RODZINA
„Rodzina jest podstawową komórką życia społecznego. Jest naturalną społecznością, w której mężczyzna i kobieta wezwani są do daru z siebie w miłości i do przekazywania życia. Autorytet, stałość i życie w związkach rodzinnych stanowią podstawy wolności, bezpieczeństwa i braterstwa w społeczeństwie” KKK.
Rodzina jako podstawowa komórka życia społecznego jest pierwszym i
najważniejszym środowiskiem wychowawczym dziecka. Jest wspólnotą w najgłębszym i najpełniejszym tego słowa znaczeniu. Jest wspólnotą niezwykłą, stanowiącą model i normę dla wszystkich innych grup społecznych. W niej to właśnie zdobywa dziecko pierwsze doświadczenia, doznaje pierwszych odczuć emocjonalnych, przyswaja sobie obowiązujące wzorce i zasady współżycia, a także utożsamia się ze swoim najbliższym otoczeniem, szukając w nim miejsca dla siebie. Jest wspólnotą naturalną, opartą na miłości i wolnym wyborze dwóch osób pragnących dawać początek życiu i uzupełniać się we wzajemnej miłości. Stanowi związek wyłączny i trwały, bo tylko taka rodzina daje swym członkom poczucie bezpieczeństwa, pewności jutra i świadomości, że się jest kochanym.
Rodzina to nie tylko i wyłącznie środowisko wychowawcze, to także najbliższe człowiekowi środowisko życia, najbliższa mu grupa, która może a właściwie powinna
wzbogacać jego życie, zaspokajać podstawowe potrzeby biologiczne, psychiczne, materialne, dawać poczucie bezpieczeństwa, zadowolenie i psychiczne oparcie.
Rodzina może być, choć nie powinna źródłem silnie i głęboko przeżywanej życiowej porażki, źródłem niepokoju i rozczarowania. Szczególną rolę przypisuje się kontaktom osobowym między dzieckiem a rodzicami. Znaczenie tych kontaktów polega na tym, że:
rodzice są pierwszymi partnerami interakcji społecznych dziecka. Oddziaływają na nie w najwcześniejszym okresie życia, kiedy plastyczność zachowania się dziecka jest największa
w kontaktach z rodzicami i innymi członkami rodziny zaspokajane są podstawowe potrzeby psychiczne dziecka, takie jak doznawanie i odwzajemnianie miłości, społeczne uznanie i poczucie bezpieczeństwa.
oddziaływanie członków rodziny, a zwłaszcza rodziców na dziecko ma charakter dwutorowy. Odbywa się ono poprzez świadome oddziaływanie wychowawcze, w wyniku którego dziecko kształtuje swoje zachowanie do oczekiwań rodziców, jak również przez oddziaływanie nie zamierzone.
rodzice stwarzają określone sytuacje, które wyznaczają kierunek zachowania się dziecka
rodzice stanowią dla dziecka najbliższe wzory osobowe asymilowane w procesie naśladownictwa i identyfikacji. Dzięki istnieniu takich wzorów osobowych dziecko przyswaja sobie różnorodne formy społecznego zachowania.
rodzina wprowadza dziecko w świat wartości kulturalnych i społecznych, ukazuje mu różnorodne cele zaspokajające jego potrzeby oraz uczy go sposobów, za pomocą których te cele można osiągnąć
oddziaływanie rodziny nie tylko zaczyna się najwcześniej, ale i trwa najdłużej.
Wprawdzie stopniowo coraz więcej godzin przebywa dziecko poza domem i z coraz szerszym kręgiem różnych środowisk ma do czynienia, to jednak cały czas trwa wpływ środowiska rodzinnego.
„Dzieciom potrzeba ciepła uczuciowego, tak jak roślinom potrzebne jest słońce” S.Szuman.
Najwięcej tego ciepła może dostarczyć dzieciom kochająca się rodzina. Dlatego tak wielkie jest znaczenie wzrastania dziecka w rodzinie. Jest ona niezastąpioną w życiu dziecka i podstawą życia społecznego. Współczesny świat bardzo szybko się zmienia. Cywilizacja kształtuje jego oblicze i w tej ciągle przeobrażającej się rzeczywistości szczególnie dziecku powinno stworzyć się warunki do prawidłowego rozwoju. To właśnie ono narażone jest na wpływy i różnorodne bodźce z zewnątrz. Dlatego tak ważne jest najbliższe otoczenie, jakim jest prawidłowo funkcjonująca rodzina, w której panuje właściwa atmosfera emocjonalno – wychowawcza i kształtują się właściwe wzorce osobowe.
Rodzina to wielkie słowo, chociaż niektórzy uważają, że trochę się ono zdewaluowało.
W dobie kryzysu pewnych wartości oraz samej rodziny, sens tego słowa nabiera wielkiego znaczenia.
Środowisko rodzinne jest wyjątkowym środowiskiem wychowawczym, odpowiadającym potrzebom naturalnym dziecka, a przede wszystkim jego potrzebom
psychicznym takim jak potrzeba miłości, poczucie bezpieczeństwa i bliskości, przynależności i szacunku, godności i piękna, wzoru i ideału.
Rodzina przez zamierzone oddziaływanie opiekuńcze i wychowawcze, a także przez niezamierzony wpływ wynikający z wzajemnych stosunków uczuciowych i zespołu interakcji między członkami oraz wzory osobowe rodziców, przyczyniają się do fizycznego,
psychicznego i społecznego rozwoju dziecka. Dzięki tym oddziaływaniom przygotowuje je do samodzielnego życia w społeczeństwie, które podejmuje jako człowiek dorosły.
Równocześnie rodzina przekazuje dziecku wartości, normy, wzory zachowań i obyczaje kulturowe społeczeństwa, do którego przynależy. Przekazuje mu zatem znajomość społeczeństwa, którego dziecko staje się członkiem.
Każda rodzina ma swój intymny, wewnętrzny, niepowtarzalny, różniący ją od innych rodzin – świat. Cecha ta wyróżnia ją spośród innych grup społecznych. Jednocześnie jest grupą otwartą, nawiązującą kontakty z innymi, wchłaniającą treści „wielkiego świata” i dostosowującą się do zmian.
Rodzina jest kolebką rozwoju osobowości każdego człowieka, szczególnie dziecka. W niej poznaje ono mowę, język, kształtuje uczucia i postawy wobec członków rodziny i
otaczającego świata. Jest ważne dla dziecka, bo wprowadza je w świat kultury i przygotowuje do udziału w dorosłym życiu. Jest dla niego modelem społeczeństwa.
Rodzina to pierwszy wychowawca dziecka. Dzięki życiu w rodzinie dziecko zdobywa określoną rolę społeczną w domu, w szkole i wśród rówieśników zabaw. Jest najważniejszym elementem więzi społecznych dziecka. Stworzenie atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia przez zaspokajanie potrzeb dziecka w rodzinie jest warunkiem prawidłowego rozwoju.
Szczęśliwe dzieciństwo nie gwarantuje powodzenia w wieku dojrzałym ale kładzie podwaliny pod osiąganie sukcesów.
Rodzina stanowi podstawową komórkę społeczną. Jest to instytucja, która zachowuje zawsze swoją wartość dla człowieka, jej aktualność jest nieprzemijająca. Wynikiem tego faktu jest to, że ona to poprzez właściwe stosunki wewnątrz rodzinne tworzy więzi społeczne i emocjonalne i najskuteczniej uczy jednostkę ich budowania także poza rodziną ale także i tego, że pełnienie przez nią tej roli jest możliwe dzięki jej zdolności do stałego
przystosowania się do otaczającej rzeczywistości.
„Pośród wielu dróg, jaką idzie w swoim życiu człowiek, rodzina jest drogą pierwszą i z wielu względów najważniejszą. Jest drogą powszechną, pozostając za każdym razem drogą szczególną, jedyną i niepowtarzalną, jak niepowtarzalny jest każdy człowiek. Rodzina jest tą drogą, od której nie może się on odłączyć. Wszak normalnie każdy z nas w rodzinie
przychodzi na świat, można więc powiedzieć, że rodzinie zawdzięcza się sam fakt bycia człowiekiem. A jeśli w tym przyjściu na świat oraz we wchodzeniu w świat człowiekowi
brakuje rodziny to jest to zawsze wyłom i brak nad wyraz niepokojący i bolesny, który potem ciąży nad całym życiem” Jan Paweł II
Dom rodzinny wyposaża dziecko w ufność do innych ludzi. Przekazuje wartości moralne, społeczne, zaspakaja wszystkie potrzeby psychiczne dziecka.
Wypowiadając słowo „rodzina”, mamy na myśli nie tylko dzieci, współmałżonków, ale również osoby w dalszym stopniu spokrewnione. W zależności od tego, czy więź rodzinna jest spójna, czy nie dana rodzina może właściwie się rozwijać lub przeżywać kryzys. Dlatego też warto przypomnieć sobie jak tworzymy i umacniamy więzi rodzinne w odniesieniu nie tylko do najbliższych, ale i dalszych krewnych. Czym jest więź rodzinna? Więź rodzinna jest tym, co łączy, jednoczy, zespala ludzi ze sobą, buduje związek. Spośród licznych czynników wpływających na więzi między członkami rodziny, możemy zaliczyć: bycie ze sobą,
rozmawianie, wspólne pracowanie, a także rekreacja, wypoczynek, wspólne spędzanie wakacji. Dla budowania więzi rodzinnych bardzo istotna jest pamięć o domowych uroczystościach. Dzieci, które zawsze przygotowane są do okazywania miłości swoim rodzicom, chętnie przygotowują niespodzianki z okazji urodzin, imienin swoich rodziców, pamiętają o Dniu Matki i Ojca, Babci i Dziadka. Rodzice z kolei powinni pamiętać o imieninach, urodzinach swoich pociech oraz o Dniu Dziecka. Z tak rozumianą rodziną spotykamy się przy wielu okazjach. Trudno bowiem wyobrazić sobie szczęśliwą rodzinę, której członkowie nie przebywają ze sobą, nie prowadzą rozmów, nie pomagają sobie w pracy, w nauce, nie spędzają wspólnego czasu. Taka rodzina miałaby nikłe szanse na przetrwanie trudów codziennego życia.
Podstawowym zadaniem rodziców jest troska o zbudowanie trwałych więzi rodzinnych oraz dojrzałej relacji między poszczególnymi członkami rodziny. Rodzice
powinni tak się do siebie nawzajem odnosić, by dzieci widziały w nich nie tylko mamę i tatę, ale także kobietę i mężczyznę. Zadaniem rodziców jest dbanie o wygląd zewnętrzny i
atrakcyjność. W przeciwnym wypadku dzieci mogą sądzić, że seksualność jest atrakcyjna jedynie przed i poza małżeństwem, ale nie w ramach małżeństwa. Rodzice powinni tworzyć klimat bezpieczeństwa, zaufania i radości, bo to jest owoc dojrzałej miłości. Sposób
wyrażania miłości do dzieci – to wzajemna miłość małżonków. Gdy dzieci widzą, że rodzice obdarzają miłością nie tylko dzieci, ale także siebie nawzajem, wtedy oceniają małżeństwo i życie rodzinne jako wielki skarb, jako coś najważniejszego w życiu. Mają silną motywację, by dobrze przygotować się do założenia własnej rodziny oraz by w okresie dorastania czuwać nad własną seksualnością. Zadaniem rodziców jest także uczenie swoich dzieci dyscypliny i odpowiedzialności we wszystkich dziedzinach życia.
Zasady, które wypływają z rodziny:
1) Zasada tożsamości obywatelskiej
2) Zasada jednolitego charakteru więzi w rodzinie, która stanowi początek relacji społecznych i decyduje o ich stabilności
3) Zasada przekazywania dóbr kulturowych i wartości
4) Zasada pomocniczości – ponieważ zanik rodziny będzie obligował państwo do zastąpienia rodziny w zadaniach, które z natury do niej przynależą
5) Zasada ekonomiczna, także w kwestiach prawnych, ponieważ jeżeli rodzina się rozpada, państwo musi interweniować, by rozwiązywać problemy, które przynależą i powinny być rozwiązywane w sferze prywatnej
Rodzina będąca czymś znacznie więcej niż tylko zwykłą jednostką prawną, społeczną czy ekonomiczną, stanowi wspólnotę miłości i solidarności, jedyną po względem możliwości
nauczania i przekazywania wartości kulturowych, etycznych, społecznych, duchowych i religijnych, istotnych dla rozwoju i powodzenia własnych członków oraz społeczeństwa.
