Stanisław Zawada
Zastosowanie wieży przesuwnej do
robót konstrukcyjno-budowlanych
na dużych wysokościach
Ochrona Zabytków 17/2 (65), 68-69
mrozem. W ciągu całej zimy 1960/61 wnętrze baraczku było dogrzewane piecykiem elektrycz nym, a temperatura wnętrza i wilgotność względna były kontrolowane za pomocą apa ratów samopiszących. Baraczek służył dopóty, dopóki jego funkcji ochronnych nie przejął w łaściw y pawilon. Całkowite zakończenie robót wew nątrz pawilonu przewiduje się w r. 1964. Realizacja pawilonu stanowi przykład spełnia
nia jednego z najważniejszych zadań Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem — trwałe zabezpieczenie odkrytych reliktów i ich kon serwacja w celu zachowania i udostępnienia dla przyszłych pokoleń.
m g r inż. Je rz y T eliga — st. w ykł. K a te d ry K o n s tru k c ji B u d o w la n y ch P o lite ch n ik i W arszaw sk iej
PAVILLON DE PROTECTION AUDESSUS DES VESTIGES DES CONSTRUCTIONS PRÉROMANES À WIŚLICA Les vestig es p réro m an s, n o ta m m e n t les fo n d em en ts
d ’une p e tite église et le fo n t bap tism al, m is à jo u r sous le p a v é d e la rue B atalio n ó w C hłopskich à W iśli ca p a r l ’e x p é d itio n archéologique des R echerches su r le M oyen Age P olonais, so n t protégés p a r un p av illo n c o n s tru it a u -d e ssu s de ces vestiges.
Les fo n d a tio n s d u pavillo n s ’a p p u ie n t su r une ro ch e gypseuse q u i se tro u v e pas tro p p ro fo n d ém en t sous une couche épaisse de 1.50 à 2 m. La c o n s tru c tio n te c h n iq u e d u pavillo n a p o u r b u t d e m a in te n ir le m ic ro clim at n éc essaire p o u r la con serv atio n de ces v estiges e t en m êm e tem p s re n d re possible le u r e x
position. En plu s on a ap p liq u é ici le p rin cip e de fa ire c o n tra ste r la co n stru c tio n u ltra -m o d e rn e d u pavillo n avec les an cien s m u rs m é d ié v a u x des m o n u m e n ts a rc h i te c tu ra u x . A insi les m u rs du p av illo n so n t en béton arm é, la v o û te du to it a le p o u tra g e p ré fa b riq u é en cable en ac ie r e t en b éto n e t d ’a u tre s m a té ria u x m o d e rn e s so n t em ployés à ce tte co n stru c tio n p o u r isoler les m u rs e t la vo û te à l ’in té rie u r e t le v e rre „T erm o- p a n ” ap p liq u é au m u r du côte n o rd et d u côte sud, ain si que la c h a rp e n te en alu m in iu m de ces m u rs.
L a co n stru c tio n de ce p av illo n doit ê tre e n tiè re m e n t te rm in é e en 1964.
STANISŁAW ZAWADA
ZASTOSOWANIE WIEŻY PRZESUWNEJ DO ROBÓT KONSTRUKCYJNO-BUDOWLANYCH NA DUŻYCH WYSOKOŚCIACH
W zabytkowym kościele św. Mikołaja w Brzegu w województwie opolskim zastosowa no do robót konstrukcyjno-budowlanych spe cjalne rusztowanie w postaci w ieży przesuwnej. Zabytkowa budowla składa się z nawy głów nej o szerokości ok. 7,5 m oraz z dwóch naw bocznych o rozpiętości 6,0 i 5,5 m. Wysokość na w y głównej do okapu wynosi 28,0 m i wysokość naw bocznych 13,0 m. Nawa środkowa podzielo na jest filaram i na 9 przęseł o rozpiętości 8,0 m. Na wysokości 10,0 m wspierają się na filarach łęki ostrołukowe, podtrzymujące ścianę naw y głównej.
O wyborze przyjętego rodzaju rusztowania zadecydowały w zględy ekonomiczne oraz duża wysokość budowli. Przy tradycyjnym rusztowa-·' niu stojakow ym zużycie drewna byłoby kilka naście razy większe, a ponadto do montażu sta low ej konstrukcji dachowej konieczne byłoby użycie specjalnego dźwigu tzw. żurawia w ieżo wego. Zastosowanie takiego dźwigu do podno szenia stosunkowo niedużej ilości lekkich ele m entów w ięźby dachowej bardzo pow iększyło by koszty budowy. Oprócz tego montaż z dźwi gu usytuowanego po stronie zewnętrznej bu dow li byłby wysoce utrudniony z uwagi na są siadujące budynki i zadrzewienie terenu.
Konstrukcja w ieży przesuwnej przedstawkH na jest na rysunku.
Wieża posiada przekrój poziomy prostokątny o wym iarach 8,0 X 4,0 m i wysokość ok. 28,0 m.
Składa się z trzonu o 6 kondygnacjach po 4,5 m, podstawy i pomostu roboczego. Trzon stanowią słupy z krawędziaków 0 16/16 ze stężeniami pionowym i z krzyżulców i poziomymi w postaci podestów co 4,5 m i krzyżulców co druga kon dygnacja. Słupy zakończone są podstawą w y kształconą z belek podłużnych i poprzecznych oraz z poziomych stężeń krzyżulcowych. Belki podłużne zamocowano do zestaw ów kołowych, (z wózków kopalnianych) ułożonych na prowad nicach szynowych. W górnej części wieża po siada pomost roboczy, wykonany z desek i belek ze stężeniam i krzyżowym i. Powierzchnię robo czą powiększono poprzecznie przez zastosowanie skrajnych przęseł przenośnych i podłużnie dzię ki przedłużeniu wspornikowem u. Pom ost za bezpieczony jest poręczami drewnianymi, przy m ocowanym i do wsporników. Dojście na po most roboczy, znajdujący się na wysokości ok. 28,0 m, zapewniają drabiny biegnące pomiędzy podestami. Główne elem en ty składowe w ieży połączone są za pomocą śrub φ 16 a elem enty drugorzędne za pomocą gwoździ. Przy jednej ścianie w ieży zamocowany jest w yciąg jedno- m asztowy, przeznaczony do pionowego trans portu m ateriałów budowlanych. Zastosowano tutaj wciągarkę m echaniczną z silnikiem elek trycznym . Za pomocą dwóch ręcznych wciąga rek kozłowych, umieszczonych na obu końcach nawy, cała wieża może łatwo zmieniać swoje
położenie w zależności od postępu w ykonyw a nych robót budowlanych.
Opisana powyżej wieża przesuwna posłuży ła przy odbudowie zabytkowego kościoła do przeprowadzenia następujących robót: a) roze brania zniszczonej drewnianej więźby dachowej, b) rozebrania zmurszałej korony murów, c) w y konania żelbetowego wieńca okapowego, d) m ontażu stalowej konstrukcji w ięźby dachowej, e) - wykonania sklepienia żelbetowego w nawie głównej (tutaj wieżę obniżono o jedną kondy gnację), f) montażu ram okiennych, g) tynko wania ścian.
Do m ontażu konstrukcji dachowej użyto lekkiego dźwigu kozłowego, ustawionego na po m oście roboczym w ieży (rys. 1). Podczas podno szenia więzarów dwa skrajne słupy w ieży za mocowano linam i do filarów nawy. W obecnej chw ili wieża w ykorzystyw ana jest jeszcze przy
betonowaniu ostatnich przęseł sklepienia i mon tażu ram okiennych. Zastosowana wieża prze suwna przy om awianym obiekcie zabytkowym usprawniła w bardzo dużym stopniu roboty kon strukcyjno-budowlane i pozwoliła na uzyskanie znacznych oszczędności w drewnie.
Przekroje elem entów drewnianych w ieży przyjęto na podstawie obliczeń statycznych oraz wym ogów konstrukcyjnych. Dzięki pro stym połączeniom śrubowym w ieżę można z łatw ością rozebrać i ponownie zmontować przy odbudowie innego obiektu. Połączenia śrubowe styk ów słupów pozwalają również na obniże nie w ieży o dowolną ilość kondygnacji. Przy dużych szerokościach budowli można zastoso wać w ieżę podwójną (bliźniaczą).
M gr inż. S ta n is ła w Z aw ad a St. A syst. K a te d ry Bud. S talow ego P o lite c h n ik i Ś ląskiej
EM PLO I D ’UNE TOUR MOBILE POUR DES TRAVAUX DE CONSTRUCTIONS ELEVEES
A u cours des tr a v a u x de c o n stru c tio n d a n s l’a n c ie n n e église St. N icolas à B rzeg, d e p t. Opole, on a em ployé u n é c h a fa u d a g e spécial, une to u r m obile.
C e tte to u r a les dim en sio n s su iv a n te s: en v iro n 28 m de h a u te u r e t une coupe h o rizo n tale re c ta n g u la ire 8,0X4,0 m . E lle e st fa ite en bois, de p o u tre s et de plan ch es spéciales, unies p a r d e s chevilles e t des clous.
A l’aide des blocs m an iés à la m a in la to u r p e u t f a
cilem en t glisser su r les ra ils le long d e la nef. P o u r tr a n s p o r te r le m a té rie l de co n stru c tio n en h a u t on a em p lo y é un ap p a re il d e levage à un m â t a tta c h é à la to u r. D ’a u tre p a r t le m o n ta g e de la c o n stru c tio n en ac ie r s o u te n a n t le to it f u t fa it à l’aide d’u n e légère c h è v re placée su r une p la tefo rm e d e tra v a il.
L a to u r m obile em ployée dan s ce cas nous a f a cilité é n o rm é m en t les tra v a u x de co n stru c tio n e t elle n o u s a p erm is de fa ire d es économ ies en bois.