ROCZNIKI GEOMATYKI 2014 m T XII m Z 2(64): 217224
WYKORZYSTANIE GEOINFORMACJI
PRZEZ PAÑSTWOW¥ STRA¯ PO¯ARN¥
USE OF GEOINFORMATION BY STATE FIRE SERVICE
Wiktor Gawroñski, Karolina Tyrañska-WiznerSzko³a G³ówna S³u¿by Po¿arniczej, Wydzia³ In¿ynierii Bezpieczeñstwa Cywilnego, Zak³ad Projektowania Systemów Bezpieczeñstwa i Wspomagania Decyzji
S³owa kluczowe: Szko³a G³ówna S³u¿by Po¿arniczej, zastosowania geoinformacji, edukacja, projekty badawczo-wdro¿eniowe
Keywords: The Main School of Fire Service, geoinformation, education, research and develop-ment projects
Wstêp
Stale rosn¹cy postêp technologiczny, a w tym rozwój systemów geoinformacyjnych, umo¿-liwia efektywniejsze zarz¹dzanie informacj¹ oraz ³atwiejsze i szybsze podejmowanie decyzji podczas prowadzonych dzia³añ ratowniczo-ganiczych. Niezwalniaj¹cy postêp cywilizacyjny i id¹cy za nim prê¿ny rozwój wszelkiej infrastruktury sprawi³, ¿e znacznie wzros³y wymagania w zakresie zapewnienia szeroko rozumianego stanu bezpieczeñstwa po¿arowego.
Umiejêtne wykorzystanie informacji wp³ywa pozytywnie na skutecznoæ prowadzonych dzia³añ ratowniczych, jednak¿e wymaga ono dostêpu do du¿ego zasobu danych i mo¿liwie jak najszybszego przekazania ich do znajduj¹cego siê na miejscu zdarzenia kieruj¹cego dzia-³aniami ratowniczymi (KDR).
Jednak¿e, aby mo¿liwe by³o wykorzystanie jakichkolwiek danych nale¿y je wczeniej zgromadziæ i umieciæ w mo¿liwie ³atwo dostêpnej bazie danych. Bazê tak¹ stanowi¹ syste-my geoinformacyjne, które oprócz magazynowania informacji (dotycz¹cych np.: po³o¿enia obiektów, mo¿liwoci ich identyfikacji oraz relacji pomiêdzy wieloma obiektami od siebie zale¿nymi) umo¿liwiaj¹ równie¿ ich przetwarzanie.
Wdra¿any w Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej (PSP) system wizualizacji geograficznej si³ i rodków wchodz¹cych w sk³ad Krajowego Systemu Ratowniczo-Ganiczego (KSRG), lokalizacji prowadzonych dzia³añ interwencyjnych oraz danych teleadresowych prowadzi do usprawnienia procesu decyzyjnego, wyci¹gania trafnych wniosków oraz skrócenia czasu reagowania na zagro¿enia, a co za tym idzie skuteczniejszego dzia³ania ratowniczego.
Systemy geoinformacyjne w dzia³alnoci edukacyjnej
Szko³a G³ówna S³u¿by Po¿arniczej (SGSP), bêd¹ca orodkiem naukowo-badawczym, jest doskona³ym miejscem do kreowania i weryfikowania nowych rozwi¹zañ informatycz-nych, jednoczenie odgrywa ona istotn¹ rolê w dzia³alnoci wp³ywaj¹cej na poprawê szero-ko rozumianego bezpieczeñstwa powszechnego. Szszero-ko³a, oprócz dzia³alnoci nauszero-kowo-ba- naukowo-ba-dawczej, kszta³ci miedzy innymi kadry Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, wydzia³ów zarz¹dzania kryzysowego oraz firm i instytucji, w których istotny filar dzia³alnoci stanowi in¿ynieria bezpieczeñstwa cywilnego. Dostrzegaj¹c potencja³ wykorzystania systemów geoinforma-cyjnych na rzecz bezpieczeñstwa, w Szkole wprowadzono do programu kszta³cenia przed-miot Systemy informacji przestrzennej (SIP). Od ponad 10 lat SGSP popularyzuje proble-matykê SIP dla studentów studiów pierwszego i drugiego stopnia Wydzia³u In¿ynierii Bezpie-czeñstwa Cywilnego oraz Wydzia³u In¿ynierii BezpieBezpie-czeñstwa Po¿arowego. Studenci uczest-nicz¹c w wyk³adach, zajêciach laboratoryjnych oraz æwiczeniach projektowych wdra¿aj¹ siê w rodowisko GIS`owe.Aktualnie zajêcia prowadzone s¹ w Pracowni Symulacji Sytuacji Kryzysowych Katedry In¿ynierii Bezpieczeñstwa. Pracownia wyposa¿ona jest w 20 stanowisk komputerowych przeznaczonych do realizacji zajêæ laboratoryjnych i æwiczeñ projektowych. Cykl zajêæ dy-daktycznych realizowany jest w oparciu o rodowisko ArcGIS for Desktop Basic 10.1 obej-muje tematykê przegl¹du i budowy geobaz, generowania zapytañ przestrzennych, modelo-wania relacji przestrzennych, generomodelo-wania raportów i wykresów oraz tworzenia map. Program nauczania obejmuje tak¿e tworzenie i edycjê danych, które mog¹ byæ przydatne na etapie sporz¹dzania planów operacyjnych i planów zarz¹dzania kryzysowego. S³uchacze maj¹ do dyspozycji rzeczywiste dane przestrzenne uzyskane z zasobów Biura Geodezji i Katastru Urzêdu Miasta Sto³ecznego Warszawy. Udostêpniono 55 warstw tematycznych, obejmuj¹cych: administracjê, bezpieczeñstwo, edukacjê, ewidencjê infrastruktury, komuni-kacjê, kulturê, sport, opiekê zdrowotn¹. Pracownia dysponuje tak¿e modelem rzeby terenu i danymi dotycz¹cymi terenów zalanych w czasie powodzi w 2010 roku. Oprócz tego stu-denci korzystaj¹ z danych OpenStreetMap i us³ug WMS, na przyk³ad Geoportalu GUGiK.
Studenci studiów drugiego stopnia rozszerzaj¹ wiedzê zdobyt¹ na studiach pierwszego stopnia o sposoby wykorzystania zaawansowanych narzêdzi do analiz nak³adania, bliskoci, analiz powierzchniowych, przetwarzania rastrów oraz publikacji i konwersji danych do ró¿-nych formatów. Nacisk po³o¿ono na wspó³pracê ArcGIS z programami eksperckimi, takimi jak: Aloha i System Wspomagania Decyzji-ST (SWD-ST). Eksport danych z SWD-ST do rodowiska GIS pozwala na tworzenie analiz przypadków, jak i badanie rozk³adu po¿arów i innych zdarzeñ obs³ugiwanych przez jednostki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej. S³uchacze za-poznaj¹ siê z narzêdziami, które s³u¿¹ do zredukowania du¿ego poziomu niepewnoci w identyfikacji zagro¿eñ i problemów. W tym celu systemy informacji przestrzennej pomagaj¹ studentom w tworzeniu scenariuszy zdarzeñ, umo¿liwiaj¹ symulacjê podjêtej decyzji oraz uwzglêdniaj¹ potencjalne skutki wypracowanego rozwi¹zania.
Szko³a G³ówna S³u¿by Po¿arniczej jest jednym z niewielu podmiotów naukowych w Polsce zwi¹zanym bezporednio z Pañstwow¹ Stra¿¹ Po¿arn¹. Dziêki absolwentom SGSP systemy geoinformacyjne zdobywaj¹ coraz wiêksz¹ popularnoæ i wspieraj¹ realizacjê coraz wiêkszej liczby zadañ PSP. Ponadto absolwenci Szko³y zasilaj¹ zespo³y specjalistów w dzie-dzinie ochrony przeciwpo¿arowej oraz zarz¹dzania kryzysowego na szczeblu rz¹dowym i samorz¹dowym, w firmach i instytucjach czuwaj¹cych nad bezpieczeñstwem.
Wykorzystanie systemów geoinformacyjnych
w dzia³aniach ratowniczych Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej
W dobie mocno rozwiniêtego transportu ko³owego, zrodzi³ siê wymóg udoskonalenia poruszaj¹cych siê za³óg Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej w czasie rzeczywistym. Bardzo wa¿na staje siê kwestia szybkiej i bezporedniej komunikacji w sytuacjach alarmowych miêdzy samochodami ratowniczymi a stanowiskiem kierowania, czy zastêpami ratowniczymi miê-dzy sob¹.Nowoczesne rozwi¹zania technologiczne daj¹ nam mo¿liwoæ nie tylko ledzenia po³o¿e-nia pojazdów na interaktywnej mapie, ale tak¿e odczytywapo³o¿e-nia statusów wykonywanych przez nie czynnoci, wydawania w³aciwych komend czy po³¹czeniu bezporednio z ich kierowcami oraz za³ogami. Umo¿liwiaj¹ wytyczenie najszybszej mo¿liwej trasy dojazdu, po-kazuj¹ rozlokowanie znajduj¹cych siê w terenie jednostek.
System Monitorowania Pojazdów SMOK
W odpowiedzi na potrzeby i wymagania, wdro¿ona zosta³a odpowiednia konfiguracja Systemu SMOK firmy ELTE GPS z Krakowa (http://www.eltegps.pl/pdf/StrazPozarna.pdf), który zainstalowano w wielu jednostkach ratowniczo-ganiczych PSP (JRG PSP) na terenie ca³ego kraju. Zainstalowane urz¹dzenia systemu SMOK oraz dostosowane do nich oprogra-mowanie klienckie i serwerowe powi¹zane zosta³y z najnowsz¹ wersj¹ aplikacji Systemu Wspomagania Decyzji-ST.
W JRG PSP zainstalowane s¹ modu³y, które obejmuj¹ wyposa¿enie wozów stra¿ackich w urz¹dzenia pojazdowe (sterownik pojazdowy GPS/GSM, terminal graficzny PDA, awa-ryjne zasilanie oraz po³¹czenie z systemem sygnalizacji uprzywilejowania) oraz odpowiednio dostosowane do potrzeb jednostki oprogramowanie serwerowe i klienckie, s³u¿¹ce do anali-zy, przetwarzania i archiwizowania pozyskanych danych GPS Monitor i Rejestr GPS. Modu³ ma mo¿liwoæ korzystania z serwera ELTE GPS, a oprogramowanie mo¿e równie¿ byæ zainstalowane na serwerach danej jednostki oraz dowolnej liczbie licencjonowanych stanowisk klienckich.
Aplikacje GPS Monitor i Rejestr GPS s³u¿¹ do zbierania w czasie rzeczywistym, przetwa-rzania i archiwizowania oraz analizy danych, przesy³anych do serwera bazowego. Umo¿li-wiaj¹ ledzenie bie¿¹cej pozycji, prêdkoci i statusu wszystkich pojazdów objêtych syste-mem na mapach zainstalowanych zarówno na serwerze, jak i na terminalach komputerach u¿ytkowników. Stwarzaj¹ du¿e mo¿liwoci analityczne archiwalnych danych zbieranych w bazie SQL oraz prezentacji ich w postaci zestawieñ tabelarycznych i wykresów. Dziêki da-nym z dodatkowych czujników u³atwiaj¹ tworzenie statystyk eksploatacji pojazdów i opty-malizacjê ich wykorzystania, zarz¹dzanie zasobami ludzkimi i skuteczne rozlokowanie baz i stanowisk zaopatrzeniowych.
Podstawowe funkcje programu GPS Monitor s¹ nastêpuj¹ce:
m ledzenie w czasie rzeczywistym pozycji, prêdkoci, statusu (wyjazd do akcji, na miejscu, lokalizacja, zakoñczenie akcji, powrót do bazy, wy³¹czenie z dzia³añ, wyjazd gospodarczy, tankowanie) i stanu pod³¹czonych do pojazdów dodatkowych czujni-ków,
m przekazywanie informacji o w³¹czeniu lub wy³¹czeniu sygna³u uprzywilejowania, m nanoszenie na mapê tras wzorcowych i zaznaczanie obszarów terenowych oraz
po-wiadamianie o przekroczeniu granic obszaru lub zmiany trasy,
m definiowanie kryteriów pozwalaj¹cych informowaæ dyspozytora o nieprawid³owo-ciach w funkcjonowaniu pojazdu.
Podstawowe funkcje programu Rejestr GPS s¹ nastêpuj¹ce:
m obs³uga bazy archiwalnych danych pod³¹czonych do systemu pojazdów z interfejsem pozwalaj¹cym na ich przetwarzanie,
m tworzenie zestawieñ, raportów, wykresów i tabel zbiorczych i indywidualnych, m rozliczanie czasu pracy ze wzglêdu na kierowcê, pojazd lub grupê pojazdów na
okrelony przez u¿ytkownika czas,
m tworzenie szczegó³owych kart drogowych dla konkretnych wozów stra¿ackich. W komendach miejskich/powiatowych pañstwowej stra¿y po¿arnej najczêciej stosuje siê w systemie SMOK konfiguracjê wyposa¿enia pojazdu, która sk³ada siê z:
m sterownika pojazdowego ET-GPS-GSM, którego zadaniem jest zbieranie, archiwiza-cja i transmisja danych w czasie rzeczywistym do centralnego serwera. Informacje jakie s¹ zbierane to: aktualna pozycja pojazdu, prêdkoæ, status pojazdu oraz stan pod³¹czonych czujników,
m pod³¹czenia sygna³u jazdy w trybie uprzywilejowania, m zasilania awaryjnego,
m 7-calowego graficznego terminala statusów PDA, wyposa¿onego w ekran dotykowy, pracuj¹cy w rodowisku Windows. Terminal umo¿liwia za³odze pojazdu szybk¹ ko-munikacjê z dyspozytorem przez zdefiniowany system przycisków statusów. Urz¹-dzenie pe³ni tak¿e funkcjê nawigacyjn¹ pozyskane od dyspozytora wspó³rzêdne miejsca zdarzenia pozwalaj¹ na wskazanie kierowcy optymalnej trasy dojazdu, precyzyjne obliczenie czasu jaki bêdzie niezbêdny na dotarcie do miejsca zg³oszenia.
Dodatkowo, przez powi¹zanie systemu SMOK z aplikacj¹ SWD-ST, mo¿liwe jest precy-zyjne monitorowanie samochodów stra¿ackich znajduj¹cych siê w okrelonym rejonie ope-racyjnym, wybranie tylko tych, które zadeklarowa³y odpowiedni status (np. gotowoæ do akcji) i przes³anie im sygna³u przyst¹pienia do akcji ratunkowej wraz z lokalizacj¹ miejsca zdarzenia.
Mapa ST 3
Kolejn¹ aplikacj¹ SIP wykorzystywan¹ przez ratowników PSP w czasie dzia³añ ratowni-czych, u³atwiaj¹c¹ pracê oraz wspomagaj¹ca proces decyzyjny, jest Mapa-ST firmy ABAKUS Systemy Teleinformatyczne z Bielska-Bia³ej (http://www.abakus.net.pl/products/mapa.html). Mapa-ST jest rozszerzeniem/modu³em systemu SWD-ST. Pozwala na wykorzystanie tech-nologii GIS. Nadrzêdnym zadaniem modu³u jest integracja danych zawartych w systemie SDW-ST z map¹ cyfrow¹. Modu³ umo¿liwia podgl¹d bie¿¹cej sytuacji na danym obszarze oraz aktualnej pozycji pojazdu ratowniczego. Mapa-ST w swojej budowie posiada wiele ró¿norodnych funkcji niezbêdnych podczas akcji ratunkowej:
m tworzenie projektów i szablonów projektów, czyli zestawów i kolekcji warstw tema-tycznych w zale¿noci od posiadanych zasobów,
m mo¿liwoæ dopasowania widocznoci, selekcji, analizy warstw lub wyszczególnio-nych dawyszczególnio-nych w zale¿noci od poziomu widocznoci,
m wywietlanie informacji z systemu SWD-ST z podzia³em na warstwy tematyczne: Jednostki, Katalog Obiektów, Baza Si³ i rodków (SiS), Meldunki Ewid, Wyjazdy, m mo¿liwoæ tworzenia w³asnych obszarów roboczych,
m mo¿liwoæ analizowania wywietlonych informacji z zastosowaniem rozbudowanych narzêdzi selekcji,
m mo¿liwoæ rysowania dowolnego kszta³tu w celu obliczenia powierzchni, obwodu, rednicy, odleg³oci,
m eksport aktualnego widoku do formatów graficznych lub PDF, m wydruk aktualnego widoku mapy.
Aplikacja w g³ównej mierze wykorzystywana jest przez dy¿urnych operacyjnych powia-tu/miasta, miêdzy innymi w celu wyszukiwania adresów zdarzeñ oraz uzupe³niania wspó³-rzêdnych geograficznych miejsca zdarzenia na potrzeby meldunków. Dodatkowo Mapa-ST umo¿liwia lokalizacjê zdarzeñ w obranym przedziale czasowym, co pozwala na tworzenie analiz oraz map zagro¿eñ.
Wykorzystanie systemów geoinformacyjnych
w planowaniu operacyjnym Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej
PSP funkcjonuje w ramach ratownictwa pañstwowego, które jest finansowane z bud¿etu pañstwa, w ratownictwie spo³ecznym koszty utrzymania i organizacji pokrywane s¹ z w³a-snych róde³ organizacji pozarz¹dowych np. OSP, natomiast w ratownictwie komercyjnym, dzia³ania ratownicze wykonywane s¹ odp³atnie, np. dzia³alnoæ stacji ratownictwa chemicz-nego (Analiza, 2013). Wszystkie te podmioty tworz¹ Krajowy System Ratowniczo-Gani-czy, wspólnie realizuj¹c jego zadania.Zwróciæ nale¿y uwagê na liczbê jednostek ratowniczo-ganiczych Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej (PSP), których w Polsce jest 500 oraz liczbê 3993 Ochotniczych Stra¿y Po¿arnych (OSP) w³¹czonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Ganiczego (http://www.straz.gov.pl/ data/other/nowy_2.pdf). Sieæ jednostek, które tworz¹ KSRG ulega ci¹g³ym zmianom, d¹¿¹c do liczby pozwalaj¹cej skracaæ czas na dotarcie ratowników do zdarzeñ. Wed³ug danych Zarz¹du G³ównego Ochotniczych Stra¿y Po¿arnych RP liczba OSP, które nie s¹ w³¹czone do KSRG siêga 13 tysiêcy. Jednostki te, po zapewnieniu odpowiednio wyszkolonego i liczebne-go personelu oraz dosprzêtowieniu, mog¹ powiêkszyæ sieæ jednostek KSRG. Tam gdzie brak jest OSP, b¹d nie jest mo¿liwe zapewnienie odpowiednich warunków, dopuszcza siê tworze-nie posterunków JRG, w których stacjonuj¹ czasowo, b¹d w trybie ci¹g³ym, zastêpy PSP.
Projekt Zaawansowane technologie teleinformatyczne wspomagaj¹ce projektowanie systemu ratowniczego na poziomach: gmina, powiat,
województwo
Obecnie, na rzecz obronnoci i bezpieczeñstwa pañstwa, w ramach Narodowego Cen-trum Badañ i Rozwoju, realizowany jest projekt Nr DOBR/0015/R/ID1/2012/03 (Projekt Analiza, 2013). W ramach projektu tworzone jest oprogramowanie, które ma wesprzeæ oso-by odpowiedzialne za kszta³towanie sieci podmiotów ratowniczych.
Dane wejciowe dla projektowanej aplikacji, w tym do budowy map zdarzeñ, zagro¿eñ i ryzyka, pobierane bêd¹ z bazy danych SWD-ST. Zakres informacyjny tych danych
obej-mowaæ ma si³y i rodki, w tym informacje dotycz¹ce po³o¿enia JRG i OSP, ich obsad osobo-wych wraz z funkcj¹ ratowników, pojazdów wraz z podzia³em na klasy, jak równie¿ do-stêpnoci tych zasobów. Przewidywane jest równie¿ zaczerpniêcie danych dotycz¹cych informacji ze zdarzeñ historycznych, przy których bra³y udzia³ zasoby PSP i OSP. Meldunki te zgromadzone s¹ w module EWID SWD-ST i zawieraj¹ szeroki zakres informacyjny doty-cz¹cy miêdzy innymi: rodzaju zdarzenia, si³ i rodków przyby³ych na miejsce, podejmowa-nych dzia³añ, u¿ytego sprzêtu, poszkodowapodejmowa-nych osób, substancji niebezpieczpodejmowa-nych, a tak¿e czasów operacyjnych, jak równie¿ czêæ opisow¹, sporz¹dzon¹ przez kieruj¹cego dzia³aniami ratowniczymi (Projekt Za³o¿enia, 2013).
Drugim ród³em informacji dla projektowanej aplikacji bêd¹ dane przestrzenne. Wspo-maganie projektowania systemu ratowniczego nie mo¿e pozostawaæ w oderwaniu od otaczaj¹cej rzeczywistoci, dlatego oprócz wizualizacji danych zaczerpniêtych z SWD-ST, wykorzysty-wane równie¿ bêd¹ informacje o funkcji lub liczbie kondygnacji budynków, kategorii dróg, które czerpane maj¹ byæ z atrybutów mapy.
W toku projektu przeprowadzono wród u¿ytkowników koñcowych badanie, maj¹ce na celu ocenê przydatnoci proponowanych funkcjonalnoci aplikacji, s³u¿¹cej wspomaganiu projektowania systemu ratowniczego.
G³ównym efektem projektu bêdzie powstanie innowacyjnego oprogramowania teleinforma-tycznego, wspieraj¹cego projektowanie systemu ratowniczego na poziomach gminy, powiatu i województwa w oparciu o istniej¹ce, jak i zaprojektowane bazy danych. Powsta³a aplikacja zwi¹zana ma byæ z rozwi¹zaniami teleinformatycznymi wykorzystywanymi przez s³u¿by oraz administracjê publiczn¹ na ró¿nych poziomach, jak na przyk³ad System Wspomagania Decyzji System Teleinformatyczny u¿ytkowany przez PSP.
Zgodnie z wnioskiem projektowym, zaakceptowanym przez Narodowe Centrum Badañ i Rozwoju, efektem koñcowym wspomnianego projektu bêdzie mo¿liwoæ wspomagania projektowania systemów ratowniczych dla gmin, powiatów i województw, umo¿liwiaj¹ca optymalizacjê lokalizacji podmiotów ratowniczych w odniesieniu od poziomu zagro¿eñ i ryzyka na wybranym terenie. Zmiany w lokalizacji podmiotów ratowniczych odnosiæ siê maj¹ do obsad kadrowych, wyposa¿enia technicznego i logistycznego. Proces ten wspomagany ma byæ przez projektowan¹ aplikacjê, która w oparciu o filtrowane meldunki ze zdarzeñ oraz analizê infrastruktury na wybranym terenie, tworzyæ bêdzie mapy zdarzeñ, zagro¿eñ i ryzyka. To w³anie mapy ryzyka bêd¹ podstaw¹ do modyfikacji sieci jednostek wchodz¹cych w sk³ad systemu ratowniczego. Mapy te w projektowanej aplikacji maj¹ byæ interaktywne, tak by mo¿na by³o analizowaæ i modyfikowaæ dane wejciowe, dla ka¿dego z rozpatrywanych obszarów jednostkowych, w celu prognozowania zmian w infrastrukturze i zagospodaro-waniu terenu. U¿ytkownicy bêd¹ mieli mo¿liwoæ tworzenia wielu wariantów rozlokowania zasobów tak, by wybraæ optymalne rozwi¹zanie do bie¿¹cego i prognozowanego stanu, bez ponoszenia kosztów weryfikowanych decyzji.
Zakoñczenie
Obecnie PSP równie¿ prowadzi analizy przestrzenne zwi¹zane z wyznaczaniem obszarów obs³ugiwanych przez zasoby ratownicze w celu weryfikacji czasu ich dotarcia i realizacji dzia³añ w zakresie ratownictwa specjalistycznego, na przyk³ad wysokociowego czy chemicznego. Tworzone s¹ mapy obszarów obs³ugiwanych w czasie dojazdu 8 i 15 minut,
które to obszary stanowi¹ podstawê do wyznaczania obszarów chronionych, bêd¹cych elementem planów ratowniczych (Rozporz¹dzenie, 2011).
W PSP, w skali kraju nie ma jednorodnoci w wykorzystywanych systemach oraz danych niezbêdnych do ich pe³nego wykorzystywania. Ograniczenia wynikaj¹ z faktu dobrowolnoci w formie korzystania z map i systemów informatycznych, z wyj¹tkiem Sys-temu Wspomagania Decyzji ST, który jest wdro¿ony we wszystkich jednostkach organiza-cyjnych PSP. Ale ju¿ wspomniany modu³ Mapa-ST jest opcjonalnym do SWD-ST, st¹d te¿ nie wystêpuje on we wszystkich komendach.
Z przeprowadzonego przez autorów artyku³u, wród funkcjonariuszy PSP sonda¿u wy-nika, ¿e wystêpuj¹ przeszkody w wykorzystaniu SIP przez podmioty ratownicze. Odwo³uj¹c siê do definicji SIP w jej szerokim znaczeniu, definiuj¹cej je jako: oprogramowanie, sprzêt, dane, ludzie i procedury (Gotlib, Iwaniak, Olszewski, 2007; Bielecka, 2006 s.1; Litwin, Myrda, 2005 s.14-15; Longley i in., 2008 s. 24-25), obecnie autorzy prowadz¹ badania maj¹ce na celu zidentyfikowanie wystêpuj¹cych barier oraz sposobów ich eliminacji w ka¿-dym z wyszczególnionych w definicji elementów.
Literatura
Bielecka E., 2006: Systemy informacji geograficznej. Teoria i zastosowania. Wydawnictwo PLWSTK, War-szawa.
Gotlib D., Iwaniak A., Olszewski R., 2007: GIS. Obszary zastosowañ. PWN.
Litwin L., Myrda G., 2005: Systemy Informacji Geograficznej. Zarz¹dzanie danymi przestrzennymi w GIS, SIP, SIT, LIS. Wydawnictwo Helion.
Longley P.A., Goodchild, M.F., Maguire, D.J. i Rhind, D.W., 2008: GIS Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Projekt Analiza, 2013: Analiza podstaw prawnych oraz poznawczo-metodologicznych z zakresu syste-mów ratowniczych. Sprawozdanie z realizacji zadania I.1 Projekt Nr DOBR/0015/R/ID1/2012/03 Za-awansowane technologie teleinformatyczne wspomagaj¹ce projektowanie systemu ratowniczego na po-ziomach: gmina, powiat, województwo, Lider zadania WSZiP.
Projekt Za³o¿enia, 2013: Opracowanie ogólnych za³o¿eñ dla PSR, Sprawozdanie z realizacji zadania I.3 Projekt Nr DOBR/0015/R/ID1/2012/03 Zaawansowane technologie teleinformatyczne wspomagaj¹ce projektowanie systemu ratowniczego na poziomach: gmina, powiat, województwo, Lider zadania SGSP. Rozporz¹dzenie MSWiA z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegó³owych zasad organizacji krajowego
systemu ratowniczo-ganiczego. Dz.U. 2011, nr 46, poz. 239. ród³a internetowe (dostêp 23.06.2014 r.)
System SMOK w Stra¿y Po¿arnej, http://www.eltegps.pl/pdf/StrazPozarna.pdf Mapa ST3, http://www.abakus.net.pl/products/mapa.html
http://www.straz.gov.pl/data/other/nowy_2.pdf
Streszczenie
Wszystkie zdarzenia niekorzystne, przy których wymagana jest interwencja Pañstwowej Stra¿y Po-¿arnej (PSP) s¹ zlokalizowane w otaczaj¹cej nas przestrzeni. Czas podjêcia interwencji oraz spraw-noæ jej prowadzenia wymaga znajomoci terenu, w tym czêsto lokalizacji infrastruktury technicznej jak przebieg ruroci¹gów, czy rozmieszczenie studzienek i hydrantów. Jednym ze róde³ tej wiedzy jest geoinformacja i z tego wzglêdu rola systemów informacji przestrzennej (SIP) w dzia³alnoci PSP jest coraz bardziej widoczna.
Wymiana informacji dotycz¹ca rzeczywistych lub potencjalnych zagro¿eñ, pog³êbione i rzetelne anali-zy przestrzenne bêd¹ce podstaw¹ do dzia³añ to tylko niektóre z mo¿liwoci jakie systemy informacji
przestrzennej daj¹ s³u¿bom odpowiedzialnym za bezpieczeñstwo. W artykule przedstawiono mo¿liwo-ci wykorzystania geoinformacji i SIP jako wsparcie realizacji zadañ stawianych PSP. Wyzwaniem stoj¹cym przed s³u¿bami odpowiedzialnymi za bezpieczeñstwo, w tym PSP, jest rozwój wykorzystania technologii informatycznych wspomagaj¹cych ratownictwo. Problematyka artyku³u obejmuje aktual-ne i proponowaaktual-ne obszary wykorzystania systemów informacji przestrzenaktual-nej na ró¿nych poziomach kierowania dzia³aniami ratowniczymi, jak równie¿ w procesie planowania operacyjnego.
Szko³a G³ówna S³u¿by Po¿arniczej, bêd¹ca orodkiem naukowo-badawczym, jest doskona³ym miej-scem do kreowania i weryfikacji nowych rozwi¹zañ wp³ywaj¹cych na poprawê bezpieczeñstwa. W artykule przedstawiono ogólne informacje na temat wybranych projektów oraz kszta³cenia w zakresie SIP, które ma ponad 10 letni¹ tradycjê.
Abstract
All negative events which require the intervention of the State Fire Service (SFS) are located in the specific surrounding area. Time to respond and take efficient action requires good knowledge of the terrain, including location of the technical infrastructure such as pipelines or hydrants. The basic source of this knowledge is geoinformation. That is why the role of GIS in SFS activities is becoming more and more visible.
Exchange of information on actual or potential risks and accurate spatial analysis are the basis for rescue operations these are just some of possible areas that GIS may provide to the emergency services. This paper presents the scope of using geoinformation and GIS as support for SFS activities. The challenge for emergency services, including SFS, is developing the use of information technology to support rescue operations. The problems raised in this paper include current and proposed areas of use of GIS at different management levels of rescue operations as well as in the process of operatio-nal planning.
The Main School of Fire Service is the center for scientific research in the field of use of GIS in rescue operations, and perfect place to create and verify new solutions which improve civil safety. The article presents general information about selected projects and the scope of education in the field of GIS.
st. kpt. mgr in¿. Wiktor Gawroñski doktorant AON
wgawronski@sgsp.edu.pl
mgr in¿. Karolina Tyrañska-Wizner ktyranska@sgsp.edu.pl
