Franciszek Wentowski
Egzekucja z rachunku bankowego
jednostek gospodarki uspołecznionej
Palestra 11/2(110), 12-28
12 F r a n c i s z e k W e n t o w s k i N r 2 (110)
te sprawy w zasadzie w gestii rad. Uzasadnienie polecenia mającego za
przedmiot rozpoznanie sprawy skreślenia adwokata z listy zawiera w y
kładnię przepisów pcchcdzącą od organu zwierzchniego, którego inter
pretacja przepisów prawnych jest wiążąca dla rad adwokackich we wszy
stkich innych sprawach. Autorem tej wykładni jest tu organ, od którego
rady adwokackie we wszystkich pozostałych sprawach pozostają w stałej
zależności, który w szczególności uprawniony jest do rozwiązania rady
i wyznaczenia komisarycznego dziekana (art. 47 ust. 1 i 2) oraz który m.
in. sprawuje kontrolę nad funduszami adwokatury (np. nad funduszem
tzw. szkoleniowym, z którego finansowane są w znacznej mierze inwesty
cje o charakterze lokalowym i in.). W takiej sytuacji nietrudno do
strzec, że decyzja Ministra Sprawiedliwości polecająca rozpoznanie
sprawy skreślenia adwokata z listy, stanowiąca w istocie rzeczy żądanie
skreślenia poparte całym autorytetem najwyższego organu administracji,
sprzeczna jest z konstrukcją ustawy, która przyznaje radom adwokac
kim — w kwestii skreślenia — quasi-niezawisłość.
FRANCISZEK WENTOWSKI
Egzekucja z rachunku bankowego jednostek
gospodarki uspołecznionej
W ejście w życie k o d ek su cyw ilnego, now ego k o d ek su p o stę p o w a n ia cyw ilnego oraz u sta w y z d n ia 27 czerw ca 19^6 r. o p o stę p o w an iu egzek u cy jn y m w a d m in i s tr a c ji 1 zm ieniło w zasadniczy sposób sta n p ra w n y re g u lu ją c y p ro b le m a ty k ę ra c h u n k u b an k o w eg o oraz p o k ry w a n ie z tego ra c h u n k u ty tu łó w egzek u cy jn y ch sądow ych, arb itra ż o w y c h i a d m in istra c y jn y c h .
I. U m ow a ra c h u n k u bankow ego, u re g u lo w a n a p rzep isam i a rt. 725—733 k.c., je s t je d n y m z głów nych ty p ó w um ow y z a w ieran e j pom iędzy b a n k ie m pań stw o w y m a jego k lie n ta m i. Z asadniczy c h a r a k te r tej um ow y w y n ik a z fu n k c ji, ja k ą r a c h u n e k b an k o w y p ełn i w n aszej gospodarce.
W gospodarce socjalisty czn ej ra c h u n k i b an k o w e słu żą w szczególności: 1) do k o n c e n tro w a n ia n a nich środków p ien iężn y ch je d n o ste k g o sp o d ark i uspołecznionej p rzeznaczonych do o b ro tu gospodarczego (ra c h u n k i rozliczeniow e), 2) do grom ad zen ia n a n ic h śro d k ó w pieniężnych n a o k reślo n e cele gospodarcze (ra c h u n k i fun d u szó w sp e c ja ln y c h i rezerw ), p a fin an so w a n ie in w esty cji i b u d o w n ictw a m ieszkaniow ego (ra c h u n k i fu n d u szó w in w esty cy jn y ch i fu n d u szó w in w esty cy jn o -rem o n to w y c h , r a c h u n k i zakład o w y ch fu n d u szó w m ieszk an io w y ch itp.) oraz 3) do p rze p ro w a d z a n ia rozliczeń pien iężn y ch za p o śred n ic tw em ty c h rac h u n k ó w .
Z godnie z p rze p isam i u sta w y z d n ia 1 lip c a 1959 r.: o rozliczeniach pieniężnych
N r 2 (110) E g zeku cja z rachunku b ankow ego je d n o s te k gosp. uspot. 13
je d n o ste k gosp o d ark i u sp o łe c z n io n e j2 je d n o stk i te j g o sp o d a rk i są obow iązane do p o sia d a n ia ra c h u n k u (rachunków ) w e w łaściw y m b a n k u lu b w spółdzielni oszczęd nościow o-pożyczkow ej, do g ro m ad z en ia n a n im sw oich środków pieniężnych (p rz e w yższających tzw . pogotow ie kasow e) oraz do p rze p ro w a d z a n ia rozliczeń za jego p o śred n ic tw em — z w y ją tk ie m w y p ad k ó w określo n y ch w p rze p isac h szczególnych. * R a c h u n e k ban k o w y sta n o w i za te m o b lig a to ry jn e ogniw o w p ro cesie a k u m u la c ji śro d k ó w p ien iężn y ch i rozliczeń je d n o ste k g o sp o d ark i u społecznionej. J e s t on je d n y m z głów nych środków , za pom ocą k tó ry c h b a n k p ań stw o w y m oże spełniać zarów no fu n k c ję ogólnopaństw ow ego a p a ra tu ew id e n cjo n o w a n ia — w fo rm ie p ie n iężn ej — w ytw órczości i d y stry b u c ji, ja k i fu n k c ję k o n tro li n a d w łaściw y m p r z e b iegiem procesów gospodarczych.
P rz e d w ejściem w życie k o d ek su cyw ilnego k w a lifik a c ja p r a w n a um ow y ra c h u n k u bankow ego b y ła sp ra w ą sp o rn ą. W lite ra tu rz e fac h o w e j re p re z e n to w a n e były n a te n te m a t ró żn e poglądy. N iek tó rz y tra k to w a li w k ła d y pien iężn e n a ra c h u n e k ban k o w y ja k o um ow ę o b ez te rm in o w y w k ład p ieniężny, in n i — ja k o um ow ę p o życzki za w ieran e j pom iędzy b a n k ie m a p osiadaczem r a c h u n k u bankow ego, jeszcze in n i — ja k o um ow ę o d epozyt n ie p ra w id ło w y . W y stęp o w ał ta k ż e pogląd, że u m o w a ra c h u n k u bankow ego sta n o w i szczególny ty p um ow y, k tó ry n ie m ieści się w k la s y fik a c ji um ów o b ję ty ch sy stem em um ów k o d ek su zobow iązań z 1933 r . 4
K odeks cyw ilny, w p ro w a d zo h y u sta w ą z d n ia 23 k w ie tn ia 1964 r . 5, u reg u lo w a ł um ow ę r a c h u n k u bank o w eg o ja k o now y ty p um ow y, stan o w iącej „dostosow aną do po trzeb u s tro ju socjalistycznego re g u la c ję c y w iln o p ra w n eg o sto su n k u pom iędzy b an k ie m a k lie n te m ”. 6
P rz ep isy w p ro w a d za jąc e k o d ek s cyw ilny u trz y m a ły w m ocy pow o łan ą w yżej u sta w ę o ro zliczeniach p ie n ięż n y ch je d n o ste k g o sp o d a rk i uspołecznionej (art. V III § 2 p k t 12). P rzep isy zaś k o d ek su cyw ilnego w ty tu le re g u lu ją c y m um ow ę r a c h u n k u bankow ego dodatk o w o stw ie rd z a ją , że n ie u c h y b ia ją one przepisom o rozlicze n ia c h pieniężnych m iędzy je d n o stk a m i gosp o d ark i uspołecznionej (art. 733).7 D la te g o też, an a liz u ją c sto s u n k i zachodzące pom iędzy b a n k ie m a jego k lie n ta m i- -je d n o stk a m i g o sp o d ark i uspołecznionej z um ow y ra c h u n k u bankow ego, n ie m oż n a p om ijać przepisów re g u lu ją c y c h rozliczenia pien iężn e ty c h jed n o stek .
W m yśl a rt. 725 k.c. p rz e z um ow ę ra c h u n k u b an k o w eg o b a n k zobow iązuje się w zględem posiadacza ra c h u n k u bankow ego, n a czas oznaczony lu b nie oznaczony, do p rze ch o w y w an ia jego śro d k ó w p ien iężn y ch o raz do p rze p ro w a d z a n ia n a jego zlecenie rozliczeń p ieniężnych.
D la je d n o ste k g o sp o d ark i uspołecznionej — ja k to ju ż p o d k reślo n o — p o sia d a n ie ra c h u n k u bankow ego i p rz e p ro w ad z an ie rozliczeń za p o śred n ic tw em tego r a c h u n k u je s t o b l i g a t o r y j n e . W ynika stą d , że zarów no b an k , ja k i je d n o stk a g o sp o d ark i uspołecznionej są zobow iązane do za w a rc ia um ow y ra c h u n k u b a n kow ego, rodzącej określo n e sto su n k i cy w iln o p ra w n e d la obu stro n .
N ależy p rzy ty m p o d k reślić, że w n aszy m sy stem ie gospodarczym o bow iązuje za
2 D z . V . N r 44, p o z . 215. 3 M i a n o w i c i e w r o z p o r z ą d z e n i u M i n i s t r a F i n a n s ó w z d n i a 13 s i e r p n i a 1958 r . w s p r a w i e z a s a d g o s p o d a r k i k a s o w e j J e d n o s t e k g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j ( D a . U . N r 54, p o z . 263). * P a t r z M . G e r s d o r f i T . M i c h a ł o w s k i : Z a s a d y p r a w n e r o z l i c z e ń z a d o s t a w y , r o b o t y i u s ł u g i , W y d a w n i c t w o P r a w n i c z e 1957, s t r . 263— 64. 5 D Z . U . N r 16, p o z . 94. « Z u z a s a d n i e n i a p r o j e k t u k o d e k s u c y w i l n e g o , W y d a w n i c t w o P r a w n i c z e 1962, s t r . 21Ł 7 N a l e ż y z w r ó c i ć u w a g ę n a r ó ż n i c ę t e r m i n o l o g i c z n ą , w s k a z u j ą c ą n a i n n y z a k r e s p o d m i o t o w y , p o m i ę d z y a r t . 733, k t ó r y s t w i e r d z a , ż e „ p r z e p i s y t e g o t y t u ł u n i e u c h y b i a j ą p r z e p i s o i a o r o z l i c z e n i a c h p i e n i ę ż n y c h m i ę d z y j e d n o s t k a m i g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j ” , a p r z e A - m i o t e m u s t a w y o r o z l i c z e n i a c h p i e n i ę ż n y c h J e d n o s t e k g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j .
14 F r a n c i s z e k W e n t o w s k i iSii 2 (1 1 0 )
sa d a ściśle ok reślo n ej w yłączności poszczególnych b a n k ó w p ań stw o w y c h w z a k re sie a k u m u la c ji śro d k ó w pien iężn y ch oraz fin an so w a n ia, k re d y to w a n ia i k o n tro li d ziałalności je d n o ste k gosp o d ark i uspołecznionej, u n o rm o w an a p rze p isam i p r a w a b a n k o w e g o 8, u sta w y o N arodow ym B a n k u P o ls k im 9 o raz u ch w a łam i R a d y M ini strów , o k reśla ją cy m i za d an ia poszczególnych b an k ó w p ań stw o w y c h i z a tw ie rd z a ją cy m i ich s t a t u t y , m Je d n o stk i gosp o d ark i uspołecznionej nie m a ją zatem p r a w a w y b o ru in sty tu c ji ban k o w ej, z k tó r ą ch ciałyby u trz y m y w a ć sto s u n k i p ie m ęż n o - -k re d y to w e, w ja k ic h ch ciałyby z kolei ak u m u lo w ać śro d k i p ie n ięż n e i zaciągać pożyczki (kredyty) bankow e. S ą one o b ow iązane naw iązać te sto su n k i z ty m b a n kiem , do k tó reg o ustaw ow ego lu b sta tu to w e g o za k re su d z ia ła n ia n ależy w ch o dzenie w sto su n k i p ie n ię ż n o -k re d y to w e z d a n ą g ru p ą k lie n tó w lu b fin a n so w a n ie i k re d y to w a n ie ich działalności gospodarczej (ek sp lo a ta cy jn e j, in w esty c y jn e j, w z a k re sie k a p ita ln y c h rem o n tó w itp .) .11
O bow iązek g ro m ad zen ia środków p ie n ięż n y ch n a ra c h u n k u b an k o w y m o raz p rz e p ro w a d z a n ia rozliczeń pien iężn y ch za p o śred n ic tw em tego ra c h u n k u o g ran ic za ta k ż e m ożliw ość ro zw iązy w an ia um ow y ra c h u n k u bankow ego m iędzy je d n o stk a m i go sp o d ark i uspołecznionej a b a n k ie m pań stw o w y m . Z godnie z a rt. 730 k.c. b a n k m oże w ypow iedzieć ta k ą um ow ę ty lk o z w aż n y ch pow odów .
Te p rze p isy ko d ek su cyw ilnego, k tó re dotyczą um ow y r a c h u n k u bankow ego, z n a tu ry rzeczy r e g u lu ją je d y n ie n a jb a rd z ie j zasadnicze elem e n ty tego ro d z a ju um ów : isto tę ra c h u n k u bankow ego (art. 725), u p ra w n ie n ia b a n k u do w y k o rz y sty w a n ia czasow o w olnych środków zgrom adzonych n a ra c h u n k u b an k o w y m n a p o trz e b y g o sp o d ark i n aro d o w ej (art. 72G), obow iązek b a n k u w y k o n y w a n ia zleceń p o sia d ac za ra c h u n k u bankow ego, ch y b a że szczególne p rze p isy n a to n ie ze zw a lają (art. 727), obow iązek b a n k u in fo rm o w a n ia p osiadacza ra c h u n k u o k aż d ej zm ianie sta n u ra c h u n k u bankow ego oraz obow iązek po siad acza ra c h u n k u bankow ego zg ła szan ia b an k o w i niezgodności sa ld a (a rt. 728), obow iązek p o sia d ac za im iennego r a ch u n k u bankow ego z a w iad a m ia n ia b a n k u o k aż d ej zm ianie sw ego zam ieszk an ia lu b siedziby (art. 729), sp raw ę ro zw ią zan ia um ow y ra c h u n k u b ankow ego (art. 730) o raz sp ra w ę p rz e d aw n ien ia roszczeń w y n ik a ją c y c h ze sto su n k u ra c h u n k u bank o w eg o (art. 731).12
R am ow y c h a ra k te r ty c h n o rm u z a sa d n ia p ra k ty k ę ro z w ija n ia p rzepisów k o d e k sow ych w fo rm ie tzw . przepisów d la p osiadaczy rac h u n k ó w bank o w y ch , sta n o w iących in te g ra ln ą część um ow y r a c h u n k u bankow ego, a ta k ż e w fo rm ie b a n k o w y ch in s tru k c ji dotyczących ra c h u n k ó w b an k o w y c h i rozliczeń p ie n ięż n y ch je d n ostek g o sp o d ark i u sp o łe c z n io n e j13, re g u lu ją c y c h m. in. try b i te c h n ik ę o tw ie ra n ia i p ro w a d ze n ia ra c h u n k ó w b an k o w y c h oraz p rz e p ro w a d z a n ia rozliczeń pien iężn y ch .
8 U s t a w a z d n i a 13 k w i e t n i a 1960 r . { D z . U . z 11*60 r . N r 20, p o z . 121, z 1964 r . N r 8, p o z . 50 i z 1966 r. N r 24, p o z . 151). 9 U s t a w a z d n i a 2 g r u d n i a 1958 r . ( D z . U . N r 72, p o z . 356). 10 U c h w a ł y R a d y M i n i s t r ó w n r 7— 12 z d n i a 3 s t y c z n i a 1961 r . ( M o n it o r P o l s k i N r 9 , -p oz. 47, 43, 49, 50, 51 i 52). 11 P a t r z t a k ż e z a r z ą d z e n i e M i n i s t r a F i n a n s ó w z d n i a 12 s i e r p n i a 1960 r . w s p r a w i e w ł a ś c i w o ś c i b a n k ó w p a ń s t w o w y c h w z a k r e s i e f i n a n s o w a n i a d z i a ł a l n o ś c i e k s p l o a t a c y j n e j i i n w e s t y c j i ( M o n it o r P o l s k i z 1960 r . N r 68, p o z . 320 o r a z.1 z: 1962 r . N r 33, p o z . 155 i N r 50, p o z . 242). 12 N a l e ż y p o d k r e ś l i ć , ż e z g o d n i e z a r t . 732 k . c . ( p r z e p i s y t e g o ż k . c . d o t y c z ą c e u m o w y r a c h u n k u b a n k o w e g o s t o s u j e s i ę r ó w n i e ż d o r a c h u n k ó w p r o w a d z o n y c h p r ze z: s p ó ł d z i e l n i e o s z c z ę d n o ś c i o w o - p o ż y c z k o w e . 13 S z c z e g ó ł o w e z a s a d y s t o s o w a n i a o b o w i ą z u j ą c y c h f o r m r o z l i c z e ń u s t a l a P r e z e s N a r o d o w e g o B a n k u P o l s k i e g o w p o r o z u m i e n i u z n a c z e l n y m i d y r e k t o r a m i i n n y c h b a n k ó w — z g o d n i e z p r z e p i s e m § 11 r o z p o r z ą d z e n i a M i n i s t r a F i n a n s ó w z d n i a 13 s i e r p n i a 1958 r . w s p r a w i e f o r m r o z l i c z e ń z a d o s t a w y , r o b o t y i u s ł u g i m i ę d z y j e d n o s t k a m i g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j ( D z . u . z 1958 r . N r 54, p o z . 264, z 1960 r . N r 33, p o z . 188, z 1961 r . N r 46, p o z . 251, z 1962 r . N r 52, p o z . 258, z 1965 r . N r 25, p o z . 171 i z 1966 r . N r 51', p o z . 312).
N r 2 (110) E g zeku cja z ra c h u n k u bankow ego je d n o s te k gosp. uspoł. 55
N a tle pow yższych u w ag n ależy rozw ażyć p ra w n ą stro n ę in sty tu c ji r a c h u n k u bankow ego. R o z p atru ją c tę in sty tu c ję w ty m aspekcie, trz e b a dojść do p rz e k o n a nia, że m ożna w n ie j w y o d rę b n ić ok reślo n e elem e n ty p ra w a finansow ego i p r a w a cyw ilnego.
S zere g n o rm p ra w n y c h dotyczących ra c h u n k u bankow ego, za pom ocą k tó ry c h p a ń stw o — w w y k o n a n iu sw oich w ładczych fu n k c ji —■ re g u lu je , o rg an iz u je i k o n tr o lu je sto su n k i p ie n ięż n e w z a k re sie planow ego g ro m ad z en ia i rozd ziału śro d k ó w p ien iężn y ch o raz sposobu p rze p ro w a d z a n ia rozliczeń pien iężn y ch , n ależy do p r a w a finansow ego. W ty m za k re sie — rze cz ja s n a — b a n k n ie je s t k o n tra h e n te m p o siadacza ra c h u n k u bankow ego. B a n k w y stę p u je w ty m z a k resie ja k o o rg an k o n tro li finanso w o -g o sp o d arczej p ań stw a , k tó re p rz y pom ocy a p a r a tu b an k o w e g o re a liz u je sw oje fu n k c je kiero w n icze i p la n u ją c o -re g u la c y jn e .
N ato m ia st n o rm y p ra w n e re g u lu ją c e p ra w a i obow iązki b a n k u oraz posiadacza; ra c h u n k u bankow ego ja k o ró w n o rzęd n y ch stro n w obrocie m a jątk o w y m , tj. r e g u lu ją ce sfe rę usługow ej d ziałaln o ści b a n k u — należ ą do p ra w a cyw ilnego.
R ozgraniczenie sfer d ziałaln o ści b a n k u w om aw ian y m przedm iocie n a cy w iln o p ra w n ą i fin an so w o p ra w n ą n ie je s t rzeczą p ro stą. W obecnym bow iem stanie- p ra w n y m in s ty tu c ja r a c h u n k u bankow ego n o rm o w an a je s t szeregiem p rzepisów
p raw n y ch , o k tó ry c h b y ła w yżej m ow a, a k tó re — z w y ją tk ie m ko d ek su cy w il nego — w zasadzie n a le ż ą do p ra w a finansow ego, p rz y czym część n o rm w n ic h za w a rty c h m a isto tn e zn aczenie d la sto su n k ó w cy w iln o p ra w n y ch zachodzących pom iędzy b an k iem a jego k lie n ta m i, a n ie k tó re z n ic h m a ją w y ra źn y c h a r a k te r sto su n k ó w cyw iln o p raw n y ch .
S zczegółow e rozw ażenie ty c h zag ad n ień w y k ra cz ało b y je d n a k poza ra m y z a k reślonego te m a t u .14
II. P rzech o d ząc po ty c h u w ag a ch n a te m a t ra c h u n k u bankow ego i rozliczeń p ie n iężnych je d n o ste k g o sp o d a rk i uspołecznionej do p ro b le m u eg zekucji z r a c h u n k u bankow ego, należy p rz e d e w szy stk im zająć się re a liz a c ją n ależności je d n o ste k g o spodarki uspołecznionej o p a rty c h n a ty tu ła c h egzek u cy jn y ch w try b ie in k a s a bankow ego, tj. szczególnym , dogodnym p rzy ty m d la w ierzy cieli sposobem r e a li zacji ty tu łó w eg zek u cy jn y ch (sądow ych, arb itra ż o w y c h i ad m in istra cy jn y c h ).
T ry b in k a sa bankow ego ty tu łó w eg zekucyjnych zo stał w p row adzony p o w o łan ą w yżej u sta w ą z d n ia 1 lip c a 1958 r. o rozliczeniach p ie n ięż n y ch je d n o ste k gospo d a rk i uspołecznionej. W szczególności a rt. 8 ust. 1 te j u sta w y stanow i, że ty tu ł y eg zek u cy jn e (sądow e, a rb itra żo w e, ad m in istra cy jn e ) b a n k p o k ry w a , w k o lejn o ści ich w pływ u, z ra c h u n k u je d n o stk i g o spodarki uspołecznionej — bez w zg lęd u n a je j dyspozycje i p rze d w szy stk im i in n y m i p łatn o ściam i. U stęp 2 tego a rty k u łu
14 W l i t e r a t u r z e p r o b l e m a t y k ą r a c h u n k u b a n k o w e g o z a j m u j ą s i ę m . i n . M i r o s ł a w G e r s - d o r f i T a d e u s z M i c h a ł o w s k i : R o i l i c z e n i a p i e n i ę ż n e , W y d a w n i c t w o P r a w n i c z e , W a r s z a w a 1961, s t r . 167— 184. P r z y s t u d i o w a n i u t e j p r a c y n a l e ż y w z i ą ć p o d u w a g ę , ż e o d u k a z a n i a s i ę t e j k s i ą ż k i d o c h w i l i o b e c n e j s z e r e g p o w o ł a n y c h w n i e j p r z e p i s ó w u l e g ł o z m i a n i e . J e s t t o s p o w o d o w a n e p r z e d e w s z y s t k i m w e j ś c i e m w ż y c i e k o d e k s u c y w i l n e g o , k i l k a k r o t n ą n o w e l i z a c j ą r o z p o r z ą d z e n i a M i n i s t r a F i n a n s ó w z d n i a 13 s i e r p n i a 1958 r . w s p r a w i e f o r m r o z l i c z e ń z a d o s t a w y , r o b o t y i u s ł u g i m i ę d z y j e d n o s t k a m i g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j ( D z . U . z 1958 r . N r 54, p o z . 264, z 1960 r . N r 33, p o z . 188, z 1961 r . N r 46, p o z . 251, z 1962 r . N r 52, p o z . 258, z 1965 r . N r 25, p o z . 171 i z 1966 r . N r 51, p o z . 312), o r a z z m i a n ą p r z e p i s ó w d o t y c z ą c y c h f i n a n s o w a n i a i n w e s t y c j i k a p i t a l n y c h r e m o n t ó w j e d n o s t e k p a ń s t w o w y c h ( u c h w a ł a n r 278 R a d y M i n i s t r ó w z d n i a 28 p a ź d z i e r n i k a 1965 r . — M o n it o r P o l s k i N r 61, p o z . 318). O m a w ia n ą p r o b l e m a t y k ą z a j m u j e s i ę r ó w n i e ż E u g e n i u s z K a c z m a r e k : U m o w a r a c h u n k u b a n k o w e g o w k o d e k s i e c y w i l n y m , „ W i a d o m o ś c i N a r o d o w e g o B a n k u P o l s k i e g o ” n r 6 z 1966 r . , s t r . 230 i n a s t . N a l e ż y t a k ż e z w r ó c i ć u w a g ę n a i n t e r e s u j ą c e w y w o d y t e g o ż a u t o r a z a w a r t e w a r t y k u l e p t . : R o z l i c z e n i a m i ę d z y J e d n o s t k a m i g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j , p u b l i k o w a n e w „ W i a d o m o ś c i a c h N B P ” n r 5 z 1966 r ., s t r . 167 i n a s t .
16 F r a n c i s z e k W e n t o w i k l K r 2 (110)
stw ie rd z a , że pow yższy p rze p is „n ie n a ru sz a p r a w w ierz y cie li do dochodzenia ich ro szczeń o b ję ty ch ty tu łe m eg z ek u c y jn y m w dro d ze eg zek u cji” .
J a k w y n ik a z pow yższych u sta le ń , in k aso b an k o w e ty tu łó w egzek u cy jn y ch je s t szczególną in sty tu c ją , k tó r a n ie m a c h a ra k te ru egzekucji. J e s t to je d n a z form ro zlicze ń p ien iężn y ch je d n o ste k gosp o d ark i uspołecznionej, w tre ś c i zbliżona do bezak cep to w eg o in k a sa żą d ań za p ła ty .
F o rm a ta m a w obow iązujących p rze p isac h w y ra ź n ie u p rzy w ile jo w an y c h a r a k te r . N asze u sta w o d aw stw o w y ra ź n ie p re f e ru je te n try b re a liz a c ji ty tu łó w eg z ek u c y jn y c h , p rzy czym in te n c ją stosow nych p rzepisów je st m a k sy m a ln e ogran iczen ie egzekucyjnego dochodzenia roszczeń m iędzy je d n o stk a m i g o sp o d a rk i uspołecznionej.
T a in te n c ja u sta w o d aw cy w y n ik a m . in. z p rzep isó w k.p.c., w m y śl k tó ry c h k o m o rn ik , jednocześnie z zajęciem w ie rz y teln o ści z r a c h u n k u bankow ego, o b ow iąza n y je s t zaw iadom ić o ty m je d n o stk ę n a d rz ę d n ą d łu ż n ik a (a rt. 1062 § 2), ja k ró w n ie ż w y n ik a z dyspozycji z a w a rte j w ro zp o rzą d zen iu R ad y M in istró w w sp raw ie o rg a n iz a c ji p ań stw o w y c h k o m isji arb itra ż o w y c h i try b u p o stę p o w an ia a rb itra ż o w ego, n a k a z u ją c e j bezzw łoczne w y k o n an ie orzeczeń a rb itra ż o w y c h b ez w d ra ż a n ia p o stę p o w a n ia egzekucyjnego (§ 94 u st. 1).
W re a liz a c ji om aw ian ej fo rm y rozliczeń w y stę p u je obok w ierz y c ie la (podaw cy ty tu ł u n a in k a so bankow e) i d łu ż n ik a (posiadacza ra c h u n k u bankow ego) b a n k p ro w a d z ą c y ra c h u n e k b an k o w y d łu ż n ik a.
R a m o w e p rze p isy w ty m przedm iocie, z a w a rte w u sta w ie o rozliczeniach p ie n ię ż n y c h je d n o ste k gosp o d ark i u społecznionej, zostały w sposób szczegółow y u r e g u lo w an e in s tru k c ją służbow ą N arodow ego B a n k u P olskiego N r B/2 — R ozliczenia p ie n ięż n e, w y d a n ą n a p o d sta w ie d ele g a c ji z § 11 ro zp o rząd zen ia M in istra F in an só w z d n ia 13 sie rp n ia 1958 r. w sp ra w ie fo rm rozliczeń za d ostaw y, ro b o ty i usługi m iędzy je d n o stk a m i gosp o d ark i u sp o łe c z n io n e j15 — w p o ro zu m ien iu z n aczeln y m i d y re k to ra m i B an k u In w e sty c y jn eg o i B a n k u Rolnego.
W sp o m n ia n a in s tru k c ja u s ta la n a s tę p u ją c y try b p o stę p o w an ia w za k re sie r e a li z a c ji n ależ n o ści je d n o ste k g o sp o d a rk i uspołecznionej, o p arty c h n a ty tu ła c h egze k u c y jn y c h :
O ddziały b a n k u p rz y jm u ją ty tu ły eg zek u cy jn e w ed łu g zasad obow iązujących d la ro zliczeń inkasow ych, tzn. że ty tu ły eg z ek u c y jn e p o w in n y b y ć sk ła d a n e przez w ie rz y c ie la p rz y żą d an iac h z a p ła ty (bez w zględu n a w ysokość zasądzonych ro sz czeń). B a n k n ie p rz y jm u je — oczyw iście — ty tu łó w a rb itra ż o w y c h p rz e d a w n io n y c h (sprek lu d o w an y ch ), w szczególności sk ła d a n y c h do b a n k u po u p ły w ie je d n eg o ro k u od d n ia w y d a n ia k la u z u li w ykonalności, a w ra z ie w strz y m a n ia w y k o n a n ia o rzeczenia w zw iązku z w n iesien iem o d w ołania lu b re w iz ji n a d z w y cz aj n e j — po u p ły w ie ro k u od d n ia u p raw o m o c n ien ia się orzeczenia kończącego p o stę p o w an ie . O ddział b a n k u p ła tn ik a w strz y m u je p o k ry cie ż ą d an ia za p ła ty oparteg o n a ty tu le egzekucyjnym , jeżeli p ła tn ik p rz e d sta w i p rze d obciążeniem jego ra c h u n k u z a rz ą d z e n ie o rg a n u orzekającego, k tó re w strz y m u je w y k o n an ie orzeczenia. B a n k z a trz y m u je złożony m u w try b ie in k a sa b ankow ego ty tu ł egzek u cy jn y p rzy ż ą d a n iu z a p ła ty aż do czasu o b ciążenia ra c h u n k u p ła tn ik a . Po ca łk o w ity m za.ś p o k ry ciu ż ą d a n ia z a p ła ty b a n k p rz e sy ła sk a so w an y (o patrzony a d n o ta c ją „opłacono”) t y t u ł eg zek u c y jn y p ła tn ik o w i w ra z ze stosow nym w yciągiem ra c h u n k u bankow ego.
N ieco o d m ie n n ie p rz e d sta w ia się s p ra w a re a liz a c ji w tr y b ie in k a sa b ankow ego
15 N a l e ż y n a d m i e n i ć , I ż p o w o ł a n e r o z p o r z ą d z e n i e s t a n o w i m . I n ., ż e p o k r y c i e ż ą d a ń z a p ł a t y o p a r t y c h n a t y t u ł a c h e g z e k u c y j n y c h n i e w y m a g a z g o d y d ł u ż n i k a (§ 3 u s t . 8) 1 ż e d o t y c h ż ą d a ń z a p ł a t y n i e s t o s u j e s i ę p r z e p i s ó w d o t y c z ą c y c h z w r o t u p r z e z b a n k w i e r z y c i e l o w i n i e p o k r y t y c h w p r z e p i s a n y m - t e r m i n i e ż ą d a ń z a p ł a t y . T e ż ą d a n i a z a p ł a t y b a n k p r z e c h o w u j e d o c z a s u p o k r y c i a n a l e ż n o ś c i , c h y b a ż e w i e r z y c i e l z a ż ą d a z w r o t u t y t u ł u (5 3 u s t . 10).
!Nr 2 (110) E g zeku cja z r a c h u n k u b ankow ego je d n o s te k gosp. uspol. 17
należn o ści osób fizycznych i je d n o ste k g o sp o d ark i nie uspołecznionej, o p arty c h n a ty tu ła c h egzekucyjnych. W szczególności ty tu ły w ykonaw cze (praw om ocne ty tu ły eg zek u cy jn e sądow e i zakładow ych ko m isji rozjem czych) m ogą być sk ła d a n e w b a n k u p rzez te osoby ty lk o w ów czas, gdy p ła tn ic y (dłużnicy) m a ją sw oje ra c h u n k i w dan y m oddziale b a n k u . B a n k bow iem n ie p rz y jm u je ty tu łó w w ykonaw czych lu b egzekucyjnych, dotyczących ta k ic h dłużników , k tó ry c h ra c h u n k i są prow adzone w innych oddziałach b a n k u . B an k n ie p rz y jm u je ró w n ież tych dokum entów , jeżeli dotyczą one je d n o ste k b ęd ący ch w upadłości.
T ry b re a liz a c ji p rz y ję ty c h ty tu łó w w ykonaw czych (egzekucyjnych) p rze d sta w ia -się n astęp u jąco :
Z ch w ilą p rz y ję c ia ty tu łu egzekucyjnego b a n k k ie ru je do d łu ż n ik a pism o z a w ia d am iając e go o w p ły w ie do b a n k u ty tu łu i w zyw a go, żeby w ciągu 10 d n i k a le n d arzo w y ch od d a ty p ism a złożył ośw iadczenie, czy zasądzona w ierzy teln o ść zo s ta ła zaspokojona, czy też nie. W raz ie zasp o k o jen ia w ie rz y teln o ści d łu ż n ik p o w i n ie n p rze d staw ić do w g lą d u odpow iedni d o k u m e n t stw ie rd z a ją c y w sposób n ie w ą tp liw y d o k o n an ą za p ła tę.
Z aw iadom ienie, o k tó ry m b y ła w yżej m ow a, n ie w strz y m u je re a liz a c ji ty tu łu . W szczególności b an k , jed n o cześn ie z w ysłaniem tego zaw iadom ienia, o b ję tą t y tu łe m k w o tę (zn a jd u ją c ą p o k ry cie w śro d k ac h zak u m u lo w a n y ch n a ra c h u n k u dłu ż n ik a ) p o k ry w a bez zgody d łu ż n ik a i przed in n y m i jego p ła tn o śc iam i, ale kw o ty tej
nie p rz e k a z u je w ierzycielow i, lecz z a trzy m u je ją n a o d ręb n y m koncie do czasu w y p ow ied zen ia się dłu żn ik a.
Je że li d łu ż n ik w w yznaczonym te rm in ie p rz e d sta w i dow ód stw ie rd z ając y , że z a są d zo n ą w ierzy teln o ść zapłacił lu b że w y k o n an ie ty tu łu zostało w strz y m a n e p rzez w łaściw y sąd — b a n k zw rac a ty tu ł w ierzycielow i z jednoczesnym p rzeksięgow aniem z a trz y m a n y c h kw o t n a ra c h u n e k d łużnika. W przeciw n y m raz ie b an k p rz e k a z u je za trz y m a n ą k w o tę w ierzycielow i, a ty tu ł — po jego p ełn y m zrealizo w an iu i s k a so w an iu — p rze sy ła dłużnikow i.
Szczególnym zag ad n ien iem w ra m a c h om aw ianego te m a tu je s t sp ra w a p o k ry w a n ia w try b ie a rt. 8 ust. 1 u sta w y o rozliczeniach p ie n ięż n y ch je d n o ste k gosp o d ar k i uspołecznionej ty tu łó w egzekucyjnych z ra c h u n k ó w b a n k o w y c h spółdzielni w lik w id a cji. S p ra w a ta b u d z iła liczne w ątp liw o ści i w y w o łała różną p ra k ty k ę . W ątpliw ości te zostały w y ja śn io n e stosow nym i in te rp re ta c ja m i i w y jaśn ien iam i B iu ra P ra w n e g o U rz ęd u R ad y M inistrów (z d n ia 20 m a rc a 1962 r. N r P r 550/3/62) i G ab in e tu M in istra F in an só w (z d n ia 16 lip e a 1965 r. N r GM 3573/2/65).
W spom niane w yżej w y ja ś n ie n ia re p re z e n tu ją pogląd, że p rze p is a rt. 8 ust. 1 u sta w y o ro zliczeniach pien iężn y ch je st n o rm ą g e n e ra ln ą d la rozliczeń p ieniężnych je d n o ste k gosp o d ark i uspołecznionej, a w ięc dotyczy on ró w n ież o rg an izacji sp ó ł
dzielczych — z za strze że n iam i w y n ik a ją c y m i z a rt. 82 § 1 u sta w y z d n ia 17 lu teg o 1961 r. o spółdzielniach i ich zw iązkach 16 co do spółd zieln i będących w lik w id acji. W św ietle ty c h w y ja ś n ie ń p o w ołany w yżej a rt. 8 u st. 1 u sta w y o rozliczeniach p ie niężn y ch w zw iązku z a rt. 82 § 1 u sta w y z d n ia 17 lu teg o 1961 r. o spółdzielniach i ich zw iązkach n ależy rozum ieć w te n sposób, że b a n k p o w in ien p o k ry w ać ty tu ły e g z ek u c y jn e dotyczące lik w id o w a n y ch spółdzielni w k o lejn o ści ich w p ły w u b e z ■ w z g l ę d u n a d y s p o z y c j e l i k w i d a t o r a s p ó ł d z i e l n i i p rzed w sz y stk i
m i in n y m i płatn o ściam i, a l e p r z y ś c i s ł y m z a c h o w a n i u k o l e j n o ś c i u s t a l o n e j d l a s p ó ł d z i e l n i w l i k w i d a c j i w n o rm ie szczególnej, ja k ą je s t a rt. 82 § 1 u sta w y o spółdzielniach i ich zw iązkach.
T ak i try b p o stę p o w an ia je s t rów n ież zgodny z tre ś c ią § 95 u st. 1 rozp o rząd zen ia
16 D z . u . N r 12, p o z . 61.
18 F r a n c i s z e k W e n t o w s k i N r 2 (110)
R a d y M in istró w z d n ia 3 m a ja 1960 r. w sp ra w ie o rg an iz ac ji p ań stw o w y c h k o m isji a rb itra ż o w y c h i tr y b u p o stę p o w an ia a rb itra ż o w e g o .17
Z pow yższych u sta le ń w y n ik a, że b a n k p o w in ie n p o k ry w a ć ty tu ły egzek u cy jn e, s k ła d a n e w try b ie a rt. 8 ust. 1 u sta w y o ro zliczeniach p ieniężnych, b ez w zględu n a dyspozycje lik w id a to ra p rzy zach o w an iu k o le jn o śc i u sta lo n e j d la spółdzielni w l i k w id a c ji w p rze p isie a rt. 82 § 1 u sta w y o spółdzielniach i ich zw iązkach. U sta w a t a bow iem n ie u ch y liła p rze p isu a rt. 8 u sta w y o rozliczeniach pien iężn y ch w s to su n k u do lik w id o w a n y ch spółdzielni, a ty lk o u s ta liła o d m ie n n ą k o lejność zaspoko je n ia roszczeń p rz y p a d a ją c y c h od spó łd zieln i w lik w id a cji.
I I I . W no w y m k.p.c. obow iązujące dotychczas przepisy, k tó re reg u lo w a ły e g z e k u c j ę z r a c h u n k u b a n k o w e g o , uległy zasadniczym zm ianom ta k p o d w zględem s tr u k tu r y ty c h przepisów , ja k i tre śc i w ielu n o rm p raw n y ch .
W sta n ie p ra w n y m o bow iązującym do d n ia 1 sty c zn ia 1965 r. e g z ek u c ja z ra c h u n k u bankow ego b y ła p ro w a d zo n a n a zasadzie przepisów re g u lu ją c y c h eg zek u c ję
7. w ierz y teln o ści pien iężn y ch i in n y c h p ra w m a ją tk o w y c h (art. 636 i n a s t. k.p.c.
z 1950 r. z późn. zm.). K odeks p o stę p o w an ia cyw ilnego z 1964 r. u re g u lo w a ł ter* te m a t w o d ręb n y m dziale (art. 889—894). P o n a d to now y k.p.c. w p ro w a d ził rów nież no w y dział, k tó ry re g u lu je sp ra w ę eg zek u cji przeciw ko je d n o stk o m gospodartci uspołecznionej (art. 1060— 1065).
W dziale dotyczącym eg zek u cji p rzeciw ko je d n o stk o m g o sp o d a rk i usp o łeczn io n ej p rz y ję to ró żn y tr y b p o stę p o w an ia w zależności od tego, czy d łu ż n ik ie m je s t S k a r b P a ń s tw a lu b in n a je d n o stk a p a ń s tw o w a n ie b ęd ą ca p rze d sięb io rstw e m p a ń s tw o w ym , p rze d sięb io rstw o p ań stw o w e, czy w reszcie in n a je d n o stk a g o sp o d a rk i u sp o łecznionej.
W edług k.p.c. z 1950 r. eg zek u cja sąd o w a n ależności p rz y p a d a ją c y c h od S k a rb u P a ń s tw a b y ła dopuszczalna ty lk o celem zre aliz o w an ia um ow nego p ra w a z a s ta w u lu b h ip o te k i um ow nej. W in n y c h w y p a d k a c h w ierz y cie l — celem o trz y m a n ia n a leżności p ieniężnych — s k ła d a ł ty tu ł egzek u cy jn y b ezpośrednio o d pow iedniem u urzędow i, k tó ry b y ł obow iązany niezw łocznie uiścić należność (a rt. 584 § 1 d. k.p.c.). N a m ocy a rt. 33 d e k re tu z d n ia 26 p a ź d z ie rn ik a 1950 r. o p rz e d sięb io rstw a ch p a ń s tw o w y c h 18 (a w sto su n k u do n ależności p rzy p a d ają cy c h od p rze d się b io rstw p ań stw o w y c h „P o lsk ie K o leje P a ń stw o w e ” i „P o lsk a P oczta, T e le g ra f i T elefo n ” — n a m ocy a rt. 584 § 2 d. k.p.c.) t a sa m a za sa d a o bow iązyw ała w sto su n k u do p rz e d się b io rstw pań stw o w y ch .
W celu u sp ra w n ie n ia i p rzy śp ie sz en ia re a liz a c ji ty tu łó w egzek u cy jn y ch w p ro w a dzono (p rzep isam i o ro zliczeniach p ie n ięż n y ch je d n o ste k g o sp o d ark i uspołecznio nej) om ów iony w yżej try b in k a sa bankow ego ty c h d o k u m e n tó w .19
N ow y k.p.c. z 1964 r., w ychodząc z założenia, że n ależy stw o rzy ć d o sta te czn ie siln e g w a ra n c je zasp o k o jen ia w ierzycieli, gdy dłu żn ik iem je s t je d n o stk a go sp o d ar k i uspołecznionej — w p ro w a d ził w z a k resie eg zekucji sądow ej n ależności p ie n ięż n y ch p rzeciw ko ty m je d n o stk o m zasady zbliżone do p ra k ty k i, ja k a się w y tw o rz y ła n a tle sto so w a n ia a rt. 8 u sta w y z d n ia 1 lip c a 1958 r. o rozliczeniach pieniężnych je d n o ste k g o sp o d a rk i u sp o łe c z n io n e j.20
Z godnie z p rze p isam i now ego k.p.c., gdy dłu żn ik iem w ierzy teln o ści p ien iężn ej
17 D Z . U . N r 26, p o z . 148. 18 D Z . U . z 1960 r . N r 18, p o z . 111. 19 N i e k i e d y b ł ę d n i e u w a ż a n e j z a „ u p r o s z c z e n i e s t o s o w a n i a a r t . 584 k . p . c . ” P a t r z w t e j m ie n z ie a r t y k u ł J e r z e g o K o p e r y : S t o s o w a n i e a r t . 584 k . p . c . w d r o d z e i n k a s a b a n k o w e g o , . „ P a l e s t r a ” n r 9/11 1964. A u t o r w t y m a r t y k u l e p r z e o c z y ł u s t a w ę z d n i a 1 l i p c a 1958 r . o r o z l i c z e n i a c h p i e n i ę ż n y c h J e d n o s t e k g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j . 20 Z u z a s a d n i e n i a p r o j e k t u k . p . c . . W y d a w n i c t w o P r a w n i c z e 1 9 6 ', s t r . 232. t
N r 2 (110) ‘ E g zeku cja z r a c h u n k u b ankow ego je d n o s te k gosp. uspol. 19
je s t S k a rb P a ń stw a lu b in n a p a ń stw o w a osoba p ra w n a (w ty m ta k ż e p rz e d się b io rstw o państw ow e), w ierzy ciel w celu o trzy m an ia n ależ n o ści p ieniężnej sk ła d a ty tu ł eg zekucyjny bezp o śred n io te j p ań stw o w e j je d n o stc e org an izacy jn ej, z k tó re j d ziała ln o śc ią w iąże się dochodzone roszczenie, p rzy czym t a je d n o stk a (dłużnik) ob ow iązana je s t niezw łocznie należność uiścić (art. 1060 k.p.c.).
G dy dłu żn ik iem je s t S k a rb P a ń s tw a lu b in n a p a ń s tw o w a osoba p ra w n a , z w y ją t k iem je d n a k p rze d sięb io rstw państw o w y ch , w ierzy ciel n a uiszczenie n ależności p o w in ie n zaczekać 7 dni, a po b ez sk u te cz n y m upły w ie te g o o k re su m oże się zw rócić do je d n o stk i n a d rz ę d n e j d łu ż n ik a z w nioskiem o za rząd zen ie p o k ry cia należności z fu n d u szó w dłu żn ik a. K odeks p o stę p o w an ia cyw ilnego n a k ła d a p rzy ty m n a je d n o stk ę n a d rz ę d n ą d łu ż n ik a obow iązek w y d a n ia ta k ieg o z a rz ą d z e n ia .21
O czyw iście p rze p is a rt. 1060 k.p.c. n ie w y łąc za u p ra w n ie ń p rzy słu g u jąc y ch w ie rzycielow i n a m ocy a rt. 8 u st. 1 u sta w y z d n ia 1 lip c a 1958 r. o roztoczeni ach p ie n ię żn y c h je d n o ste k g o sp o d a rk i uspołecznionej, tzn. n ie p o zb aw ia w ierzy ciela m o ż li w ości rea lizo w a n ia ty tu łó w egzekucyjnych w try b ie in k a sa bankow ego.
W sto su n k u do p rze d się b io rstw p ań stw o w y c h no w y k.p.c. u ch y lił o b ow iązującą p rz e d te m zasadę w y łąc za ją cą t e p rze d sięb io rstw a spod eg zek u cji sądow ej. S tan o w i to zasadniczo in n e u reg u lo w a n ie om aw ianego p ro b le m u niż poprzednio.
Z godnie z a rt. 1062 k.p.c., gdy dłu żn ik iem je s t p rze d sięb io rstw o p aństw ow e, a w ierz y teln o ść o b ję ta złożonym d łużnikow i ty tu łe m eg zek u cy jn y m n ie zo sta ła u isz czona w ciągu m iesiąca od d a ty złożenia ty tu łu , w ierzy ciel m oże przep ro w ad zić eg zekucję sąd o w ą do ra c h u n k u bankow ego d łu ż n ik a. N ależy p rzy ty m p o d k reślić, że w celu zapobieżenia dopuszczaniu p rzez p rz e d się b io rstw a p ań stw o w e do docho dzenia od n ich n ależności pieniężnych z ra c h u n k u b ankow ego w try b ie eg zekucji sądow ej now y k.p.c. w łożył n a k o m o rn ik a obow iązek za w iad a m ia n ia o p row adzonej egzekucji (jednocześnie z zajęciem w ierzy teln o ści z ra c h u n k u bankow ego) je d n o s t k ę n a d rz ę d n ą d łu ż n ik a (art. 1062 § 2 k.p.c.).
D opuszczalność p ro w a d z e n ia eg zekucji sądow ej n ależności pieniężnych p rzeciw ko d łu ż n ik o m -jed n o stk o m g o sp o d ark i uspołecznionej n ie b ęd ą cy m p a ń stw o w ą je d n o s tk ą o rg an iz ac y jn ą n ie u le g ła zm ianie. E gzekucję ty c h n ależności p rz e p ro w ad z a się z je j ra c h u n k u bank o w eg o (art. 1063 § 1 k.p.c.), p rz y czym je że li eg zekucja t a nie d a w y n ik u w ok resie jed n eg o m iesiąca, to m oże być p ro w a d zo n a eg zekucja z in n e go m ie n ia d łu ż n ik a (o w szczęciu te j egzekucji k o m o rn ik z a w iad a m ia je d n o stk ę n a d rzę d n ą d łużnika), a w ra z ie b ezskuteczności eg zek u cji z innego m ie n ia — m ożna prow adzić egzekucję ze śro d k ó w trw a ły c h d łu ż n ik a (art. 1063 § 2 i § 3 k .p .c .)22. W sto su n k u zatem do ty c h d łużników — w św ietle p rzep isó w k.p.c. — eg zek u cja z r a c h u n k u bankow ego s ta ła się o b lig a to ry jn a p rze d w szczęciem eg zekucji z in n e
go m ie n ia d łu ż n ik a. .
W św ie tle om ów ionych w yżej przepisów egzekucję sądow ą w ierzytelności p ie n ię żn y c h z ra c h u n k u bankow ego m ożna zatem p ro w a d zić przeciw k o p rz e d się b io
r-21 T e n t r y b p o s t ę p o w a n i a o b o w i ą z u j e r ó w n i e ż w s t o s u n k u d o w i e r z y t e l n o ś c i p r z y p a d a j ą c y c h o d p r z e d s i ę b i o r s t w p a ń s t w o w y c h „ P o l s k i e K o l e j e P a ń s t w o w e ” i „ P o l s k a P o c z t a , T e l e g r a f , T e l e f o n ” n a m o c y a r t . 1062 § 4 k . p . c . i 2? S z c z e g ó l n y t r y b p o s t ę p o w a n i a o b o w i ą z u j e w s t o s u n k u d o r o l n i c z y c h s p ó ł d z i e l n i p r o d u k c y j n y c h . W s z c z e g ó l n o ś c i z r a c h u n k u b a n k o w e g o t y c h s p ó ł d z i e l n i b a n k p o k r y w a e g z e k w o w a n e w i e r z y t e l n o ś c i w m i a r ę i s t n i e n i a ś r o d k ó w o b r o t o w y c h n a r a c h u n k u . W y p ł a t a n i e m o ż e J e d n a k p r z e k r a c z a ć p o ł o w y s a ld a c z y n n e g o w c h w i l i j e j d o k o n a n i a . J e ś l i z a ś s a ld o w t e j c z ę ś c i n i e w y s t a r c z a n a p e ł n e z a s p o k o j e n i e e g z e k w o w a n e j n a l e ż n o ś c i , t o d a l s z y c h w y p ł a t a ż d o p e ł n e g o z a s p o k o j e n i a w i e r z y t e l n o ś c i d o k o n u j e s i ę p o o t r z y m a n i u n o w y c h w p ł y w ó w , j e d n a k ż e r ó w n i e ż i t y l k o w g r a n i c a c h p o ł o w y t y c h w p ł y w ó w ( a r t . 1064 § 1 k . p . c . ) . K o d e k s p o s t ę p o w a n i a c y w i l n e g o u p o w a ż n i ł p r z y t y m R a d ę M i n i s t r ó w d o o k r ś l e n i a — w t r y b i e r o z p o r z ą d z e n i a — m i e n i a r o l n i c z y c h s p ó ł d z i e l n i p r o d u k c y j n y c h n i e p o d l e g a j ą c e g o e g z e k u c j i ( a r t . 1064 § 2 k . p . c . ) .
20 F r a n c i s z e k W e n t o w s k i N r 2 (110)
śtw o m p ań stw o w y m (po w y cz erp an iu tr y b u p o stę p o w an ia om ów ionego w yżej, u r e gulow anego p rze p isam i a r t. 1060 i a rt. 1062 k.D.c.) oraz przeciw ko je d n o stk o m gospo d a r k i uspołecznionej n ie b ęd ący m p a ń stw o w ą je d n o stk ą o rg an iz ac y jn ą.
P o w sta je w zw iązku z ty m p y ta n ie, czy k aż d y ra c h u n e k b an k o w y je s t ra c h u n k ie m b an k o w y m w ro zu m ien iu p rzep isó w k o d ek su cyw ilnego (a rt. 725—733 k.c.) o ra z czy z k ażdego r a c h u n k u będącego ra c h u n k ie m b an k o w y m w ro zu m ien iu ty c h p rzep isó w m oże być p ro w a d zo n a eg zek u cja należności pieniężn y ch .
S ą to te m a ty k o n tro w e rsy jn e , n a s trę c z a ją c e w p ra k ty c e liczne w ątp liw o ści. W n asze j bow iem gospodarce — ja k to ju ż p o d kreślono w yżej — ra c h u n k i bankow e, sta n o w iąc e do sto so w an ą do p o trze b u s tro ju socjalistycznego re g u la c ję cy w iln o p ra w n ą sto su n k u pom iędzy b a n k ie m a jego k lie n ta m i, słu ż ą m . in. do k o n c e n tro w a n ia n a n ic h śro d k ó w pieniężnych p rzeznaczonych nie ty lk o do o b ro tu gospodarczego (ra c h u n k i rozliczeniow e), ale ta k ż e do g ro m ad zen ia n a n ich śro d k ó w pieniężnych n a o k reślo n e cele gospodarcze, ja k np. r a c h u n k i fu n d u szó w in w esty cy jn y ch , f u n duszów in w esty cy jn o -rem o n to w y c h , zakładow ych fu n d u szó w m ieszk an io w y ch itp . G e n e ra ln ie b io rąc, je d n o stk i g o sp o d a rk i uspołecznionej p ro w a d z ą dw ojakiego r o d z a ju d ziałaln o ść gospodarczą: e k s p lo a ta c y jn ą i in w esty cy jn ą. P o w o d u je to m . in. rozd ział śro d k ó w e k s p lo atacy jn y ch od in w esty cy jn y ch o raz p ro w a d ze n ie o d rę b n y ch rac h u n k ó w b ankow ych, n a k tó ry c h są g rom adzone śro d k i p rzeznaczone n a e k sp lo a ta c ję , i oddzielnych rac h u n k ó w b an k o w y c h d la śro d k ó w in w esty cy jn y ch (in w esty cy jn o -rem o n to w y ch ). M ożna re p re z e n to w a ć pogląd, że o d ręb n y m zak reso m d ziałaln o ści p o w in n y odpow iadać w zasadzie co n a jm n ie j o d ręb n e z a k resy odpo w iedzialności m a ją tk o w e j d łu ż n ik a. W p o staw io n y m za g ad n ien iu chodzi p rze d e w szy stk im o p ro b lem p o k ry w a n ia należn o ści dotyczących d ziałaln o ści in w e s ty c y j n e j ze śro d k ó w ek sp lo atacy jn y ch . P rz ep isy n o rm u ją c e to za g ad n ien ie zam ieszczone są w p rze p isac h re g u lu ją c y c h fin a n so w a n ie in w esty cji i k a p ita ln y c h rem o n tó w je d n o ste k pań stw o w y ch .
W obow iązujących w te j k w e stii od d n ia 1 sty c zn ia 1966 r . 23 p rze p isac h n a s tą piło ściślejsze p o w iąz an ie g o sp o d ark i in w esty cy jn ej z gosp o d ark ą ek sp lo atacy jn ą, niż to m iało m iejsce poprzednio., lecz isto ta sp ra w y n ie u leg ła zm ianie. Ściślejsze b ow iem pow iązan ie g o sp o d ark i in w esty cy jn ej z g o sp o d a rk ą e k sp lo a ta c y jn ą do tyczy p rze d e w szy stk im po g łęb ien ia zasady o bciążania g o sp o d ark i e k sp lo atacy jn ej sk u tk a m i n ie p ra w id ło w ej działalności in w esty cy jn ej (np. obciążenie gosp o d ark i e k s p lo a ta c y jn e j zw iększonym opro cen to w an iem k re d y tó w b an k o w y c h w raz ie p rz e k ro cz en ia przez in w e sto ra obow iązującego cy k lu budow y lu b k o sz tu in w e sty c ji — o raz k w o tą n ie zalegalizow anych p rze k ro c zeń p la n o w a n y ch kosztów in w esty cji itp.)24. P o n a d to — zgodnie z p rze p isam i u ch w a ły n r 278 R a d y M in istró w z d n ia 28 p a ź d z ie rn ik a 1965 r. w sp ra w ie zasad fin a n so w a n ia in w esty cji i k a p ita ln y c h re m o n tów je d n o ste k p ań stw o w y c h — w z a k re sie in w e sty c ji p rze d sięb io rstw obow iązuje z a sad a, że b a n k i o p ła ca ją d o k u m e n ty rozliczeniow e dotyczące in w e sty c ji i k a p ita l n y ch rem o n tó w p rze d sięb io rstw do w ysokości środków po zo stający ch do dyspozycji p rze d się b io rstw w e w łaściw ych fu n d u sza ch (ra c h u n e k „B ” fu n d u sz u rozw oju, f u n d u sz rem ontow y, fu n d u sz in w esty cy jn o -rem o n to w y ), a w ra z ie n ie w y starcz aln o - ści środków b a n k i o p ła ca ją d o k u m e n ty rozliczeniow e w ciężar rac h u n k ó w ro z li czeniow ych p rz e d się b io rstw tj. rac h u n k ó w służących n a fin a n so w a n ie d z ia ła l ności ek sp lo a ta c y jn e j p rze d sięb io rstw a . Z rac h u n k ó w rozliczeniow ych p rze d
się-23 P a t a u c h w a ł a n r 278 R a d y M i n i s t r ó w z d n i a 28 p a ź d z i e r n i k a 1965 r . w s p r a w i e z a s a d f i n a n s o w a n i a i n w e s t y c j i i k a p i t a l n y c h r e m o n t ó w j e d n o s t e k p a ń s t w o w y c h ( M o n it o r P o l s k i N r 61, p o z . 318) o r a z z a r z ą d z e n i e M i n i s t r a F i n a n s ó w z d n i a 30 g r u d n i a 1965 r . w s p r a w i e d o p u s z c z e n i a d o r e a l i z a c j i w l a t a c h 1966 i 1967 d r o b n y c h i n w e s t y c j i ( M o n it o r P o l s k i z 1966 r . N r 2, p o z . 16).
N r 2 (110) 1 E g zeku cja z r a c h u n k u bankow ego je d n o s te k gosp. uspol. 21
b ia rs tw b a n k i o p ła ca ją ró w n ież d o k u m e n ty rozliczeniow e dotyczące in w esty cji w ra z ie stw ie rd z en ia, że n ie m ieszczą się one w g ran ic ac h w a rto śc i kosztorysow ej in w e sty c ji p rz y ję ty c h p rz e z b a n k do fin an so w a n ia (§ 38).
B ra k n a to m ia st no rm y , k tó ra by zezw alała n a p o k ry w a n ie w y d a tk ó w ek so lo a ta - cy in y ch w ciężar śro d k ó w przew id zian y ch n a sfin an so w a n ie inw
estycji-W lite ra tu rz e fachow ej p rze w a ża pogląd, że w szy stk ie fu n d u sze p rz e d się b io r s tw a tw o rzą — z p raw n eg o p u n k tu w idzenia — jed n o ść m a ją tk u p rze d sięb io rstw a i dopiero szczególny p rze p is p ra w n y m oże czynić w y ją tk i od te j zasady.
1 K odeks p o stę p o w an ia cyw ilnego bezpośrednio n ie re g u lu je te j sp raw y . Z aw ie ra on je d y n ie upow ażnienie d la M in istra F in an só w do o k re śle n ia w drodze ro zp o rzą d ze n ia w ydanego w p o ro zu m ien iu z M in istrem S p ra w ied liw o śc i ra c h u n k ó w b a n kow ych, z k tó ry c h n ie m oże być p ro w a d zo n a eg zek u cja ze w zględu n a re a liz a c ję z a d a ń p rze w id zia n y ch w n aro d o w y ch p ia n a c h gospodarczych albo z innych w a ż n y ch p rzyczyn społecznych lu b gospodarczych (art. 894 k.p.c.). D otychczas n ie w y d an o tak ieg o i ozpoi-ządzenia.
J a k ju ż p o d k reślo n o n a w stęp ie, przepisy k.p.c. z 1964 r. w pro w ad ziły zasadnicze zm ian y do o b o w iązujących p o przednio zasad p ro w a d ze n ia eg zek u cji sądow ej z r a ch u n k ó w bankow ych. N ależy tu zw rócić u w ag ę p rz e d e w szy stk im n a n a stę p u ją c e trz y p odstaw ow e k w estie:
1. 'W edług p rzepisów k.p.c. z 1950 r. zajęcie w ierz y teln o ści posiadacza ra c h u n k u b ankow ego o bejm ow ało w yłączn ie saldo śro d k ó w p ien iężn y ch z n a jd u ją c y c h się n a ra c h u n k u w d n iu d o k o n an ia zajęcia. N ato m iast k o m o rn ik n ie m ia ł p ra w a zajm o w a n ia p rzyszłych w p ływ ów n a ra c h u n e k bankow y.
N ow e p rze p isy zm ieniły te n sta n p raw n y . O becnie zajęcie w ierzytelności z r a c h u n k u bankow ego d łu ż n ik a o b ejm u je rów n ież k w o ty , k tó ry c h nie było n a r a c h u n k u b an k o w y m w ch w ili zajęcia, zostały zaś one w p łacone n a ten ra c h u n e k ju ż po d o k o n an iu za ję cia (art. 890 § 1 k.p.c.). P ra k ty c z n ie zatem zajęcie ra c h u n k u bankow ego u trz y m u je się aż do całkow itego p o k ry cia egzekw ow anego zobow ią
z a n ia p o siad acza r a c h u n k u bankow ego. i
W ty m zatem za k re sie k.p.c. p rz y ją ł zasad ą p ra w n ą w y ra ż o n ą w a r t. 8 u st. 1 u sta w y z d n ia 1 lip c a 1958 r. o rozliczeniach p ie n ięż n y ch je d n o ste k gospodarki uspołecznionej, o k tó re j b y ła w yżej m ow a.
2. K o n sek w e n cją p o d k reślo n e j w yżej zasad y oraz szczególnej ochrony, ja k ie n a sze p raw o d aw stw o u d ziela w y n ag ro d ze n iu za p ra c ę o raz roszczeniom a lim e n ta cyjnym , je s t p rzy ję cie p rze z k.p.c. zasady, że zakaz d o k o n y w an ia w y p ła t z r a c h u n k u bankow ego d łu ż n ik a, w y n ik a ją c y z za ję cia w ierz y teln o ści z tego ra c h u n k u , n ie dotyczy bieżących w y p ła t n a w y n ag ro d zen ie za p ra c ę o ra z n a zasądzone a lim e n ty i r e n ty o c h a ra k te rz e alim e n tac y jn y m , zasądzone ty tu łe m o dszkodow ania (a rt. 890 § 2 k.p.c.). Tego ro d z a ju zobow iązania p o sia d ac za ra c h u n k u bankow ego p o d le g a ją p o k ry ciu pom im o zajęcia w ierzytelności z r a c h u n k u b a n k o w e g o 25.
W ty m z a k resie zachodzi isto tn a różnica pom iędzy p rz e p isa m i k.p.c. a dyspozy c ją a rt. 8 ust. 1 u sta w y o rozliczeniach p ieniężnych je d n o ste k gospodarki uspołecz n io n e j, k tó ra n a k a z u je b an k o m p o k ry w a n ie ty tu łó w eg zek u cy jn y ch (sądow ych, a r b i trażo w y ch , a d m in istra cy jn y c h ) w kolejności ich w p ły w u z ra c h u n k u je d n o stk i
24 P a t r z A l e k s a n d e r M a d e j a : Z m i a n y w s y s t e m i e f i n a n s o w a n i a i n w e s t y c j i , P O G n r l a z 1965 r. 25 z g o d n i e z p r z e p i s a m i k . p . c . (airt. 890 § 2) w y p l a t a n a W y n a g r o d z e n i e z a p r a c ą n a s t ę p u j e p o z ł o ż e n i u b a n k o w i o d p i s u l i s t y p ł a c l u b i n n e g o w i a r y g o d n e g o d o w o d u , a w y p ł a t a n a a l i m e n t y i r e n t y a l i m e n t a c y j n e — t y t u ł u w y k o n a w c z e g o s t w i e r d z a j ą c e g o o b o w i ą z e k d ł u ż n i k a d o p ł a c e n i a a l i m e n t ó w l u b r e n t y . W y p ł a t y z t y c h t y t u ł ó w b a n k d o k o n u j e d o r ą k o s ó b u p o w a ż n i o n y c h d o t y c h ś w i a d c z e ń .
22 F r a n c i s z e k W e n t o w s k i N r 2 (110)
g o sp o d a rk i uspołecznionej (...) p r z e d w s z y s t k i m i i n n y m i p ł a t n o ś c i a m i . W y d a je się, że co n a jm n ie j w ty m za k re sie tre ść a r t. 8 ust. 1 u sta w y o rozliczeniach p ien iężn y ch w y m ag a zm iany. M ożna stw ierd zić p o n a d w sze lk ą w ą t pliw ość, że sto so w an ie tego p rz e p isu w jego g ram a ty cz n y m b rzm ien iu n ie byłoby społecznie słuszne.
3. K odeks p o stę p o w an ia cyw ilnego w p ro w a d ził szczególne p rze p isy n a w y p ad e k zbiegu eg zekucji sądow ej i a d m in is tra c y jn e j do te j sam ej w ierz y teln o ści z r a ch u n k u bankow ego w sy tu a c ji, gdy k w o ty z n a jd u ją c e się n a ra c h u n k u b an k o w y m n ie w y sta rc z a ją n a p o k ry cie w szy stk ich egzekw ow anych św iadczeń. W ty c h w y p a d k a c h b a n k obow iązany je s t w strzy m a ć w y p ła ty z tego ra c h u n k u do w ysokości należności, n a k tó ry c h rzecz zajęcie n astąp iło , i niezw łocznie zaw iadom ić o ty m w łaściw e o rg an y egzekucyjne (art. 891 k.p.c.). T e o sta tn ie w strz y m u ją z kolei czynności eg zek u cy jn e i p rz e k a z u ją a k ta eg zek u cji a d m in istra c y jn e j i eg zek u cji sąd o w ej sąd o w i pow iatow em u, w k tó reg o o k ręg u w szczęto egzekucję, w celu ro z strzy g n ięc ia, k tó ry o rg an egzek u cy jn y — sąd o w y czy a d m in istra c y jn y — m a d alej p ro w a d zić łą cz n ie obie egzekucje. P o stan o w ie n ie w te j sp ra w ie sąd w y d a je w ciągu 14 d n i (art. 891 k.p.c.).
P rz ep isy k.p.c. w ty m przed m io cie są zharm o n izo w an e z p rz e p isa m i u sta w y z d n ia 17 czerw ca 1966 r. o p o stę p o w an iu eg z ek u c y jn y m w a d m in istra c ji, r e g u lu ją c y m i zbieg eg zek u cji (a rt. 60 i 61). N ie są one n a to m ia st zharm o n izo w an e z p r z e p isa m i re g u lu ją c y m i try b in k a sa bankow ego ty tu łó w egzekucyjnych, tj. z p rz e p isa m i a rt. 8 u st. 1 u sta w y o ro zliczeniach p ien iężn y ch m iędzy je d n o stk a m i gosp o d ark i uspołecznionej. Do tego te m a tu w y p a d n ie nam jeszcze pow rócić.
J e s t rzeczą oczyw istą, że rów n ież w raz ie zbiegu eg zek u cji sąd o w ej i eg zekucji a d m in istra c y jn e j zak az d o k o n y w an ia w y p ła t z ra c h u n k u bank o w eg o n ie dotyczy b ieżących w y p ła t n a w y n ag ro d ze n ia za p ra c ę o raz n a zasądzone alim e n ty i re n ty o c h a ra k te rz e alim e n tac y jn y m . N a tego ro d z a ju zobow iązania b a n k dok o n u je w y p ła t n a w a ru n k a c h o k reślo n y ch w a r t. 890 § 2 k.p.c.
M ów iąc o eg zekucji z ra c h u n k u bankow ego, n ależy zw rócić ta k ż e u w ag ę n a n a s tę p u ją c ą sp ra w ę :
Z asa d y g o sp o d ark i fin an so w e j p rz e d się b io rstw państw o w y ch , lis ta la n e u c h w a ła m i R a d y M in istró w n a p o d sta w ie stosow nych p rzepisów d e k re tu z d n ia 26 p a ź d z ie rn ik a 1950 r. o p rze d się b io rstw a c h pań stw o w y ch , z re g u ły p rz e w id u ją , że śro d k i o b rotow e ty c h p rz e d się b io rstw p o k ry w a n e są je d y n ie w części fu n d u sza m i w ła s n y m i w obrocie, w pozo stałej zaś części — k re d y ta m i b a n k o w y m i26. K re d y ty te z reg u ły są je d y n ie ew id en cjo n o w an e n a ra c h u n k a c h rozliczeniow ych p rz e d się b io rstw a , p rze d sięb io rstw o zaś w y k o rz y stu je te k re d y ty w te n sposób, że zlecając p o k ry cie o k reślo n y ch p ła tn o śc i w ciężar ra c h u n k u rozliczeniow ego, p o w o d u je p o w sta n ie lu b zw iększenie sa ld a debetow ego w ty m ra c h u n k u w g ra n ic a c h łącznej su m y p rz y z n an y ch k red y tó w . K aż d a w p ła ta n a te n ra c h u n e k oczyw iście zm niejsza sa ld o deb eto w e po siad acza ra c h u n k u bankow ego.
P rz y p rz y ję c iu tego ty p u ro zw iązań tech n iczn o -b an k o w y ch , r a c h u n e k ro zlicze
26 P a t r z . n p . § 35 u s t . 9 u c h w a ł y N r 276 R a d y M i n i s t r ó w z d n i a 28 p a ź d z i e r n i k a 1985 r. w s p r a w i e g o s p o d a r k i f i n a n s o w e j z j e d n o c z e ń p r z e m y s ł o w y c h i z g r u p o w a n y c h w n i c h p a ń s t w o w y c h p r z e d s i ę b i o r s t w o b j ę t y c h p l a n o w a n i e m c e n t r a l n y m ( M o n it o r P o l s k i N r 81, p o z . 316), § 36 u s t . 1 u c h w a ł y n r 277 R a d y M i n i s t r ó w z d n i a 28 p a ź d z i e r n i k a 1965 r . w s p r a w i e g o s p o d a r k i f i n a n s o w e j z j e d n o c z e ń b u d o w n i c t w a i z g r u p o w a n y c h w n i c h p a ń s t w o w y c h p r z e d s i ę b i o r s t w o b j ę t y c h p l a n o w a n i e m c e n t r a l n y m ( M o n it o r P o l s k i N r 61, p o z . 317) o r a z $ 14 u c h w a ł y n r 280 R a d y M i n i s t r ó w z d n i a 28 p a ź d z i e r n i k a 1965 r . w s p r a w i e z a s a d g o s p o d a r k i f i n a n s o w e j p a ń s t w o w y c h p r z e d s i ę b i o r s t w p r z e m y s ł u t e r e n o w e g o i w y k o n a w s t w a i n w e s t y c y j n e g o o b j ę t y c h p l a n o w a n i e m t e r e n o w y m ( M o n . P o l . N r 61, p o z . 320).
N r 2 (110) E g zeku cja z ra c h u n k u banko w eg o jed n o s te k gosp. uspot. 23
nio w y p rze d sięb io rstw a k o rzy sta ją ce g o z b ankow ych k re d y tó w obrotow ych m a sa ld o d ebetow e — aż do całk o w itej sp ła ty k re d y tu .
N a ty m tle p o w sta je p y ta n ie , ■ n y m ożna pro w ad zić eg zek u cję sądow ą z p o z o s ta ją cych w debecie ra c h u n k ó w ro: liczen io w y ch p rzed sięb io rstw .
P ro b le m te n je s t p ro b lem em k o n tro w e rsy jn y m i dotychczas n ie doczekał się au to ry ta ty w n e g o w y ja śn ie n ia . W lite ra tu rz e zaś fach o w ej rep re z e n to w a n e są p o g lą dy, że ró w n ież p rzy sald zie debetow ym ra c h u n k u rozliczeniow ego k aż d a w p ła ta n a do b ro tego ra c h u n k u p odlega zajęciu w try b ie eg zekucji sądow ej, p rzy czym zw o le n n icy te g o poglądu p o w o łu ją się n a to, że p r z y ję c e odm iennego sta n o w isk a p ra k ty c z n ie w yłączyłoby egzekucję z ra c h u n k u bankow ego w sto su n k u do d łu ż n i k ó w k o rzy sta ją cy c h z b an k o w y c h k red y tó w obrotow ych i że byłoby to gospodarczo n ieu zasad n io n e.
R o z w aż an ia n a te n te m a t m a ją raczej c h a ra k te r teo re ty cz n y . P ra k ty k a bow iem b a n k ó w p ań stw o w y ch idzie w tym k ie ru n k u , że b a n k do w ysokości przyznanego p rz e d się b io rstw u k re d y tu b an k o w e g o p o k ry w a w szelk ie zobow iązania posiadacza ra c h u n k u bankow ego, n ie czyniąc różnicy pom iędzy ż ą d an iam i zapłaty, poleceniam i p rzelew u , ty tu ła m i eg zek u cy jn y m i sk ła d an y m i w try b ie a rt. 8 u st. 1 u sta w y o ro z lic ze n ia ch pien iężn y ch je d n o ste k gosp o d ark i uspołecznionej o raz ty tu ła m i w y konaw czy m i rea lizo w a n y m i w try b ie egzekucji sądow ej i a d m in istra c y jn e j.
S p ra w a m a isto tn e znaczenie dopiero w m om encie, gdy k re d y t b ankow y udzielo n y p rze d sięb io rstw u n ie zo stan ie spłacony w u sta lo n y m te rm in ie i s ta je się tzw . k re d y te m p rze te rm in o w a n y m lu b też gdy k re d y t b an k o w y zostaje postaw iony w sta n n aty ch m iasto w e j w yk o n aln o ści z przyczyn u za sa d n iają cy c h p rze d term in o w ą s p ła tę k re d y tu n a żąd an ie b a n k u .
P ra k ty k a b a n k ó w p ań stw o w y c h w ty c h w y p ad k a ch idzie po lin ii h o n o ro w a n ia ty tu łó w egzekucyjnych i w ykonaw czych i p rz y z n a n ia im p ie rw sz eń stw a przed s p ła tą sw ych n ależności z ty tu łu k re d y tu p rze term in o w a n eg o , je s t w ięc ona zgodna z ogólnym i p rze p isam i o p o trą c e n iu (art. 504 k.c.).
W k o n k lu z ji n ależ y zatem dojść do w niosku, że rów n ież p rzy saldzie d ebetow ym r a c h u n k u rozliczeniow ego n ie m a przeszkód do p ro w a d ze n ia eg zek u cji sądow ej do tego ra c h u n k u .
IV. N ow e p rze p isy o p o s t ę p o w a n i u e g z e k u c y j n y m w a d m i n i s t r a c j i 27 — p odobnie ja k now y k.p.c. — w dziale dotyczącym egzekucji należn o ści p ieniężnych pośw ięciły o d ręb n y rozdział eg zekucji z ra c h u n k ó w b a n kow ych i w k ład ó w oszczędnościow ych (art. 76—84). P rz e p isy te w in te re su ją c y m n a s za k resie zbieżne są z odpow iednim i p rze p isam i k.p.c., a w szczególności: z a ję cie w ierz y teln o ści z ra c h u n k u bankow ego zobow iązanego w try b ie egzekucji a d m i n is tra c y jn e j o b ejm u je rów n ież k w oty, k tó ry c h n ie było n a ra c h u n k u ban k o w y m w chw ili zajęcia, a le zostały w p łaco n e n a te n ra c h u n e k dopiero po d o k o n an ia zajęcia (art. 77 § 1); w y n ik a ją c y z za ję cia w ierz y teln o ści z ra c h u n k u bankow ego zak az w y p ła t z tego ra c h u n k u bez zgody o rg an u egzekucyjnego n ie dotyczy b ie ż ą - . cych w y p ła t n a w y n ag ro d ze n ie za p ra c ę oraz n a zasądzone a lim e n ty i re n ty o c h a ra k te rz e a lim e n ta c y jn y m zasądzone ty tu łe m o d szkodow ania (art. 77 u st. 2); w reszcie — podobnie ja k k.p.c. — re g u lu je tr y b p o stę p o w an ia w raz ie zbiegu egze k u c ji a d m in istra c y jn e j i sądow ej do te j sam ej w ierz y teln o ści z ra c h u n k u b a n kow ego zobow iązanego, jeżeli kw oty z n a jd u ją c e się n a ra c h u n k u ban k o w y m nie w y sta rc z ą n a p o k ry cie w szy stk ich egzekw ow anych n ależ n o ści (art. 78). U sta w a
27 U s t a w a z d n i a 17 c z e r w c a 1966 r . — D z . U . N r 24, p o z . 151'. P a t r z t a k ż e r o z p o r z ą d z e n i e R a d y M i n i s t r ó w z d n i a 17 w r z e ś n i a 1966 r . w s p r a w i e w y k o n a n i a u s t a w y o p o s t ę p o w a n i u e g z e k u c y j n y m w a d m i n i s t r a c j i — D z . U . N r 45, p o « . 279.
