomenduje Stowarzyszenie Dziennikarzy PRL. Ma 50 lat, jest profesorem i publicystą, dyrek- torem Centrum Badań Opinii Społecznej. Należy do PZPR.

TADEUSZ SZNUK

46 lat, dziennikarz i lektor Polskiego Radia, inżynier elektronik, pilot samolotowy i śmigłowcowy, bezpar- tyjny.

LONGIN PASTUSIAK

54 lata, profesor, amerykanista, pracownik Polskiego Instytutu Studiów Międzynarodowych. Należy do PZPR.

(18)

18

Materiał nr 9

Z komunikatu Rady Państwa w sprawie utworzenia okręgów wyborczych do Sejmu:

Województwo stołeczne warszawskie: Dzielnica Warszawa Śródmieście: Liczba mandatów – 2, Numery mandatów – 1, 2

Przeznaczenie mandatów: PZPR – 1, Bezpartyjni – 1 Mandat nr 1 – PZPR

ANDRZEJ WOJCIECH BRATKOWSKI

53 lata, inżynier budownictwa lądowego, pracownik Centralnego Ośrodka Badawczo-Projektowego Bu- downictwa Przemysłowego „Bistyp”, zamieszkały Warszawa Śródmieście.

MACIEJ DUBOIS

56 lat, adwokat, zespól adwokacki nr 25 w Warszawie, zamieszkały Warszawa Wola, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie.

MACIEJ TADEUSZ PACUŁA

39 lat, dziennikarz, Ośrodek Dziennikarstwa Stowarzyszenia Dziennikarzy PRL, zamieszkały Warszawa Śródmieście.

GRZEGORZ TUDEREK

50 lat, inżynier budownictwa CHZB Budimex, zamieszkały Warszawa Ochota.

Mandat nr 2 – bezpartyjni ANDRZEJ ŁAPICKI

65 lat, aktor, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Warszawie, zamieszkały Warszawa Mokotów, Komitet Obywatelski „Solidarność”.

JAN JERZY MAJDECKI

69 lat, dziennikarz, wydawnictwo „Odpowiedzialność i Czyn”, zamieszkały Warszawa Śródmieście, katolik JERZY URBAN

55 lat, dziennikarz, Komitet do spraw Radia i Telewizji, zamieszkały Warszawa Mokotów

(19)

19

Materiał nr 10

(20)

20

Materiał nr 11





(21)

21

Materiał nr 12

„[…] Morale społeczeństwa mocno podbudowały kolejne pielgrzymki Jana Pawła II do Polski (1983 i 1987 r.). We wrześniu 1986 r. Lech Wałęsa powołał pierwszą od czasu wprowadzenia stanu wojennego jawną, choć nielegalną, strukturę „Solidarności” (Tymczasową Radę NSZZ „Solidarność”). W 1988 r. po- garszająca się sytuacja gospodarcza i wzrost cen doprowadziły do wybuchu fali strajków (kwiecień–maj, sierpień–wrzesień). W rezultacie władze ogłosiły gotowość do rozmów z opozycją. Obrady tzw. okrągłego stołu rozpoczęto 6 lutego 1989 r. Podpisane po dwóch miesiącach porozumienie przewidywało: legaliza- cję „Solidarności”, „Solidarności” Rolników Indywidualnych i NZS; utworzenie dwuizbowego parlamentu (Sejm i Senat) oraz urzędu prezydenta (wybieranego, tak jak w II Rzeczypospolitej, przez Zgromadzenie Narodowe). W pełni wolne i demokratyczne wybory miały jednak odbyć się tylko do Senatu. Natomiast w wyborach do Sejmu wolne wybory miały objąć jedynie 35 procent mandatów, reszta była zarezerwowa- na dla PZPR i jej sojuszników (ZSL, SD i innych organizacji). W ten sposób strona rządowa miała zachować przewagę w parlamencie, a co za tym idzie faktyczną przewagę w państwie. Wybory, przeprowadzone 4 czerwca 1989 r., okazały się zwycięstwem opozycji, która zdobyła całą dostępną dla niej pulę miejsc w Sejmie (35 procent) i 99 procent w Senacie. […]”

J. Kochanowski, P. Matusik, Człowiek i historia, część 4, Czasy nowe i najnowsze (XIX i XX wiek), Warszawa 2004, s. 365–366

(22)

22

PrEzENTAcjE

(23)

23

Wybory 4 czerWca 1989

(24)

24

okrągły Stół - uStalenia

(25)

25

uStalenia - SejM

(26)

26

uStalenia - Senat

(27)

27

przeciWnicy koMproMiSu

(28)

28

koMitet obyWatelSki „Solidarność”

(29)

29

pierWSzy niekoMuniStyczny dziennik od 40 lat

(30)

30

kaMpania Wyborcza „S”

(31)

31

(32)

32

kaMpania Wyborcza „S”

(33)

33

(34)

34

głoSoWanie

(35)

35

jak głoSoWano na „Solidarność”?

(36)

36

Wyniki - SejM

(37)

37

Wyniki - Senat

(38)

38

Wolta SojuSznikóW pzpr

(39)

39

rząd tadeuSza MazoWieckiego

(40)

40

SyMboliczny kreS…

proSzę pańStWa, 4 czerWca 1989 roku Skończył Się W polSce koMuniz M

(joanna Szczepkowska)

(41)

41

SyMboliczny kreS…

Cytaty

Powiązane dokumenty

założeniami, oraz zakończony uchwaleniem przez Sejm dziesięciu ustaw 28 grudnia 1989 r, które weszły w życie 1 stycznia 1990 r.).. Witold Kwaśnicki

Tośmy się raz nabrali to żeśmy się już teraz przyglądali, który miał te klapę z belkami tośmy się nie pytali, bo myśmy się tam musieli dowiedzieć, pytaliśmy po

O ile liczba nieważnych głosów w wyborach do Sejmu w Krakowie również jest nieco niższa niż w reszcie wojwództwa (2% w Krakowie wobec prawie 4% poza Krakowem), o tyle

- Jeżeli ktoś nie boi się racjonalnej analizy tego, co się obecnie dzieje w naszym Państwie to idąc na wybory, oddając ważny głos, będzie miał wpływ na możliwość

W związku z tym, iż ilorazy wyborcze równe ostatniej z liczb uszeregowanych (upoważniającej do przyznania mandatu) uzyskały lista nr …, lista nr …, pierwszeństwo do

37,7 procent poparcia dla PiS, Platforma Obywatelska otrzymała 23,6 %, Komitet Wyborczy Wyborców Kukiz'15 - 8,7 %, Nowoczesna Ryszarda Petru - 7,7%, KORWIN - 4,9 %, Zjednoczona

W związku z tym, iż ilorazy wyborcze równe ostatniej z liczb uszeregowanych (upoważniającej do przyznania mandatu) uzyskały lista nr ..., lista nr ..., lista nr ...,

Propozycja ta została odrzucona przez opozycyjne wobec komuni- stów PSL, którego lider, Stanisław Mikołajczyk, w lutym 1946 roku za- żądał przyznania w przyszłym Sejmie