III WOJEWÓDZKI KONKURS Z CHEMII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO

(1)

Etap II – Rejonowy Strona 1 z 12

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO

ETAP II – REJONOWY

7 lutego 2022 r.

Godz.10:00

Kod pracy ucznia Suma punktów

Czas pracy: 60 minut

Liczba punktów możliwych do uzyskania: 50 punktów Instrukcja dla ucznia

1. W wyznaczonym miejscu arkusza z zadaniami konkursowymi wpisz swój kod.

2. Sprawdź, czy na kolejno ponumerowanych stronach jest wydrukowanych 25 zadań.

3. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś Komisji Konkursowej.

4. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami.

5. Rozwiązania zadań zamkniętych, tj. 1–25, zaznacz w arkuszu z zadaniami konkursowymi.

W każdym zadaniu poprawna jest zawsze tylko jedna odpowiedź. Wybierz tę odpowiedź i odpowiadającą jej literę zaznacz w kółku, np.

6. Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie przekreśl krzyżykiem, np. i zaznacz kółkiem inną wybraną odpowiedź, np.

7. Nie używaj korektora.

8. Przy rozwiązywaniu zadań możesz korzystać z prostego kalkulatora, układu okresowego pierwiastków, szeregu aktywności metali, tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków oraz brudnopisu. Brudnopis nie podlega sprawdzeniu.

Powodzenia!

A A

A B

B B

(2)

Które z poniższych obserwacji są prawidłowe podczas dodawania metalicznego sodu do wody:

I. Metal roztwarza się.

II. Wydzielają się pęcherzyki bezbarwnego gazu.

III. Temperatura roztworu rośnie.

IV. Roztwór barwi się na malinowo.

A. I, II, III i IV; B. wyłącznie I i II; C. wyłącznie II i III; D. I, II i III.

Zadanie 2. (0−3)

Po spożyciu posiłków na zębach mogą inicjować się procesy próchnicze.

2.1. Ich przebieg wyjaśnia reakcja opisana równaniem:

A. 2H⁺+ CaCO₃ → Ca²⁺+ CO₂+ H₂O;

B. 2OH⁻+ CaCO₃ → Ca²⁺+ CO₂+ H₂O;

C. CO₂+ CaCO₃ → Ca²⁺+ CO₃²⁻; D. H⁺+ CaCO₃ → Ca²⁺+ OH⁻+ CO₂.

2.2. W związku z tym, pH pasty do zębów powinno wynosić:

A. 1; B. 7; C. 8; D. 14.

2.3. Pasta do zębów powinna zatem zawierać:

A. mocne zasady; B. słabe zasady; C. mocne kwasy; D. słabe kwasy.

Zadanie 3. (0−2)

Do 100 g 20% roztworu chlorku sodu dosypano 10 g tej samej suchej soli. Jakie jest stężenie procentowe tego roztworu po całkowitym rozpuszczeniu soli?

A. 25% B. 27,3% C. 29% D. 30%

Zadanie 4. (0−2)

Zanieczyszczoną próbkę o masie 93 g zawierającą 90% azotanu(V) wapnia poddano oczyszczaniu – rozpuszczono ją w wodzie, roztwór przesączono, zatężono i klarowny poddano krystalizacji. Otrzymano w rezultacie 54 g czystej soli. Jaka była wydajność procesu oczyszczania?

A. 64,5% B. 58,2% C. 90,7% D. 93,5%

(3)

Po zbadaniu właściwości wodorowęglanu sodu uczniowie zanotowali swoje uwagi. Która grupa wyciągnęła prawidłowe wnioski?

A. W wyniku termicznego rozkładu wodorowęglanu sodu otrzymaliśmy gaz o przykrym zapachu.

Roztwór wodny tej soli miał odczyn kwasowy.

B. W wyniku termicznego rozkładu wodorowęglanu sodu otrzymaliśmy obojętny gaz. Roztwór wodny tej soli miał odczyn zasadowy.

C. W wyniku termicznego rozkładu wodorowęglanu sodu otrzymaliśmy gaz, który powodował zmętnienie wody wapiennej. Roztwór wodny tej soli miał odczyn zasadowy.

D. W wyniku termicznego rozkładu wodorowęglanu sodu otrzymaliśmy gaz, który powodował zmętnienie wody wapiennej. Roztwór wodny tej soli miał odczyn obojętny.

Zadanie 6. (0−2)

Wskaż grupę soli, które dysocjując, tworzą dwa razy więcej anionów niż kationów:

A. siarczan(VI) sodu, siarczek amonu, węglan potasu;

B. chlorek glinu, siarczan(IV) wapnia, azotan(V) żelaza(III);

C. azotan(V) wapnia, chlorek baru, jodek magnezu;

D. węglan sodu, siarczek potasu, azotan(V) cynku.

Zadanie 7. (0−2)

W których probówkach (I-IV) jednym z produktów reakcji chemicznej jest roztwór o barwie niebieskiej?

A. I, II i III B. I, III i IV C. I, II i IV D. I i IV

(4)

Poniższy schemat ilustruje cykl przemian, jakim ulega pewien pierwiastek chemiczny.

Produkt końcowy nie rozpuszcza się w wodzie.

𝑰^+𝑶→ 𝑰𝑰^𝟐 ^+𝑯→ 𝑰𝑰𝑰^𝟐^𝑶 ^+𝑪𝑶→ 𝑰𝑽 ^𝟐 W miejsce cyfr I – IV należy wpisać:

I II III IV

A. K K2O KOH K2CO3

B. Li Li2O LiOH Li2CO3

C. Ca CaO Ca(OH)2 CaCO3

D. Fe FeO Fe(OH)2 FeCO3

Zadanie 9. (0−1)

Zosia, czyszcząc zabrudzoną umywalkę, nie mogła poradzić sobie z brązowymi zaciekami.

Użyła więc środka czyszczącego zawierającego kwas. Po zakończeniu czyszczenia z niepokojem obserwowała swój srebrny pierścionek, którego przez roztargnienie zapomniała zdjąć. Na szczęście, informacja zawarta na etykiecie środka czyszczącego wykluczała zniszczenie pierścionka. Zosię uspokoił fakt, że w środku czyszczącym znajdował się:

A. HNO3 B. stężony H2SO4 C. HCl D. HCl i HNO3

Zadanie 10. (0−1)

Płytkę żelazną zanurzono w roztworze zawierającym chlorek miedzi(II) i chlorek cynku.

W układzie zaszły reakcje wyrażone równaniami:

A. Fe + Zn²⁺ → Fe²⁺ + Zn i Fe + Cu²⁺ → Fe²⁺ + Cu B. Fe + Zn²⁺ → Fe²⁺ + Zn i Cu+ Fe²⁺ → Cu²⁺ + Fe C. Cu+ Fe²⁺ → Cu²⁺ + Fe i Cu+ Zn²⁺ → Cu²⁺ + Zn D. Fe + Cu²⁺ → Fe²⁺ + Cu

Zadanie 11. (0−1)

Palący się magnez wprowadzono do pary wodnej, gdzie nadal się palił. Jeden z produktów spalił się mało widocznym płomieniem nad powierzchnią wody. W doświadczeniu tym zachodzą reakcje:

A. wymiany,

B. wymiany pojedynczej i syntezy, C. wymiany podwójnej i syntezy, D. wymiany pojedynczej i analizy.

(5)

Przeprowadzono doświadczenia chemiczne przedstawione na poniższym schemacie:

12.1. Wskaż numery probówek, w których oranż metylowy może zabarwić się na kolor czerwony.

A. we wszystkich; B. tylko w probówce 1;

C. w probówce 1 i 3.; D. w probówkach 1 i 4.

12.2. Wskaż numery probówek, w których fenoloftaleina może zabarwić się na kolor malinowy.

A. we wszystkich, B. w probówce 5 i 8, C. w probówce 5, 6 i 7, D. tylko w probówce 5.

Zadanie 13. (0−4)

Dobierz odpowiednie pH do wodnych roztworów następujących substancji:

13.1. azotan(V) miedzi(II)

A. pH < 7 B. pH = 7 C. pH > 7

13.2. węglan litu

A. pH < 7 B. pH = 7 C. pH > 7 13.3. siarczan(IV) amonu

A. pH < 7 B. pH = 7 C. pH > 7 13.4. chlorek potasu

A. pH < 7 B. pH = 7 C. pH > 7

(6)

Określ typ wiązania w następujących cząsteczkach:

14.1. jodowodoru

A. jonowe B. kowalencyjne C. kowalencyjne spolaryzowane 14.2. tlenku glinu

A. jonowe B. kowalencyjne C. kowalencyjne spolaryzowane 14.3. amoniaku

A. jonowe B. kowalencyjne C. kowalencyjne spolaryzowane 14.4. bromu

A. jonowe B. kowalencyjne C. kowalencyjne spolaryzowane

Zadanie 15. (0−1)

Procesy chemiczne zachodzące podczas produkcji kwasu siarkowego(VI) obrazuje schemat:

𝑺→ 𝑺𝑶^𝟏 _𝟐→ 𝑺𝑶^𝟐 _𝟑→ 𝑯^𝟑 _𝟐𝑺𝑶_𝟒 W obecności katalizatora zachodzi reakcja:

A. 1; B. 2; C. 3; D. wszystkie.

Zadanie 16. (0−1)

Wskaż parę tych związków, w których stopnie utlenienia siarki są różne:

A. SO2 i Na2SO3

B. H2SO3 i NaHSO4

C. H2S i CuS

D. SO3 i Ca(HSO4)2

Zadanie 17. (0−2)

Kwas azotowy(V) przejawia właściwości utleniające w reakcji:

A. NaOH + HNO3 → NaNO3 + H2O B. CaO + 2 HNO3 → Ca(NO3)2 + H2O C. NH3 + HNO3 → NH4NO3

D. 5 HNO3 + P→ H3PO4 + 5 NO2 + H2O

(7)

W podanym równaniu reakcji:

MnO2 + H2O2 + H2SO4 → MnSO4 + O2 + 2 H2O rolę utleniacza i reduktora pełnią:

utleniacz reduktor

A. H2O2 MnO2

B. MnO2 H2SO4

C. MnO2 H2O2

D. H2O2 H2SO4

Zadanie 19. (0−2)

Współczynniki stechiometryczne (a – f ) w poniższym równaniu mają następujące wartości:

a 𝑪𝒓_𝟐𝑶_𝟕^𝟐− + b 𝑩𝒓⁻+ c 𝑯⁺→ d 𝑪𝒓^𝟑++ e Br2+ f H2O

a b c d e f

A. 1 3 7 2 3 7

B. 1 6 14 2 3 7

C. 1 6 7 2 3 7

D. 2 6 14 4 6 14

Zadanie 20. (0−1)

W reakcji, którą obrazuje równanie:

NaH + H2O → NaOH + H2

wodór z NaH zmienia stopień utlenienia:

A. z +1 na -1; B. . z +1 na 0; C. z -1 na +1; D. z -1 na 0.

Zadanie 21. (0−2)

Rolę utleniacza i reduktora w procesach utleniania – redukcji mogą pełnić:

A. NO₂⁻, MnO₂, Na⁺; B. SO₃²⁻, NO₂⁻,H₂O₂; C. MnO₄⁻ , S²⁻, SO₄²⁻; D. SO₃²⁻,Cl₂, NO₃⁻.

(8)

Tlenek chromu(VI) podczas ogrzewania ulega rozkładowi na tlenek chromu(III) i tlen.

Ile gramów tlenku chromu(VI) uległo rozkładowi, jeżeli otrzymano 38 gramów tlenku chromu(III)?

A. 200 g; B. 100 g; C. 50 g; D. 25 g.

Zadanie 23. (0−5)

Oceń prawdziwość zdań.

23.1. Frytki najczęściej posypujemy chlorkiem potasu.

A. Prawda B. Fałsz

23.2. KMnO4 jest popularną solą odkażającą.

23.3. Po zamoczeniu palca oparzonego kwasem w roztworze sody (węglanu sodu) pH skóry podwyższyło swoją wartość.

23.4. Grawer skropił złotą blaszkę kwasem. Kwas, po zetknięciu ze złotem, spienił się w wyniku wydzielania się gazowego wodoru.

23.5. W roztworze wapna, używanego do bielenia ścian, fenoloftaleina zabarwiła się na malinowo.

(9)

Na podstawie danych zapisów obserwacji wskaż, w których probówkach (I – IV ) znajdują się następujące sole: chlorek, siarczek, węglan, siarczan(IV).

I II III IV

A. węglan chlorek siarczan(IV) siarczek B. chlorek siarczek węglan siarczan(IV) C. siarczan(IV) węglan chlorek siarczek D. węglan chlorek siarczek siarczan(IV) Zadanie 25. (0−3)

Kwaśna gleba nie służy rozwojowi większości roślin, dlatego często się ją odkwasza.

Charakterystyczną cechą zakwaszonych gleb jest występowanie na nich skrzypu polnego.

25.1. Do odkwaszania gleby można zastosować:

A. CaNO3; B. CaSO4; C. CaNO3 i CaSO4; D. Ca(OH)2 i CaO.

25.2. Odkwaszanie gleby polega na:

A. podwyższeniu wartości pH gleby;

B. obniżeniu wartości pH gleby;

C. wartość pH nie ma nic wspólnego z tym procesem;

D. zlikwidowaniu pH gleby.

25.3. Proces odkwaszania gleby polega na:

A. wprowadzeniu do niej jonów H⁺;

B. wprowadzeniu do niej zobojętniających kationów;

C. zobojętnieniu jonów OH⁻;

D. żadna odpowiedź nie jest prawidłowa.

(10)

(11)

Szereg napięciowy metali.

K Ba Sr Ca Na Mg Al Mn Zn Cr Fe Cd Co Ni Sn Pb HSb Bi As Cu Hg Ag Pt Au

(12)