Komunikacja Publiczna, R. 8, nr 1 (42), 2011

LUTY–KWIECIEŃ 2011

ISNN 1426-5788

KomuniKacja publiczna 1 / 2011

nr 1 (42) / 2011

Właściwość i kompetencje organizatora publicznego

transportu zbiorowego Nowa ustawa

pod lupą Kontrolerzy

mogą więcej

N a k ł a d : 1 5 0 0 e g z .

Pełnej oferty wydawniczej szukaj na www.kzkgop.com.pl

POKA Ż SI Ę W „KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ”

Zamów reklamę w naszej gazecie!

N a s z e

mocne strony

> Wysoki poziom merytoryczny

> Rzetelność informacji zawartych w artykułach

> Inspirujące pomysły, ciekawe rozwiązania, wybitni rozmówcy

> Rada Programowa złożona z autorytetów

w poszczególnych dziedzinach

> Współpraca i obecność na wszystkich ważnych imprezach branżowych

> Nowoczesna i estetyczna szata gra czna czasopisma

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP > 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 14 > e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl

WYDAWCA

3

o ^{d redakcji}

KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna

Kto skorzysta

na nowej ustawie?

WYDAWCA

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 01

fax 32 251 97 45

e-mail: kzkgop@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

ADRES REDAKCJI

40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 257 25 33, 32 743 84 14 fax 32 251 97 45

e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

REDAKTOR NACZELNA

Katarzyna Migdoł-Rogóż

RADA PROGRAMOWA

Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Alodia Ostroch Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska

REDAKCJA

Anna Koteras Tomasz Musioł

WSPÓŁPRACA

Aleksander Kierecki Alodia Ostroch Marek Sieczkowski Michał Wolański

KOREKTA

I OPRACOWANIE GRAFICZNE

Studio Reklamy LAVENDE

DRUK

Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach

NAKŁAD

1500 egzemplarzy

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówio- nych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada.

Wydawca pisma „Komunikacja Publiczna”

dziękuje za współpracę autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników.

Z dniem 1 marca br. zaczęła obowiązywać nowa Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym uchwalona 16 grudnia 2010 roku. Do tej pory transport publiczny funkcjonował w oparciu o szereg różnych przepisów transportowych.

Czy była potrzebna nowa ustawa? W tak zwanym środowisku transportowym mówiło się o niej i czekało na nią już dłuższy czas. Wielu wiąże z tym aktem prawnym ogromne nadzieje. Usta- wa przede wszystkim porządkuje prawa i obo- wiązki przewoźników oraz reguluje ich współ- pracę z samorządami. Kto na tym skorzysta?

Ustawa jest pierwszym aktem prawnym, któ- ry w sposób całościowy definiuje kwestie orga- nizacji przewozów publicznych, określa zasady współpracy samorządów z firmami transporto- wymi oraz reguluje zasady finansowania przewo- zów. W myśl nowych przepisów to organizator transportu zbiorowego, czyli jednostka samo- rządowa lub minister infrastruktury, odpowiada za funkcjonowanie przewozów. Natomiast usłu- gi transportowe będzie wykonywał – zgodnie z ustawą – organizator, czyli samorządowy za- kład budżetowy lub przedsiębiorcy uprawnieni do wykonywania usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na podstawie zawar- tej z nim umowy. Co ważne, przepisy różnicują świadczenie usług publicznego transportu zbio- rowego od przewozów komercyjnych, które nie mają dofinansowania publicznego. Co więc bę- dzie podstawą organizowania przewozów we- dług nowej ustawy? Ma być to tak zwany plan transportowy, czyli plan zrównoważonego roz- woju publicznego transportu zbiorowego. Prze- pisy określają, jakie podmioty będą musiały go przygotować. Na pewno gminy liczące co naj- mniej 50 tysięcy mieszkańców, powiaty liczące co najmniej 80 tysięcy mieszkańców, związki międzygminne zrzeszające 80 tysięcy miesz- kańców oraz związki i porozumienia powiatów obejmujące 120 tysięcy mieszkańców. W związ- ku z tym rozpoczęły się prace nad rozporządze- niami, które mają ustalić, co potrzebne jest, aby taki plan transportowy opracować.

Dlatego też w bieżącym numerze kwartalnika po- święcamy wiele miejsca nowej Ustawie o publicz- nym transporcie zbiorowym. Zachęcam do lektury

artykułów mecenasa Jędrzeja Klatki, można po- wiedzieć specjalisty od ustawy transportowej, który przybliża właściwość i kompetencje organi- zatora publicznego transportu zbiorowego oraz opisuje następstwa wejścia w życie ustawy dla dalszego obowiązywania taryfy (cennika) opłat za przewóz i opłat dodatkowych, regulaminów przewozu osób i przepisów porządkowych.

Natomiast Michał Dębiec bierze pod lupę usta- wę w kontekście niepełnosprawnych. Sam bę- dąc osobą słabowidzącą na pewno jest do tego uprawniony. Autor zastanawia się nad tym, czy powstające nowe ustawy spełniają cele posta- wione przez Radę Europy oraz czy nowa Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym ma szanse zniwelować dyskryminację osób niepełnospraw- nych w dostępie do usług transportu pasażerskie- go. Okazuje się jednak, że nowy akt prawny nie pomaga jednak niepełnosprawnym. Skazuje ich na dalszą walkę z barierami bez wsparcia prawa i państwa, bowiem nowe przepisy nie nakładają obowiązku konsultacji z osobami niepełnospraw- nymi. Brak takich zapisów oznacza, że zwiększa- niem dostępności transportu zajmą się samo- dzielnie osoby, które nie potrafią obiektywnie stwierdzić, co jest dostępne, a co nie.

Nowa ustawa jednak wyraźnie precyzuje obo- wiązki pasażera i uprawnienia kontrolerów. Pasa- żer, który w czasie przeprowadzania kontroli od- dali się przed jej zakończeniem, podlegał będzie karze grzywny. Natomiast, gdy podczas kontro- li podróżny nie będzie miał biletu, odmówi uisz- czenia zapłaty na miejscu i nie będzie chciał po- kazać swoich dokumentów, może zostać przez kontrolera ujęty i przekazany w ręce policji lub in- nych organów porządkowych. Orzekanie w tych sprawach prowadzone będzie w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. To na pewno ważny zapis, który zmienia przepisy do- tychczasowego Prawa przewozowego. W wielu przypadkach nowe przepisy pomogą kontrole- rom w pełnieniu ich codziennych, a jakże trud- nych obowiązków, a dla samych pasażerów „ga- powiczów” może wreszcie staną się przestrogą!

Życzę zajmującej lektury!

3

o ^{d redakcji}

Ulice polskich miast są zakorkowane przez samochody. W opinii Najwyższej Izby Kon- troli przejezdność nie ulega poprawie, mimo inwestycji i stosunkowo dużych nakładów fi - nansowych. Mieszkańcy niechętnie korzysta- ją z komunikacji miejskiej, bo jest zatłoczona i w dużej części przestarzała.

Natomiast w Europie trwa renesans komuni- kacji miejskiej. Ludzie coraz częściej rezygnu- ją z samochodów na rzecz tramwaju czy auto- busu. W tym aspekcie Polska, pomimo swego członkostwa w Unii oraz położenia geogra- fi cznego, jest chyba poza Europą. Niełatwo przekonać ludzi, aby zrezygnowali z własne- go auta na rzecz komunikacji miejskiej, a tak naprawdę jest ona najlepszym lekarstwem na zatłoczone ulice. Wybierając zbiorowy transport dziesięciokrotnie ograniczamy emi- sję zanieczyszczeń i hałasu, a także oszczędza- my przestrzeń publiczną. Czy można przeko- nać ludzi, aby przesiedli się z samochodów do publicznej komunikacji?

Najwyższa Izba Kontroli w roku 2009 prze- prowadziła kontrolę działań podejmowanych na rzecz usprawnienia systemu transporto- wego w największych miastach w Polsce, uwzględniając lata 2004-2009 (tylko I półro- cze). W specjalnym raporcie opublikowanym w lipcu br. NIK stwierdziła, że na terenie ośmiu polskich miast modernizacja systemów trans- portowych nie nadąża za wzrostem natęże- nia ruchu samochodowego. Uzasadnieniem dla przeprowadzenia kontroli były informa- cje prasowe oraz skargi kierowane do NIK, w których podnoszono problemy dotyczące transportu na terenie dużych miast oraz małej skuteczności działań podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego na rzecz poprawy jego funkcjonowania. Celem kontro- li była ocena przedsięwzięć podejmowanych po to, aby usprawnić systemy transportowe w wybranych miastach. Objęła ona Warszawę, Wrocław, Gdańsk, Poznań, Bydgoszcz, Kraków, Szczecin i Lublin.

Nieprawidłowości w realizacji zadań określo- nych w dokumentach strategicznych, opóź- nienia przy wykonywaniu poszczególnych

zadań inwestycyjnych, zły stan dróg czy nie- właściwe zarządzanie środkami fi nansowy- mi to nie jedyne zastrzeżenia NIK. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli także działania sa- morządów w zakresie poprawy atrakcyjności transportu zbiorowego okazały się w większo- ści przypadków nieskuteczne. Wbrew zało- żeniom w żadnym z kontrolowanych miast komunikacja miejska nie jest atrakcyjną al- ternatywą dla komunikacji samochodowej.

Jedynie w Krakowie z transportu zbiorowe- go korzysta obecnie o 50 procent więcej osób niż w 2003 roku. W Gdańsku, Lublinie i Szczecinie liczba ta spadła, w pozostałych miastach wzrost był nieznaczny. Szczegóło- we wyniki raportu publikujemy w bieżącym numerze „Komunikacji Publicznej”, w tekście Marka Sieczkowskiego: „Najwyższa Izba Kon- troli o transporcie miejskim”.

Czy jednak rzeczywiście komunikacja miej- ska w opisywanych miastach jest na tak ni- skim poziomie? Aż nie chce się wierzyć, oglądając listę kontrolowanych! To prze- cież w głównej mierze liderzy, jeśli chodzi o transport publiczny. Oczywiście, zawsze można znaleźć jakieś słabe punkty, ale któż ich nie ma, chyba tylko ten, kto nic nie robi.

Dlatego postanowiliśmy zbadać całą sytu- ację i spróbować znaleźć jasne strony komu- nikacji miejskiej. O polemikę z raportem NIK poprosiliśmy niektóre miasta, objęte wspo- mnianą kontrolą. Szczególnie polecam ar- tykuł Igora Krajnowa, rzecznika prasowego stołecznego Zarządu Transportu Miejskiego:

„Dostrzec jasną stronę” o stanie warszawskie- go transportu zbiorowego, który prezentu- jemy w dziale „Gorący temat”. Okazuje się, że na wielu płaszczyznach, związanych oczy- wiście z komunikacją publiczną, tempo dzia- łań jest raczej ekspresowe, nie mówiąc już o ich skuteczności. Jaka jest więc prawda?

Chyba taka, że do końca nie można wierzyć raportom, które w nierzetelny sposób przed- stawiają rzeczywistość. Ocenę, tak jak i autor artykułu, pozostawiam Państwu.

Życzę zajmującej lektury!

WYDAWCA

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 01, fax 32 251 97 45 e-mail: kzkgop@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

ADRES REDAKCJI

40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 257 25 33, 32 743 84 14 fax 32 251 97 45

e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

REDAKTOR NACZELNA

Katarzyna Migdoł-Rogóż

RADA PROGRAMOWA

Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Alodia Ostroch Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska

REDAKCJA

Anna Koteras Tomasz Musioł

WSPÓŁPRACA

Barbara Hernas Aleksander Kierecki Alodia Ostroch Marek Sieczkowski Michał Wolański

KOREKTA

I OPRACOWANIE GRAFICZNE

M-art poligrafi a

DRUK

Grupa PRC Spółka z o.o.

NAKŁAD

1500 egzemplarzy

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówio- nych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada.

Wydawca pisma „Komunikacja Publiczna”

dziękuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników.

Komunik cja

k w a r t a l n i k_publiczna

Jak uatrakcyjnić

transport publiczny?

KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna

Rynek pasażerskich pojazdów szynowych w 2010 roku

Karol Wach

W 2010 roku zanotowano wzrost dostaw nowych po- jazdów szynowych do ruchu pasażerskiego. Krajowi przewoźnicy odebrali i wprowadzili do eksploatacji łącznie 44 wagony tramwajowe, co warte podkreślenia, wszystkie z niską podłogą.

JAK ONI TO ROBIĄ?

Trzymaj się!

Katarzyna Lesińska

Dział Nadzoru Ruchu w MPK Poznań. Pełen mniej lub bardziej rutynowych zajęć dzień przerywa informacja o interwencji kobiety z mężem. Padają zarzuty, że jeździmy jak szaleńcy, że mama dwukrotnie się prze- wróciła w autobusie, że odpowiemy za to i będziemy płacić. Każdy tego typu przypadek jest szczegółowo analizowany, dlatego szybko zabezpieczamy nagranie z monitoringu, zainstalowanego wewnątrz autobusu, kartę tachografu, zbieramy dane i raporty. Gdzie był błąd, co poszło nie tak?

NASZE SPRAWY Śląski „gapowicz”

w Krajowym Rejestrze Długów

Katarzyna Setkiewicz

Chcesz wziąć kredyt na drobny zakup sprzętu AGD czy RTV? Masz zamiar podpisać umowę na kupno telefonu komórkowego w abonamencie? Jeśli zalegasz z nieza- płaconym mandatem za jazdę bez biletu w komunikacji miejskiej KZK GOP, twoje plany mogą zostać pokrzyżo- wane. Bank odmówi, w biurze sprzedaży zaczną piętrzyć się trudności.

PREZENTACJE

Kluczowe wyzwania dla transportu publicznego Afryki

Mohamed Mezghani

Pierwszy Afrykański Kongres Transportu Publicznego został zorganizowany przez UATP w październiku 2010 roku w Dakarze. Wykazał jasno potrzebę przyśpieszenia oraz zorganizowania rozwoju form transportu zbio- rowego na kontynencie afrykańskim. W grę wchodzą konkurencyjność pod względem ekonomicznym oraz zrównoważenie miast afrykańskich.

DOBRE STRONY Niezbędnik podróżnika po Zatoce Gdańskiej

Katarzyna Setkiewicz

Poruszanie się bez samochodu po miastach położonych nad Zatoką Gdańską nie stanowi żadnego problemu, jeśli korzystamy z witryny internetowej MZKZG. Stanowi ona niezbędnik podróżniczy zarówno dla turystów, jak i mieszkańców gmin należących do Związku.

KĄTEM OKA Będą bić?

Anna Koteras

Wchodząca w życie w dniu 1 marca 2011 roku Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym zmienia przepisy Prawa przewozowego, precyzując obowiązki pasażerów oraz uprawnienia kontrolerów.

AKTUALNOŚCI

Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku trans- portu zbiorowego.

GORĄCY TEMAT

Konsekwencje nowelizacji przepisów prawa dla transportu publicznego

Jędrzej Klatka

1 marca 2011 roku razem z przepisami Ustawy o publicz- nym transporcie zbiorowym weszła w życie nowelizacja Prawa przewozowego oraz Ustawy o cenach. Szczególną uwagę należy zwrócić na konsekwencje nowelizacji tych przepisów.

Kaziu – nie denerwuj się...

Marek Sieczkowski

Kierowcy są tą grupą zawodową, która na stres narażona jest w sposób permanentny. Każdego dnia muszą oni stawiać czoła stresowym sytuacjom na drodze. Czy to ktoś gwałtownie zahamował, skręcił nie włączając kie- runkowskazu, czy też zajechał drogę.

LIDERZY RYNKU W Solarisie lubimy wyzwania

z Krzysztofem Olszewskim rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż

W tym roku firma Solaris obchodzi jubileusz 15-lecia istnienia. To bezapelacyjny lider na polskim rynku autobusowym.

ANALIZY I OPINIE

Właściwość i kompetencje organizatora publicznego transportu zbiorowego

Jędrzej Klatka

Bus rage, czyli o przemocy w autobusach

Piotr T. Nowakowski

Termin bus rage można odnieść do aktów agresji mają- cych miejsce w autobusach, trolejbusach i tramwajach.

Stworzono go na zasadzie analogii do road rage – pojęcia oznaczającego agresywną jazdę kierowców samochodów i innych pojazdów mechanicznych.

Nowa ustawa pod lupą

Michał Dębiec

Sposoby analizy i wymiarowania systemu transportu zbiorowego osób w miastach

Łukasz Kosobucki

Dostosowywanie wielkości oraz kształtu systemu przewo- zowego do zgłaszanych postulatów przewozowych w znacz- nym stopniu przyczynia się nie tylko do oczywistego wzro- stu przewozów, ale także redukcji odciążenia infrastruktury drogowej, ze względu na zmniejszoną liczbę podróży odbywanych transportem indywidualnym. Dzięki temu minimalizowane są skutki niekorzystnego oddziaływania zarówno na środowisko, jak i stan tej infrastruktury.

Technika hamowania autobusu

Krzysztof Wójcik

Znaczący wpływ na prawidłowy przebieg jazdy, a tym samym na bezpieczeństwo pasażerów, ma umiejętne po- sługiwanie się przez kierującego mechanizmami sterowania autobusu. Znajomość tychże zagadnień, chociażby w pod- stawowych punktach, powinna być minimalnym kryterium doboru kandydata na stanowisko kierowcy autobusu.

WYDARZENIA Kontrolerzy mogą więcej

Anna Koteras

6

8

10

15

19

27

36 41

45

53

58

65

s ^{pis treści} nr 1/ 2011

OKŁADKA Fot. Emil Markowiak

50

56

49

66

s ^{pis treści}

O

rganizatorem publicz- nego transportu zbio- rowego – w myśl przepisów nowej ustawy – jest właściwa jednostka samorządu tery- torialnego albo minister wła- ściwy do spraw transportu, zapewniający funkcjonowanie publicznego transportu zbio- rowego na danym obszarze.

19

Fot. Marek PiekaraFot. Radosław Kaźmierczak

Nowa ustawa

pod lupą

Fot. Tomasz Musioł

36

W

alka z dyskryminacją osób niepełnospraw- nych w dostępie do budyn- ków publicznych, informacji,

Kontrolerzy

mogą więcej

Od

1 marca 2011 roku weszła w życie Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym, która zmienia przepisy Prawa przewozowego, precyzując obowiązki pasażerów oraz uprawnienia kontrole- rów. Co trzeba w związku z tym wiedzieć?

edukacji, służby zdrowia i transportu jest wyraźnym kierunkiem w polityce Rady Europy. Czy nowa Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym ma szanse zniwelować dyskryminację osób niepełno- sprawnych w dostępie do usług transportu pasażerskiego?

Właściwość i kompetencje

organizatora

publicznego transportu zbiorowego

49

6

a ^ktualności

Nowe władze KzK GoP

28 grudnia 2010 roku odbyło się pierwsze posiedzenie nowego Zgro- madzenia Komunikacyjnego Związ- ku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. W czasie obrad wybrano przewodniczącego oraz wiceprzewodniczących Zgro- madzenia, powołano nowy Zarząd oraz wyznaczono przewodniczącego i wiceprzewodniczącego Zarządu.

Zgromadzenie jest organem stano- wiącym i kontrolnym KZK GOP.

W jego skład wchodzą prezydenci, burmistrzowie i wójtowie gmin uczestniczących w Związku. Człon- kowie Zgromadzenia podejmują kluczowe decyzje dla działalności KZK GOP.

Zarząd jest organem wykonawczym Związku, powoływanym i odwo- ływanym przez Zgromadzenie.

Zobowiązany jest on do przygoto- wywania i wykonywania uchwał Zgromadzenia, gospodarowania mieniem KZK GOP, opracowy- wania i realizowania budżetu oraz podejmowania decyzji związanych z organizacją komunikacji.

Przewodniczącym Zgromadzenia został Zbigniew Podraza – prezy- dent Dąbrowy Górniczej, a wice- przewodniczącymi Zdzisław Banaś – burmistrz Siewierza i Gabriel Tobor – burmistrz Radzionkowa.

Na przewodniczącego Zarządu wyznaczono Romana Urbańczyka, a jako członków Zarządu wybrano:

Grzegorza Dydkowskiego – zastępcę przewodniczącego Zarządu i dyrek- 28 grudnia 2010 roku

przewodniczącym Zarządu KZK GOP został jednogłośnie wybrany Roman Urbańczyk. To jego trzecia kadencja, potrwa cztery lata

Fot. Dominik Gajda

tora ds. rozwoju KZK GOP, Piotra Uszoka – prezydenta Katowic, Mał- gorzatę Mańkę-Szulik – prezydenta Zabrza, Zygmunta Frankiewicza – prezydenta Gliwic, Kazimierza Górskiego – prezydenta Sosnowca, Piotra Koja – prezydenta Bytomia oraz Adama Ramsa – prezydenta

Knurowa. 

Nowości Na tarGach SileSiaKoMUNiKacJa

Wszystko, co potrzebne do wy- posażenia warsztatu i zajezdni autobusowej, będzie można zo- baczyć podczas Salonu Wyposa- żenia Warsztatów towarzyszącego Targom Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA. 19 i 20 maja br. w Sosnowcu spotkają się fachowcy branży transportowej, samorządowcy odpowiedzialni za komunikację publiczną oraz przedstawiciele spółek przewo- zowych i przedsiębiorstw komu- nikacji miejskiej. Organizatorzy targów zapowiadają, że Salon Wyposażenia Warsztatów to od- powiedź na potrzeby rynku. Dla wielu targowych gości równie waż- ne, jak kupno nowego autobusu, jest odpowiednie i profesjonalne wyposażenie warsztatu. Rok temu wielu zwiedzających zgłaszało zainteresowanie taką właśnie problematyką.

Odwiedzający sosnowieckie targi to głównie specjaliści zarządzający i pracujący w transporcie publicz- nym od lat. Prawie 30 procent z nich to dyrektorzy lub właściciele przedsiębiorstw przewozowych, niemal 20 procent – specjaliści związani z transportem, również blisko 20 procent – kierowcy. Pod- czas Salonu Wyposażenia Warsz- tatów będą oni mogli zobaczyć m.in.: rozwiązania diagnostyczne dla transportu publicznego, opro- gramowanie oraz projektowanie urządzeń, myjnie i urządzenia my- jące, maszyny, meble warsztatowe oraz chemię i części zamienne do różnego rodzaju autobusów. Swoją ofertę zaprezentują też dostaw- cy kompleksowego wyposażenia warsztatów, producenci i sprze- dawcy narzędzi czy opon oraz firmy

sprzątające. 

rUSzył PierwSzy w PolSce Portal o PPP

Ruszył pierwszy w Polsce portal ekspercko-informacyjny www.

dobrepraktykippp.eu, gromadzący wiedzę i aktualne informacje na temat partnerstwa publiczno-pry- watnego w Polsce i na świecie oraz umożliwiający publiczną dyskusję o problematyce PPP. Serwis będzie realizowany z udziałem ekspertów, inwestorów i innych instytucji, a jest przeznaczony dla wszystkich uczestników rynku PPP, z naciskiem na podmioty publiczne i inwestorów prywatnych. Stworzenie portalu ma na celu stałe dostarczanie meryto- rycznej wiedzy o aspektach realizacji różnego typu przedsięwzięć. Stanie się platformą wymiany zarówno do- świadczeń i know how, jak również aktualności z branży PPP. Znajdą się tu artykuły i opinie ekspertów, raporty na temat rynku, szczegó- łowe omówienie kwestii prawnych, finansowych i biznesowych zwią- zanych z inwestycjami PPP, a także przegląd prasy o partnerstwie pu- bliczno-prywatnym. Portal będzie zawierał również takie działy jak

„Pracownia PPP”, „Baza Projektów”,

„Kalendarium PPP”, „Kalkulator Ry- zyka”, „Forum PPP” i „Niezbędnik

Wyborczy”. 

Nowe Metro w Stolicy

2 lutego br. w siedzibie Urzędu m.

st. Warszawy, pomiędzy Metrem Warszawskim Sp. z o.o. a kon- sorcjum firm Siemens i Newag, podpisano umowę na dostawę 35 pojazdów sześciowagonowych metra. Przetarg został ogłoszony 1 maja 2010 roku. W związku z tym Metro Warszawskie dokonało przeglądu światowych rozwiązań technologicznych w zakresie po- jazdów, odbyło serię spotkań z ich czołowymi producentami, współ- organizowało seminarium „Jaki tabor dla metra warszawskiego?”.

Skorzystano również z usług firm doradczych i poddano analizie przetargi na tabor z ostatnich pięciu lat. W wyniku tych badań została przygotowana specyfikacja tech- niczna i dokumentacja przetargu.

W postępowaniu wzięło udział

a ^ktualności

7

Fot. Siemens Sp. z o.o.

trzech oferentów. Najkorzystniejszą propozycję złożyło konsorcjum firm: Siemens Sp. z o.o., pełniący funkcję lidera, Siemens Aktienge- sellschaft Osterreich oraz Newag SA, podając kwotę 1 mld 069 mln 594 tys. 093,01 zł netto. Kryteriami wyboru najkorzystniejszej oferty były: cena (50 procent), zużycie energii elektrycznej (20 procent), system utrzymania pojazdu (20 procent), ekologia (8 procent) i wydłużenie gwarancji na pojazd powyżej 30 miesięcy (2 procent).

Pierwsza dostawa wagonów prze- widziana jest w czwartym kwartale 2012 roku, a ostatnia – pod koniec 2013 roku. Składy będą mogły po- ruszać się zarówno po pierwszej, jak i drugiej linii metra.

Przetarg finansowany jest ze środ- ków Metra Warszawskiego, uzyska- nych dzięki wieloletniej umowie wykonawczej z Miastem Stołecznym Warszawa o świadczeniu usług przewozowych środkami komuni- kacji zbiorowej – pociągami metra w latach 2009–2027. Trwają sta- rania o dofinansowanie zakupu ze środków Unii Europejskiej w części dotyczącej składów przeznaczonych do obsługi drugiej linii metra.

Najnowszą konstrukcją Siemensa są pociągi Inspiro. Przy konstru- owaniu platformy tych pojazdów szczególny nacisk położono na ułatwienia w zakresie obsługi ser- wisowej, czyli szybką i prostą wy- mianę elementów eksploatacyjnych i części zamiennych, niskie koszty eksploatacji i utrzymania oraz ob- niżone zużycie energii. Nie mniej ważny jest komfort pasażerów, który zapewnia jednoprzestrzenny

układ pociągu, szerokie drzwi i przejścia, przyjazne oświetlenie, ciepłą kolorystykę i niski poziom hałasu. Montaż pociągów począw- szy od 11 składu będzie odbywał się w Polsce. Siemens w ciągu ostatnich lat był wielokrotnie wybierany, jako dostawca taboru metra. Za- pewnił 40 pociągów dla Wiednia (zamówienie na 20 kolejnych jest w trakcie realizacji), 83 dla Oslo (kolejne rozszerzenie obejmie 32 składy), 53 dla Pragi oraz 14 bez- obsługowych pojazdów dla metra

w Norymberdze. 

traNSPort PUbliczNy zwycięża w loNdyNie!

Wyniki badań Transport for London pokazują, że w ciągu ostatnich 10 lat w Londynie aż o 8 procent wzrosła liczba osób korzystających z usług transportu zbiorowego, co daje oko- ło milion osób więcej dziennie. To wielkie zwycięstwo proekologicznej i protransportowej polityki mia- sta. Według raportu londyńczycy wybierali komunikację publiczną w przypadku około 41 procent swo- ich podróży. Taki wynik wskazuje na potrzebę dalszego inwestowania w sieć transportu miejskiego, w myśl sześciu przyjętych priorytetów ko- munikacyjnych:

• rozszerzenia zakresu transportu publicznego w aglomeracji lon- dyńskiej,

• zapewnienia płynnych potoków ruchu,

• zdecydowanego wzmocnienia ruchu rowerowego i pieszego,

• wprowadzenia licznych inwesty- cji transportowych na Igrzyska

Olimpijskie i Paraolimpijskie w 2012 roku, które będą stano- wiły udogodnienie nie tylko dla turystów, ale posłużą także miesz- kańcom aglomeracji, stanowiąc trwałe dziedzictwo,

• dalszych postępów w zapewnia- niu podróżnym bezpieczeństwa i ochrony,

• poprawy oceny komunikacji miejskiej przez pasażerów.

Obecnie Londyn do swoich sukce- sów transportowych zalicza system tras rowerowych (Barclays Super- highways Cycle) i wypożyczalni rowerów (Barclays Cycle Hire).

Raport Transport for London podaje najważniejsze wydarzenia transpor- towe, które zmieniły nastawienie londyńczyków do transportu pu- blicznego i pozwoliły na zwiększenie jego popularności w angielskiej metropolii. Są to:

• coraz intensywniej rosnące zapo- trzebowanie na podróże trans- portem publicznym,

• wzrost popularności transportu publicznego przy planowaniu podróży, kosztem samochodu osobowego,

• spadek o 6 procent samochodów osobowych na londyńskich uli- cach, przy prawie 8-procentowym wzroście ruchu na drogach Wiel- kiej Brytanii,

• większa dostępność transportu publicznego, dzięki wydłużeniu tras autobusowych o 32 procent i metra – o 9 procent,

• wzrost niezawodności autobu- sów i metra (niższe wskaźniki awaryjności środków transportu, sprawność taboru na poziomie 97

procent). 

Inspiro to wynik wszechstronnych doświadczeń Siemensa w dzie- dzinie pojazdów metra sprawdzonych w praktyce na całym świecie

g orący temat

8

1 marca 2011 roku razem z przepisami Ustawy o pu- blicznym transporcie zbiorowym weszła w życie no- welizacja Prawa przewozowego oraz Ustawy o cenach.

Szczególną uwagę należy zwrócić na konsekwencje nowelizacji tych przepisów, które w dotychczasowym stanie prawnym były podstawą do ustalania taryfy (cennika) opłat za przewóz i opłat dodatkowych, uchwalania regulaminu przewozu osób i przepisów porządkowych.

Zgodnie bowiem z §32 ust. 2 Zasad techniki prawo- dawczej¹: jeżeli zmienia się treść przepisu upoważnia- jącego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Należy więc zbadać, czy nowelizacja przepisów Prawa przewozowego, dokonana na mocy art. 66 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, zmieniła rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu.

Opłata za przewóz

Dotychczas podstawą do ustalania taryfy (cennika) opłat za przewóz mógł być albo art. 4 ust. 1 pkt 2

Artykuł recenzowany

Streszczenie

1 marca 2011 roku razem z przepisami Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym weszła w życie nowelizacja Prawa przewozowego oraz Ustawy o cenach. Szczególną uwagę należy zwrócić na konsekwencje nowelizacji tych przepisów, które w dotychczasowym stanie prawnym były podstawą do ustalania taryfy (cennika) opłat za przewóz i opłat dodatko- wych, uchwalania regulaminu przewozu osób i przepisów porządkowych.

Summary

On March 1, 2011, together with the regulations of the new Act of law on collective public transport, amended version of the Act of law on transport as well as amended version of the Act of law on prices also came into force.

Special attention should be paid to the consequences of amending those regulations, which in the legal status existing so far were the basis of establishing tariffs (price list) of fares and additional payments, as well as deciding about the content of regulations concerning transport of people, as well as disciplinary regulations.

NASTęPSTWA WEJŚCIA W żYCIE USTAWY

O PUBLICZNYM TRANSPORCIE ZBIOROWYM DLA

DALSZEGO OBOWIĄZYWANIA TARYfY (CENNIKA) OPłAT ZA PRZEWóZ I OPłAT DODATKOWYCh, REGULAMINóW PRZEWOZU OSóB I PRZEPISóW PORZĄDKOWYCh

Konsekwencje

nowelizacji przepisów prawa dla transportu publicznego

Ustawy o gospodarce komunalnej albo art. 8 ust. 1 Ustawy o cenach.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 Ustawy o gospodarce ko- munalnej ²: organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej. Przepis ten nie został znowelizowany. Jeżeli więc opłaty za przewóz nie miały charakteru cen urzędowych w rozumieniu Usta- wy o cenach, ponieważ nie obowiązywały wszystkich przewoźników świadczących usługi na określonym terytorium, to w dotychczasowym stanie prawnym podstawą prawną do ich wydania powinien być art. 4 ust. 1 pkt 2 Ustawy o gospodarce komunalnej. Wejście w życie Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym pozostanie bez wpływu na obowiązywanie taryf (cenników) wydanych na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 Ustawy o gospodarce komunalnej, ponieważ art. 4 ust.

1 pkt 2 tejże ustawy nie jest nowelizowany.

Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 8 Usta- wy o cenach ³: rada gminy może ustalać ceny urzędowe za usługi przewozowe transportu zbiorowego oraz za przewozy taksówkami na terenie gminy. Z dniem 1 marca 2011 roku przepis ten otrzymał brzmienie:

rada gminy może ustalać ceny urzędowe za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności pu-

JĘDRZEJ KLATKA Radca prawny KZK GOP, Kancelaria Radców Prawnych

Klatka i Partnerzy

9 blicznej w gminnych przewozach pasażerskich oraz za

przewozy taksówkami na terenie gminy. Należy więc stwierdzić, że z dniem 1 marca 2011 roku zmienił się zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym, ponieważ dotychczasowa kompe- tencja rady gminy do ustalania cen urzędowych za wszystkie usługi przewozowe (zarówno te o cha- rakterze użyteczności publicznej, jak i te niemające takiego charakteru) oraz we wszystkich rodzajach przewozów (gminnych, powiatowych, wojewódzkich itd.) zostanie ograniczona tylko do ustalania cen za przewozy o charakterze użyteczności publicznej oraz tylko do przewozów gminnych. W zakresie przewo- zów powiatowych właściwa będzie rada powiatu⁴, zaś w zakresie przewozów wojewódzkich – sejmik województwa⁵. Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że z dniem 1 marca 2011 roku z mocy samego prawa przestały obowiązywać taryfy (cenniki) uchwalone na podstawie art. 8 Ustawy o cenach. Żeby tego uniknąć organy stanowiące organizatorów komunikacji powinny zebrać się w tym dniu i uchwalić nową taryfę (cennik) w opar- ciu o nowe brzmienie art. 8 ust. 1 Ustawy o cenach, to jest z ograniczeniem ceny urzędowej tylko do gminnych przewozów o charakterze użyteczności publicznej.

Opłaty dodatkowe

Jeżeli chodzi o opłaty dodatkowe, to podstawę praw- ną do określenia ich wysokości stanowi art. 34a ust.

2 Prawa przewozowego. Artykuł 66 Ustawy o publicz- nym transporcie zbiorowym znowelizował te przepisy, lecz polega to na zastąpieniu słów transportu zbioro- wego, gminnego, powiatowego i wojewódzkiego słowami gminnego, powiatowego i wojewódzkiego regularnego przewozu osób. W ocenie autora niniejszego artykułu nowelizacja art. 34 a ust. 2 Prawa przewozowego nie zmienia ani rodzaju aktu wykonawczego, ani zakre- su spraw przekazanych do uregulowania aktem wy- konawczym, ani wytycznych dotyczących treści tego aktu, ani organów upoważnionych do określania wy- sokości opłat dodatkowych. Nie wywołuje więc takich skutków, jak opisane powyżej. Uchwały określające stawki opłat dodatkowych pozostaną w mocy.

Regulaminy przewozu osób

Regulaminy przewozu osób były wydawane przez przewoźników na podstawie art. 4 Prawa przewozo-

wego. W dotychczasowym stanie prawnym przepis ten brzmiał: przewoźnik może wydawać regulaminy określające warunki obsługi podróżnych, odprawy oraz przewozu osób i rzeczy. Z dniem 1 marca 2011 roku przepis ten otrzyma brzmienie przewoźnik lub organizator publicznego transportu zbiorowego mogą wydawać regulaminy określające warunki obsługi podróżnych, odprawy oraz przewozu osób i rzeczy.

Należy więc stwierdzić, że z dniem 1 marca 2011 roku zmieniony został organ upoważniony do wydania regulaminu, ponieważ oprócz przewoźników regu- laminy mogą wydawać także organizatorzy. Zgodnie z §32 ust. 3 Zasad techniki prawodawczej: jeżeli zmia- na treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą; w takim przypadku organem upo- ważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonaw- czego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu. Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że regulaminy przewozu osób wydane przez przewoźników zachowują moc po dniu 1 marca 2011 roku.

Przepisy porządkowe

Przepisy porządkowe były wydawane na podstawie art.

15 ust. 5 i 6 Prawa przewozowego. Artykuł 66 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym znowelizował te przepisy, lecz polega to na zastąpieniu słów gminnego transportu zbiorowego słowami gminnego regularnego przewozu osób. Jest to więc ujednolicenie terminologii, która nie zmienia ani rodzaju aktu wykonawczego, ani zakresu spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym, ani wytycznych dotyczących treści tego aktu, ani organów upoważnionych do wydawania przepisów porządkowych. Należy więc stwierdzić, że przepisy porządkowe zachowują moc po dniu 1 marca 2011 roku. q

1 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 roku, Dz. U. z 2002 roku, nr 100, poz. 908.

2 Dz. U. z 1997 roku, nr 9, poz. 43 z późn. zm.

3 Dz. U. z 2001 roku, nr 97, poz. 1050 z późn. zm.

4 Art. 8 ust. 2 Ustawy o cenach w brzmieniu obowiązującym od 1 marca 2011 roku.

5 Art. 8 ust. 4 Ustawy o cenach w brzmieniu obowiązującym od 1 marca 2011 roku.

g orący temat

Fot. Marek Piekara Z dniem 1 marca 2011 roku zmieniony został organ upoważ- niony do wydawania regulaminu przewozu osób

10

Kierowcy są tą grupą zawodową, która na stres na- rażona jest w sposób permanentny. Każdego dnia muszą oni stawiać czoła stresowym sytuacjom na drodze. Czy to ktoś gwałtownie zahamował, skręcił nie włączając kierunkowskazu, czy też zajechał drogę. Są tacy, którzy zajechali drogę, wygrażając się jednocześnie i wykonując niebezpieczny manewr.

Na ulicach mnóstwo jest również niespełnionych rajdowców Formuły 1 czy też miłośników gier kom- puterowych, którzy uważają, że mają tyle żyć, co przysłowiowe koty. To jedna grupa sytuacji, którym musi sprostać osoba prowadząca pojazd.

Stres kierowcy autobusu

Do drugiej grupy należą czynniki związane z sa- mym pojazdem. Czy hamulce są sprawne i czy uda się wyhamować przed samochodem jadącym przed nami? Czy działają wszystkie światła? Do tego do- chodzi konieczność sprawdzenia poziomu płynów eksploatacyjnych, jak również ciśnienia powietrza

O

jciec pcha wózek z dziec-

kiem i ciągle powtarza:

„Kaziu, nie denerwuj się”,

„Kaziu, nie denerwuj się”, „Kaziu nie denerwuj się”. W pewnym momencie do spacerujących podchodzi kobieta i zauroczona bobasem mówi: „Ja- kie ładne masz imię, słonko: Kazio”, na co słyszy odpowiedź mężczyzny:

„Kazio to ja, ten w wózku to Antek”.

Dowcip ten znakomicie obrazuje re- akcje stresowe i fakt, że to, czy coś nas zdenerwuje czy też nie, zale- ży wyłącznie od nas samych. Jak zatem wygląda stres w codziennej pracy kierowcy?

Kaziu

– nie denerwuj się...

MAREK SIECZKOWSKI Ekspert ds. public relations w transporcie publicznym

w oponach. A co zrobić, gdy podczas jazdy z pasa- żerami, drzwi odmówią posłuszeństwa i nagle się otworzą? W codziennej pracy kierowcy zawodowego niezwykle ważną grupą czynników stresowych są sy- tuacje związane z pasażerami. Kierowcy, szczególnie w komunikacji miejskiej, nieustannie narażeni są na przykre uwagi na temat ich sposobu zachowania, czy też prowadzenia pojazdu. „Dokąd się pan tak spieszy”, „dlaczego w autobusie jest zimno?”, „znów się pan spóźnił” – to tylko najdelikatniejsze uwagi, które każdy prowadzący pojazd kierowca słyszał setki razy. Agresywniejsi pasażerowie egzekwują „swoje prawa” i próbują zastraszyć prowadzącego pojazd, a także uciekają się do przemocy fizycznej.

Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że prowa- dzenie pojazdu to jedna z najniebezpieczniejszych czynności, jakie wykonuje się w życiu. Każdego dnia na drogach dochodzi do tysięcy zdarzeń, w których giną setki osób. Statystyki są przerażające. Niestety agresja na drogach rośnie, co niewątpliwie związane

Fot. pl.wikipedia.org

g or ący t emat

8

komunikacja publiczna

W lipcu br. Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport na temat działań podejmowanych na rzecz uspraw- nienia systemu transportowego w największych miastach w Pol- sce. Kontrolą, przeprowadzoną od czerwca do listopada 2009 roku, objęto miasta powyżej 350 tysię- cy mieszkańców – Bydgoszcz, Gdańsk, Kraków, Lublin, Poznań, Szczecin, Warszawę i Wrocław.

Celem kontroli była ocena przedsięwzięć podejmo- wanych, aby usprawnić systemy transportowe, takich jak: organizacja i podział zadań na rzecz właściwe- go funkcjonowania systemu transportu miejskie- go, opracowywanie i realizacja strategii oraz pro- gramów w tym zakresie, współdziałanie jednostek organizacyjnych miast i podmiotów zewnętrznych w ramach funkcjonowania systemu transportowe- go. Sprawdzano również wybrane projekty inwesty- cyjne, których realizacja została zaplanowana bądź podjęta w celu poprawy funkcjonowania miejskich systemów transportowych.

Czerwone kartki

Raport nie napawa optymizmem. „Czerwone kartki”

dostały Lublin i Szczecin, a pozostałe miasta oceniono pozytywnie, aczkolwiek nie obyło się bez uwypuklenia nieprawidłowości. NIK zwrócił uwagę na wciąż rosną- cą liczbę samochodów w miastach. I tak wskaźnik mo-

toryzacji, a więc liczba samochodów zarejestrowanych na tysiąc mieszkańców, w 2000 roku wyniósł: w Byd- goszczy – 422, w Gdańsku – 430, w Lublinie – 355, a we Wrocławiu – 550. Zaledwie dziewięć lat później liczby te wynosiły już: w Bydgoszczy – 626 (wzrost o 148 procent), Gdańsku – 626 (wzrost o 145 procent), Lublinie – 564 (wzrost o 159 procent), a we Wrocła- wiu 642 (wzrost o 116 procent). Z powyższego zesta- wienia widać, że mamy do czynienia z nasilającym się ruchem samochodowym w miastach, co wymaga na- tychmiastowego działania w celu ochrony środowiska i zdrowia mieszkańców. Co ciekawe, badania wskazują na stosunkowo niewielki wzrost liczby osób korzysta- jących z komunikacji publicznej. W okresie objętym kontrolą tylko w Krakowie nastąpił znaczący, bo po- nad 50-procentowy wzrost liczby osób korzystających z usług transportu zbiorowego. W trzech miastach:

Bydgoszczy, Poznaniu i Warszawie liczba ta również wzrosła, ale o nie więcej niż 15 procent. W pozosta-

Najwyższa Izba Kontroli

o transporcie miejskim

MAREK SIECZKOWSKI Rzecznik prasowy spółki PKP Energetyka

Fot. Radosław Kaźmierczak

g orący temat

11 11 ^ jest z większym natężeniem ruchu – a więc sytuacji

stresogennych z roku na rok będzie przybywać. Jak sobie z tym wszystkim poradzić?

Czym jest stres?

Stresem nazywamy sytuację psychofizyczną, która rodzi się w nas podczas zdarzeń, z którymi z trudem sobie radzimy lub którym nie możemy sprostać.

Jest to związane z nadmiernymi oczekiwaniami otoczenia wobec naszej osoby. Stres najczęściej po- jawia się w momentach zagrożenia, niepewności lub braku kontroli nad sytuacją. Gdy ktoś zajeżdża nam drogę, jaką mamy pewność, że wyhamujemy? Jest to chwila zagrożenia dla naszego bezpieczeństwa i przewożonych pasażerów. To również sytuacja, nad którą nie mamy pełnej kontroli. Co się wtedy w nas dzieje?

W stresie organizm robi wszystko, abyśmy poradzili sobie z daną sytuacją jak najlepiej. Antropolodzy uważają, że reakcja ta jest pozostałością po naszych przodkach, którzy w warunkach zagrożenia mieli dwa wyjścia – walczyć albo uciekać. Dlatego też nasz organizm przygotowuje się do tych dwóch wariantów – przyspiesza bicie serca, aby pom- pować więcej i aby dostarczyć jak najszybciej i jak najwięcej substancji odżywczych do naszych mięśni. Ciało intensywnie się poci, wydzielane są większe zapasy tłuszczu. Oddech staje się krótszy i spłycony, tak aby jak najefektywniej dostarczyć tlenu do organizmu. Wstrzymywane są wszelkie inne funkcje organizmu, które są zbędne w danej chwili (np. trawienie). Napinają się wszystkie mię- śnie, a źrenice rozszerzają się, zapewniając większe pole widzenia. Specjalnie wydzielane substancje

redukują odczuwanie bólu, co sprawia, że stajemy się bardziej wytrzymali. To wszystko dzieje się, aby pomóc nam w walce lub ucieczce. Czy jednak dzisiaj w sytuacjach stresowych musimy walczyć lub uciekać? Co prawda ulice często przypominają pole bitwy, ale reakcje te nie zawsze są adekwatne do okoliczności.

Kiedy pojawia się stres?

W którym momencie zaczynamy się denerwować?

Od czego zależy czy wybuchamy, czy też reagu- jemy spokojnie? Okazuje się, że wiele zależy od nas samych. To, jak zareagujemy w danej sytuacji, zależy od tego, jaki typ osobowości reprezentujemy.

W tym miejscu warto przybliżyć badania dwóch amerykańskich kardiologów Meyera Fridmana i Raya Rosenmana, którzy chcieli przeprowadzić remont w swoich gabinetach. Zauważyli dziwną rzecz – podczas zmiany obicia krzeseł okazało się, że wszystkie były powycierane na brzegu wskazując, że prawie każdy pacjent musiał siedzieć na skraju krzesła. Wieloletnie badania potwierdziły hipotezę kardiologów – specyficzne osoby zapadają częściej na choroby serca niż pozostałe. Nazwano je „oso- bowością typu A”. Przyjrzyjmy się zatem, czym charakteryzują się tacy ludzie.

„Osobowością typu A” nazywamy osoby, które nastawione są na to, aby wszystko wykonywać perfekcyjnie, wkładać w pracę maksimum wysiłku.

Ciągle rywalizują, chcąc uzyskać jak najwyższy wynik, a więc cały czas są niezadowoleni z rezul- tatów. Żyją w nieustannym pośpiechu, podejmują się trudnych do realizacji zadań, żyją w nieustan- nym stresie. Niecierpliwość, wysokie ambicje,

Fot. Marek Sieczkowski

Prowadzenie pojazdu to jedna z najniebez- pieczniejszych czynności, jakie wykonujemy w życiu.

Każdego dnia na drogach dochodzi do tysięcy zdarzeń, w których giną setki osób

12

życzenie (bez obiektywnej przyczyny), jak również uniknąć nieprzyjemnej reakcji, gdy tylko inaczej będziemy postrzegać dane wydarzenie. To wyjaśnia nam, dlaczego różni ludzie inaczej reagują na dane sytuacje – nie tylko osobowość ma na to wpływ, ale również własna interpretacja każdego z nas.

Czy stres jest zawsze negatywny?

Stres często kojarzy nam się z czymś negatywnym, w związku z towarzyszącymi mu nieprzyjemnymi odczuciami. Ale okazuje się, że stres może być także pozytywny. Choć brzmi to trochę przewrotnie, to dzię- ki niemu mobilizujemy się do działania, idziemy do przodu, potrafimy pokonywać przeszkody, trudności i problemy. Szczególnie wskazany jest krótkotrwały stres, który pozwala na efektywne dążenie do celu, uni- kając przy tym wyczerpania wewnętrznych zapasów.

Reakcję stresową możemy podzielić na trzy fazy.

Pierwszą jest reakcja alarmowa, która występuje w momencie danego wydarzenia i trwa z reguły bardzo krótko. Pod wpływem impulsu z mózgu, następuje mobilizacja wszystkich sił organizmu, tak aby przygotować się do walki lub ucieczki. Re- akcja alarmowa składa się z dwóch części – szoku, kiedy jest bezpośredni wpływ czynnika szkodliwego oraz drugiej – przeciwdziałania szokowi, a więc wszelkie reakcje obronne, aby powrócić do stanu normalności.

Kolejną fazą jest adaptacja. Gdy poradziliśmy sobie z szokiem, uzyskujemy pewną stabilizację, dobrze znosimy działania czynników szkodliwych (np.

gadającego nieustannie pasażera). Ale jednocześnie słabiej tolerujemy inne (np. niepokojące dźwięki dochodzące z silnika). Czy adaptacja może działać

Fot. Marek Sieczkowski

Kierowca autobusu komunikacji miejskiej jest narażony na największą liczbę czynników stresogen- nych, pochodzących nie tylko z samego ruchu drogowego czy zagadnień tech- nicznych związanych z pojazdem, ale również ze strony pasażerów

a także niechęć do utraty kontroli powoduje w nich wzmożoną agresję.

Po przeciwnej stronie znajduje się „osobowość typu B”. Są to ludzie żyjący wolniej, bez pośpiechu, są bar- dziej zrelaksowani, przy realizacji poszczególnych zadań realistycznie oceniają swoje możliwości. Co ciekawe, osoby takie potrafią nabrać odpowiedniego dystansu, dzięki czemu osiągają wyższe umiejętno- ści zrelaksowania się.

Reakcja stresowa zaczyna się w mózgu

Wszystkimi procesami w naszym organizmie kie- ruje mózg. Jest tym, kim kierowca w autobusie. To on decyduje, w jaki sposób będzie wykorzystywał dostępne środki (pojazd) do realizacji celu (przewóz pasażerów). Tak samo mózg decyduje o dostępnych środkach (organy wewnętrzne) do realizacji celu (za- dania narzucone przez nas). Jak każda nasza reakcja, tak i stres rozpoczyna się w mózgu. Wydziela on spe- cjalne hormony, które przekazują sygnał o zagrożeniu i wpływa na szereg procesów fizjologicznych. Skoro reakcja stresowa zaczyna się w naszych głowach, oznacza to, że możemy ją kontrolować.

Reakcja zależy od nas samych

Aby rozpoczęły się wszystkie wyżej wspomniane procesy, sami musimy zinterpretować dane wyda- rzenie jako stresujące. Dlatego, aby się zestresować czy zdenerwować, musimy dane wydarzenie po- strzegać jako takie, które przerasta nasze możli- wości, zagraża nam lub budzi emocje. Oznacza to, że sami decydujemy, czy będziemy się stresować, czy też nie. Możemy zdenerwować się na własne



g orący temat

13 13 ^ w nieskończoność? Okazuje się, że nie. Gdy czynnik

szkodliwy jest zbyt intensywny lub nasz organizm zbyt długo się przed nim bronił, powoli tracimy swoje zdolności regeneracyjne. Wynikiem tego może być rozregulowanie funkcji fizjologicznych (np. trudności z zasypianiem), zmiany w naszym organizmie (np. wrzody). Przy dalszym działaniu czynnika stresującego może doprowadzić nas to do ciężkiej choroby, a nawet do śmierci.

Poradzić sobie ze stresem

Jak zatem najskuteczniej radzić sobie ze stresem?

Co takiego robić, aby w pracy kierowcy autobusu być zawsze spokojnym i opanowanym? Niestety, nie ma jednej, sprawdzonej i zawsze skutecznej metody radzenia sobie z nim. Tak jak każdy odmiennie reaguje na trudne sytuacje, tak i każdy z nas różnie postępuje, aby zniwelować ich nieprzyjemne skutki.

Generalnie możemy wyróżnić trzy sposoby radzenia sobie w takich sytuacjach:

• unikanie,

• zmiana postrzegania danej sytuacji,

• radzenie sobie ze skutkami.

Najprostszą metodą jest unikanie stresu. Co prawda, w pracy kierowcy autobusu jest to niezwykle trudne, jednak i tu są sytuacje, których można uniknąć.

Wyobraźmy sobie zakorkowane skrzyżowanie, przez które nie ma możliwości przejazdu. Kiedy zatrzymamy się zgodnie z przepisami (przed linią zatrzymania), nie będziemy się tak denerwować, jak gdybyśmy wjechali za daleko, co spowodowałoby niezadowolenie pozostałych uczestników ruchu.

Innym przykładem może być odjazd z pętli zgodnie z rozkładem jazdy, gdy musimy nadrabiać opóź-

nienie. To powoduje bardziej agresywny styl jazdy i narażanie się na kolejne sytuacje stresowe.

Drugim sposobem radzenia sobie ze stresem jest zmiana postrzegania danej sytuacji. Od nas samych zależy, jak dane zdarzenie będziemy interpretować.

Jesteśmy zatem w stanie wpływać na to, co odczu- wamy już w chwili wystąpienia sytuacji stresowej.

Poprzez odpowiedni stosunek do otaczającej nas rzeczywistości możemy nie dopuścić do wystąpienia stresu. Gdy problemy z silnikiem zinterpretujemy jako przeszkodę w wykonywaniu dalszej pracy, to najprawdopodobniej wywoła to w nas stres. Ale gdy taką samą sytuację odczytamy jako wyzwanie, to odczujemy mobilizację do działania. Analo- gicznie rzecz się ma z „ciasnym” zakrętem. Kiedy będziemy postrzegać go jako problem i coś utrudni bezpieczną jazdę – będziemy się denerwować. Jeśli potraktujemy to jako wyzwanie, sprawdzimy swoje umiejętności prowadzenia dużego pojazdu, od razu odczujemy chęć zmierzenia się z nim. Zatem to od naszego postrzegania zależy, w jakim stopniu

„przeszkadzają” nam dane zdarzenia.

Ostatnim sposobem radzenia sobie w sytuacjach stresowych jest niwelowanie ich negatywnych skutków. Jedną z najlepszych metod jest sen. To właśnie podczas snu najefektywniej regeneruje się nasz organizm. Ważne jest, aby zapewnić sobie przynajmniej 6–8 godzin nieprzerwanego snu na dobę. To kluczowy czynnik do zachowania spraw- ności i zdrowia psychofizycznego. Równie ważne są ćwiczenia ruchowe. Ich regularne wykonywanie nie tylko przyczyni się do poprawy naszej sprawności, ale także uchroni nas przed utratą zdrowia. Sport hartuje, poprawia samopoczucie, ale także pozwala

Fot. Arkadiusz Ławrywianiec

Wszystkimi procesami w naszym organizmie kieruje mózg. Jest tym, kim kierowca w autobusie.

To on decyduje, w jaki sposób będzie wykorzy- stywał dostępne środki do realizacji celu

g orący temat

14

pozbyć się negatywnych odczuć wywołanych stre- sem. Prawidłowa dieta ma również niebagatelne znaczenie z radzeniem sobie z negatywnymi skut- kami stresu. Niektóre ze spożywanych pokarmów mogą wzmagać napięcie – są to, np. kawa, cukier, konserwanty, inne działają uspokajająco, jak np.

warzywa i owoce. Niezwykle ważnymi substan- cjami w walce ze stresem są magnez i woda. Do skutecznych metod zaliczyć można też medytacje, właściwe oddychanie czy odpowiednie rozluźnia- nie się.

Sukces w pracy kierowcy

Kierowca autobusu komunikacji miejskiej jest narażony na największą liczbę czynników streso-

g orący temat

gennych, pochodzących nie tylko z samego ruchu drogowego czy zagadnień technicznych związa- nych z pojazdem, ale również ze strony pasażerów.

To, jak radzi sobie ze stresem, wpływa nie tylko na komfort i jakość jego pracy, ale również wizerunek przewoźnika – firmy, którą reprezentuje. Umie- jętne radzenie sobie ze stresem wpływa przede wszystkim na jego zdrowie i samopoczucie. Chcąc wykonywać swoje obowiązki jak najlepiej powinno się być opanowanym, spokojnym i asertywnym.

Koniecznie trzeba pamiętać o tym, że proces stre- su zaczyna się w naszym umyśle i od nas samych zależy, co z nim zrobimy. Warto nauczyć się tego i pracować nad sobą. W końcu nagrodą jest nasze

zdrowie! q

www.radca.prawny.biz.pl

WZORY PISM do ustawy o publicznym transporcie zbiorowym

Kancelaria Radców Prawnych

KLATKA I PARTNERZY

Spółka Partnerska

nr 2/2010

49

w ^ydarzenia

Cieszymy się, że impreza tak młoda, jak SilesiaKO- MUNIKACJA, która odbywa się dopiero po raz dru- gi, przyciąga tyle uczestników i autorytetów, to po- kazuje, jak ważne dla branży są podobne spotkania i że nigdy ich za wiele – mówi Roman Urbańczyk, przewodniczący Zarządu KZK GOP. Świadczy to też o sile regionu i aglomeracji katowickiej, która leżąc w sąsiedztwie innych wielkomiejskich ośrodków – Krakowa, Wrocławia, Rybnika, oraz granic – cze- skiej i słowackiej, pozwala podjąć dyskusję na euro- pejskim poziomie.

Wyjazd techniczny i zawody kierowców

W drugim dniu imprezy – podczas konferencji i wy- jazdu technicznego – zaplanowano pokazanie prak- tycznych rozwiązań stosowanych przez jednego z naj-

większych przewoźników pracujących dla KZK GOP – Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w So- snowcu. Przekształcenia organizacyjne i technolo- giczne przedsiębiorstwa omówi sam prezes PKM So- snowiec Marek Pikuła, zaś dyrektor ds. technicznych Piotr Drabek, zaprezentuje wyniki i ocenę eksplo- atacji autobusu hybrydowego marki Solaris, jedne- go z dwóch jeżdżących w Polsce, który od ubiegłego roku jest w posiadaniu sosnowieckiego przewoźnika.

Zaplanowano także zwiedzanie zaplecza techniczne- go i prezentację najnowszych rozwiązań oraz inwe- stycji przedsiębiorstwa.

Do lżejszych, lecz nie pozbawionych emocji akcen- tów imprezy należeć będą natomiast zawody kie- rowców, które zostaną rozegrane na najnowocze- śniejszym symulatorze, prezentowanym przez fi rmę

CEZ CARGO. 

REKLAMA



Kancelaria Radców Prawnych

KLATKA I PARTNERZY

Spółka Partnerska

tel. 32 201 44 56

J.Klatka@radca.prawny.com.pl www.radca.prawny.biz.pl

RADCA PRAWNY

Jędrzej Klatka

specjalista z zakresu Rozporządzenia UE 1370/2007, prawa przewozowego

i Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym



15 ^

l iderzy rynku

W Solarisie

lubimy wyzwania

Katarzyna Migdoł-Rogóż: Firma Solaris obchodzi jubileusz 15-lecia. To firma rodzinna, jak wspo- mina Pan jej początki? Do dzisiaj opuściło Waszą fabrykę ponad siedem tysięcy autobusów, jesteście liderem na polskim rynku. Było trudno?

Krzysztof Olszewski: Kiedy zaczynaliśmy w 1996 roku, mimo ogromnej wiary w powodzenie naszego przedsięwzięcia, nikt z nas nie mógł wówczas przypusz- czać, że sprawy potoczą się tak dynamicznie. Rozpo- częliśmy produkcję dokładnie 22 marca z załogą, która liczyła wówczas 36 osób. Dzisiaj zatrudniamy ponad dwa tysiące osób, zarówno w Polsce, jak i zagranicą.

Eksportujemy nasze produkty do 23 państw i staliśmy się jednym z czołowych producentów autobusów i tro- lejbusów w Europie. Od ubiegłego roku rozpoczęliśmy także produkcję pojazdów szynowych. Na początku naszej działalności nie brakowało trudnych momen- tów. Zawsze jednak, dzięki ciężkiej pracy i wierze w sukces, udało się wychodzić obronną ręką.

A pierwsze sukcesy, kiedy można było je odnotować?

Już w pierwszych latach naszej działalności zdoby- liśmy pozycję lidera krajowego rynku autobusów

niskopodłogowych. Jednym z największych osią- gnięć w pierwszych latach działalności była także, bardzo dobrze przyjęta przez klientów, premiera Solarisa Urbino, która odbyła się w maju 1999 roku.

Znaczącym sukcesem było również zdobycie w 2000 roku pierwszych klientów eksportowych – najpierw z Czech, a chwilę później z Niemiec.

Firma cały czas dynamicznie się rozwija. Ciągle poszerzacie swoją ofertę. Jakie nowoczesne pojazdy produkujecie obecnie?

Poszerzanie palety naszych produktów, a także wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań technicz- nych, to jeden z elementów naszej strategii. W tej chwili naszą ofertę stanowi kilka grup pojazdów.

Przede wszystkim jest to rodzina niskopodłogowych autobusów miejskich Solaris Urbino o długościach 10, 12, 15 i 18 metrów – autobusy przegubowe – oraz Solarisy Alpino, czyli autobusy klasy mini i midi o długości 8,6 i 8,9 metra. Urbino dostępne w różnych wersjach wyposażenia, także w zakresie napędów. Są to zarówno silniki Diesla spełniające najwyższą normę emisji spalin EEV, jak również

Fot. Solaris Bus & Coach

W

tym roku firma Sola- ris obchodzi jubileusz 15-lecia istnienia. To bezapelacyjny lider na polskim rynku autobusowym. O począt- kach firmy, jej rozwoju i planach na przyszłość oraz zaletach pojazdów tej marki opowiada Krzysztof Olszewski, przewodni- czący Rady Nadzorczej Solaris Bus & Coach SA w rozmowie z Katarzyną Migdoł-Rogóż.

16

l iderzy rynku



autobusy CNG na gaz ziemny oraz autobusy hybry- dowe. Dopełnieniem naszej oferty są elektryczne Solarisy Trollino, czyli niskopodłogowe trolejbusy dostępne w wersji 12-, 15- i 18-metrowej oraz Inter- Urbino służący przewozom międzymiastowym.

Od ubiegłego roku rozpoczęliśmy także produkcję seryjną niskopodłogowych tramwajów Tramino.

Pierwszą partię – 45 sztuk – produkujemy dla MPK w Poznaniu.

Jako pierwsi w Europie zaprezentowaliście w 2006 roku autobus z napędem hybrydowym. Jakie są zalety takiego pojazdu i gdzie najlepiej jest on wykorzystywany?

Rzeczywiście, byliśmy pierwszym producentem autobusów w Europie, który zaprezentował se- ryjnie produkowany autobus z napędem hybry- dowym. Od tego momentu, pojazdy tego typu, łączące w sobie napęd elektryczny i spalinowy sprzedaliśmy już do Francji, Niemiec, Polski i Szwajcarii. Korzyści uzyskiwane z eksploatacji tych autobusów to przede wszystkim mniejsze zużycie paliwa, sięgające 24 do 30 procent. To także korzyści dla środowiska naturalnego. Tego typu autobusy emitują bowiem do atmosfery aż o 78 procent spalin mniej w porównaniu z tradycyjnymi pojazdami. W tej chwili w naszej ofercie dostępne są aż cztery modele hybrydowe. Są to: Solaris Urbino 18 z równoległym systemem hybrydowym marki Allison lub Voith, a także dwunastometrowa wersja Urbino z systemem firmy Eaton. Najnow- szym takim produktem jest przegubowy Urbino 18 wyposażony w szeregowy system hybrydowy,

opracowany we współpracy z firmą Vossloh Kie- pe. Jest to niezwykle zaawansowane rozwiązanie techniczne, jeśli chodzi między innymi o sposób magazynowania energii elektrycznej. Autobus został bowiem wyposażony zarówno w baterie, jak i superkondensatory. Ponadto energia może być doładowana z zewnątrz za pomocą złącza typu plug-in. Pojazd ten może przemieszczać się na określonym dystansie w trybie zero emission, czyli wykorzystując tylko i wyłącznie pracę bez- emisyjnego silnika elektrycznego. To szczególnie ważne w zatłoczonych centrach miast.

Pojazdy Waszej marki są przyjazne dla pasażerów i środowiska. Są również ekonomiczne. Co to oznacza?

Wszystkie nasze pojazdy, bez względu na to, czy są to autobusy hybrydowe czy też z napędem tradycyjnym lub na gaz ziemny, spełniają najwyższe standardy w zakresie emisji spalin. Dla porównania autobusy produkowane w roku 1990 emitowały tyle zanie- czyszczeń, co 35 sztuk takich samych autobusów, które produkujemy obecnie.

Jeśli chodzi o przyjazność pojazdów naszej marki dla pasażerów, to od samego początku był to dla nas jeden z najważniejszych elementów na etapie konstruowania i produkcji. Wszystkie oferowane przez nas produkty są niskopodłogowe. Oznacza to, że wewnątrz nie ma stopni, a wejście do autobusu umiejscowione jest możliwie najniżej nad drogą, tak aby nie sprawiało kłopotów osobom starszym.

Jeśli chodzi o pasażerów poruszających się na wózkach dla niepełnosprawnych, to standardem Solaris Urbino to

nazwa rodziny niskopodłogowych autobusów miejskich.

Każdy pojazd posiada funkcję „przyklęku”, a także rampę ułatwia- jącą wjazd osobie na wózku inwalidzkim

17

l iderzy rynku



w naszych autobusach jest specjalna rampa uła- twiająca dostęp do autobusu. Z kolei wewnątrz jest wyznaczone miejsce, tak zwana zatoka, zaopatrzona w pasy i przyciski umiejscowione na wygodnej wysokości.

Jakie jeszcze udogodnienia dla osób niepełno- sprawnych mają Wasze pojazdy?

Są to na pewno zapowiedzi głosowe czy przyciski w autobusie oznaczone językiem Braille`a. Ponadto wszystkie poręcze w pojeździe są pomalowane na kolor rozpoznawalny przez osoby niedowidzące. To także wiele innych detali, jak na przykład zaokrąglone wszystkie krawędzie w autobusie po to, żeby uniknąć ryzyka skaleczenia. To tylko nieliczne elementy, które czynią nasze autobusy przyjazne pasażerom, również tym niepełnosprawnym.

Odbiorcami Państwa produktów są nie tylko ro- dzime firmy, ale i również zagraniczne. Do jakich krajów eksportujecie Wasze pojazdy? Kto jest ich odbiorcą?

Już od wielu lat jesteśmy liderem na polskim rynku autobusowym, z czego się bardzo cieszymy i za co dziękujemy naszym klientom. Od roku 2000 oferujemy nasze produkty także na rynkach zagranicznych. Obecnie Solarisy można spotkać już w 23 państwach, nie tylko w Europie, ale także poza jej granicami, jak na przykład w Dubaju, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Głównymi odbiorcami naszych produktów w Europie są Niem- cy, Skandynawia, Francja czy kraje nadbałtyckie.

Dla przykładu w Niemczech, z 10-procentowym

udziałem w rynku, jesteśmy największym spoza tego kraju dostawcą autobusów.

Jak ocenia Pan rok 2010 dla Waszej firmy? Jest się przecież czym pochwalić. Zbieracie liczne nagrody.

Dla naszej firmy był to rekordowy rok pod względem sprzedaży. Łącznie, zarówno do polskich, jak i zagra- nicznych odbiorców, dostarczyliśmy 1120 autobusów i trolejbusów. Zaprezentowaliśmy premierowe mo- dele i rozpoczęliśmy produkcję seryjną tramwajów.

Myślę, że można uznać go za dobry.

Firma Solaris – jeden z wiodących producen- tów autobusów – prze- niosła na tory receptę na sukces, osiągniętą dzięki autobusom niskopodłogowym Urbino

Tramino – to nowoczesny tramwaj o niskiej pod- łodze na całej długości.

Charakteryzuje się brakiem jakichkolwiek stopni, zarówno przy wejściach, jak i wewnątrz pojazdu