Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, zajęcia z wychowawcą
Temat: Jak pomagać?
Treści kształcenia:
Uczeń:
1) Współpracuje w grupie – wstęp do podstawy programowej, 2) Komunikuje się werbalnie i niewerbalnie – język polski (III.3), 3) Tworzy wypowiedź ustną – język polski (III.1).
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Planuje i organizuje pracę w grupie,
● Wykorzystuje wiedzę w praktyce,
● Przestrzega dyscypliny czasu pracy,
● Uczestniczy w dyskusji,
● Przedstawia sposoby i możliwości pomagania innym,
● Wymienia wartości będące miarą człowieczeństwa,
● Wie, na czym polega działalność PAH,
● Wie, czym jest wolontariat,
● Wie, na jakich zasadach można uczestniczyć w wolontariacie,
● Formułuje wnioski.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Posiada umiejętność twórczego myślenia,
● Współpracuje w grupie,
● Komunikuje się w języku ojczystym,
● Wyszukuje i selekcjonuje informacje w internecie,
● Umie aktywnie słuchać.
Środki dydaktyczne:
● Zasoby multimedialne: film Zawsze można pomóc (wypowiedź Janiny Ochojskiej o działaniach PAH), karty pracy (Z empatią na co dzień oraz Być człowiekiem),
● Kolorowe, papierowe kapelusze (biały, czerwony, żółty, czarny, zielony, niebieski),
● Słowniki języka polskiego,
● Komputery z dostępem do internetu/tablica interaktywna,
● Lalka jako dziecko w scence dramowej,
● Tablica, kreda/pisak.
Metody nauczania:
● Podające: rozmowa, wyjaśnienia,
● Problemowe: aktywizujące – zabawa pantomimiczna lub drama, metoda „sześciu myślowych kapeluszy” Edwarda de Bono,
● Praktyczne: ćwiczenia, praca z tekstem,
● Eksponująca: film,
1
● Programowana: z użyciem komputera.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Grupowa zróżnicowana,
● Indywidualna.
Przebieg lekcji:
1. Nauczyciel wita uczniów i poleca im, by zapisali na tablicy wartości, które według nich stanowią miarę człowieczeństwa (np. bezinteresowność, wrażliwość, tolerancja, empatia, altruizm itp.). Trudniejsze pojęcia są wyjaśniane za pomocą słowników języka polskiego.
2. Prowadzący prosi troje uczniów o predyspozycjach aktorskich o odegranie scenki rodzajowej: jest zima, żebrząca kobieta z małym dzieckiem na ręku siedzi przy wejściu do centrum handlowego i prosi przechodniów o pieniądze lub coś do zjedzenia. Jeden z przechodniów udziela jej wsparcia, dając pieniądze lub kupując coś do jedzenia; drugi nie reaguje na prośby kobiety.
Wcześniej uczniowie wspólnie przygotowują krótki scenariusz scenki, przy czym ci, którzy są uzdolnieni literacko – w ramach zadania dodatkowego – zapisują krótki dialog między bohaterami.
3. Rozmowa kierowana.
Pytania stymulujące wypowiedzi uczniów:
● Czy łatwo było wczuć się w rolę?
● Czy łatwiej jest pomagać, czy prosić o pomoc?
4. Klasa zostaje podzielona na sześć grup, których zadaniem będzie analiza przedstawionej sytuacji metodą „sześciu myślowych kapeluszy” de Bono. Uczniowie otrzymują kartę pracy Z empatią na co dzień. Każdy zespół dostaje inną wersję karty, która zawiera różne zestawy pytań, problemów i zadań, dopasowanych do każdej z sześciu postaw:
● Grupa białego kapelusza – uczniowie przedstawiają fakty w sposób neutralny, przekazują informacje obiektywne, krótkie i rzeczowe; w tej grupie powinny się znaleźć osoby o uzdolnieniach analitycznych, jasno formułujące myśli,
● Grupa czerwonego kapelusza – uczniowie ukazują emocje i uczucia, wyrażają przypuszczenia oraz przeczucia (pozytywne i negatywne), kierując się intuicją, wyrażają swoje subiektywne wrażenia; do grupy należą osoby z rozwiniętą empatią,
● Grupa żółtego kapelusza – uczniowie wyszukują wszystkie pozytywne strony przedstawionych wydarzeń, kierują się pozytywnym nastawieniem, optymizmem,
● Grupa czarnego kapelusza – uczniowie szukają negatywnych stron, wad, zagrożeń wynikających z przedstawionej sytuacji oraz podają logiczne przyczyny takich sądów,
● Grupa zielonego kapelusza – uczniowie szukają twórczych rozwiązań, pomysłów (co można zrobić, co poprawić, co by było, gdyby…),
● Grupa niebieskiego kapelusza – uczniowie czuwają nad przebiegiem dyskusji, wsłuchują się w przedstawiane argumenty, a po zaprezentowaniu wyników pracy przez liderów formułują ostateczne wnioski i ogłaszają je.
Każda drużyna typuje swojego lidera – nauczyciel zwraca uwagę, by przy podziale grup we wszystkich znaleźli się uczniowie o uzdolnieniach przywódczych, którzy będą zawiadywali działaniami zespołu. Każdy lider otrzymuje papierowy kapelusz symbolizujący określoną przez jego kolor postawę. W grupie niebieskich kapeluszy powinni się znaleźć uczniowie o zdolnościach analitycznych i językowych, potrafiący trafnie formułować wnioski i je zapisywać. Zadaniem wszystkich grup (oprócz drużyny niebieskiego kapelusza) jest
2
przygotowanie odpowiedzi na znajdujące się na karcie pracy pytania oraz postawione problemy, a następnie przedstawienie ustaleń. Prezentacji tej mogą towarzyszyć pytania pomocnicze stawiane przez nauczyciela, ukierunkowujące tok dyskusji. Grupa niebieskiego kapelusza zbiera informacje i formułuje wnioski, które zostają zapisane na tablicy.
Przykładowe wnioski, które może zasugerować prowadzący zajęcia, o ile nie padną z ust uczniów:
● Należy interpretować sytuacje życiowe z różnych punktów widzenia,
● Powinno się doskonalić zdolność empatii,
● Dobrze jest wykształcać w sobie wrażliwość.
5. Nauczyciel zwraca uczniom uwagę, że oprócz kierowania się empatią w sytuacjach codziennych warto pamiętać o organizacjach, które na szeroką skalę wspierają potrzebujących. Uczniowie oglądają film Zawsze można pomóc o pomocy humanitarnej i angażowaniu się młodzieży w różne akcje, o których mówi Janina Ochojska.
6. Po projekcji filmu uczniowie wykonują zadania z karty pracy Być człowiekiem przy użyciu komputera i narzędzi internetu.
Sprawdzenie poprawności zadań.
7. Podsumowanie zajęć.
Prowadzący zachęca młodzież do dzielenia się swoimi emocjami i spostrzeżeniami związanymi z poruszonymi problemami. Odnosząc się do początku zajęć, uczniowie ponownie podejmują próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, co to znaczy być człowiekiem.
3
