Życie i śmierć w poezji Franciszka Villona
1. Cele lekcji
a) WiadomościUczeń zna podstawowe wiadomości na temat życia i twórczości F. Villona. Zna treść fragmentów Wielkiego testamentu jego autorstwa.
Uczeń wie, czym jest ballada potrafi wskazać przykłady.
b) Umiejętności
Uczeń z pomocą nauczyciela analizuje utwory liryczne (Ballada wisielców, Ballada o paniach minionego czasu). Potrafi odnajdywać i nazywać środki stylistyczne.
Uczeń dostrzega i rozumie nowatorstwo poezji Villona na tle epoki.
2. Metoda i forma pracy
Wykład: zarysowanie klimatu epoki schyłku średniowiecza we Francji w formie opowiadania przygotowanego przez nauczyciela. Jeden z uczniów przedstawia notkę biograficzną
F. Villona.
Metoda podająca: nauczyciel zaznajamia uczniów z twórczością poety. Wskazuje na jej nowatorstwo na tle epoki.
Analiza wybranych wierszy F. Villona; uczniowie określają ich tematykę, sposób ekspresji myśli podmiotu lirycznego.
3. Środki dydaktyczne
1. Kopia ballad Villona: Ballada wisielców, Ballada o paniach minionego czasu.
2. Powiększona rycina z wizerunkiem autora Wielkiego testamentu.
3. Słownik terminów literackich.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Charakterystyka epoki, w której żył i tworzył F. Villon (literatura, kultura, życie społeczne, zmierzch średniowiecza).
b) Faza realizacyjna Opowieść o życiu F. Villona.
1. Narodziny w 1431 roku w rodzinie nędzarzy Franciszka z Moncorbier (nazwisko Villon przybrał od swojego wuja).
2. Edukacja uniwersytecka Villona – hulaszcze życie studenckie.
3. Morderstwo i skazanie na banicję.
4. Życie poza prawem F. Villona.
5. Skazanie na szubienicę za udział w bójce.
6. Zamiana kary śmierci na dziesięcioletnie wygnanie z Paryża.
7. Tajemnicze zniknięcie poety i śmierć po 1463 roku.
Twórczość F. Villona.
1. F. Villon – pierwszy poeta Francji w nowożytnym znaczeniu.
2. Poezja Villona jako wyraz przeżyć wewnętrznych poety – nowatorstwo na tle epoki.
3. Język poezji F. Villona.
4. Tematyka poezji Villona.
5. Spuścizna literacka poety (Wielki testament, Mały testament).
Analiza Ballady o paniach minionego czasu i Ballady wisielców.
1. Charakterystyka gatunku ballady.
2. Środki stylistyczne.
3. Fizyczny aspekt przemijania.
4. Villon – poeta śmierci. Śmierć jako temat przewodni sztuki średniowiecza.
5. Umiłowanie życia i tęsknota za miłością.
c) Faza podsumowująca Recepcja poezji Villona.
Pierwsze publikacje z końca XV wieku.
Dwa stulecia niebytu i renesans poezji Villona w dobie romantyzmu.
Kult autora Wielkiego testamentu w drugiej połowie XIX wieku (Beaudelaire, Verlaine).
5. Bibliografia
1. Carco F., Opowieść o Franciszku Villonie, przeł. J. Dmochowska, Warszawa, PIW 1959.
2. Literatura francuskiego średniowiecza, przełożył i wstępem opatrzył T. Żeleński-Boy, Warszawa, Editions Spotkania 1992.
3. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław, Ossolineum 2000.
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Lektura Opowieści o Franciszku Villonie F. Carco.
7. Czas trwania lekcji
90 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz jest przewidziany na dwie godziny lekcyjne. Pierwsza będzie poświęcona biografii i twórczości Villona, druga zaś będzie szczegółową analizą dwóch jego ballad.
Poezja Villona jest wyjątkowa zarówno pod względem poruszanych tematów, jak i języka, którym są one wyrażane.
Samego autora Wielkiego Testamentu możemy bez wątpienia zaliczyć do grona
najznakomitszych poetów w historii literatury. Poznanie skromnego dorobku Villona jest nieodzownym elementem edukacji humanistycznej. Silna emocjonalność, plastyczność opisów, uniwersalna tematyka poezji, a z drugiej strony barwne życie między pocałunkami kochanków a szubienicą gwarantują, że zajęcia poświęcone hulace z Paryża nie mogą być nudne.
