MAPAN NOWA PRZEGL¥DARKA
LENYCH MAP NUMERYCZNYCH
MAPAN A NEW DIGITAL FOREST MAP VIEWER
Ryszard Pedrycz Krameko Sp. z o.o., Kraków
S³owa kluczowe: lena mapa numeryczna, standard, oprogramowanie, przegl¹darka Keywords: digital forest map, standard, software, viewer
Wstêp
Nowy Mapan, w porównaniu ze swoim poprzednikiem posiada zasadniczo przebudowa-ny mechanizm obs³ugi mapy numerycznej. Spowodowane to zosta³o koniecznoci¹ dosto-sowania programu do standardu (ju¿ nie projektu standardu) lenej mapy numerycznej (LMN), a w konsekwencji poci¹gnê³o za sob¹ równie¿ du¿e zmiany w wygl¹dzie i funkcjonalnoci programu. Wszystkie uwagi u¿ytkowników, doklejane do poprzedniej wersji programu, teraz zosta³y uwzglêdnione ju¿ na etapie projektowania, co w oczywisty sposób ma wp³yw na poprawê wszystkich parametrów programu. W nowej wersji programu pozostawiono te rozwi¹zania z poprzedniej wersji, które wed³ug opinii u¿ytkowników przyczynia³y siê do zwiêkszenia przejrzystoci. Tematem tego artyku³u nie bêdzie porównanie starej i nowej wersji przegl¹darki, a jedynie przedstawienie produktu pod nazw¹ Nowy Mapan. Porówna-nia z poprzedni¹ wersj¹ stosowane bêd¹ jedynie sporadycznie, w celu zaprezentowaPorówna-nia ory-ginalnoci poszczególnych rozwi¹zañ. Maj¹c powy¿sze na uwadze, w dalszej czêci nie bêdzie u¿ywana nazwa Nowy Mapan, a jedynie Mapan.
Ka¿d¹ z funkcji programu Mapan mo¿na, w zale¿noci od wykonywanej przez ni¹ czyn-noci, przydzieliæ do jednej z czterech kategorii:
m zarz¹dzanie ród³ami danych, m raportowanie,
m edycja,
m operacje pomocnicze.
Jednoznaczne zakwalifikowanie niektórych funkcji do wymienionych powy¿ej kategorii mo¿e sprawiaæ problemy, dlatego te¿ nie nale¿y przyk³adaæ zbytniej wagi do tego podzia³u. Zw³aszcza, ¿e stworzony on zosta³ tylko w celu zaprezentowania programu. W praktyce, niektóre funkcje w zale¿noci od okolicznoci mo¿na ró¿nie kwalifikowaæ. W celu mo¿liwie najszerszego zaprezentowania programu, jego prezentacja przeprowadzona zostanie w kolej-noci zgodnej z powy¿szym podzia³em, nie za w kolejkolej-noci w jakiej poznaje go u¿ytkownik,
Wybór trybu pod³¹czenia do bazy SILP
Pierwsz¹ czynnoci¹ po uruchomieniu programu jest wybór trybu pod³¹czenia do bazy Systemu Informatycznego Lasów Pañstwowych (SILP).
Do wyboru mamy jedn¹ z trzech opcji (rys. 1): m bezporednie pod³¹czenie do bazy danych SILP, m praca na kopii bazy danych SILP,
m praca bez pod³¹czenia do bazy danych SILP.
Pierwsz¹ opcjê wykorzystujemy najczêciej w nadlenictwie lub ewentualnie innym miej-scu, z którego mamy dostêp do serwera. Praca z t¹ opcj¹ powoduje, ¿e wszelkie analizy s¹ najbardziej aktualne pochodz¹ z najnowszej
bazy.
W okrelonych okolicznociach, przy du-¿ym obci¹¿eniu bazy przez ró¿ne aplikacje do-stêp do danych mo¿e byæ znacznie wyd³u¿o-ny. Mo¿e to powodowaæ pewien dyskomfort pracy. Rozwi¹zaniem tego problemu mo¿e okazaæ siê opcja druga. W tym przypadku, Mapan nie pracuje na bazie SILP, a jedynie na jej kopii stworzonej na lokalnym dysku. Po-woduje to znaczne przyspieszenie pracy, kosz-tem jednak¿e aktualnoci danych. Jeli kopia bazy zrobiona by³a niedawno lub iloæ zmian
w bazie SILP jest niewielka, to otrzymane analizy mo¿na uznaæ za wiarygodne. W przeciw-nym przypadku nie nale¿y ich traktowaæ dos³ownie.
Opcjê trzeci¹ wykorzystujemy w ostatecznoci, jeli nie mamy dostêpu do bazy SILP i nie mamy zrobionej kopii bazy. W tym przypadku program nie posiada ¿adnych danych opisowych, a jedynie warstwy map. Wszelkie analizy wymagaj¹ce dostêpu do danych s¹ nieaktywne. Operator ma do dyspozycji w zasadzie jedynie mo¿liwoæ przegl¹dania geome-trii map.
Konfiguracja programu
Kolejnym, bardzo wa¿nym z punktu widzenia zarz¹dzania danymi oknem jest Konfigu-racja programu (rys. 2).
Na zak³adkach tego okna u¿ytkownik mo¿e, a czasem wrêcz jest zmuszany przez pro-gram do ustawienia nastêpujacych parametrów:
m nazwa nadlenictwa i okrelenia dysku z dany-mi geometrycznydany-mi, m parametry wymagane do
w³¹czenia siê do SILP, m wskazania warstw
wy-dzieleñ i oddzia³ów, m okrelenia stylu opisów
warstw wydzieleñ i od-dzia³ów.
Niew³aciwe okrelenie po-wy¿szych parametrów mo¿e skutkowaæ niemo¿noci¹ pra-cy z danymi. Program mo¿e nie byæ w stanie po³¹czyæ siê z baz¹ lub zlokalizowaæ danych geometrycznych i konfigura-cyjnych.
Bior¹c pod uwagê du¿¹ licz-bê warstw wynikaj¹c¹ ze stan-dardu LMN, jak równie¿ indy-widualnych warstw u¿ytkow-nika, nale¿a³o stworzyæ narzê-dzie, które pozwoli u¿ytkowni-kowi w ³atwy sposób zarz¹-dzaæ tymi warstwami.
Katalog warstw
Narzêdziem do zarzadzania warstwami jest Katalog warstw (rys. 3). Umieszczone s¹ w nim wszystkie warstwy, które w jakikolwiek sposób s¹ u¿ywane przez system. W danym momencie warstwy te mog¹ nie byæ umieszczone w oknie mapy, jednak¿e s¹ one umiesz-czone w Katalogu.
Ka¿da z warstw wystêpuj¹cych w systemie posiada oprócz nazwy pliku, w którym jest zapisana, równie¿ nazwê alternatywn¹. Pozwala to u¿ytkownikowi wprowadziæ w³asne, wygodne nazewnictwo. Np. warstwê C:\lasy_pan\08\13\shp\linie_sc_dydak.shp nazywa-my cie¿ki dydaktyczne i jest ona w ten sposób nazywana przez wszystkie pozosta³e modu³y programu. Jest to sposób umo¿liwiaj¹cy wprowadzenie do systemu du¿ej iloci danych i sprawne nim zarz¹dzanie. Pozosta³ymi funkcjami realizowanymi przez Katalog warstw s¹ m.in.:
m tworzenie nowej warstwy, m dodawanie warstwy do katalogu, m zmiana nazwy warstwy,
m kasowanie warstwy,
m eksport warstwy do innego formatu, m zmiana obszaru zainteresowania.
Omówienia wymaga funkcja zmiana obszaru zainteresowania. Pozwala ona ograni-czyæ wielkoæ bazy, np. do rozmiarów lenictwa. Od tego momentu wszelkie operacje na bazie operuj¹ na znacznie mniejszej liczbie danych ni¿ ca³e nadlenictwo. Ma to ogromny wp³yw na przyspieszenie pracy programu. Mo¿e to byæ wykorzystane np. w pracy lenicze-go na kopii bazy. W takim przypadku nie ma potrzeby analizowania obszaru ca³elenicze-go nadle-nictwa, a jedynie jednego lenictwa. Maj¹c dodatkowo na uwadze, ¿e baza jest w takim przypadku na dysku lokalnym otrzymujemy bardzo szybkie narzêdzie, mog¹ce znacznie usprawniæ pracê leniczego.
Dodatkowo w Katalogu warstw istnieje mo¿liwoæ podgl¹du warstwy oraz edycji struk-tury jej tabeli. Wspominan¹ ju¿ dosyæ czêsto kopiê bazy SILP mo¿na stworzyæ, bêd¹c pod-³¹czonym do bazy. W tym celu nale¿y wybraæ opcje menu System / Aktualizacja baz / Kopia bazy SILP. Umieszczone tam s¹ równie¿ polecenia pozwalaj¹ce zaktualizowaæ opisy dla warstwy wydzieleñ i oddzia³ów. Generowanie tych opisów, a zw³aszcza opisów wydzieleñ zawieraj¹cych elementy opisu drzewostanu powoduje znaczne spowolnienie dzia³ania
gramu. Z tego wzglêdu opisy te nie s¹ generowane na bie¿¹co, a jedynie podczas zmiany nadlenictwa lub obszaru zainteresowania. Jeli u¿ytkownik stwierdzi, ¿e zmiany w bazie od ostatniej aktualizacji s¹ du¿e, mo¿e je uaktualniæ. W przypadku w³¹czenia do systemu wszyst-kich wymaganych warstw, mo¿na przyst¹piæ do umieszczania ich w oknie mapy. W prze-gl¹darce Mapan, narzêdziem kontroluj¹cym zawartoæ okna mapy jest Mened¿er warstw.
Mened¿er warstw
Mened¿er warstw (rys. 4) umo¿liwia dodanie do okna mapy ka¿dej warstwy wprowa-dzonej do systemu za pomoc¹ Katalogu warstw. Zasadniczymi elementami mened¿era s¹ dwie listy. Lista po lewej stronie zawiera wykaz warstw umieszczonych w oknie mapy. Lista po prawej stronie zawiera pozosta³e warstwy. Dodawanie lub usuwanie warstwy z okna mapy mo¿na przeprowadziæ przeci¹gaj¹c warstwê lub naciskaj¹c odpowiednie przyciski. W ten sam sposób mo¿emy zmieniaæ kolejnoæ warstw w oknie mapy.
Rys. 4
Za pomoc¹ mened¿era warstw mo¿na nie tylko dodawaæ lub usuwaæ warstwy z okna mapy, ale równie¿ ustawiaæ sposób ich wywietlania. Klikaj¹c dwukrotnie na warstwie uru-chamia siê aplikacja udostêpniaj¹ca, w zale¿noci od wymiarowoci warstwy ró¿ne zak³adki (rys. 5). Umieszczone s¹ na nich narzêdzia ustalaj¹ce styl linii, poligonów, punktów, etykie-towanie, wykresy i wiele innych. Ustawione w ten sposób parametry warstwy mo¿na zapi-saæ w Mened¿erze warstw.
Zapisaæ mo¿na równie¿ zestaw warstw umieszczony w oknie mapy. W celu przyspiesze-nia pracy wprowadzono pojêcie domylnego zestawu warstw. Ka¿dy uk³ad warstw mo¿na w mened¿erze warstw zapisaæ jako domylny. Jest on nastêpnie wywietlany w oknie mapy w dowolnym momencie po naciniêciu przycisku warstwy domylne. W przypadku gdy czêsto korzystamy z tego samego zestawu warstw przyspiesza to rozpoczêcie pracy.
Raportowanie
Raportowanie jest z punktu widzenia u¿ytkownika najwa¿niejsz¹ funkcj¹ realizowan¹ przez przegl¹darkê Mapan. Raporty te maj¹ postaæ od najprostszych selekcji na mapie, do skompli-kowanych map tematycznych i sprawozdañ. Wszystkie raporty generowane przez program mo¿na podzieliæ na trzy grupy:
m selekcja,
m informacje opisowe, m mapy tematyczne.
Selekcja
Wynikiem dzia³ania tego rodzaju raportu jest obiekt lub grupa obiek-tów zaznaczonych na mapie. Zazna-czenia tego mo¿emy dokonaæ samo-dzielnie lub mo¿e byæ ono wykonane przez program.
Pierwszym rodzajem jest Wska-zanie obiektów (kursorem, prostok¹-tem lub wielok¹prostok¹-tem). Celem tego ro-dzaju operacji jest najczêciej uzyska-nie dalszych informacji o wskazanych obiektach (o tym w dalszej czêci) lub przygotowanie materia³ów do dalszych czynnoci prezentacyjnych.
Rys. 5
Kolejnym rodzajem selekcji jest Selekcja wed³ug adresu. W tym przypadku mamy ju¿ do czynienia z selekcj¹ wykonan¹ przez program, jest to wiêc ju¿ nie zaznaczenie obiektów, a raczej ich wyszukanie. Prosty formularz realizuj¹cy te funkcjê przedstawiono na rysunku 6. Operator ma mo¿liwoæ zdefiniowania kryterium wed³ug jakiego nale¿y wybieraæ obiekty. Wybrane obiekty, podobnie jak w pozosta³ych rodzajach selekcji, mo¿na dodaæ do ju¿ wy-branych, odj¹æ od wybranych lub utworzyæ z nich nowy zestaw.
Kolejne rodzaje selekcji, podobne do siebie jeli chodzi o istotê dzia³ania to: Pytanie o opis taksacyjny, Pytanie o plany oraz Pytanie o drewno. Odwo³uj¹ siê one ju¿ bezporednio do pe³nych opisów wydzieleñ oraz stanu drewna. Formularz selekcji Pytanie o opis taksacyj-ny przedstawiono na rysunku 7.
Rys. 7
Operator ma do wyboru jedn¹ z trzech grup cech: wydzielenie, warstwa, gatunek w war-stwie.
W zale¿noci od dokonanego wyboru, udostêpnione zostan¹ odpowiednie cechy. Tak np. dla wydzielenia powierzchnia, dla warstwy kod zwarcia, dla gatunku w warstwie aktualny zapas. Pola operator i wartoæ automatycznie dostosowuj¹ siê do poprzedniego wyboru, daj¹c mo¿liwoæ u¿ycia tylko w³aciwych operatorów i wartoci. Definiowane przez operatora kryteria wyboru mo¿na ze sob¹ ³¹czyæ. Otrzymujemy w ten sposób mo¿li-woæ zdefiniowania bardzo skomplikowanego kryterium, grupuj¹cego cechy zarówno wy-dzielenia, jak równie¿ warstwy i gatunku w warstwie. Wa¿n¹ opcj¹ jest ograniczenie da-nych. Poprzez wybór jednej z mo¿liwoci Zadaj kryteria lub Rozk³ad cechy na ca³ym obszarze uzyskujemy mo¿liwoæ wyboru wydzieleñ spe³niaj¹cych kryteria lub rozk³ad wy-branej cechy na obszarze nadlenictwa.
Pytanie o plany (rys. 8) i py-tanie o drewno (rys. 9) s¹ bar-dzo podobnymi do siebie formu-larzami. Pierwszy z nich pozwa-la wybieraæ obiekty, jako kryte-rium podaj¹c planowane i wy-konane czynnoci gospodarcze. Do wyboru mamy: rok planu, typ planu i grupê czynnoci. Do-datkowo mo¿emy zdefiniowaæ czy chodzi o zadania planowa-ne, czy te¿ wykonane. Drugi formularz wybiera i zaznacza obiekty w oparciu o stan drew-na. Do wyboru mamy mo¿liwoæ selekcji w oparciu o: pozyska-nie, stan magazynowy oraz stan drewna zerwanego. Pozosta³e elementy formularza zbli¿one s¹ do wystêpuj¹cych na poprzed-nich formularzach.
Kolejnym rodzajem selekcji s¹ zapytania SQL. Skomplikowany formularz przedstawio-no na rysunku 10. Szczegó³owy opis jêzyka SQL, jak równie¿ formularza znacznie wykra-cza poza zakres tego artyku³u, dlatego ograniczono siê do omówienia ogólnego.
Stosuj¹c zapytania SQL mo¿emy z bazy danych wyci¹gn¹æ dowolne informacje, nie tylko te udostêpniane z poziomu innych formularzy.
Poszczególne pola w poprzednich formularzach odnosz¹ siê do poszczególnych pól w bazie danych. Jeli pole z bazy nie jest uwzglêdnione w formularzu, wówczas nie ma mo¿li-woci uwzglêdnienia go jako kryterium wyboru. W przypadku zapytañ SQL nie ma takiego problemu. Uwzglêdniæ mo¿na ka¿de pole z ka¿dej tabeli w bazie. Jedyn¹ niedogodnoci¹ jest
Rys. 8
koniecznoæ dobrej znajomoci bazy danych. Formularz zapytañ SQL przegl¹darki Mapan redukuje wszystkie niedogodnoci do minimum. Formu³owanie zapytania odbywa siê gra-ficznie. Operator ma listê wszystkich tabel w bazie danych. Nazewnictwo tabel mo¿e byæ oryginalne lub polskie. Po wybraniu tabel automatycznie zostaj¹ wywietlone wszystkie po-³¹czenia miêdzy nimi. W ka¿dej chwili mo¿liwy jest podgl¹d zapytania w formie widoku SQL. Nazewnictwo pól w tabelach równie¿ mo¿e byæ oryginalne lub polskie. Tak samo jak w poprzednich przypadkach, wynikiem zapytania mo¿e byæ selekcja na mapie lub inne opcje, które zostan¹ omówione w dalszej czêci. Aby unikn¹æ wielokrotnego projektowania tych samych zapytañ, mo¿na je zapisaæ na dysku i w razie potrzeby wczytaæ i wykonaæ. Mo¿na równie¿ wczytywaæ i wykonywaæ zapytania zaprojektowane przez inne osoby.
na obiekt, uruchamia siê okno z dwiema zak³adkami (rys. 11a). Na jednej z nich umieszczone s¹ podstawowe informacje o geometrii obiektu, na drugiej informacje tabelaryczne. Drugim narzêdziem podaj¹cym informacje o pojedynczym, wskazanym obiekcie jest Opis wydziele-nia (rys. 11b). Ju¿ na pierwszy rzut oka widaæ, ¿e iloæ informacji w oknie Opis wydzielewydziele-nia jest wielokrotnie wiêksza ni¿ poprzednio. Korzystaj¹c z tego narzêdzia mo¿emy wywietliæ w zasadzie wszystkie informacje z bazy danych dotycz¹ce wydzielenia. Okno mo¿na podzie-liæ z punktu widzenia zawartoci na dwie czêci: opis taksacyjny oraz plany i drewno.
Rys. 11
a
Na wiêkszoci z powy¿szych zak³adek umieszczone s¹ jeszcze dodatkowe elementy po-zwalaj¹ce np. posortowaæ wybrane informacje w oparciu o kryterium daty, typu, grupy, itp. Kolejne narzêdzia podaj¹ informacje ju¿ nie o jednym, ale o grupie wydzieleñ (rys. 12). Narzêdzie to generuje proste opisy taksacyjne dla grupy wybranych wydzieleñ. W opisie umieszczone s¹ najwa¿niejsze informacje ogólne o wydzieleniu i drzewostanie. Nie ma zna-czenia w jaki sposób dokonano wyboru wydzieleñ. Mog³o byæ to wskazanie myszk¹ jak równie¿ wynik zapytania SQL. Raport mo¿na zapisaæ do pliku lub wydrukowaæ. Mo¿na równie¿ wczytaæ z dysku poprzednio zapisane raporty. Wykaz wybranych wydzieleñ przed-stawia informacje o ka¿dym wydzieleniu z osobna, bez sumowania poszczególnych wielko-ci.
W czêci opis taksacyjny umieszczono nastêpuj¹ce zak³adki:
m dane ogólne,
m warstwy wraz z gatunkami, m luki, kêpy, m dzia³ki ewidencyjne, m roliny runa, m uszkodzenia, m cechy drzewostanu, m informacje o obiekcie.
W czêci plany i drewno mamy do wyboru:
m plany,
m pozyskanie drewna, m stan magazynowy drewna, m stan drewna zerwanego.
dzieleñ. Mapy tematyczne
Podobnie jak w przypadku informacji opisowych, mapy tematyczne mog¹ stanowiæ uzu-pe³nienie innych narzêdzi, jak równie¿ mog¹ byæ osobnymi narzêdziami. Stosuj¹c jedno z narzêdzi selekcyjnych (pytanie o opis taksacyjny, pytanie o plany lub pytanie o drewno), mo¿emy wynik selekcji wzbogaciæ dodatkowo o mapê tematyczn¹. W tym przypadku nale-¿y zaznaczaæ opcjê temat jako wynik selekcji. Temat mapy nie musi byæ w takim przypad-ku kryterium selekcji. Mo¿na np. wybraæ wydzielenia bêd¹ce w tzw. klasie odnowienia i na nich zrobiæ mapê tematyczn¹ siedliskowych typów lasu.
Dostêpnych jest kilka mo¿liwych wersji map tematycznych: m unikalne wartoci,
m zakresy, m s³upki,
m opisy na mapie.
W zale¿noci od dokonanego wyboru, wywietlona zostaje lista pól, wed³ug których mo¿na stworzyæ temat. Nie mo¿na np. stworzyæ wykresów s³upkowych na podstawie pola opisowego. Oprócz mo¿liwoci swobodnego zdefiniowania tematu, program posiada rów-nie¿ mo¿liwoæ generowania gotowych map tematycznych. Typ mapy wybiera siê z listy, bez definiowania jakichkolwiek innych parametrów. Na dzieñ dzisiejszy dostêpne s¹ nastêpu-j¹ce, gotowe mapy tematyczne:
m gospodarczych typów drzewostanów (rys. 18), m drzewostanowa,
m siedliskowa,
m podzia³u na lenictwa, gminy, powiaty, obrêby ewidencyjne, m stref zagro¿enia przemys³owego,
m obwodów ³owieckich, m chronionego lasu,
m gospodarcze drzewostany nasienne, m otuliny rezerwatów.
Lista ta jest stale powiêkszana. Rys. 13
Wszystkie mapy posiadaj¹ automatycznie generowane legendy. W legendach umieszczo-ne s¹ jedynie te elementy, które maj¹ swoj¹ reprezentacjê na mapie.
Edycja
Pomimo tego, ¿e jak sama nazwa wskazuje, przegl¹darka Mapan jest przegl¹dark¹, to jednak dodano mo¿liwoæ tworzenia i edycji w³asnych warstw. Jest to bardzo przydatna opcja, pozwalaj¹ca umieszczaæ w systemie informacje, które nie zosta³y przewidziane w standardzie LMN.
Aby warstwê mo¿na by³o edytowaæ nale¿y wykonaæ kilka prostych czynnoci. Po pierwsze nale¿y j¹ umieciæ w Katalogu warstw. W tym celu nale¿y j¹ stworzyæ w Katalogu warstw lub wskazaæ jej lokalizacjê na dysku. Po dodaniu do Katalogu, warstwa jest dostêpna dla Mened¿era warstw. Umieszczenie jej w oknie mapy pozwala na w³aciwe czynnoci edycyj-ne. Nale¿y ustawiæ warstwê do edycji (rys. 14). W tym samym czasie w edycji mo¿e znaj-dowaæ siê tylko jedna warstwa. W
zale¿noci od typu warstwy (poli-gonowa, liniowa, punktowa) do-stêpne lub niedodo-stêpne staj¹ siê po-szczególne narzêdzia. Oprócz usta-wienia warstwy do edycji mamy mo¿liwoæ ustawienia warstwy do doci¹gania linii do punktów
(sna-ping) oraz do okrelenia czy
chce-my to robiæ.
Edycji informacji opisowych dokonujemy za pomoc¹ formularza przedstawionego na rysunku 15. In-formacje wywietlane w tym oknie zale¿¹ od zawartoci tabeli towarzy-sz¹cej warstwie. W razie koniecz-noci mo¿na j¹ zmodyfikowaæ w Katalogu warstw. Ostatni¹ czynno-ci¹ edycyjn¹ jest zapisanie wpro-wadzonych zmian.
Dodane do programu narzêdzia edycyjne nie s¹ zbyt skomplikowa-ne i w zwi¹zku z tym mog¹ byæ opanowane przez prawie ka¿dego u¿ytkownika w bardzo krótkim cza-sie. Powoduje to, ¿e od tej pory u¿ytkownik zaczyna byæ równie¿ twórc¹ systemu.
Rys. 14
m zmiana widoku.
Dodatkowe funkcje przegl¹darki Mapan s¹ nastêpuj¹ce:
m widok do wybranych ustawiany jest taki widok, ¿e widoczne s¹ wszystkie zazna-czone elementy,
m ustaw rodek w rodku okna mapy zostanie ustawiony punkt, w którym klikniemy myszk¹,
m krzy¿ w centrum okna mapy,
m siatka kilometrowa niezale¿nie od skali wywietlana jest siatka kilometrowa. Do innych operacji nale¿¹ równie¿:
m wyczyæ selekcjê, m wybierz wszystko, m odwróæ selekcjê,
m wyczyæ wszystkie tematy.
Wa¿n¹ operacj¹ jednoprzyciskow¹ jest mo¿liwoæ w³¹czania lub wy³¹czania poszcze-gólnych pasków narzêdziowych.
Do operacji pomocniczych, wywietlaj¹cych siê w osobnych oknach nale¿¹ pomiar od-leg³oci (rys. 16) i pomiar powierzchni. Wywietlana jest rzeczywista odleg³oæ pomiêdzy punktami lub rzeczywista powierzchnia zaznaczonego poligonu.
Najbardziej rozbudowan¹ aplikacj¹ w grupie operacji pomocniczych jest modu³ ppo¿.
Pierwsz¹ czynnoci¹, któr¹ nale¿y wykonaæ, jest skonfigurowanie wie¿ prze-ciwpo¿arowych (rys. 17). Polega ona na okreleniu wspó³rzêdnych ka¿dej wie¿y. Mo¿na tego dokonaæ wpisuj¹c wspó³-rzêdne wie¿y w przeznaczone do tego pola tabelki lub wskazuj¹c wie¿ê na ma-pie. Ta druga opcja jest jednak mniej do-k³adna. Nale¿y pamiêtaæ o tym, aby wspó³rzêdne wie¿y podawaæ w uk³adzie
Rys. 16
okna mapy. Dla sprawdzenia mo¿na u¿yæ przycisku pokaz na mapie. Okrelona wie¿a zostanie wskazana na mapie. Mo¿na w ten sposób wyeliminowaæ grube b³êdy w okrele-niu lokalizacji wie¿y. Konfiguracja wie¿ ppo¿. jest operacj¹ jednorazow¹, wykonywan¹ po zainstalowaniu programu.
Kolejn¹ czynnoci¹ jest lokalizowanie po¿aru. Polega to na wpisaniu azymutów w kierunku po¿aru, dostarczonych przez obserwatorów z poszczególnych wie¿ (rys. 20). Po wpisaniu w³aciwych azymutów, zostanie przez program obliczone miejsce wyst¹pienia po¿aru. Jeli wypada ono na obszarze nadlenictwa podane zostanie wydzielenie. Ponadto, w celu u³atwienia pracy mig³owcom lub samolotom, po-dane zostan¹ wspó³rzêdne w uk³adzie WGS84. W przypad-ku, gdy do okrelenia po¿aru u¿yto namiarów z wiêcej ni¿ dwóch wie¿, wówczas bardzo prawdopodobne jest, ¿e nie przetn¹ siê one w jednym punkcie. W takim przypadku linie biegn¹ce z wie¿ w kierunku azymutu jaki poda³y utworz¹ wielok¹t. Jako prawdopodobne miejsce powstania po¿aru zostanie wówczas podany centroid tego wielok¹ta.
Bardzo wa¿n¹ funkcj¹ ka¿dej przegl¹darki LMN jest mo¿liwoæ wydrukowania sporz¹dzonych raportów, map i innych opracowañ. Samo wydrukowanie okna mapy to nie wszystko. Operator powinien mieæ mo¿liwoæ przede wszystkim ustawienia skali na wydruku. Istotnymi elemen-tami s¹ równie¿: skala, ramki, tytu³, itp.
Przegl¹darka Mapan oferuje wszystkie te elementy. Dodatkowym atutem jest podgl¹d wydruku, czyli mo¿liwoæ obejrzenia wydruku przed wydrukowaniem (rys. 19). Z poziomu podgl¹du wydruku operator ma mo¿liwoæ p³ynnej zmiany skali oraz ustawienia pozosta³ych parametrów. Wszystkie zmiany s¹ na bie¿¹co aktualizowane na podgl¹dzie.
Podsumowanie
Przedstawienie rozbudowanego oprogramowania, w ramach krótkiego artuku³u jest bar-dzo trudnym zdaniem. Mylê jednak, ¿e uda³o mi siê choæ w czêci przedstawiæ atuty prze-gl¹darki Mapan. Bior¹c pod uwagê ogrom funkcji programu, w³aciwa jego ocena mo¿e nast¹piæ dopiero po d³u¿szym z niego korzystaniu.
Summary
In the paper, a new version of Mapan software serving in exploitation of digital forest maps (DFM) is presented. The software is adapted to the requirements of DFM Standard introduced by the Regulation 74/2001 of the Director General of the State Forests.
Each function of the Mapan software may be assigned to one of four categories: 1) data sources management, 2) reporting, 3) edition, 4) auxiliary operations.
Within the category of data sources management the issues discussed are as follows: a) selection of the
and a number of useful operations, e.g. showing kilometers grid, highlighting selected elements, length and area measurements, developed fire-fighting application, print preview with possibility of smooth change of the scale and setting of other parameters.
In elaboration of the new version of the Mapan software attention was paid to the users work comfort, and to fast and easy access to data. In view of the needs of foresters, options for data presentation were expanded.
Taking into account multiple functions of the software, its proper assessment may take place only after its sufficiently long exploitation.
Mgr in¿. Ryszard Pedrycz R.Pedrycz@krameko.com.pl www.krameko.com.pl
