View of About the Reasons for the Decline of the Permanent Diaconate in the Western Church

Vox Patrum" 7 / 1 9 8 7 / z . 12 - 1 3

"O PRZYCZYNACH ZANIKU DIAKONATU

STAŁEGO W KOŚCIELE ZACHODNIM

Można zatem p y ta ć o p rz y c z y n y z a n ik u d ia k o n a tu ja k o p o s ł u g i s t a ł e j w K o ś c i e l e Zachodnim . Ze z r o z u m ia ły c h w zględów n i e można b ę­ d z i e za trzy m a ć s i ę na sam ej z ja w isk o w ej w a r s tw ie z a g a d n ie n ia , t z n . samym od n otow an iu t y lk o fa k tó w . N a leż y bowiem p o s ta w ić s o b i e wyma­ g a n ia d a le j id ą c e , a m ia n o w ic ie d ać odpow iedź na p y t a n i e , c o d o p r o ­ w a d z iło do j e g o upadku.

0 c z a s i e ro z w o ju i z n a c z e n ia t e j p o s ł u g i , ja k i p r z y c z y n a c h upadku p i s a ł Paweł VI w motu p r o p r io "Ad pascendum "^. W p iś m ie tym w ym ien ia j e d y n i e d w ie p r z y c z y n y za n ik u d ia k o n a tu s t a ł e g o : za k a z u - d z i e l a n i a ś w ię c e ń z p o m in ię cie m k o le j n y c h s t o p n i i brak a t r a k c y j ­ n o ś c i p o s łu g i d i a k o ń s k i e j . Uwagi t e n a le ż y d o łą c z y ć do w skazanych p r z e z J . P. Gabus c z t e r e c h powodów w y ja ś n ia j ą c y c h s c h y łe k t e j p o s ł u g i

1 P o r . W. C rooe, Aus d e r G e s c h ic h te d e s D ia k o n a t e s , w: D ia c o n ia in C h r is t o , H rsg. K. R ahner, H. V o r g r im le r , F r e ib u r g -B a s e l-W ie n 1 9 6 2 , 9 2 -1 2 8 / l i 2 / ; P . W in n in g er, Les d i a c r e s . H l s t o i r e e t a v e - n lr du d la c o n a t , P a r is 1 9 6 7 , 2 7 -6 1 / 4 i - 4 8 / ; C. B r l d e l , Aux s e u i l s de l* e s p e r a n c e . Le d la c o n a t en n o tr e tem p s, N e u c h a te l 1971 27—34* W. M e s lin , I n s t y t u c j e k o ś c i e l n e i k l e r y k a l i z a c j a w K o ś c i e l e s t a - ' K r^ków "l983' 9 4 - 1 0 3 ° ^ * f U g " . " y M r t e k s t ó w , O prać. F. A dam ski, 2 Tłum, p o l s k i e E. S z t a f r o w s k ie g o , w: Posoborow e Prawodawstwo K oś­

c i e l n e , V /2 , Warszawa 1974, 2 2 - 2 6 . Tak s w o i ś c i e rozum ian y d ia k o ­ n a t , w o sta te c z n y m sfo rm u ło w a n iu n a w ią zu ją c y do t y p o l o g i i I g n a c e ­ go z A n t io c h ii / z o b . J . C o lso n , Diakon und B is c h o f i n d en e r s t e n d r e i J a h rh u n d e rten d er K ir c h e , in : D ia c o n ia i n C h r is t o , s . 2 3 —3 0 / z a k ła d a i s t n i e n i e K o ś c io ła ja k o w sp ó ln o ty / p o r . G. L o h fin k Wie h a t J e s u s Gemeinde g e w o ll t ? 2 . A u f l . , F r e ib u r g i . B r . 1984/^

zap ozn an ie p rzez K o ś c ió ł o d p o w ie d z ia ln o śc i c z y s t o d ia k o n a ln e j, rozwój zakonów, walkę o p r e c e d e n c ję z p r e z b ite r a m i, podboje muzuł­ mańskie . Wydaje s i ę , że w skazanie i o p is a n ie ty c h p r z y c z y n n ie mo­ że w yczerpać z ło ż o n e j p rob lem atyk i zaniku te g o urzędu; w i s t o c i e bo­ wiem je g o w y ja ś n ie n ie pragniemy sprow adzić do o g ó ln ie tu sform u ło­ wanego s tw ie r d z e n ia : i n s t y t u c j o n a l i z a c j i r e l i g i l i K o ś c io ła ^ , a co za tym i d z i e ta k ż e je g o k l e r y k a l l z a c j l .

I . DYLEMATY INSTYTUCJONALIZACJI RELIOII

To i n s t y t u c j e s p o łe c z n e - c zy te g o chcemy, czy n i e , a n ie wy­ b it n e czyny charyzm atycznych przywódców za p ew n iają c i ą g ł o ś ć w zmie­ niającym s i ę ś w i e c i e . Także r e l i g i a , k t ó r e j p o c z ą tk i w ią ż ą s i ę z cha­ ryzmatycznym d z ia ła n ie m j e j przywódcy, j e ś l i ch ce p r z e tr w a ć , musi u le o p rocesow i r u t y n l z a c j i . Thomas O'Dea s tw ie r d z a , że ów nieu n ik n io­ ny p ro ces sp o łe c z n y s ta w ia p ię ć c h a r a k te r y sty c z n y c h dylem atów. One t o w y ja ś n ia ją n a p ię c ie zachodzące pomiędzy I n s t y t u c j ą a charyzmatem, a ta k ż e tłum aczą je d n o s tr o n n o ś c i zachowań lu b p rzyczyn r e g r e su , a nawet zaniku pewnych p o słu g k o ścieln y ch * * .

I n s t y t u c j o n a liz a c j a j a k ie g o ś ruchu r e l i g i j n e g o wywołuje d y le ­ mat m iesza n ej m otyw acji, t z n . i s t n i e n i a e g o c e n tr y c z n y c h i b e z in te ­ resownych u za sa d n ień o k r e ślo n e g o d z i a ł a n i a , postęp k u lu d z k ie g o . W wypadku c h r z e ś c ija ń s tw a p rzyk ład tak c h a r a k te r y sty c z n e g o dylema­ tu mamy pośw iadczony u Marka / 1 0 , 3 5 - 4 5 / ° .

Także s łu ż b a Boża musi być poddana o b ie k t y w iz a c j i, aby u str z e c s i ę wyoboowania. Procesow i temu tow a rzy szy ć b ę d z ie zaw sze dylem at sy m b o liczn y , t z n . ru tyn a może być tak d a le k o p o s u n ię ta , że n ie

3 D iakonia w B i b l i i , "Novum" 1979 nr 4 - 5 , 18-35 / 3 1 - 3 2 / .

4 Ważne wydają s i ę tu n a stę p u ją c e opracow ania: T. F. O'Dea, P ię ć dylematów I n s t y t u c j o n a l i z a c j i r e l i g i i , w: S o c j o lo g ia r e l i g i i , d z . c y t . , 8 9 -9 3 ; M e slin , j w .; E. T r o e lt s c h , K o ś c ió ł a s e k t a , w: S o c j o lo g ia r e l i g i i , d z . c y t . , 104-109; W. G oddijn, Rozważania s o ­ c j o lo g ic z n e o z różn icow an iu grup w o b r ę b ie c h r z e ś c ij a ń s t w a , tamże,

110-118; F. FH rstenberg, S tru k tu ra K o ś c io ła 1 s p o łe c z e ń s tw a , tamże, 1 1 9 -129.

5 P ię ć dylematów I n s t y t u c j o n a l i z a c j i , a r t . c y t . , 8 9 . 6 P or. G. L oh fln k , d z . c y t . , 5 7 -6 3 , 134 -1 4 2 .

285

wytwarza harm onii pomiędzy aktem zewnętrznym a wewnętrznym p r z e ż y ­ ciem .

N iezw ykle in t e r e s u j ą c e s p o s t r z e ż e n ia z a w ie r a ją uwagi ty c z ą c e r u t y n iz a c j i charyzm atycznego przywództwa w k om pleksie urzędów /d y ­ lem at porządku a d m in is tr a c y jn e g o /: "K ościół k a t o l i c k i j e s t te g o n a j­ lepszym przykładem . Ta b iu ro k ra ty czn a s tr u k tu r a stw arza nowe u rzęd y, j e ś l i t y lk o w y ło n ią s i ę nowe problem y. W te n sposób sama stw a r z a s o ­ b ie k o m p lik a cje: r y c h ło bowiem rodzą s i ę tr u d n o śc i na t l e kompeten­ c j i i n ie ja sn y c h d e f i n i c j i uprawnień i fu n k c ji" . N ie będę ukrywał p rzek o n a n ia , że ta w ła ś n ie uwaga in te r e so w a ć b ę d z ie nas n a jb a r d z ie j i wokół n ie j w ła ś n ie skoncentrujem y c a ło ś ć r e f l e k s j i pom ieszczonych w tym p u n k c ie .

P o z o s ta łe dwa dylem aty d o ty c z ą le g a liz m u /sk ą d in ą d p o ż y te c z n e u j ę c i e postęp ow an ia m oralnego w kodeks r e g u ł / tow arzyszącego zazwy­ c z a j przeakcentow aniu urzędu /d y lem a t o g r a n ic z e n ia / oraz wprowadze­ n ia na m ie js c e naw rócenia d łu g o tr w a łe g o p ro cesu s z k o le n ia i naucza­ n ia m łodej g e n e r a c ji /d y le m a t mocy i naw rócenia jak o p r z e c iw ie ń stw o przym usu/.

Za zwróceniem uwagi na dylem at porządku a d m in istr a c y jn e g o p r z e ­ mawia tow arzyszący diakonatow i stałem u od początku n ie z b y t o s tr o zarysowany zak res k o m p e te n c ji, uprawnień i f u n k c j i. Zwrócenie uwagi b ib lis t ó w na now otestam entalny przekaz o u sta n o w ie n iu diakonów i o diakonach z l i s t ó w św. Pawła /D z 6 , 1-6 ; Pip 1, 1; i Tm 3 , 8 - i 2 / , z r o d z ił problem tzw . i d e n t y f i k a c j i Siedm iu z diakonam i^. A i do d z iś

je ste śm y świadkami zdeoydowanej o p o z y c ji n ie k tó r y c h te o lo g ó w , wyko­ r z y s tu ją c y c h ów brak wyraźnego o p is a n ia s p e c y f i k i p o s łu g i .

Powyższe uwagi upraw niają do sform ułow ania dwu t e z , k tó r e zna­ m ionują w in te r e su ją c y m nas w z g lę d z ie rozwój p ierw o tn eg o K o śc io ła : - dośó w c z e śn ie d o s z ło do i n s t y t u c j o n a l i z a c j i d ia k o n ii; - w zależności od przew agi je d n e j z t r e ś c i motywacyjnych /e g o c e n tr y c z n e j lu b bez­ in t e r e s o w n e j / może d o c h o d z ić do p r z e o b r a ż e n ia i zan ik u pierwotnych cech i n s t y t u c j i lu b r o z w in ię c ia s i ę cech r e fo r m isty c z n y c h i ruchów r e fo rm a cy jn y ch .

O c z y w iśc ie , n ie można p r z y ję c ie m ty c h uwag w c a ł o ś c i wytłuma- o zy ć zaniku d iak on atu s t a ł e g o . Pewne j e s t n a to m ia s t, że można je udo­ w odnić, i że s t o j ą obok p r o c e su k l e r y k a l i z a c j i K o ś c io ła u podstaw p r z e o b r a ż e n ia d iak on atu s t a ł e g o w s t o p ie ń p r z e jśc io w y do przyjęcia św ię c e ń p r o z b ite r a tu w K o ś c ie le zachodnim .

I I . KLERYKALIZACJA

M ichel M e slin s tw ie r d z a , że począw szy od p o ł . I I I w. "instytu­ c j o n a l i z a c j a K o ś c io ła w c e s a r s t w ie p r z y b ie r a na s i l e i doprowadza do pewnej k l e r y k a l i z a c j i " ^ , t z n . i z o l a c j i duchownych od św ieck ich . W przypadku d ia k o n a tu rozwój p r e z b lt e r a t u sp ra w ia je g o stopniowe o g r a n ic z e n ie do f u n k c ji p a r a lit u r g ic z n y c h i wprowadzenia zależn ości ta k ż e od kapłanów oraz u c z y n ie n ia zeń s t o p n ia p r z e jśc io w e g o do świę­ ceń p r e z b lt e r a t u .

Od p oczątk u V s t u l e c i a spotykamy s i ę j e s z c z e z je d n ą n ieb ez­ p ie c z n ą in n ow acją, k tó r a doprowadza do p o m n ie jsz e n ia w a r to śc i d ia­ konatu s t a łe g o i tr a k to w a n ia go ja k o s w o iś c ie rozum ianej kary na­ ło ż o n e j na duchownych żyją cy o h w zw iązku m ałżeńskim : Na Zachodzie

n ie z a in ic jo w a ło f u n k c ji d ia k o n a tu w o g ó le , l e c z w e s z li oni w fu n k c ję ju ż wykonywaną p r z e z Żydów p a le s t y ń s k ic h , k tó r z y mie­

l i "zaniedbywać h e lle n is t ó w przy codziennym rozdaw aniu jałm uż­ ny" /D z 6 , i / . B yło to w ięc r a c z e j r o z s z e r z e n ie i n s t y t u c j i pale­ s t y ń s k ie j d iak on atu na h e lle n is t y c z n e k r ę g i e k l e z j a l n e . Dokładny c z a s i sposób u sta n o w ie n ia diakonatu je r o z o lim s k ie g o n ie j e s t znany" /K o ś c ió ł J e z u sa C h ry stu sa , Wrocław 1982, 2 2 8 /.

9 P or. F. K losterm ann, Die p a s to r a le n D ie n s te h e u te , L lnz-W len- Passau 1980, 7 0 , 8 5 .

287

w m yśl rozp orząd zeń synodów w Turynie /4O1 r . / " i w Orange /4 4 1 r . / 1 2 n ie może byó wyświęcony na k ap łan a t a k i d iak on ż o n a ty , k t ó ­ ry w dalszym c ią g u prow adzi ż y c ie m a łż e ń sk ie . J e s t to o c z y w iś c ie konsekw encja p r z e j ę c ia sform ułowań synodu w E lw irze /o k . 300 r . / * 3 . Tego typu o g r a n ic z e n ia mogły mieó m ie js c e w s y t u a c j i u zn an ia d ia k o ­ natu jak o s t o p n ia p r z e jś c io w e g o .

R ównocześnie d och od zi do powolnego zan ik u rozu m ien ia K o ś c io ła w k a te g o r ia c h w sp ó ln o ty . J e j wyraz sta n o w iło m .in . przekazyw anie o so b isty c h środków p ie n ię ż n y c h na u ży tek w sp ó ln o ty . Dysponowanie nimi b y ło jednym z zadań diakonów. "Jednakże na sk u tek i n t e r e s u j ą ­ cego nawrotu do zwyczajów dawnego I z r a e la o f ia r y t e b y ły rozumiane jako I n s t y t u c j a przymusowa, d z i e s i ę c i n a , k tó r ą ma u is z c z a ć c a ły lud Boży, przeznaczona na p o tr z e b y k le r u . Wkrótce c i w ie r n i, k tó r z y n ie wywiązują s i ę z te g o obow iązku, p o d le g a ją k lą tw ie " .

I I I . "DE IACTANTIA ROMANORUM LE1TITARUM"

O takim w ła śn ie t y t u l e p o w sta łe ok. 376 r . d z ie łk o A m b r o z ja str a ^ jak rów nież podobny w wymowie i a rgu m en tacji 146 l i s t św. Hieronima do E w angeliusza p r e z b i t e r a ^ sta n o w ią p o św ia d c z e n ie dokonanej w ł o ­ n ie ordo i n s t y t u c j o n a l i z a c j i , w k tó r e j p ierw szo rzęd n ą r o lę odgrywa­ j ą motywacje e g o is t y c z n e . Oba pisma m ająna c e lu wykazanie na p o d sta ­ w ie Pisma św. podrzędnej r o l i diakona / l e w i t y / wobec p r e z b it e r a /k a ­ p ła n a /. N ie s ą przy tym pozbawione inwektyw. A m brozjaster uważa, że rzymscy d ia k o n i " k ie r u ją s i ę pozorami" i poddani s ą " g łu p o c ie i p r z e - chw alstw u". Podobnie Hieronim rozpoczyna swój l i s t : "U I z a j a s z a / 3 2 , 6 / czytamy: O głu p i w ygłasza n ie d o r z e c z n o ś c i^ . Tak u A m brozjastra, jak i H ieronim a I n te r e s u ją c e j e s t t o , że pragną podporządkować diakona

11 C onclllum T a u rin en se, c . 8 , Mansi I I I 8 6 2 .

12 C oncilium Arausicanum I , c . 24, Mansi VI 4 3 9 -4 4 0 .

13 C oncilium E lib erita n u m , c . 3 3 , Mansi I I 11. Por. J . L ecuyer, Der Diakonat nach den k ir c h lic h e n LehrKusserungen, In: D ia c o n ia ln C h r is to , d z . o y t . , 213-214 przyp. 39.

14 J . L ecuyer, d z . c y t . , 96. 15 CSEL 5 0 , 193-198.

p r e z b i t e r o w i, a t o z t e j r a c j i , że o b a j s t a w i a j ą znak r ó w n o ś c i po­ m ięd zy p r e z b it e r a t e m a e p is k o p a te m . Wprawdzie u z a s a d n ie n i e j e s t r ó ż ­ n e , a l e n ie w y k lu c z a j ą c e s i ę . H ieron im p o w o łu je s i ę na F lp i , 1 / g d z i e św . P aw eł w ym ien ia t y l k o b isk u p ów i d ia k o n ó w / lu b na t e

m ie j s c a Nowego T e sta m e n tu , k t ó r e w s k a z u ją na z l a n i e s i ę p r e z b i t e r i a l - nego i e p is k o p a ln e g o p orząd k u /D z 2 0 , 28; T t i , 5 - 9 / . A m b ro zja ster z a ś świadom r ó ż n i c y m ięd zy b iskupem a p r e z b ite r e m , p o d k r e ś la bardzo m ocno, ż e obaj s ą k a p ła n a m i. Tak w ię c i jednem u i d rugiem u ch o d z i o t o , by d ia k o n i rzym scy p r z y j ę l i do św ia d o m o śc i f a k t , ż e w g ra d a - o j i ś w ię c e ń za jm u ją m i e j s c e po p r e z b i t e r a c h o r a z , ż e s ą słu g a m i tak b isk u p ó w , ja k i p r e z b i t e r ó w . J e d n o c z e ś n ie w sk a z u ją na p r z e jś c io w y c h a r a k t e r u rzęd u : "z diakonów w in ie n b y ć ordynowany p r e z b ite r " ^ * .

Można p y t a ć , j a k m ogło d o j ś ć do t a k d ram atyczn ego i d r a s t y c z ­ n eg o zarazem z a z n a c z e n ia o p o z y c j i . Wydaje s i ę , ż e z ł o ż y ł o s i ę na to w i e l e p r z y c z y n , a w a lk a o p r e c e d e n c j ę n i e w y d a je s i ę w tym wypadku n a j w a ż n ie j s z a ^ . I s t o t n e w tym p rzyp ad ku o k a z u je s i ę p r z e o b r a ż e n ie p ie r w o tn y c h c e ló w i n s t y t u c j i d ia k o n a t u , a naw et j e g o r o z k ła d :

- na p r z e ło m ie IV i V w. n ie s p e ł n i a j ą d ia k o n i w d z i e d z i n i e C a r it a s u ta k w io d ą c e j r o l i . P o w s ta łe w ów czas d i a k o n i e ^ b y ły prowa­ d zo n e p r z e z mnichów lu b ś w ie c k ic h ;

- ta k samo d z i e j e s i ę z p row adzeniem k s e n o d o c h i i . K ie r o w a li n im i p r e z b i t e r z y lu b k le r y c y n iż s z y c h ś w ię c e ń ^ ;

- d o s z ł o do t e g o , ż e sy n o d R zym ski z 595 r . g a n i ja k o anom alię d ą ż e n ie d iakon ów do p e ł n i e n i a r o l i śpiew aków z a m ia s t t r o s z c z ą c y c h s ię

17 P o r . W. C ro c e , a r t . c y t . , 1 1 2 -1 2 4 ; B. D o m a g a lsk i, RHmische Diakone im 4 . J a h rh u n d e rt - Zum V e r h H ltn is von B i s c h o f , D iak on und Presby t e r , w: Der D ia k o n . W ie d eren td eck u n g und E rneu eru n g s e l n e s D len s-t e s , H r sg . von J . G. P lB g e r , H. J . W eber, 2 . A u f l . , F r e ib u r g -B a - s e l- W ie n 1 9 8 i , 4 4 - 5 6 .

18 Ś w iad czy o tym c h o c ia ż b y c . 50 synodu w A r le s z 314 r . /M ansi II 4 7 3 / c z y c . 18 Soboru N i c e j s k i e g o z 325 r . /M an si I I 6 7 6 / . Uwa­ g i t e z o s t a ł y p r z e j ę t e p r z e z p ó ź n i e j s z e syn od y w T o le d o z 633 r . / c . 3 9 , Mansi X 6 2 9 / . P o r . L e c u y e r , d z . c y t . , 216 p r z y p . 5 2 - 5 3 . 19 R. K a m iń sk i, D ia k o n ia , EK I I I 1 2 4 9 -1 2 5 0 .

2 8 9

o b i e d n y c h , a z k oń cem IV w. z a r z ą d nad d o b ra m i k o ś c i e l n y m i m u s i e l i b i s k u p i p r z e k a z a ń w r ę c e ś w i e c k i c h ekonom ów . N i e w ą t p l i w i e p o z o s t a w i e n i e p o w y ż s z y c h s t w i e r d z e ń b e z o d p o w ia ­ d a j ą c y c h o p i n i i p r z e c iw n y c h d o p r o w a d z iło b y d o j e d n o s t r o n n e g o i k r z y w ­ d z ą c e g o o b r a z u p o s ł u g i d i a k o ń s k i e j w o k r e s i e w y r a ź n e g o sp a d k u j e j z n a c z e n i a w K o ś c i e l e Z a ch o d n im . Z au w ażyć j e d n a k n a l e ż y , ż e l i t u r g i c z ­ ne j e d y n i e u j ę c i e i r o z u m i e n i e s ł u ż b y d i a k o ń s k i e j i t r a k t o w a n i e i c h w d u s z p a s t e r s k i e j p o s ł u d z e j a k o k o n i e c z n e g o d o p e ł n i e n i a p r e z b i t e r ó w , s t a n o w i ł o o w yraźnym u padku p o s ł u g i i u t r a c i e ż y w o tn e g o z n a c z e n i a w K o ś c i e l e . P i e r w s z e c z t e r y w i e k i c h r z e ś c i j a ń s t w a s t a n o w i ą d l a h i s t o r i i d ia k o n a t u s t a ł e g o o k r e s r o z k w i t u . N i e k t ó r z y z b a d a c z y k a ż ą j u ż w d o ­ k o n u ją c y m s i ę od p o ł . I I I w. p r o c e s i e i n s t y t u c j o n a l i z a c j i K o ś c i o ł a i j e g o k l e r y k a l i z a c j i u p a tr y w a ć p r z y s z ł y c h z n a m io n z a n ik u d ia k o n a t u j a k o p e r m a n e n t n e j p o s ł u g i K o ś c i o ł ń . Z k o l e i s o c j o l o g i c z n a a n a l i z a d y le m a tó w , j a k i e n i e s i e w s o b i e i n s t y t u c j o n a l i z a c j a , a s z c z e g ó l n i e z w r ó c e n ie u w a g i n a f a k t z r o z u m i a łe g o s k ą d i n ą d p r z e o b r a ż e n i a s i ę c h a ­ r y z m a t y c z n e g o p r z y w ó d z tw a w b i u r o k r a t y c z n ą s t r u k t u r ę u r z ę d ó w , t w o r z ą ­ c ą nowe u r z ę d y o n ie o s t r y m z a r y s o w a n iu k o m p e t e n c j i i u p r a w n ie ń , t ł u ­ m aczy wymownie w sk a zy w a n e w l i t e r a t u r z e p r z e d m io t u p r z y c z y n y z a n ik u d i a k o n a t u s t a ł e g o . N ie w ą t p li w e i d o k o n a n e na m ocy u c h w a ł S o b o r u W a ty k a ń s k ie g o I I w z n o w ie n ie p o s ł u g i n i e j e s t p o z b a w io n e j e d n o s t r o n n o ś c i . M iejm y n a ­ d z i e j ę , ż e p ł y n ą c a z g ł ę b i w iek ów n a u k a p o z w o l i na d o k ł a d n i e j s z e o k r e ś l e n i e m i e j s c a i r o l i d ia k o n a s t a ł e g o w p o s ł u d z e K o ś c i o ł a , a p r z e d e w s z y s t k i m na w y p r a c o w a n ie j e g o d i a k o n a l n e g o o b r a z u . M arek M a r c z e w sk i - L u b l i n - S u w a łtu

DIE URSACHEN DES VERSCHWINDENS DES STANDIGEN DIAKONATS IN DER ABENDLKNDISCHEN KIRCHE

/Z u s a m m e n fa s s u n g / D ie e r s t e n J a h r h u n d e r t e d e s C h r is t e n t u m s w a ren e i n e B l H t e z e i t i n d e r G e s c h i c h t e d e s s t A n d i g e n D l a k o n a t s . E l n l g e F o r s c h e r w o l l e n b e r e l t s im s e i t M i t t e d e s 3 . J a h r h u n d e r t s a b l a u f e n d e n P r o z e s s d e r I n s t i t u t l o n a l i s i e r u n g und K l e r i k a l i s i e r u n g d e r K ir c h e d i e V o r z e ic h e n fH r V e r s c h w in d e n d e s D la k o n a t s a i s e i n e s p e r m a n e n te n D i e n s t e s d e r K i r c h e e r b l i c k e n . D ie s o z i o l o g i s c h e A n a ly s e d e r D ile m m a s, d i e d i e I n s t i t u t i o n a l i s i e r u n g m i t s i c h b r i n g t , und i n s b e s o n d e r e d e r H in w e ls a u f d i e w o a n d e r s v e r s t H n d l i c h e U m g e s t a lt u n g d e r c h a r i s m a t i s c h e n

Fłthrung i n e i n e b H r o k r a tis c h e A m te r str u k tu r , d i e aeu e Amter m it u n - s c h a r f e r A bgrenzung von K om petenzen und B e r e c h tig u n g e n s c h u f , e r - k l d r t b e r e d t d i e i n d e r L i t e r a t u r zu d ie se m G egen stan d a u f g e z e ig t e n U rsa ch en d e s V ersch w in d en s d e s s tH n d ig e n D ia k o n a t s .

Z w e ife ls o h n e i s t auoh d i e k r a f t d e r B e s c h lH s s e d e s 2 . V a tik a n i- s c h e n K o n z i l s g e s c h e h e n e W ie d e r e in f u h r u n g d e s D ie n s t e s n i c h t f r e i von E i n s e i t i g k e i t . Wir w o lle n h o f f e n , d a s s d ie au s d e r T i e f e d e r J a h r - h u n d e r te strC m ende L ehre e i n e g e n a u e r e Bestimm ung von P i a t z und R o lle d e s s tH n d ig e n B ia k o n s im D ie n s t d e r K ir c h e und v o r a lle m e i n e H eraus- a r b e it u n g s e i n e s B ia k o n a le n B i l d e s e r m łt g lic h t .