1
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja przyrodnicza
Temat: Uważam na burzę
Treści kształcenia:
2) w zakresie rozumienia warunków atmosferycznych:
d) zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych, takich jak: burza, huragan, powódź, pożar, i wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia.
Dodatkowe:
Edukacja polonistyczna
1) w zakresie umiejętności społecznych warunkujących porozumiewanie się i kulturę języka:
a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha ich wypowiedzi i chce zrozumieć, co przekazują;
komunikuje w jasny sposób swoje spostrzeżenia, potrzeby, odczucia.
c) uczestniczy w rozmowie na tematy związane z życiem rodzinnym i szkolnym, także inspirowane literaturą.
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
e) interesuje się książką i czytaniem; słucha w skupieniu czytanych utworów (np. baśni, opowiadań, wierszy), w miarę swoich możliwości czyta lektury wskazane przez nauczyciela.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Potrafi uważnie słuchać tekstu czytanego przez nauczyciela,
● Odpowiada na pytania dotyczące tekstu,
● Potrafi wymienić oznaki nadchodzącej burzy i zjawiska jej towarzyszące,
● Wie, jak zachować się podczas burzy w domu i poza nim,
● Czynnie uczestniczy w doświadczeniach przyrodniczych.
Nabywane umiejętności:
● Uważnego słuchania tekstu czytanego,
● Odpowiadania na pytania dotyczące tekstu,
● Rozpoznawania oznak nadchodzącej burzy i nazywania zjawisk jej towarzyszących,
● Właściwego zachowania się podczas burzy w domu i poza nim,
● Aktywnego uczestniczenia w doświadczeniach przyrodniczych,
● Rozwiązywania problemów,
● Pracy zespołowej.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Kompetencje informatyczne.
Środki dydaktyczne:
● Zasoby multimedialne: karta pracy („Deszczowe zagadki”), prezentacja multimedialna („Jak zachowywać się podczas burzy?”),
2
● Sprzęt multimedialny (komputer, rzutnik, tablica interaktywna),
● Materiały do przeprowadzenia doświadczeń: szklanka, blaszane denko (pokrywka puszki), balonik, kawałek wełnianej tkaniny, miseczka z wodą, lusterko,
● Opowiadanie o letniej pogodzie i burzy: Maria Kownacka, „Razem ze słonkiem.
Lato”1.
Metody nauczania:
● Podająca: wyjaśnienie,
● Eksponująca: pokaz,
● Problemowa: rozmowa kierowana,
● Praktyczne: ćwiczenia, metoda praktycznego działania.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci i celem wprowadzenia ich w tematykę zajęć proponuje rozwiązanie umieszczonej w karcie pracy (zasób multimedialny) wykreślanki z zagadkami2 i hasłem.
Odczytanie hasła: „Co wiesz o burzy?”.
Etap realizacji
Nauczyciel proponuje przeprowadzenie doświadczenia pt. „Skąd się bierze burza?“. W tym celu wykorzystuje potrzebne przedmioty: szklankę, blaszane denko (pokrywka puszki), balonik, kawałek wełnianej tkaniny.
Wykonanie:
1. Na suchej szklance umieszczamy blaszane denko.
2. Nadmuchujemy balonik.
3. Pocieramy energicznie balonik wełnianą szmatką i kładziemy go na denku.
4. Zbliżamy palec do brzegu blachy.
Prowadzący zajęcia może też zaprosić do wykonania doświadczenia dziecko. Po zakończeniu pokazu pyta uczniów: „Co zauważyliście (przepływ prądu)?”. „Jak to wytłumaczyć?”. Wniosek: w wyniku pocierania balonika wytworzyły się ładunki elektryczne (prąd) i przeskoczyła iskra, którą można porównać do małej błyskawicy. Nauczyciel wyjaśnia dzieciom zaobserwowaną sytuację i zjawisko fizyczne, które nastąpiło.
Kolejnym elementem zajęć jest przedstawienie opowiadania Kownackiej o letniej pogodzie.
Po jego przeczytaniu nauczyciel prowadzi rozmowę na temat burzy, zadając uczniom pytania:
1 Proponowane źródło: Maria Kownacka, Razem ze słonkiem. Lato, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1986.
2 Teksty własne autora scenariusza.
3
● Jakie zjawiska zapowiadają burzę?
● Jak należy zachować się podczas burzy?
● Co często pojawia się na niebie tuż po burzy?
● Co to jest grad?
● Dlaczego grad może być niebezpieczny?
Dzieci odpowiadają na pytania, nauczyciel podsumowuje ich wnioski. Następnie zaprasza uczniów do obejrzenia prezentacji multimedialnej z zasobu multimedialnego, dotyczącej zasad zachowania się podczas burzy.
Rozmowa po prezentacji:
● Jak należy zachować się w czasie burzy?
● Co należy zrobić, gdy burza zaskoczy nas poza domem (schronić się w bezpiecznym miejscu, pod dachem, w sklepie...)?
● Co to jest piorun/błyskawica (wyładowanie elektryczne to ogromna iskra elektryczna, która pojawia się na niebie)?
● Gdzie należy się schronić przed burzą (w budynku, w jaskini, w aucie itp.)?
● Jak należy zachować się podczas burzy w domu (pozamykać okna, wyłączyć:
telewizor, komputer, radio, nie rozmawiać przez telefon stacjonarny ani komórkowy, ponieważ uderzenie pioruna w urządzenie elektryczne lub telekomunikacyjne może spowodować porażenie)?
● Co chroni budynki przed uderzeniem pioruna (piorunochron)? Wyjaśnienie:
piorunochron to specjalna instalacja, urządzenie montowane na dachu, które zabezpiecza budynki.
● Gdzie jest niebezpiecznie podczas burzy? Czego należy unikać (nie wolno chować się pod pojedynczymi drzewami, nie wolno stać w wodzie itp.)?
Następnie nauczyciel wskazuje na fakt, że po burzy często pojawia się tęcza. Proponuje przeprowadzenie doświadczenia pt. „Skąd się bierze tęcza?”.
Potrzebne przedmioty: miseczka z wodą, lusterko.
Wykonanie: Miseczkę z wodą stawiamy na parapecie i lusterko ustawiamy w stronę słońca.
Na ścianie pojawi się tęcza.
Wniosek: Tęcza powstaje, gdy promienie słońca przechodzą przez kropelki wody.
Prowadzący zajęcia pyta dzieci: „Gdzie jeszcze możemy zaobserwować zjawisko tęczy (na przykład podczas podlewania ogródka, gdy promienie słońca padają na strumień wody)?
Etap końcowy
Refleksja na koniec zajęć: „Czego dowiedzieliśmy się o burzy na dzisiejszych zajęciach?”,
„Kiedy burza nie będzie dla nas zagrożeniem (gdy będziemy przestrzegać poznanych zasad)?”.
Dodatkowo:
Kontynuacją zajęć może być tworzenie wielobarwnej kompozycji malarskiej, zatytułowanej
„Tęcza po burzy”. Jeśli mamy możliwość zaciemnienia klasy, to możemy wykonać doświadczenie pt. „Jak tworzy się chmura?”.
4
Potrzebne przedmioty: przezroczyste naczynie z wrzącą wodą, na którym ustawiamy talerz z kostkami lodu. Zasłaniamy okna i podświetlamy latarką naczynie z gorąca wodą. Para wodna w zetknięciu z zimnym powietrzem (lód na talerzu) utworzy chmurę.
Słowa kluczowe:
burza, błyskawica, piorun, grzmot, piorunochron, zachowanie podczas burzy
