"Vox P a tru m " 8 / 1 9 8 8 / z . 14
UWAGI O PRACY NAD TŁUMACZENIEM
ŚW. AUGUSTYNA
J e s z c z e n a d łu g o p r z e d ro z p o c z ę c ie m p r a c y nad p rz e k ła d e m "Wyznań" św. A u g u sty n a m edytow ałem n i e r a z nad słynnym z d a n ie m ,
j a k i e p a d a n ie m a l na samym p o c z ą tk u t e j s ła w n e j k s i ę g i : " F e c i s t i nos ad t e e t in q u ie tu m e s t c o r n o s tru m , d o n ec r e q u i e s c a t i n
t e " \ D la c z e g o : ad t e , a n i e : T i b i ? To p r z e c i e ż m usi c o ś o z n a c z a ć , t a przyim kow a s k ł a d n i a , p o s ł u g u j ą c a s i ę p rzy im k iem w y ra
żającym k ie r u n e k w p r z e s t r z e n i . U ta k ie g o s t y l i s t y j a k A u g u sty n , n ie j e s t t o j e n o z ja w is k o c h a r a k t e r y s t y c z n e d l a p ó ź n e j ł a c i n y ; j e s t to z p e w n o ś c ią e le m e n t b rz e m ie n n y w s e n s . Z ro z u m ia łe m , i ż mówi s i e t u o s t w a r z a n i u n ie d l a s i e b i e , a l e k u s o b i e , s t w a r z a n i u i s t o t s k ie ro w a n y c h w sw ej e g z y s t e n c j i ku c e lo w i, i s t o t n i e n ie ru c h o m y c h , a l e b ę d ą c y c h n i e u s t a n n i e w d ro d z e . Nawet p rz y p o m n ia ło mi s i ę t u p o w ie d z e n ie K s ię g i Mą
d r o ś c i o tym , i ż "m ąd ro ść j e s t n a j g ł ę b s z ą z e w s z y s tk ic h r z e c z y , j a k i e s i ę r u s z a j ą , i d o c i e r a w s z ę d z ie " /M dr 7 , 2 4 / . Tak samo
" s e r c e n a s z e " p o r u s z a s i ę , j e s t s z y b k i e .
Nad in n ą f r a z ą "Wyznań" m edytow ałem j e s z c z e d ł u ż e j . Cho d z i t u o m i e j s c e , w k tó ry m A u g u sty n z w ra c a s i ę do M iło ś c i -
2
Amor: "Amor m eus, i n quem d e f i c i o , u t f o r t i s sim " . Co o z n a c z a to " d e f i c i o " , p r z e d k tó ry m p a d a ta k n ie z w y k łe , t a k l o k a l n i e
o k re ś lo n e " i n quem"? N ieg d y ś p r z e ło ż y łe m t o t a k : " d l a k t ó r e j
s t a j ę s i ę s ł a b y , aby s i ę w zm ocnić" - a l e c z u łe m , że t o n i e j e s t t o , co b y ć p o w in n o , że t o m i e j s c e j e s z c z e n ie j e s t p r z e ł o ż o n e . D opiero p rz y t r z e c i m w y d an iu "W yznań", tym , k t ó r e s i ę n ied aw n o u k a z a ło , ja k b y m ię o l ś n i ł o ś w i a t ł o . N a p is a łe m : " M iło ś c i m o ja , do k t ó r e j s i ę g a r n ę , abym n a b y ł m ocy". - T ak, " g a rn ę s i ę " , tym skw apliw y b ezbronnym , a l e i pełnym d e t e r m i n a c j i ruchem , j a k i s i ę d z ie c k o g a r n i e do k o l a n m a tk i. B e z b ro n n o ść t a j e s t w s ło w ie
1 C o n f e s s io n e s I i , CSEL ,33, 1 , W yznania, W arszaw a 1 9 8 3 /, 7 .
Z. K ubiak /ś w . A u g u sty n , 2 C o n f e s s io n e s I I I 6 , CSEL 3 3 , 5 2 , K u b iak 51.
414 -" d e f i c i o -" , w k tó ry m w idzim y z a ra z e m o b r a z p o c h y l a n i a s i ę , p r z y p a d a n ia w d ó ł , ja k b y do k o l a n . J e s z c z e in n y p r z y k ł a d . . . N ie , j u ż n i e b ę d ę go w y m ie n ia ł. H u sia łb y m c y to w a ć w n ie s k o ń c z o n o ś ć . Czy w o g ó le s ą w " C o n f e s s io - n e s " t a k i e z d a n i a , n ad k tó r y m i n i e m ed y to w ałem , do k t ó r y c h n ie w ra c a łe m , n i e r a z b u d z ą c s i ę w g ł ę b i n o c y , gdy m ię we ś n i e n a
w i e d z i ł o d łu g o s z u k a n e r o z s t r z y g n i ę c i e ? N ie w ie le j e s t z d a ń ,
k t ó r y c h n i e t r o p i ł e m z ta k im tr u d e m . P r a c a t a b y ł a p o d o b n a do w s p in a c z k i g ó r s k i e j .
N ie g d y ś , r o z p o c z y n a j ą c o ś m i o l e t n i ą p r a c ę nad tym p r z e k ł a dem, s ta w ia łe m s o b i e j a k o z a d a n i e , żeby p r z e z w y c ię ż y ć o t c h ł a ń p ó ł t o r a t y s i ą c a l a t : c h o d z i ł o mi o t o , by "W yznania" przem ów i
ły do c z y t e l n i k a j a k o d z i e ł o d z i ś w p e ł n i a k t u a l n e . Niebawem je d nak z ro z u m ia łe m , że o t o w c a le s i ę n i e t r z e b a s z c z e g ó l n i e s t a
r a ć . W y s ta rc z y t y l k o być w iernym i ś c i s ł y m . O la t a k i c h d z i e ł , j a k t o , n i e i s t n i e j e p r z e p a ś ć c z a s u .
T r u d n o ś c i ą p ra w d z iw ą b y ło o d tw a r z a n ie t e j n a d n a t u r a l n e j
g ę s t o ś c i , j a k ą w owym t e k ś c i e o s i ą g a lu d z k a mowa. S t a j e s i ę ona
ja k b y p r z e m ie n i o n ą s u b s t a n c j ą : ja k b y z d rew n a s t a w a ł a s i ę m etalem . In n y ma b l a s k , in n y d ź w ię k , i n n ą t w a r d o ś ć . N a j b a r d z i e j z a d z iw ia
w te d y , gdy we f r a z a c h n a j p r o s t s z y c h usuw a nam s p o d nóg g r u n t , do k t ó r e g o p rz y w y k liś m y ; gdy zm usza n a s do w s p i n a n i a s i ę c o ra z w y ż e j. "P ałam y i id z ie m y " - czy tam y w k tó ry m ś m i e j s c u "Wyznań" .
Zygmunt K u b iak - W arszaw a
ALCUNE OSSERVAZIONI SULLA TRADUZIONE DELLE OPEEE DI SANT'AGOSTINO / R i a s s u n t o / L 'A u t o r e , n o to t r a d u t t o r e p o la c c o d e l l e " C o n f e s s i o n i " d i S a n f A g o s t i n o , f o r n i s c e q u a lc h e o s s e r v a z i o n e s u l l a t r a d u z i o n e d i q u e s t 'o p e r a . 3 P o r . C o n f e s s io n e s X I I I 9 , CSEL 3 3 , 3 5 2 , K u b ia k 343
