N.Gera CHORDATA S T R U N O W C E

S T R U N O W C E

CHORDATA

wprowadzenie

N.G era

1

NM G

T : CHARAKTERYSTYKA STRUNOWCÓW.

STRUNOWCE NIŻSZE, CECHY

CHARAKTERYSTYCZNE KRĘGOWCÓW

NM G



Strunowce są najwyżej zorganizowanym i zróżnicowanym typem zwierząt.

Zamieszkują wszystkie rodzaje środowisk na kuli ziemskiej.



Strunowce są najwyżej zorganizowanym i zróżnicowanym typem zwierząt.

Zamieszkują wszystkie rodzaje środowisk na kuli ziemskiej.

3

NM G

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY STRUNOWCÓW:

 Obecność struny grzbietowej, odgrywającej rolę wewnętrznego szkieletu osiowego.

 układ nerwowy ma postać cewki nerwowej leżącej nad struną grzbietową

 posiadają ogon (odcinek ciała położony za odbytem zawierający przedłużenie cewki nerwowej , struny grzbietowej lub kręgosłupa oraz umięśnienia)

 na pewnym etapie życia zarodkowego w przedniej części prajelita tworzą się zagłębienia (kieszonki skrzelowe)mogące przekształcać się w szczeliny skrzelowe, przez które woda dostaje się do skrzeli

 ciało podzielone jest na odcinki – głowa tułów i odwłok

NM G

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY STRUNOWCÓW:



kręgowce wodne posiadają skrzela, natomiast lądowe płuca



podział układu nerwowego na ośrodkowy i obwodowy



wszystkie są rozdzielnopłciowe



przechodzą rozwój prosty



układ krwionośny zamknięty, serce po brzusznej

stronie ciała

NM G

NM G

EWOLUCJA ŁUKÓW SKRZELOWYCH U KRĘGOWCÓW



Bezżuchwowce posiadają 8 par łuków skrzelowych.



U ryb pierwsza para przekształca się w szczęki i żuchwę. Druga przekształca się w łuk gnykowo- żuchwowy



Z łuku żuchwowo-gnykowego powstało strzemiączko



U ssaków z kości szczęk powstały jeszcze kowadełko i młoteczek



Pozostałe łuki skrzelowe tworzą szkielet języka

oraz elementy krtani i tchawicy

NM G

NM G

SYSTEMATYKA:



Typ: Strunowce (Chordata) Podtyp: Osłonice

Podtyp: Bezczaszkowce Podtyp: Kręgowce

Gromada: Krągłouste Gromada: Ryby

Gromada: Płazy Gromada: Gady Gromada: Ptaki

Gromada: Ssaki

NM G

PODTYP: OSŁONICE - TUNICATA



- strunowce o uproszczonej budowie



- żyją w morzach jako organizmy wolnożyjące, planktonowe lub osiadłe



- jednowarstwowy nabłonek wytwarza osłonkę (tunika)



- rozdzielnopłciowe lub obojnacze



- u niektórych występuje rozmnażanie bezpłciowe przez pączkowanie



- rozwój złożony z wolnożyjącą larwą

NM G



Swobodnie pływające larwy mają ogon ze

struną grzbietową i segmentami mięśniowymi (w stadium dorosłym ogon zachowuje się u

przedstawicieli rzędu ogonic



Dotychczas opisano (przeważnie pojedynczo, choć bywają i formy kolonijne) około 1600 gatunków osłonic, żyjących wyłącznie w morzach pełnosłonych.



ogonice (Appendicularia)



żachwy (Ascidiacea)



sprzągle (Thaliacea)



łapce, bezszparkowce (Sorberacea)

11

NM G

NM G

ŻACHWY



stadium dorosłym są organizmami osiadłymi.

Pojedynczy osobnik ma otwór (syfon) wlotowy w szczytowej części ciała prowadzący do

przestronnej gardzieli.

Syfon może być otoczony czułkami.

Kosz skrzelowy, u

większości żachw, jest organem zajmującym największą część ciała.

Jest aparatem filtracyjnym i narządem wymiany

gazowej



U-kształtny układ

pokarmowy

NM G

PODTYP: BEZCZASZKOWCE



niewielkie zwierzęta przybrzeżnej strefy ciepłych mórz



żyje w pełnosłonych morzach naszej strefy

klimatycznej, długość ok. 6 cm



Powłoka ciała:

jednowarstwowy nabłonek nie zawierający pigmentu



Mięśnie:

ułożone metamerycznie Ogólna charakterystyka

L A N C E T N I K

NM G

LANCETNIK



Szkielet:

chrzęstna struna grzbietowa



Układ nerwowy:

Cewka nerwowa leżąca nad struną grzbietową w

przedniej części rozszerza się tworząc pęcherzyk mózgowy. Do cewki dochodzą nerwy czuciowe,

wychodzą ruchowe.



Narządy zmysłów:

Brak oczu, występują komórki fotoreceptorowe leżące bezpośrednio w ścianie cewy nerwowej.Występują chemoreceptory i mechanoreceptory (na czułkach

otaczających otwór gębowy

NM G

 Układ oddechowy:

- gardziel stanowi połączenie

pomiędzy układem oddechowym i pokarmowym

- woda z gardzieli przepływa przez szczeliny skrzelowe do jamy okołoskrzelowej, gdzie dokonuje się wymiana gazowa, a następnie wypływa przez otwór po

brzusznej stronie ciała

 Układ pokarmowy:

 pokarm wraz z wodą dostaje się do gardzieli gdzie jest

odcedzony, następnię orzęsiona rynienką- endostylem leżącym na dnie gardzieli transportowany jest dalej gdzie do przewodu pokarmowego uchodzi uchyłek wątrobowy. Otwór odbytowy leży za otworem odpływowym

 występuje uchyłek wątroby

NM G

 Układ krwionośny:

Zamknięty, brak serca

Krew (bezbarwna) tłoczona jest przez niezależne skurcze naczyń krwionośnych

 Układ wydalniczy:

protonefrydia przypominające te u wirków

Komórki płomykowe (solenocyty) otoczone siecią naczyń krwionośnych z których przenikają produkty przemiany materii wydalane następnie do jamy okołoskrzelowej a stąd z wodą na zewnątrz ciała.

Głównym produktem przemian azotowych jest amoniak.

17

NM G

CECHY LANCETNIKA

CHARAKTERYSTYCZNE DLA

BEZKRĘGOWCÓW KRĘGOWCÓW -   narządy zmysłu słabo

rozwinięte

-głowa niewyraźnie zaznaczona - brak serca

- silnie zaznaczona metameria w ułożeniu : mięśni, szczelin

skrzelowych, kom.  płomykowych oraz budowy gruczołów

rozrodczych

  struna grzbietowa – zawiązek szkieletu

-   cewka nerwowa po grzbietowej części ciała

- układ krwionośny zamknięty

-  krew roznosząca tlen i składniki odżywcze

NM G

KRĄGOUSTE – WSPÓŁCZESNE BEZŻUCHWOWCE

 Europejski gatunek pasożytniczego bezżuchwowca z rodziny

minogowatych występujący na

większości europejskich wybrzeży.

 najprymitywniejsze współczesne kręgowce

skrzelodyszne należące do bezszczękowców.

Zamieszkują strefy denne wód słodkich i mórz. Ciało silnie wydłużone, walcowate, bezłuskie, pokryte obfitym śluzem. Posiadają strunę grzbietową, pełniącą rolę szkieletu. Długość ciała do 1 m. Otwór gębowy okrągły.

MINÓG RZECZNY Cyclostomata

19

NM G

NM G

MINOGI

21

NM G

MINOGI



Występują zarówno w wodach słonych, jak i słodkich.



Występują gatunki drapieżne <wody słodkie> i pasożytnicze



Minogi pasożytnicze żerują głównie na rybach, rzadziej na innych zwierzętach, przysysając się do ich ciała i

odżywiając krwią.



Ciało minoga ma długość do 40 cm. Składa się z głowy, tułowia i ogona.



Na końcu głowy znajduje się lejek przyssawkowy uzbrojony w zęby rogowe i otoczony postrzępioną skórą.



małe, słabo widoczne oczy, pokryte półprzezroczystą skórą



2 płetwy grzbietowe oraz ogonową; tylna płetwa grzbietowa łączy się z przednią, a ku tyłowi przechodzi w symetryczną płetwę ogonową.



Ciało minoga pokryte jest skórą, w której znajdują się

NM G

BUDOWA ZEWNĘTRZNA MINOGA

23

NM G

NM G

ZADANIE DOMOWE



Scharakteryzuj budowę oka kręgowców i wyjaśnij, jakie funkcje pełnią jego elementy

NMG25

NM G

 