A. B.
Jutro wyrok [przegląd artykułu
Antoniego Maciejewskiego,
zamieszczonego w Nr 26(1963)
czasopisma "Prawo i Życie"]
Palestra 8/2(74), 48-49
48 P rz e g lą d p r a s y p r a w n ic z e j N r 2 (74)
n o w e j w a r to ś c i s p o łe c z n e j, p r z y czy m p ra w d o p o d o b ie ń s tw o s z k o d y m u s i b y ć m a ł“?, je ż e li m o że p o w s ta ć sz k o d a d u ż a , n a to m ia s t p r a w d o p o d o b ie ń s tw o to m oże być w ię k s z e , je ż e li p o w s ta ć m oże ty lk o m a ła sz k o d a .
O s ta te c z n ie a u t o r d o c h o d z i d o w n io s k u , że p r z e s ła n k i o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a m e j p r a c o w n ik ó w b u d o w la n y c h za sp o w o d o w a n ie n ie b e z p ie c z e ń s tw a s ą n a s tę p u ją c e : 1) b łą d s z tu k i b u d o w la n e j; 2) s k u te k w p o s ta c i s p r o w a d z e n ia n ie b e z p ie c z e ń s tw a d la ż y c ia , z d ro w ia lu b m ie n ia , o g ra n ic z o n y p rz e z d o p u s z c z a ln e ry z y k o (n o rm a ln e lu b n o w a to r s k ie ) ; 3) z w ią z e k p rz y c z y n o w y p o m ię d z y c z y n e m a s k u t k ie m ; 4) w in a, k tó r a w y s tę p o w a ć b ę d z ie z r e g u ły w p o s ta c i w in y n ie u m y ś ln e j. S z tu k ę M a c ie ja P a tk o w s k ie g o p t.:
Jutro wyrok
w y s ta w io n ą n a s c e n a c h p r o w in c jo n a ln y c h p rz e z E s tr a d ę W o je w ó d z k ą w W a rs z a w ie , o s tr o s k r y ty k o w a ł n a ła m a c h „ P r a w a i Ż y c ia ” (n r 26 z 22.X II.1963 r.) A n to n i M a c i e j e w s k i .W sz tu c e c h o d z i o p r z e k u p ie n ie żo n y sęd zieg o , b y u z y s k a ła od m ę ż a w y ro k u n ie w in n ia ją c y w s p r a w ie k a r n e j.
„W idz p r z e z tr z y c z w a r te s z tu k i o b s e r w u je d e g re n g o la d ę m o r a ln ą sęd zin y i w y r a b ia so b ie o p in ię o m e c h a n iz m ie w y m ia r u s p r a w ie d liw o ś c i w e d łu g ocen h o c h s z ta p le r a i n ie z a s p o k o jo n y c h p rz e z s ę d z ie g o c ią g o t je g o le k k o m y ś ln e j ż o n y ” p isz e M a c ie je w s k i. M a c ie je w s k i s tw ie rd z a , że sę d z ia ja k o o so b a p o z y ty w n a j e s t w sz tu c e p o s ta c ią d ru g o r z ę d n ą . J e g o p r o t e s t p rz e c iw k o u p a d k o w i m o r a ln e m u ż o n y j e s t m a ło p r z e k o n y w a ją c y , bo p rz e c ie ż p o z o s ta je on n a d a l w je j ra m io n a c h , w y g ła s z a ją c k o ń co w ą s e n te n c ję „ n ie m a p r a w a p rz e c iw k o c w a n ia c tw u ” . A to ju ż b rz m i j a k ro z g rz e s z e n ie b r u d n y c h ż o n in y c h s p r a w e k i u s p r a w ie d liw ie n ie w ła s n e j to le r a n c ji.
A p rz e c ie ż „w k o n k r e tn y m p r z y p a d k u — p is z e M a c ie je w s k i — ch o d z i o u s iło w a n ie p r z e k u p s tw a sęd zieg o . Z a to zaś o d p o w ia d a się b a rd z o r e a l n ie i t u na ż a d e n b r a k p r a w a n ie m a n a jm n ie js z e g o s e n s u s ię p o w o ły w a ć , c h y b a że s ię chce m ą c ić w g ło w a c h i o d c z u c ia c h w id z ó w (...). J ę z y k s z tu k i je s t p o tw o rn y , p r y m it y w n y , p o p r o s tu s try w ia liz o w a n y , je s t to b ru k o w o -ż a rg o n o w y s t y l o b lic z o n y n a g u sty k o łtu n a n a jn iż s z e g o rz ę d u .”
W r e z u lta c ie M a c ie je w s k i w y s tę p u je o p o z b a w ie n ie te j s z tu k i p r a w a w y s ta w ia n ia , z a z n a c z a je d n a k , że n ie w ie rz y w sk u te c z n o ś ć sw eg o w y s tą p ie n ia .
N ie w ie r z y p ra w d o p o d o b n ie d la te g o , że p o d a je je d n o c z e ś n ie o d b itk ę z a fisz a , z k tó r e g o w y n ik a , że P a tk o w s k i je s t a u to r e m ró ż n y c h u tw o r ó w o d z n a c z o n y c h n a g ro d a m i. O sz tu c e zaś p is z e się, że p o m o g ła t u t a j a u to r o w i je g o u m ie ję tn o ś ć w u k ła d a n iu d ia lo g u , że a u t o r p o ru s z a w a ż n e z a g a d n ie n ia sp o łe c z n e i w n ie d w u z n a c z n y sp o só b o p o w ia d a s ię p rz e c iw k o c w a n ia c tw u i c y n iz m o w i, s t a ją c po s tr o n ie o b ra ż o n e j m o ra ln o ś c i, co m u o c z y w iśc ie p rz y n o s i zasz c z y t.
A r ty k u ł A, M a c ie je w s k ie g o w y w o ła ł o d d ź w ię k w p o sta c i lis tu m g r a K u c h a r sk ie g o , o g ło szo n eg o w n u m e r z e 2 (1964) „ P r a w a i Ż y c ia ” .
O to co p is z e K u c h a r s k i:
„ S z tu k a o b f itu je w d o sy ć ro z le g łe m ie liz n y p sy c h o lo g ic z n e i d o ść z a s k a k u ją c e sp ły c e n ie p ro b le m ó w sp o łe c z n y c h i lu d z k ic h , a p o n a d to r a z i p e w n y m n ie c h lu j s tw e m ję z y k a , a le za to — P a n ie R e d a k to rz e — oo za w s p a n ia ła s a t y r a n a le n i w y c h (d u c h e m ) sę d z ió w ”. K u c h a r s k i p o d a je tr e ś ć s z tu k i: P io tr o w s k i s t a j e p rz e d S ą d e m P o w ia to w y m w c h a r a k t e r z e p o d e jr z a n e g o (nie o sk a rż o n e g o ) o „ sp o w o d o w a n ie n ie u m y ś ln e g o z a b ó js tw a ” p o p e łn io n e g o w te n sp o só b , że „ ro z d z ie w ic z y ł s m a r k u lę w g im n a z ju m
N r 2 (74) Z k a r t y ż a ło b n e j 49
i o n a m u się o tr u ła w d o w ó d m iło śc i” . R o d z ic e u w ie d z io n e j „ s k a r ż ą go — w to im g r a j ” , a le s p r a w c a m a a d w o k a ta , k tó r y w je g o o b ro n ie ju ż „ z ro b ił w ię c e j, n iż k to k o lw ie k b y s ą d z ił.”
M a tk a „ z a b ó jc y ” u w a ż a za k o n ie c z n e p r z e k u p ić sęd zieg o , a p o n ie w a ż te n je s t o d p o rn y n a k o ru p c ję , z w ra c a się do jeg o żony. U m o w a z o s ta je z a w a r ta . S ę d z in a o t r z j m u j e te le w iz o r i z w ra c a się do m ę ż a : „ R o m a n , p u śc isz m i j u t r o te g o g o śc ia ” , „ m a s z j u t r o p o k a z a ć , że to tw o ja p r y w a tn a s p r a w a , og ło sić w y r o k ” . S ę d z ia „po n a m y ś le u s tę p u je , le c z z o p o re m ”. P o w y r o k u sę d z ia d o w ia d u je się , s k ą d p o ch o d zi te le w iz o r, je s t z a ła m a n y i z a p o w ia d a s e k r e ta r c e , że zało ży r e w iz ję od w ła sn e g o w y ro k u .
M g r K u c h a r s k i z a s ta n a w ia się, gdzie się to w s z y s tk o d z ie je . P rz e c ie ż w P o lsc e n ie o d p o w ia d a się za to, że k to ś p o p e łn ił s a m o b ó js tw o , a n i n ie je s t rz e c z ą m o ż liw ą , b y sę d z ia z a k ła d a ł r e w iz ję od w ła s n e g o w y ro k u . G d y b y je d n a k s z tu k a m ia ła d o ty c z y ć s to s u n k ó w p o ls k ic h — p o w ia d a K u c h a r s k i — to n ie w ia d o m o , k o m u n a le ż y s ię su ro w y w y ro k : „ c w a n ia k o w i za to , że u w ió d ł, s ę d z ie m u za to , że g łu p i i b ie d n y , a u to r o w i s z tu k i za to, że ją p o p e łn ił, te a tr o w i za to , że ją w y s t a w i ł ”.
A j e d n a k — ja k s ię o k a z u je , a u t o r s z tu k i j e s t p ra w n ik ie m .
T r u d n o w y p o w ie d z ie ć się n a t e m a t s z tu k i, k tó r e j się n ie w id z ia ło . A m oże m a m y t u p o p ro s tu do c z y n ie n ia z p a r o d ią z r o d z a ju tz w . p u r e n o n s e n s , w łą c z a ją c w to n o n s e n s y p ra w n ic z e ?
A . B
Z K A R T Y Ż * Ł O B I \ I E J
Ad w okal Zygm unt H o fm o k l-O stro w sk i
( 1 8 7 3 - 1 9 6 3 ) A d w o k a t H o f m o k 1 -0 s t r o w s k i , u ro d z o n y w W ie d n iu w 1873 r.. u k o ń c z y ł W y d z ia ł P r a w a U n iw e r s y te tu w e L w o w ie , p o czym , p o o d b y c iu a p li k a c ji a d w o k a c k ie j, o tw o rz y ł k a n c e la r ię w W ie d n iu . P o p ie r w s z e j w o jn ie ś w ia to w e j, w k tó r e j b ie r z e u d z ia ł p o c z ą tk o w o w sz e re g a c h w o js k a a u s tria c k ie g o , a n a s tę p n ie w o js k a p o ls k ie g o , o tw ie r a k a n c e l a r ię a d w o k a c k ą w K ra k o w ie . W k ró tc e je d n a k p rz e n o s i się do W a rs z a w y , g d z ie z y s k a ł sz e ro k ą p r a k t y k ę ja k o o b ro ń c a k a r n y , o b d a rz o n y n ie p r z e c ię tn y m ta le n te m o r a to r s k im , a le je d n o c z e ś n ie i w y b u c h o w y m te m p e ra m e n te m . B ie rz e u d z ia ł w w ie lu g ło ś n y c h p ro c e s a c h k a rn y c h , o s ta tn io m . in. w s p r a w ie M a z u rk ie w ic z a , w ie lo k r o tn e g o z a b ó jc y z K ra k o w a . J e d n a k ż e jeg o w y b u c h o w y te m p e r a m e n t z c z a se m z a p ro w a d z ił je g o s a m e g o n a ła w ę o sk a rż o n y c h . G ło śn y m e c h e m o d b iła się w sw o im cza sie s p r a w a a d w . H o f- m o k l- C s tr o w s k ie g o o u s iło w a n ie z a b ó js tw a f u n k c jo n a r iu s z a p o lic ji n a s a li ro z p r a w w S ą d z ie O k rę g o w y m w W a rs z a w ie p rz e z d a n ie 6 s tr z a łó w z p is to le tu . S p r a w a p r z e d s ta w ia ł a się z p o c z ą tk u b a rd z o g ro ź n ie , le c z o s ta te c z n ie S ą d u z n a ł, że d a n ie s tr z a łó w n a s tą p iło n ie w c e lu z a b ó js tw a , lecz ja k o p r )te st p rz e c iw k o z a c h o w a n iu s ię f u n k c jo n a r iu s z a p o lic ji (k tó ry z n ie w a ż y ł c z y n n ie a d w . H o fm o k l-O s tro w s k ie g o ), i s k a z a ł go za z a k łó c e n ie p o rz ą d k u r o z p r a w y n a ty d z ie ń a re s z tu .
Z a n a d u ż y c ie zaś sło w a w p ro c e s ie r e d a k t o r a P ia s e c k ie g o , w k tó r y m a d w . H o fm o k l-O s tr o w s k i w y s tę p o w a ł ja k o o b ro ń c a , s k a z a n y z o s ta ł p r z e z są d n a m ie sią c a r e s z tu i z a w ie sz e n ie w w y k o n y w a n iu z a w o d u n a 2 la ta .
