"Studien zum Schisma des Jahres 1130", Franz-Josef Schmale, Köln-Graz 1961 : [recenzja]

Aleksy Petrani

"Studien zum Schisma des Jahres

1130", Franz-Josef Schmale,

Köln-Graz 1961 : [recenzja]

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 5/1-2, 306-307

[1]

Franz-Josef S c h m a l e , STUDIEN ZUM SCHISMA DES JAHRES 1130.

B ö h la u V e rla g K ö ln - G r a z 1961 F o rs c h u n g e n z u r k ir c h lic h e n R e c h ts —■ g e s c h ic h te u n d z u m K ir c h e n r e c h t, h e r a u s g e b e n v o n H . E. F e in e , J . H e ­ ck e i u n d N o tta r p . B a n d 3]. _n , TTTT

8 °, ss. V III, 312. J e s t to p r a c a h a b il it a c y jn a p r z y j ę t a w r o k u 1958 p rz e z w y d z ia ł f i ­ lo z o fic z n y u n iw e r s y te tu w W ü rz b u r g u . S k ła d a j ą się n a n ią w s tę p i p ięć ro z d z ia łó w . W stę p z a w ie r a g r u n t o w n ą h is to r io g r a f ię p r z e d m io tu . N a ­ s tę p n ie w p ie r w s z y m ro z d z ia le a u to r p r z e d s ta w ia p a p ie s tw o , rz y m s k ą a r y s to k r a c ję , k o le jn o p o sz c z e g ó ln y c h w y b o rc ó w In n o c e n te g o II, ja k ró w n ie ż i w y b o rc ó w A n a k le ta I I , w re s z c ie a n im o z je p o m ię d z y k a r d y ­ n a ła m i ró ż n y c h s to p n i. D ru g i ro zd zia'i je s t c a łk o w ic ie p o św ię c o n y o so ­ b ie k a n c le r z a H a im e r ic h a . A w ię c je s t t u m o w a o jeg o p r a c y w k a n ­ c e la rii p a p ie s k ie j, o jeg o tr o s c e o k a n o n ik ó w re g u la r n y c h , z k tó r y c h sz e re g ó w s a m p o c h o d z ił, o je g o s t a r a n ia c h ja k o p o ś r e d n ik a , o z a b ie g a c h p o d czas w y b o ró w H o n o riu s z a i w re s z c ie o ro li, j a k ą o d e g ra ł w c zasie w y b o ró w p a p ie ż a w 1130 ro k u . W ro z d z ia le trz e c im a u to r o p is u je u z n a ­ n ie In n o c e n te g o I I p rz e z I t a li ę , H is z p a n ię , .F r a n c j ę , A n g lię i S z k o cję, N iem cy o ra z p rz e z in n e k r a j e c h rz e ś c ija ń s k ie . W c z w a r ty m ro z d z ia le szczeg ó ło w o t r a k t u j e o u z n a n iu In n o c e n te g o I I p rz e z z a k o n y b e n e ­ d y k ty n ó w , c y s te rs ó w i k a n o n ik ó w r e g u la r n y c h . W re sz c ie w p ią ty m ro z ­ d z ia le o m a w ia p o k ró tc e z a s a d n ic z ą lin ię p o n ty f ik a t u In n o c e n te g o II. N a k o ń c u p r a c y a u to r u m ie ś c ił k r y t y k ę n ie k tó r y c h ź ró d e ł, w y k a z ź ró ­ d e ł i l i te r a t u r y o ra z in d e k s o só b i m ie js c o w o śc i.

P o d w ó jn e w y b o ry p a p ie s k ie w r o k u 1130 w y w o ła ły w s w o im czasie sc h iz m ę w K o śc ie le p o w sz e c h n y m a do d n ia d z is ie jsz e g o s ta n o w ią p r o ­

b le m tr u d n y i c a łk o w ic ie n ie ro z w ią z a n y . A u to r p o d ją ł się t r u d u w y ­ j a ś n ie n i a te g o p r o b le m u n a sz e rs z y m tle p ro w a d z o n e j p o d ó w c z a s r e ­ fo r m y k o ś c ie ln e j. T rz e b a b y ło m ia n o w ic ie z n a le ź ć o d p o w ie d ź n a p y ­ ta n i e : j a k to się s ta ło , że In n o c e n ty II , ch o c ia ż b y ł w y b r a n y p rz e z m n ie js z o ś ć k a r d y n a łó w , w t a k k r ó t k im c z a sie z o s ta ł u z n a n y za p r a w o ­ w ite g o p a p ie ż a p rz e z c a ły K o śció ł. Z w n ik liw o ś c ią u czo n eg o a u to r nie

ty lk o a n a liz u je ó w czesn e, n a jc z ę ś c ie j te n d e n c y jn e , a c z ę sto ró w n ie ż s f a łs z o w a n e , p rz e k a z y , lecz p rz e d e w s z y s tk im b a d a s t a n ó w c z e sn y c h r e f o r m k o ś c ie ln y c h , ró ż n e p a r t i e w ś ró d k a r d y n a łó w , d z ia ła ln o ś ć z a k o ­ n ó w i ic h p o w ią z a n ie ze S to lic ą A p o s to ls k ą , ja k ró w n ie ż d ą ż e n ia k u r ii rz y m s k ie j i p a t r i c j a t u rz y m s k ie g o . Ó w c z e sn y m p rz e p is o m p r a w n y m 0 w y b o ra c h p a p ie s k ic h p r z y p is u je a u to r b a rd z o m a łe z n a c z e n ie . W e d łu g n ieg o p rz y w y b o ra c h In n o c e n te g o II z a d e c y d o w a ły z u p e łn ie in n e m o ­ m e n ty , a m ia n o w ic ie p rz e d e w s z y s tk im ro z p o c z ę ta p rz e z G rz e g o rz a V II 1 d a le j k o n s e k w e n tn ie p r o w a d z o n a r e f o r m a k o ś c ie ln a , r y w a li z a c ja m ię ­ dzy k a r d y n a ła m i, k a n c le r z H a im e r ic h i jeg o d o ty c h c z a s o w a k o ś c ie ln a

p o lity k a , k t ó r ą p r o w a d z ił o n ju ż p rz e s z ło d w a d z ie ś c ia la t, w re sz c ie o so b a In n o c e n te g o II. P rz e c ie ż w sp ó łc z e ś n i c h w a lą jeg o m ą d ro ś ć , s k r o m

-307

ność, c z y sto ść o b y c z a jó w i w y k s z ta łc e n ie , je g o s ta ło ś ć i zrę c z n o ść w z a ­ ła t w ia n iu s p r a w d y p lo m a ty c z n y c h , a ta k ż e je g o g o rliw o ść w s p r a w a c h K o ścio ła. N ic te ż d z iw n e g o , że t a k i k a n d y d a t p o s ia d a ł c a łk o w ite z a u f a ­ n ie k a n c le r z a i je g o p rz y ja c ió ł. A u to r b e z w ą tp ie n i a p rz e z u w z g lę d n ie ­ n ie w sw e j p r a c y sz e ro k ie g o t ł a h is to ry c z n e g o p rz y c z y n ił s ię b a rd z o do z ro z u m ie n ia o m a w ia n e g o p ro b le m u . P r a c a o p a r t a je s t n a b o g a ty m m a t e r i a le ź r ó d ło w y m ; p o n a d to a u to r · u w z g lę d n ił d o ty c h c z a s o w e o p r a c o w a n ia p rz e d m io tu . O p u śc ił ty lk o g r u n ­ to w n ą re c e n z ję p r a c y E. M ü h lb a c h e r a p t.: D ie s t r e it ig e P a p s t w a h l des J a h r e s 1130, I n n s b r u c k 1876, n a p is a n ą p rz e z R. Z ö p ffe la i o g ło sz o n ą d r u k ie m w „ G ö ttin g is c h e g e le h r te A n z e ig e r” , 1876, s. 257—304; n a ­ s tę p n ie p r a c ę n a te n s a m t e m a t E. V a c a n d a rd a , o g ło s z o n ą n a jp i e r w w „ R e v u e d es q u e s tio n s h is to r i q u e s ” 43(1888)61— 126; 45(1889)5— 69, a n a s tę p n ie w je g o d w u to m o w y m d z ie le p t: L a v ie d e S a in t B e r n a r d a b b é de C la ir v a u x , P a r i s 1895, 19207; w re s z c ie a r t y k u ł p is z ą c e g o p t.: P o d w ó jn e w y b o ry p a p ie ż a w r o k u 1130, o g ło szo n y d r u k ie m w „ R o c z n i­ k a c h H u m a n is ty c z n y c h ” , I, L u b lin 1949, s. 17— 38 o ra z p o f r a n c u s k u w „ P o lo n ia S a c r a ” 9(1957), zesz. 2—3, s. 181— 204.

P o d z ia ł p r a c y je s t p r z e jr z y s ty i lo g iczn y . K o r e k ta d o b ra (n a s tr . 305: p r a c a R. Z ö p ffe la z o s ta ła w y d a n a w r o k u 1871 n ie w B e rlin ie , lecz w G e ty n d z e ).

K s ią ż k ę c z y ta się z w ie lk im z a in te r e s o w a n ie m i z n ie m n ie js z y m p o ż y tk ie m .