• Nie Znaleziono Wyników

Osiągnięcia uczniów kończących szkołę podstawową w roku 2009

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Osiągnięcia uczniów kończących szkołę podstawową w roku 2009"

Copied!
31
0
0

Pełen tekst

(1)
(2)

 

(3)

          

Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie 

   

     

Osiągnięcia uczniów  kończących szkołę 

podstawową w roku 2009 

Sprawozdanie ze sprawdzianu 2009 

(4)

Opracowanie:

Adam Brożek Danuta Grabowska Jolanta Walczak

Współpraca:

Beata Dobrosielska Helena Jędrasik Agata Wiśniewska

Konsultacja naukowa:

prof. dr hab. Krzysztof Konarzewski dr hab. Roman Dolata

Centralna Komisja Egzaminacyjna ul. Łucka 11

00-842 Warszawa

tel. 022 656 38 00, fax 656 73 27 e-mail: ckesekr@cke.edu.pl

www.cke.edu.pl

(5)

Spis treści

I. ORGANIZACJA I PRZEBIEG SPRAWDZIANU 6 II. WYNIKI UCZNIÓW BEZ DYSFUNKCJI I UCZNIÓW ZE SPECYFICZNYMI

TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ

7 II.1. Mocne i słabe strony wykształcenia szóstoklasistów 7

II.2. Wyniki ogólne uczniów 18

II.3. Wyniki chłopców i dziewcząt 19 II.4. Wyniki uczniów bez dysfunkcji i wyniki uczniów z dysleksją

rozwojową 20

II.5. Wyniki uczniów a wielkość miejscowości 21 II.6. Wyniki uczniów szkół publicznych i uczniów szkół niepublicznych 22 II.7. Wyniki uczniów w skali staninowej 22 II.8. Poziom wykonania zadań 23

II.9. Średnie wyniki szkół 25 III. WYNIKI UCZNIÓW SŁABO WIDZĄCYCH I NIEWIDOMYCH 26

IV. WYNIKI UCZNIÓW SŁABO SŁYSZĄCYCH I NIESŁYSZĄCYCH 26 V. WYNIKI UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM 27 VI. WYNIKI UCZNIÓW PISZĄCYCH SPRAWDZIAN W JĘZYKU LITEWSKIM 27

ANEKS

1. Liczba (odsetek) szóstoklasistów w szkołach w miejscowościach różnej wielkości 2. Liczba (odsetek) szóstoklasistów szkół publicznych i niepublicznych 3. Odsetek uczniów z dysleksją rozwojową na sprawdzianach w latach 2007-2009

4. Liczba (odsetek) szkół w miejscowościach różnej wielkości 5. Wyniki w województwach – uczniowie bez dysfunkcji i z dysleksją 6. Wyniki w województwach – uczniowie słabo widzący i niewidomi 7. Wyniki w województwach – uczniowie słabo słyszący i niesłyszący

8. Wyniki w województwach – uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim

(6)

I. ORGANIZACJA I PRZEBIEG SPRAWDZIANU

Za przeprowadzenie sprawdzianu w szkołach podstawowych na terenie całego kraju odpowiedzialne są okręgowe komisje egzaminacyjne (OKE), a ich działania koordynuje Centralna Komisja Egzamina- cyjna (CKE).

Sprawdzian jest powszechny i obowiązkowy. Tylko w szczególnych przypadkach losowych lub zdro- wotnych przewidziano możliwość zwolnienia ucznia; ponadto nie muszą przystępować do niego lau- reaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim. Uzyskują oni ze sprawdzianu automatycznie najwyższy wynik.

Przebieg sprawdzianu

2 kwietnia 2009 r. sprawdzian przeprowadzono w 12 957 szkołach. Za jego przebieg byli odpowie- dzialni przewodniczący szkolnych zespołów egzaminacyjnych, którzy powołali szkolne zespoły eg- zaminacyjne i zespoły nadzorujące, czuwające nad prawidłowością przebiegu sprawdzianu. Oprócz wymienionych osób w wybranych salach egzaminacyjnych w czasie sprawdzianu przebywali jeszcze obserwatorzy albo eksperci powołani przez OKE lub CKE.

Z informacji uzyskanych z OKE wynika, że niemal we wszystkich szkołach sprawdzian przebiegł zgodnie z ustalonymi procedurami i bez zakłóceń.

Organizacja i przebieg sprawdzania prac egzaminacyjnych

Do oceny prac uczniów powołano 6185 egzaminatorów sprawdzianu, którzy pracowali w 271 zespo- łach. Bezpośrednio przed rozpoczęciem sprawdzania każdy egzaminator przeszedł obowiązkowe szkolenie w stosowaniu kryteriów oceniania zadań otwartych. Ocenianie prac odbywało się w ośrod- kach, bez możliwości wynoszenia arkuszy poza obręb budynku. Na każdego egzaminatora przypadło średnio 76 arkuszy. Zespołami egzaminatorów kierowali przewodniczący zespołu egzaminatorów, których wspomagali weryfikatorzy.

W każdej OKE za jednolite stosowanie kryteriów i sprawność działań zespołów egzaminatorów od- powiadał koordynator sprawdzianu, który w razie potrzeby rozstrzygał wątpliwości zgłaszane przez przewodniczącego zespołu egzaminatorów.

Rzetelność pracy egzaminatorów na bieżąco sprawdzali weryfikatorzy. Sprawdzano także liczbę arku- szy egzaminacyjnych, kompletność i poprawność kodowania przyznanych punktów na kartach odpo- wiedzi.

Sprawdzone i zweryfikowane prace przekazano do OKE, gdzie elektronicznie sczytano karty odpo- wiedzi. Po wprowadzeniu danych do bazy przygotowano dla uczniów zaświadczenia o wynikach.

(7)

II. WYNIKI UCZNIÓW BEZ DYSFUNKCJI I UCZNIÓW ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ

Test w wersji standardowej rozwiązywało łącznie 400 887 uczniów. W ciągu 60 minut mieli do wy- konania 20 zadań wyboru wielokrotnego i 5 zadań otwartych. Za rozwiązanie wszystkich zadań moż- na było uzyskać 40 punktów.

II.1. Mocne i słabe strony wykształcenia szóstoklasistów Czytanie

Jeśli wziąć pod uwagę średni wynik uzyskany na sprawdzianie za zadania dotyczące tej umiejętności (76% punktów możliwych do zdobycia), to można dojść do wniosku, że nasi szóstoklasiści z czytaniem radzą sobie niemal znakomicie. I tak jest zresztą od lat – wyniki przeważnie oscylują w granicach 80%. Czy jednak ze wszystkimi aspektami czytania uczniowie radzą sobie równie dobrze?

Niestety, nie.

Przyjrzyjmy się pierwszemu z dwóch tekstów, który uczniowie mieli do przeczytania na tegorocznym sprawdzianie.

      Wiadomo, że nasze bociany w drodze na zimowiska w Afryce nie skracają sobie drogi i nie lecą nad Morzem Śródziemnym wprost nad Nil. Dlaczego? Przecież nawet małe ptaszki nie oblatują morza dookoła, tylko przelatują nad nim w kilka lub kilkanaście godzin.

Bocianie skrzydła są tak skonstruowane, że mogą wykorzystywać prądy unoszącego się w górę powietrza. Są one długie i – w porównaniu ze skrzydłami innych ptaków – bardzo szerokie. Ich wielka powierzchnia doskonale „chwyta” wznoszący się strumień powietrza. Bociany podróżują w przestwo- rzach tak samo jak lotniarze, wykorzystując ruchy powietrza. Ale opór, jaki wywołują tak duże skrzy- dła, sprawia, że machanie nimi wymaga znacznego wysiłku. Spróbujcie pomachać lotnią! Szybowanie na nieruchomo rozpostartych skrzydłach w unoszącym się w górę powietrzu to lot prawie za darmo, każde zaś uderzenie skrzydłem to kosztowny wydatek energii.

W słoneczne dni powierzchnia ziemi rozgrzewa się, od niej nagrzewa się powietrze. A ponieważ jest ciepłe, unosi się w górę. W sprzyjających warunkach powstają unoszące się pionowo strumienie powietrza, tzw. kominy termiczne, w których bocian krąży, wznosząc się bez wysiłku na wysokość na- wet wielu setek metrów. Następnie, wciąż bez poruszania skrzydłami, posuwa się do przodu o około dziesięć metrów na każdy metr utraty wysokości. Natrafiwszy na kolejne miejsce, w którym powietrze się unosi, znowu nabiera wysokości. Tak może wędrować godzinami, machnąwszy skrzydłami zaledwie kilka razy.

Nad pustynnymi regionami Azji Mniejszej i Bliskiego Wschodu mocno rozgrzanego powietrza nie brakuje, więc podróż, choć dłuższa, jest bardzo oszczędna. Natomiast nad morzem trudno o wznoszące się prądy powietrzne, a jeśli nawet powstają, to mają zbyt małą energię, by przydać się bocianom. Nad wodami przeważają wiatry poziome, więc bociany musiałyby niemal bez przerwy machać skrzydłami, do czego nie są przystosowane.

Na podstawie artykułu: Tomasza Cofty, http://bocian.polska.pl/bocianie_ciekawostki.

Ten krótki przyrodniczy tekst popularnonaukowy ma bardzo przejrzystą strukturę. W pierwszym aka- picie został przedstawiony problem (Dlaczego bociany nie przelatują do Afryki nad morzem?), w ko- lejnych dwóch omówiono jego uwarunkowania (budowa bocianich skrzydeł i wynikająca z niej tech- nika lotu), w ostatnim zaś przedstawiono rozwiązanie problemu (Bociany omijają morze, bo nie ma nad nim odpowiednich prądów powietrza).

Rozumienie przytoczonego tekstu sprawdzono za pomocą czterech zadań zamkniętych. Dwa z nich wymagały zrozumienia wybranych elementów treści – szczegółów opisanych w środkowych akapi- tach: Jak zachowuje się bocian w kominie termicznym? Po co czytelnik ma sobie wyobrazić machanie lotnią? Te zadania rozwiązało ok. 90% uczniów. To oczywiście znakomity wynik, świadczący o tym,

(8)

że szóstoklasiści bardzo dobrze radzą sobie ze znajdowaniem i odtwarzaniem poszczególnych infor- macji oraz z prostym wnioskowaniem na podstawie wyraźnie zarysowanych przesłanek – gdy nie zachodzi konieczność zintegrowania kilku informacji.

Znacznie gorsze wyniki uzyskują, gdy na tekście trzeba wykonać operacje bardziej złożone (np. znaj- dować powiązania między informacjami rozproszonymi, wnioskować na podstawie kilku przesłanek, interpretować informacje), prowadzące do ogólnego zrozumienia przedstawionego w nim problemu i sposobu jego rozwiązania. Otóż prawie połowa uczniów nie potrafiła odpowiedzieć na pytanie, co tekst o bocianach wyjaśnia. Co ciekawe – większość z tych, którzy udzielili błędnej odpowiedzi, stwierdziła, że artykuł wyjaśnia, dlaczego bociany odlatują z Polski do Afryki (o tym tekst w ogóle nie mówi). Najwyraźniej zamiast skupić się na odczytaniu zasadniczego zagadnienia z tekstu, posłużyli się oni myśleniem skojarzeniowym, które można odtworzyć mniej więcej tak: Jeśli tekst jest o odlaty- waniu bocianów do Afryki, to na pewno wyjaśnia, dlaczego odlatują, bo to najważniejsze zagadnienie.

Niestety, umiejętność precyzyjnego odczytania tekstu czasem przegrywa z czytaniem „intuicyjnym”, polegającym na powierzchownym zapoznaniu się z treścią, a następnie – zastąpieniu niektórych in- formacji innymi – własnymi (wynikającymi z potocznych skojarzeń lub wcześniejszych doświad- czeń), niezgodnymi z tym, co podano w tekście.

Tak było również w wypadku zadania, w którym na ilustracji należało wskazać drogę bocianów z Polski do Afryki. Choć w pierwszym zdaniu tekstu powiedziano wprost: Wiadomo, że nasze bociany w drodze na zimowiska w Afryce nie skracają sobie drogi i nie lecą nad Morzem Śródziemnym wprost nad Nil – zaś dalej, w ostatnim akapicie podano, że bociany ze wzglę-

du na korzystne prądy powietrzne lecą nad lądem – prawie połowa uczniów wskazała jednak trasę przebiegającą nad dużymi akwenami, a większość z nich – trasę najprostszą i najkrótszą, czyli nad Morzem Śródziemnym (rys.). Dlaczego? Prawdopodobnie zignorowali informa- cję z tekstu, bo zdrowy rozsądek i codzienne obserwacje podpowie- działy im, że bociany, tak jak inne ptaki, powinny latać raczej prostą niż okrężną drogą.1

Kolejnym tekstem zamieszczonym w arkuszu sprawdzianu był krótki fragment powieści, w którym uosobiony wierzchowiec-narrator rozważa dobre i złe strony swojej egzystencji, wspominając przy tym różne zdarzenia ze swojego końskiego żywota.

Czułem się bardzo szczęśliwy i jeśli stwierdzam, że mi czegoś brakowało, nie znaczy to, bym się uskarżał. Obchodzono się ze mną dobrze, mieszkałem w przewiewnej, widnej stajni i dostawałem smaczną paszę. Czego można więcej pragnąć? Czego? Swobody.

Przez cztery lata mego życia cieszyłem się pełną swobodą, a potem przez kolejne tygodnie, miesią- ce i lata stałem w stajni, nie licząc wyjazdów, kiedy to musiałem zachowywać się spokojnie i taktow- nie, jak stary koń, który ma za sobą już ze dwadzieścia lat.

Rzemienie tu, rzemienie tam, wędzidło w pysku, okulary na oczach! Nie skarżę się, bo wiem, że tak być musiało. Chcę tylko powiedzieć, że młody koń, pełen sił i fantazji, któryprzywykł ganiać po szero- kim pastwisku, z odrzuconym łbem i rozwianą grzywą i ogonem, cwałować z rżeniem ku towarzyszom, że taki koń z trudem znosi zupełny brak swobody. Czasem, gdy miałem mniej ruchu niż zwykle, czułem w sobie tyle siły i werwy, że gdy do mnie John przyjeżdżał, nie mogłem się po prostu opanować. Nie było rady, musiałem sobie poskakać, pobrykać, potańczyć i nieraz, szczególnie z początku, dobrze wstrząsnąć mojego jeźdźca. John jednak zawsze okazywał mi dobroć i cierpliwość.

– Powoli, chłopcze, powoli, pobujamy sobie i zaraz przestaną cię nóżki swędzić.

Za wsią wypuszczał mnie równym kłusem i po kilku wiorstach zawracał ku stajni, świeżego, ale

„bez podrygów”, jak mawiał żartobliwie.

1Zapewne podobna intuicja zaprowadziła jednego z naszych wieszczów do napisania zdania urzekającego wprawdzie poetyckim pięknem, ale niewiele mającego wspólnego z prawdą o boćkach: Dzisiaj, na wielkim morzu obłąkany, / Sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem, / Widziałem lotne w powietrzu bociany / Długim szeregiem. (J. Słowacki, Hymn).

(9)

Młode, pełne fantazji konie, które mają za mało ruchu, często uznaje się za narowiste i karze się je.

W rzeczywistości to jednak tylko chęć zabawy. John nigdy mnie nie karcił – wiedział, że zwyczajnie roznosi mnie energia. Umiał do mnie przemówić odpowiednim tonem czy lekkim dotknięciem cugli.

Gdy jego głos brzmiał poważnie i zdecydowanie, zawsze potrafiłem to wyczuć, głównie dlatego, że byłem do niego tak bardzo przywiązany.

Na podstawie: Anna Sewell, Mój Kary.

Pod względem długości i leksykalno-syntaktycznej złożoności tekst jest porównywalny z poprzednim.

Strukturę ma jednak bardziej skomplikowaną ze względu na występowanie inwersji czasowej fabuły.

Z trzema zadaniami odnoszącymi się do tego tekstu uczniowie poradzili sobie bardzo dobrze. Z ła- twością rozpoznali, kto jest narratorem (86% poprawnych odpowiedzi); bez trudu wyciągnęli prosty wniosek dotyczący cechy jednego z bohaterów (John był wyrozumiały); nie mieli też większych kło- potów z rozpoznaniem znaczenia ostatniego zdania, w którym został użyty wieloznaczny wyraz przy- wiązany. Można przyjąć, że wszystkie z omówionych zadań wymagały wykonania dość prostych ope- racji na tekście literackim. I to nasi szóstoklasiści wykonali z dużą biegłością.

Trudnym wyzwaniem okazała się natomiast konieczność odczytania głównej myśli – przesłania utwo- ru (niełatwo pogodzić się z utratą swobody). Aby wykonać to zadanie, należało znaleźć powiązania między myślami rozproszonymi w całym tekście oraz – na tej podstawie – zinterpretować uczucia i intencje głównego bohatera. Poradziło sobie z tym tylko 65% uczniów. Ci, którzy udzielili błędnej odpowiedzi, najczęściej wskazywali, że przytoczony fragment jest opowieścią, w której akcentuje się radość płynącą ze spełniania obowiązków. Odpowiadali tak najprawdopodobniej pod wpływem zdania rozpoczynającego tekst (Czułem się bardzo szczęśliwy...), na podstawie którego wyciągali pochopny wniosek dotyczący wymowy całej opowieści.

Nasuwa się kilka wniosków. Po pierwsze – szóstoklasiści okazali się nieco bieglejsi w odczytaniu tekstu literackiego niż informacyjnego2. Pewnie to skutek naszej dydaktycznej tradycji, zgodnie z którą na języku polskim dominuje czytanie tekstów literackich, a na lekcjach innych przedmiotów, choć czyta się przede wszystkim teksty informacyjne, to samej nauce czytania poświęca się niewiele czasu. Szkoda.

Po drugie – choć uczniowie nie mają większych kłopotów z rozumieniem poszczególnych części tek- stu – wyrazów, zdań, a nawet akapitów – to dość słabo radzą sobie z odczytywaniem czegoś, co wy- maga rozumienia całości – głównej myśli, przesłania, istoty problemu itp. Być może jest to w jakiejś mierze spowodowane złudnym przeświadczeniem nauczycieli, że do sprawdzianu można uczniów dobrze przygotować poprzez zadawanie im do wykonania licznych testów próbnych. Niestety, w ta- kich testach bardzo rzadko występują zadania sprawdzające rozumienie całości tekstu, bo trudno je zbudować. Pozostaje mieć nadzieję, że rozsądni nauczyciele częściej po przeczytaniu przez uczniów tekstu będą zadawać proste, lecz niezwykle ważne pytania: O czym tekst mówi? Czemu jest poświę- cony? Jakie zagadnienie jest w nim rozważane? Jaka jest jego główna myśl, jakie przesłanie?

Ostatnia konkluzja odnosi się przede wszystkim do czytania tekstów informacyjnych i dotyczy do- kładności. Otóż sprawdzian wykazał, że jeśli tekst mówi o zagadnieniu po części znanym uczniom, ale zawiera informacje niezgodne z ich doświadczeniem lub przeświadczeniem (tak jak w wypadku tekstu o bocianach), to istnieje duże prawdopodobieństwo, że informacje sprzeczne z zakodowanym w świa- domości stereotypem zostaną zniekształcone lub pominięte. Można temu przeciwdziałać poprzez ćwi- czenie uczniów w uważnym i krytycznym czytaniu.

2 Podobne wnioski wynikają z międzynarodowych badań PIRLS 2006 (zob. K. Konarzewski, PIRLS 2006. Jak czytają dzieci w Polsce i na świecie, wydawnictwo Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Warszawa, 2007, s. 14- 17).

(10)

Pisanie

3

Umiejętnością tą uczniowie mogli się wykazać, wykonując zadanie: Napisz opowiadanie pt. „Tak się zaczęła przyjaźń”, którego bohaterami będą człowiek i zwierzę. Do ocenienia prac zastosowano klucz, który zakładał niezależne punktowanie następujących aspektów wypowiedzi:

 rozwinięcie tematu (pełne, częściowe lub znikome) – 3, 2 lub 1 pkt,

 bogate słownictwo i funkcjonalny styl – 1 pkt,

 poprawność językowa (0-1 bł. lub 2-3 bł.) – 2 lub 1 pkt,

 poprawność ortograficzna (0-1 bł. lub 2-3 bł.) – 2 lub 1 pkt,

 poprawność interpunkcyjna (0-1 bł. lub 2-3 bł.) – 2 lub 1 pkt.

Łącznie za wypracowanie można więc było otrzymać 10 punktów; przeciętny wynik szóstoklasisty to 5 punktów.

Spośród pięciu wymienionych aspektów najwyżej została oceniona treść opowiadań – za rozwinięcie tematu uczniowie otrzymali średnio prawie 70% punktów możliwych do uzyskania. Prawie 1/3 uczniów otrzymała za ten aspekt 3 punkty. W ich opowiadaniach akcja zazwyczaj zaczynała się od zrelacjonowania wydarzeń lub opisania okoliczności prowadzących do spotkania człowieka ze zwie- rzęciem, po czym następował opis przebiegu tego spotkania (czasem w okolicznościach dramatycz- nych – w takich wypadkach akcja osiągała w tym miejscu punkt kulminacyjny), następnie autor opo- wiadał o jego konsekwencjach, czyli rodzącej się przyjaźni. Świat przedstawiony w takich opowiada- niach był odpowiednio wykreowany: miejsca miały nie tylko nazwy, ale też opisywano ich wygląd, w wypadku postaci dodatkowo opisywano cechy wewnętrzne oraz przejawy reakcji uczuciowych (słowne, mimiczne, gestykulacyjne itp.).

Oto jedno z takich opowiadań.

Znam Burka już ponad rok. Nadal pamiętam, jak znalazłam go, przywiązanego do latarni pod sklepem. Już wtedy wiedziałam, że mnie i Burka (choć jeszcze wtedy się tak nie nazywał) połączy przy- jaźń.

Pewnego lipcowego dnia mama poprosiła mnie, bym zrobiła zakupy. Nie byłam chętna, bo wła- śnie oglądałam w telewizji mój ulubiony film, ale w końcu zgodziłam się. Aby dojść do sklepu trzeba przejść przez niewielki las. Bardzo lubię tamtędy chodzić, szczególnie latem. Mimo panującego na dworze upału tam wieje lekki, letni wietrzyk. Zachęcona myślą o przejściu przez lasek zabrałam pie- niądze i wyszłam. Droga do sklepu trwała dziesięć minut. Już wychodziłam na ulicę, gdy usłyszałam szczekanie. Podeszłam bliżej i zobaczyłam psa.

Był czarny, na ogonie widniała biała plamka. Wyglądał na głodnego i samotnego, bo gdy mnie zobaczył, ucieszył się.

– Kto cię tu zostawił? – spytałam. Widok tego biedaczka wzbudził we mnie litość. Zapragnęłam wziąć go do domu, umyć go i nakarmić.

– Chodź ze mną, zaopiekuję się tobą.

Pies wesoło zamerdał ogonem i wrócił ze mną do domu.

– Już jesteś? – zapytałam mama, gdy weszłam do mieszkania.

– Tak, wróciłam do domu, bo przy ulicy zauważyłam psa.

Mama chętnie pomogła mi, a potem, zauroczona nim, nazwała go Burek i pozwoliła mu zostać.

Tak właśnie zaczęła się nasza przyjaźń. Myślę, że będzie trwała wiecznie.

Powyższy przykład jest budujący, ale nie powinien nas zwieść, gdyż większość opowiadań była jed- nak rozwinięta tylko częściowo lub w stopniu znikomym. W takich pracach uczniowie koncentrowali się głównie na wydarzeniach. Owszem, nadawali imiona postaciom, a nazwy – rzeczom czy miej- scom, ale rzadko opisywali ich wygląd, wzajemne relacje, cechy, uczucia itp. Takie opowiadania to w gruncie rzeczy zdawkowe relacje z wydarzeń, pozbawione nastroju, kolorytu i napięcia. A szkoda,

3 Do opracowania tej części wykorzystano m.in. dane z analiz przeprowadzonych przez Monikę Szymańską,, Henrykę Grzywacz-Kryger, Teresę Radzioch-Fryźlewicz i Marka Zapieraczyńskiego.

(11)

bo gdyby w większym stopniu wykreować w nich świat przedstawiony, mogłyby stać się pasjonują- cymi historiami. Oto przykład takiego niepełnego opowiadania.

Pewnego razu szedł sobie Staś przez las i zbierał grzyby dla swojej młodszej siostry. Nagle spod krza- ka wyszedł ranny wilk. Chłopak podszedł do wilka, popatrzył na ranę i opatrzył ją chustą. Stasiowi żal się zrobiło wilka, więc zabrał go do domu i zaopiekował się nim. Nadał mu imię Szczęściarz i został jego przyjacielem.

Ta logiczna, spójna, ale nazbyt lakoniczna historyjka stałaby się ciekawym opowiadaniem, gdyby ją wzbogacić o kilka elementów:

Pewnego razu szedł sobie Staś przez las i zbierał grzyby dla swojej młodszej siostry. Nagle spod krzaka wyszedł ranny wilk. Chłopak podszedł do wilka, popatrzył na ranę i opatrzył ją chustą. Stasiowi żal się zrobiło wilka, więc zabrał go do domu i zaopiekował się nim. Nadał mu imię Szczęściarz i został jego przyjacielem.

Za dobry styl punkt otrzymała niespełna 1/3 uczniów. Są to w ogromnej większości ci szóstoklasiści, którzy dostali maksimum punktów za treść. Tak więc umiejętność tworzenia rozwiniętej fabuły idzie w parze z biegłością w operowaniu środkami językowymi i dostosowywaniu stylu wypowiedzi do jej treści.

Najczęściej występującym w opowiadaniach mankamentem stylistycznym jest monotonia leksykalna i składniowa, wynikająca z dysponowania przez uczniów niewystarczająco bogatym zasobem słów i struktur składniowych. Zdarza się również, jak na szóstą klasę – zbyt często, że uczniowie nie panu- ją ani nad składnią, ani nad ramami konstrukcyjnymi własnej wypowiedzi, która przypomina rzekę myśli:

Ten człowiek został sam ponieważ rok temu, stracił żone w wypatku samochodowym, z każdym dniem był coraz bardziej przybity, każdy członek go pocieszał ale to nic nie pomagało 12 kwietnia gdy miał urodziny rodzina zrobiła mu nie spodzianke i użądzili przyjęcie urodzinowe i zaprosili całą rodzinę, bardzo się cieszył i dostał dużo prezentów jeden podobał mu się naj bardziej zwierze które dostał od swojego najbliższego przyjaciela (...)

Za poprawność językową szóstoklasiści otrzymali średnio niespełna 50% punktów, przy czym po ok.

30% uczniów uzyskało 2 i 1 pkt, a prawie 40 % nie dostało ani jednego punktu. Najwięcej w opowia- daniach jest błędów składniowych, a spośród nich najczęściej występują naruszenia reguł wyznaczania granicy zdania (np.: Dawno temu za czteroma górami i sześcioma lasami za oceanem żył pewien chło- piec na imię mu było Kali mieszkał w ubogiej wiosce jego rodzice byli..., Po chwili coś chwyciło mnie za palec okropnie się przestraszyłem krzyczałem wtedy zobaczyłem elfa powiedział żebym był cicho...).

Błędy fleksyjne pojawiają się stosunkowo rzadko i zazwyczaj dotyczą niewłaściwej odmiany kluczo- wego dla tego opowiadania wyrazu przyjaciel (przyjacielami, przyjacieli). Jeśli chodzi o inne błędy w odmianie, to w pracach powtarzają się formy czasowników znane, niestety, z dość powszechnego występowania w języku potocznym (nie tylko uczniowskim): szłem, podeszedł, lubiał.

Wyniki statystyczne za ortografię są bardzo podobne do wyników za poprawność językową (średnio niespełna 50% punktów i zbliżony rozkład). Błędy najczęściej dotyczą pisowni wyrazów z ó-u, (np.

prubował, pomuc, zakłuciło, zaniusł, dzióra, wiewiurka), rz-ż (np. porzywienie, karzdej, pożucony)

opis zachowania wilka

informacja o reakcji wilka (budowanie nastroju)

przedstawienie bohatera (zaciekawienie czytelnika) opis otoczenia (budowanie nastroju)

opis wilka (budowanie napięcia)

informacja o szczegółach opieki

(12)

oraz ch-h (np. chuśtawka, hłodno, hmury). Nierzadko naruszenia norm występują w zapisie samogło- sek nosowych ę, ą - zwłaszcza w wygłosie (np.: zwierze, piskle, plamke, łapke, lubie, ide, sie, zapo- mne, pragne), w pisowni końcówek przymiotników (np. złamanom, przedniom) oraz w formach czasu przeszłego (np.: wzioł, zaginoł, zaczoł,). W zakresie pisowni łącznej i rozdzielnej uczniowie mieli najwięcej kłopotów z zapisem form trybu przypuszczającego (np.: znalazł bym, chciał by) oraz zapi- sem partykuły nie z osobowymi formami czasownika (np.: niebył, niepokiwał, niezjadł).

Interpunkcja wypadła gorzej niż ortografia – średni wynik to 37% punktów, a ponad połowa uczniów uzyskała wynik zerowy. Analiza jakościowa wykazała, że szóstoklasiści na ogół poprawnie posługi- wali się kropką i przecinkiem w zdaniu pojedynczym.

Niedobrze jest natomiast z interpunkcją zdań złożonych. Kłopoty z posługiwaniem się przecinkiem w tym zakresie miała większość uczniów. Zjawisko to częściej dotyczy zdań złożonych podrzędnie niż współrzędnie. Oto kilka przykładów typowych błędów interpunkcyjnych.

Chcę zobaczyć konia na którym będę jeździć.

Nie wiem co bym zrobił gdyby jej nie było.

Pewnego słonecznego ranka wybrałam się tam aby zatopić się w marzeniach.

Kiedy miałam osiem lat nie wiedziałam co to jest przyjaźń.

Kiedy odsłonił gałęzie zobaczył małego liska.

Na koniec rozważań o biegłości naszych szóstoklasistów w pisaniu – dwa wnioski. Otóż nie jest zbie- giem okoliczności to, że uczniowie z jednej strony tak często naruszają normy interpunkcyjne w za- kresie użycia przecinka w zdaniu złożonym, z drugiej zaś popełniają sporo błędów składniowych – choćby w zakresie wyznaczania granicy zdania. Jedno z drugim ściśle się wiąże. Znajomość składni idzie bowiem w parze ze sprawnością interpunkcyjną. Uczniowie szkół podstawowych dość dobrze opanowują składnię, a przez to także interpunkcję, zdania pojedynczego (potwierdzeniem tego jest m.in. sporadyczne występowanie błędów polegających na stawianiu przecinka między wyrazem okre- ślanym a określającym). I na tym niestety poprzestają. To nie jest jednak wina ani ich, ani nauczycieli.

W obowiązującej (jeszcze) podstawie programowej dla szkoły podstawowej wymaga się od ucznia przestrzegania norm interpunkcyjnych, ale składnia zdania złożonego jest nieobecna! Pojawia się do- piero w zapisach dla gimnazjum. Trudno się w tym doszukać jakiejś konsekwencji...

Na szczęście nowa podstawa programowa4 zmienia ten dziwny stan rzeczy. Są w niej m.in. takie wy- magania dla uczniów szkoły podstawowej: Uczeń rozpoznaje w tekście zdania (...) złożone (...) prze- kształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie. To jednak obejmie uczniów, którzy dopiero w bie- żącym roku przestąpią szkolne progi. Tegorocznych szóstoklasistów trzeba natomiast składni i inter- punkcji zdania złożonego nauczyć w gimnazjum.

Trzeba by też znaleźć dla gimnazjalnych pierwszoklasistów trochę czasu na kompensacyjne, zindywi- dualizowane ćwiczenie ortografii, bo wielu z nich ma w tym zakresie bardzo duże zaległości. Im wcześniej zostaną nadrobione, tym lepiej.

4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

(13)

Umiejętności matematyczne

5

Umiejętności matematyczne szóstoklasistów sprawdzono przede wszystkim za pomocą zadań z tre- ścią. Aby je rozwiązać, uczniowie musieli wykazać się umiejętnościami odczytywania danych i anali- zowania treści zadania, stosowania modeli poznanych na lekcjach, rozumowania i tworzenia strategii oraz sprawnością rachunkową.

Szóstoklasiści bardzo dobrze poradzili sobie z dwoma zadaniami zamkniętymi, w których należało zastosować porównanie różnicowe. Pierwsze z nich polegało na odczytaniu z diagramu informacji o liczbie hodowanych przez dzieci psów i chomików i określeniu, o ile więcej jest jednych niż drugich.

W drugim zadaniu należało obliczyć, o ile centymetrów większa jest rozpiętość skrzydeł bociana (wy- rażona w metrach) od rozpiętości skrzydeł wróbla (wyrażonej w centymetrach). Oba zadania były proste, wymagały wykonania zaledwie dwóch czynności. Błędy, które popełniali uczniowie w drugim zadaniu, dotyczyły przede wszystkim pomijania lub błędnej zamiany jednostek długości.

Nieco gorzej szóstoklasiści wykonali zadanie, w którym należało opisać za pomocą wyrażenia arytme- tycznego typową sytuację znaną z życia (i podręczników szkolnych). Oto jego treść.

Paczka pokarmu dla chomików kosztuje 3,20 zł. Jacek kupił trzy takie paczki, płacąc za nie bankno- tem dwudziestozłotowym. Połowę otrzymanej reszty przeznaczył na schronisko dla zwierząt. Aby do- wiedzieć się, ile złotych Jacek przeznaczył na schronisko, należy obliczyć wartość wyrażenia

A. 2033,20:2 B. (2033,20):2 C. 2(2033,20) D. 20:233,20

Aby wybrać poprawną odpowiedź, należało wykazać się wiedzą o kolejności wykonywania działań arytmetycznych. Poradziło sobie z tym niemal 70% uczniów. Wśród błędnych odpowiedzi najczęściej wybierano „A”. Uczniowie, którzy wybierali tę odpowiedź, nie wiedzieli, jaką rolę pełnią nawiasy w wyrażeniu arytmetycznym.

Zadanie, którym sprawdzano umiejętności wykonywania obliczeń dotyczących czasu również rozwią- zało niemal 70% uczniów. Należało w nim ustalić datę zakończenia procesu na podstawie daty jego rozpoczęcia (12 kwietnia) i czasu trwania (34 dni), wykorzystując przy tym znajomość liczby dni kwietnia. Spośród błędnych odpowiedzi uczniowie najczęściej wybierali datę 14 maja, czyli przyjmo- wali błędną liczbę dni kwietnia (31), a także nie potrafili obliczyć, ile czasu mija od pierwszego do ostatniego dnia trwania procesu.

Inne zadanie, w którym należało również wykonać obliczenia dotyczące czasu, ale z zastosowaniem zależności między godzinami i minutami, wykonała zaledwie połowa szóstoklasistów. W zadaniu tym należało obliczyć czas pobytu w schronisku na podstawie: godziny wyjazdu (15.30), godziny powrotu (18.10) i czasu podróży (45 min). Najwięcej uczniów, bo aż 18%, nie uwzględniło w obliczeniach czasu podróży, 14% przyjęło błędną strategię obliczania upływu czasu, a 17% popełniło jednocześnie obydwa błędy.

Z kolejnym zadaniem, którym sprawdzano umiejętność rozpoznawania własności liczb, poradziła sobie niespełna połowa szóstoklasistów. Rozwiązanie wymagało wykonania kilku kroków: odczytania z diagramu informacji dotyczących liczby ptaków (5 kanarków, 15 papug) i innych zwierząt (10 cho- mików, 20 kotów i 30 psów) hodowanych przez uczniów, zapisania w postaci ułamka stosunku liczby ptaków do liczby wszystkich zwierząt

 

80

20 oraz skrócenia tego ułamka 

 

4

1 .Co czwarty uczeń wy-

brał błędną odpowiedź:

3

1, a więc nie uwzględnił ptaków w zbiorze „wszystkie”.

5 Do opracowania tej części wykorzystano m.in. dane z analiz przeprowadzonych przez Annę Grunntkowską, Jadwigę Kubat, Jerzego Matwijkę, Marylę Raczkowską, Janinę Różanowską, Elżbietę Rzepecką, Ragnę Ślęza- kowską, Małgorzatę Lembicz i Elżbietę Klimę.

(14)

Jeszcze mniej uczniów rozwiązało zadanie, w którym trzeba było sprawdzić, który z wyników (10, 13, 26 czy 36) spełnia podane warunki:

Uczestnicy konkursu o zwierzętach otrzymywali: 2 punkty za poprawną odpowiedź, 0 punktów za brak odpowiedzi i –1 punkt za błędną odpowiedź. Uczestnik, który uzyskał 62 punkty, odpowiedział po- prawnie na 36 pytań. Na ile pytań odpowiedział błędnie?

Poprawną odpowiedź wskazało tylko 2/5 uczniów. Spośród błędnych uczniowie najczęściej wybierali odpowiedź 26. Prawdopodobnie ustalili, że uczestnik konkursu stracił 10 punktów i o tę liczbę zmniej- szali liczbę poprawnych odpowiedzi udzielonych przez uczestnika konkursu.

Najtrudniejszym zadaniem zamkniętym okazało się wyznaczenie skali planu na podstawie długości odcinka w terenie (600 m) i długości odcinka na planie (15 cm). Rozwiązało je zaledwie 38% szósto- klasistów. Uczniowie, którzy wybierali błędne odpowiedzi, nie uwzględniali, iż podane wielkości są wyrażone w różnych jednostkach. Być może to skutek nieuważnego czytania treści zadania. Także dość liczną grupę stanowili uczniowie, którzy zamiast obliczyć iloraz podanych wielkości, obliczyli ich iloczyn. Może to oznaczać, że nie potrafili wykorzystać modelu poznanego na lekcjach.

W teście znalazły się także dwa zadania otwarte. Pierwsze z nich było dość typowe:

Działka przeznaczona na łąkę ma kształt równoległoboku o wymiarach podanych na rysunku. Paczka nasion trawy wystarcza na obsianie 2500 m2 działki. Ile co najmniej takich paczek należy kupić, aby obsiać trawą tę działkę?

Rozwiązując to zadanie, uczeń powinien obliczyć pole figury i przeanalizować otrzymany wynik pod kątem ustalenia liczby spełniającej warunki zadania. Na ogół uczniowie do obliczenia pola figury stosowali wzór na pole równoległoboku. Po obliczeniu powierzchni działki, przyjmowali różne strategie prowadzące do wyznaczenia liczby paczek nasion trawy niezbędnej do obsiania tej działki, a do wykonania obliczeń – rachunek pamięciowy lub algorytmy działań pisem- nych. Oto przykładowe typowe rozwiązania:

Przykład 1.

P = a h

P = 120 75 = 9000 m2 9000 : 2500 = 3 r 1500

Odpowiedź: Należy kupić co najmniej 4 paczki nasion trawy.

Przykład 2.

Odpowiedź: Należy kupić co najmniej 4 paczki nasion trawy.

W niektórych rozwiązaniach uczniowie do wyznaczenia liczby paczek stosowali szacowanie lub przyjmowali strategię prób i poprawek. Oto przykłady takich rozwiązań:

Przykład 3.

Odpowiedź: Należy kupić co najmniej 4 paczki nasion trawy.

120 x 75 600 849 9000

120 x 75 600 849 9000

3,6

9000 : 2500 = 3,6 7500

15000 15000 0

2500 x 4

10000 – wystarczy 2500

x 3 7500 – za mało 120

x 75 600 849 9000

75 m

120 m

(15)

Autor rozwiązania z przykładu 3. stosuje rachunek pisemny i strategię „prób i poprawek”. Najpierw ustala on, że być może szukaną liczbą jest 3, oblicza powierzchnię, jaką można obsiać tą ilością trawy, ocenia, że to za mało, a następnie podobne rozumowanie przeprowadza dla 4 paczek.

Z kolei autor rozwiązania z przykładu 4. oblicza kolejno, jaką powierzchnię można obsiać 1, 2, 3 i 4 paczkami nasion trawy i wszystkie obliczenia wykonuje w pamięci.

Przykład 4.

P = 120 75 = 9000 m2 1 paczka 2500 m2 2 paczki 5000 m2 3 paczki 7500 m2 4 paczki 10000 m2 P łąki = 9000 m2 4 paczki = 10000 m2

Odpowiedź: Należy kupić co najmniej 4 paczki nasion trawy.

W przykładzie 5. widzimy tylko szacowanie. Autor tego rozwiązania ustalił w pamięci, że liczbą speł- niająca warunki zadania jest 4 i sprawdził, czy na pewno powierzchnia, którą można obsiać tą ilością trawy, jest większa od powierzchni działki.

Przykład 5.

P = a h

P = 120 75 = 9000 m2 2500 4 =10000 m2 10000 m2 > 9000 m2

Odpowiedź: Należy kupić co najmniej 4 paczki nasion trawy.

Zdarzały się rozwiązania, w których do obliczenia powierzchni działki uczniowie stosowali wzór na pole trapezu i zapisywali rozwiązanie następująco:

 

9000 2 75

120

P 120  

 .

Maksymalną liczbę punktów za to zadanie uzyskało 43% szóstoklasistów.

Większość uczniów (66%) zastosowała właściwe wzory (na pole równoległoboku lub trapezu). Ci, którzy się pomylili na tym etapie, próbowali zastosować wzór na pole trójkąta, niektórzy zamiast pola obliczali sumę długości podstawy i wysokości równoległoboku lub podwojoną sumę tych wielkości (prawdopodobnie mylili obwód z polem).

Ponad połowa uczniów poprawnie obliczyła6 powierzchnię działki. Błędy rachunkowe wynikały z nieznajomości tabliczki mnożenia, a także z nieumiejętnego stosowania algorytmów działań. Przyczy- ną tego typu błędów może być zbyt częste korzystanie z kalkulatorów przy wykonywaniu różnego rodzaju obliczeń.

Na ogół uczniowie, którzy poradzili sobie z obliczeniem pola, nie mieli też kłopotów z ustaleniem liczby paczek. Ale zdarzały się i rozwiązania, w których szóstoklasiści bezmyślnie podawali liczbę paczek... w ułamkach lub podawali wynik w przybliżeniu z niedomiarem.

6 Uczniowie ci stanowią pond 80% tych, którzy zastosowali właściwy wzór w poprzednim etapie.

120 x 75 600 849 9000

(16)

Znacznie trudniejsze okazało drugie zadanie otwarte:

Samochód Jana zużywa 6,5 litrów paliwa na 100 km. Jeden litr paliwa kosztuje 4,80 zł. Jan zamierza pojechać samochodem z domu do stadniny oddalonej o 40 km. Oblicz, ile będzie kosztowało paliwo na przejazd z domu do stadniny i z powrotem.

O ile w poprzednio omówionym dość typowym zadaniu uczeń mógł wykorzystać schemat postępowa- nia znany z lekcji, o tyle w rozwiązaniu tego zadania musiał samodzielnie opracować strategię uwzględnienia trzech warunków: długości drogi, ilości paliwa i kosztu jego zakupu. Można to było uczynić, zapisując jedno wyrażenie arytmetyczne prowadzące do obliczeń złożonych (6,5 : 100 · 40 · 2 · 4,8) lub też rozbić rozwiązanie na etapy. Zdecydowana większość uczniów zasto- sowała drugi sposób. Na ogół najpierw obliczali oni ilość paliwa potrzebną do przejechania 80 km, a następnie koszt tego paliwa (przykłady od 6. do 8.).

Przykład 6.

6, 5 litra / 100 km

40 km + 40 km = 80 km do przejechania 1 litr = 4,80 zł

6,5 : 5 = 1,3 1,3 litra na 20 km

1,3 + 1,3 + 1,3 + 1,3 = 5,2 z6,5litrówto5,2l 5

4

5,2 l 4,80 = 24,96

Odpowiedź: Paliwo będzie kosztowało 24,96 zł.

W przykładzie 6. widać, że autor przeczytał uważnie treść zadania, dokładnie zaplanował rozwiązanie i krok po kroku je zrealizował, pokazując również, że bardzo dobrze rozumie, na czym polega obli- czanie ułamka danej liczby. Świetnie sobie poradził z wykonywaniem działań na liczbach dziesięt- nych.

Przykład 7.

6,5 l ---- 100 km :10 :10 0,65 ---- 10 km ·4 ·4 2,6 ---- 40 km ·2 ·2 5,2 ---- 80 km

Odpowiedź: Paliwo będzie kosztowało 24,96 zł.

W rozwiązaniu z przykładu 7. uczeń również najpierw ustala ilość paliwa, a potem jego koszt. Intere- sująca jest tu prezentacja wyników. Uczeń posługuje się grafem, aby ułatwić sobie obliczenia.

Wielu uczniów obliczało najpierw ilość paliwa na przejazd w jedną stronę i jego koszt, a następnie dopiero koszt paliwa na przejazd w obie strony:

Przykład 8.

100 km – 6,5 l paliwa 40 km – 2,6 l paliwa

Odpowiedź: Paliwo będzie kosztowało 24,96 zł.

24,96 2

12,48

12,48 4,80 l 2,6

l 2,6 5 l 23 5 13 50 130 10 65 10 6,5 4 5 2

km 100 5ze 40 2

5,2 4,80 416 208 24,960

2

5

Tyle litrów zużył na przejechanie 80 km.

(17)

W tym rozwiązaniu uczeń pokazał, że bardzo dobrze radzi sobie z wykonywaniem działań zarówno na liczbach dziesiętnych, jak i na ułamkach zwykłych.

Niektórzy uczniowie najpierw obliczali koszt przejazdu 100 km, a dopiero potem koszt przejazdu 80 km:

Przykład 9.

Wśród nietypowych rozwiązań wystąpiły takie, w których uczniowie obliczali koszt 0,8 litra paliwa, a otrzymany wynik mnożyli przez 6,5. Przy takim rozwiązaniu uczeń rozumował prawdopodobnie w sposób następujący: zamiast obliczać 0,8 ilości paliwa, policzę 0,8 ceny paliwa i pomnożę to, co wyj- dzie przez ilość paliwa na 100 km, a wynik, który otrzymam będzie równy kosztowi paliwa na 80 km.

Takie rozumowanie świadczy o dobrej znajomości praw działań (łączności i przemienności mnoże- nia).

Bardzo nieszablonowy sposób obliczenia ilości paliwa przyjmowali uczniowie, którzy najpierw wy- znaczali długość trasy, jaką można przejechać na jednym litrze paliwa, a potem liczbę odcinków o takiej długości zawartych w 80 km, a tym samym ilość paliwa:

13 5,2 : 200 80

13 6,5 200 : 100

Za omawiane zadanie maksymalną liczbę punktów uzyskało zaledwie 13% szóstoklasistów. Aż 58%

uczniów nie uzyskało za to zadanie ani jednego punktu.

Sposób obliczenia kosztu zakupu paliwa poprawnie ustaliło 40% uczniów, a prawidłowo wykonało obliczenia tylko 25%. Szwankuje zatem zarówno rozumowanie matematyczne, jak i sprawność ra- chunkowa w wykonywaniu działań na ułamkach dziesiętnych.

Na koniec dwa ogólne wnioski. Po pierwsze – uczniowie bardzo dobrze radzą sobie z obliczeniami na liczbach naturalnych, natomiast dużo gorzej - z obliczeniami na liczbach dziesiętnych. Warto zatem ćwiczyć stosowanie różnych zastępczych strategii obliczeniowych, aby np. uczniowie potrafili w określonych sytuacjach zastąpić niektóre działania na liczbach dziesiętnych działaniami na liczbach naturalnych (jak np. w zadaniu wymagającym obliczenia kosztu paliwa).

Po drugie – uczniowie zbyt często zapominają o refleksji nad wynikami rozwiązania zadania (po roz- wiązaniu powinni zadać sobie pytanie, czy otrzymany wynik ma sens). Warto o tym pamiętać na lek- cjach.

31,2 0,8 = 24,96 4,80

6,50 000 2400 288 31,2000

(18)

II.2. Wyniki ogólne uczniów

Rozkład wyników uczniów został przedstawiony na wykresie 1., parametry statystyczne w tabeli 1.

Wykres 1. Rozkład wyników sprawdzianu

Tabela 1. Wyniki - parametry statystyczne

Zakres Liczba

uczniów Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Cały test 400 887 0 40 23 22,64 7,63

Czytanie 0 10 8 7,62 2,02

Pisanie 0 10 5 4,99 2,63

Rozumowanie 0 8 4 3,79 2,12

Korzystanie z informacji 0 4 2 2,44 1,09 Wykorzystywanie

wiedzy w praktyce 0 8 4 3,81 1,94

Rzetelność testu: 0,87.

(19)

II.3. Wyniki chłopców i dziewcząt

Wyniki dziewcząt są wyraźnie wyższe od wyników chłopców (tabela 2. i wykres 2.).

Wykres 2. Rozkład wyników sprawdzianu dla chłopców i dziewcząt

Tabela 2. Wyniki chłopców i dziewcząt – parametry statystyczne Płeć Liczba

uczniów Zakres Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Chłopcy

204 875 Cały test 0 40 22 21,94 7,79

Czytanie 0 10 8 7,53 2,12

Pisanie 0 10 4 4,29 2,54

Rozumowanie 0 8 4 3,82 2,19

Korzystanie z informacji 0 4 2 2,36 1,11 Wykorzystywanie wiedzy

w praktyce 0 8 4 3,93 1,95

Dziewczęta

196 012 Cały test 0 40 24 23,38 7,38

Czytanie 0 10 8 7,71 1,91

Pisanie 0 10 6 5,72 2,51

Rozumowanie 0 8 4 3,75 2,05

Korzystanie z informacji 0 4 3 2,52 1,06 Wykorzystywanie wiedzy

w praktyce 0 8 4 3,69 1,92

(20)

II.4. Wyniki uczniów bez dysfunkcji i uczniów z dysleksją rozwojową

Uczniowie z dysleksją rozwojową rozwiązywali ten sam test co uczniowie bez dysfunkcji. Na podsta- wie zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznej czas rozwiązywania przez nich zadań mógł być wydłużony o 30 minut.

Uczniowie z dysleksją uzyskali wyniki nieco wyższe od wyników swoich rówieśników bez dysleksji (tabela 3. i wykres 3.). Wykres 3. pokazuje rozkład wyników sprawdzianu dla uczniów bez dysleksji i z dysleksją.

Wykres 3. Rozkład wyników sprawdzianu – dysleksja

Tabela 3. Wyniki uczniów bez dysfunkcji i uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się – parametry statystyczne

Liczba

uczniów Zakres Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Uczniowie bez dysleksji

364 787 Cały test 0 40 23 22,52 7,68

Czytanie 0 10 8 7,61 2,02

Pisanie 0 10 5 4,86 2,63

Rozumowanie 0 8 4 3,79 2,12

Korzystanie z informacji 0 4 3 2,44 1,09 Wykorzystywanie

wiedzy w praktyce 0 8 4 3,82 1,95

Uczniowie z dysleksją

36 100 Cały test 1 40 24 23,90 6,99

Czytanie 0 10 8 7,66 2,00

Pisanie 0 10 6 6,25 2,28

Rozumowanie 0 8 4 3,81 2,11

Korzystanie z informacji 0 4 2 2,43 1,08 Wykorzystywanie

wiedzy w praktyce 0 8 4 3,74 1,90

(21)

II.5. Wyniki uczniów a wielkość miejscowości

Uczniowie ze szkół w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców osiągnęli średni wynik wyższy od średnich wyników uczniów z pozostałych warstw. Różnica ta w odniesieniu do wyników uczniów szkół wiejskich wynosi 2,9 pkt (tabela 4.).

Tabela 4. Wyniki sprawdzianu a wielkość miejscowości – parametry statystyczne

Zakres Liczba

uczniów Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Kraj 400 887 0 40 23 22,64 7,63

Wieś

Cały test 167 723 0 40 22 21,60 7,46

Czytanie 0 10 8 7,39 2,05

Pisanie 0 10 5 4,68 2,57

Rozumowanie 0 8 3 3,59 2,06

Korzystanie z informacji 0 4 2 2,32 1,09 Wykorzystywanie wiedzy w

praktyce 0 8 3 3,63 1,90

Miasto do 20 tys. mieszkańców

Cały test 62 418 1 40 22 22,06 7,53

Czytanie 0 10 8 7,50 2,05

Pisanie 0 10 5 4,82 2,60

Rozumowanie 0 8 4 3,67 2,09

Korzystanie z informacji 0 4 2 2,39 1,09 Wykorzystywanie wiedzy w

praktyce 0 8 3 3,69 1,90

Miasto od 20 tys. do 100 tys. mieszkańców

Cały test 78 540 0 40 23 23,16 7,51

Czytanie 0 10 8 7,75 1,96

Pisanie 0 10 5 5,12 2,62

Rozumowanie 0 8 4 3,89 2,13

Korzystanie z informacji 0 4 3 2,51 1,07 Wykorzystywanie wiedzy w

praktyce

0 8 4 3,90 1,92

Miasto powyżej 100 tys. mieszkańców Cały test 92 206 1 40 25 24,50 7,70

Czytanie 0 10 8 8,00 1,92

Pisanie 0 10 6 5,55 2,65

Rozumowanie 0 8 4 4,16 2,20

Korzystanie z informacji 0 4 3 2,64 1,05 Wykorzystywanie wiedzy w

praktyce 0 8 4 4,15 2,00

(22)

II.6. Wyniki uczniów szkół publicznych i niepublicznych

Uczniowie szkół niepublicznych osiągnęli wyniki znacznie wyższe od uczniów szkół publicznych (tabela 5.).

Tabela 5. Wyniki uczniów szkół publicznych i niepublicznych - parametry statystyczne

Zakres Liczba

uczniów Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Publiczne

Cały test 393 982 0 40 23 22,56 7,60

Czytanie 0 10 8 7,60 2,02

Pisanie 0 10 5 4,96 2,62

Rozumowanie 0 8 4 3,77 2,12

Korzystanie 0 4 2 2,43 1,09

Wykorzystywanie wiedzy w praktyce

0 8 4 3,79 1,93

Niepubliczne

Cały test 6 905 1 40 29 27,43 7,77

Czytanie 0 10 9 8,48 1,79

Pisanie 0 10 7 6,21 2,64

Rozumowanie 0 8 5 5,01 2,18

Korzystanie 0 4 3 2,85 1,02

Wykorzystywanie wiedzy w praktyce

0 8 5 4,87 2,09

Przy porównywaniu wyników uczniów szkół publicznych i niepublicznych należy zachować ostroż- ność – szczególnie jeśli idzie o interpretację wyniku jako wskaźnika jakości pracy szkoły. Trzeba pa- miętać, że oprócz efektywności nauczania na osiągnięcia uczniów wpływa wiele innych czynników – np. to, że szkoły publiczne mają obowiązek przyjmować wszystkie dzieci zamieszkujące w rejonie, zaś niepubliczne często selekcjonują uczniów w drodze rekrutacji. Szkoły niepubliczne pracują też na ogół w lepszych warunkach.

II.7. Wyniki uczniów na skali staninowej

Tabela 6. Rozkład wyników uczniów na skali staninowej Stanin Procent wyników Przedział wyników

1 4,3 0 – 9

2 6,0 10 – 12 3 12,6 13 – 16 4 16,7 17 – 20 5 18,8 21 – 24 6 17,6 25 – 28 7 13,2 29 – 32 8 6,5 33 – 35 9 4,3 36 – 40

W kolejnych staninach (od 1. do 9.) znajdują się coraz wyższe wyniki. Skalę tę wykorzystuje się m.in.

do porównywania wyników w poszczególnych latach.

(23)

II.8. Poziom wykonania zadań

Tabela 7. Poziom wykonania zadań

Nr zadania

Obszar standardów

wymagań

Umiejętność (nr standardu) Czynność Poziom

wykonania zadań7

Moc różnicująca

1. czytanie odczytywanie tekstu popularnonau-

kowego (1.1) określenie tematu tekstu 0,56 0,50 2. czytanie odczytywanie tekstu popularnonau-

kowego (1.1) wnioskowanie na podstawie kilku

informacji 0,52 0,41 3. czytanie odczytywanie tekstu popularnonau-

kowego (1.1)

wyjaśnienie celu użycia zwrotu do

czytelnika 0,91 0,34 4. czytanie odczytywanie tekstu popularnonau-

kowego (1.1) odczytanie informacji podanej

wprost 0,86 0,35

5. wykorzystywanie

wiedzy w praktyce wykonywanie obliczeń dotyczących

czasu (5.3) doliczenie czasu trwania procesu 0,69 0,42

6. wykorzystywanie

wiedzy w praktyce wykonywanie obliczeń dotyczących długości (5.3)

obliczenie różnicy długości, gdy dane są wyrażone w różnych jed-

nostkach 0,83 0,34

7. wykorzystywanie wiedzy w praktyce

wykonywanie obliczeń dotyczących

czasu (5.3) obliczenie czasu trwania zdarzenia 0,44 0,36 8. wykorzystywanie

wiedzy w praktyce wykorzystywanie w sytuacji prak-

tycznej własności liczb (5.5) wyznaczenie skali planu 0,38 0,23 9. rozumowanie opisywanie sytuacji za pomocą

wyrażenia arytmetycznego (3.5) ustalenie sposobu obliczenia reszty

pieniędzy 0,69 0,45 10. rozumowanie sprawdzanie wyników z warunkami

zadania (3.9) wskazanie liczby spełniającej

warunki zadania 0,40 0,45 11. wykorzystywanie

wiedzy w praktyce

wykonywanie obliczeń dotyczących

czasu (5.3) obliczenie czas trwania zdarzenia 0,50 0,47 12. korzystanie

z informacji posługiwanie się źródłem informa-

cji (4.1) wnioskowanie na podstawie infor-

macji 0,49 0,34

13. korzystanie

z informacji posługiwanie się źródłem informa-

cji (4.1) dostrzeżenie wspólnej cechy w

kilku informacjach 0,92 0,34 14. czytanie odczytywanie tekstu literackiego

(1.1) odczytanie głównej myśli utworu 0,65 0,31 15. czytanie posługuje się czynnie terminem

narrator (1.2) rozpoznanie narratora 0,86 0,39 16. czytanie odczytywanie tekstu literackiego

(1.1) określenie cechy wskazanej postaci 0,84 0,38 17. czytanie odczytywanie tekstu literackiego

(1.1) wyjaśnienie znaczenia wyrazu na

podstawie kontekstu 0,83 0,44 18. czytanie odczytywanie danych z diagramów

(1.4) odczytanie danych z diagramu

słupkowego 0,91 0,31 19. czytanie odczytywanie danych z diagramów

(1.4) porównanie danych odczytanych z

diagramu słupkowego 0,67 0,50 20. rozumowanie rozpoznawanie własności liczb

(3.6) określenie ułamka danej wielkości 0,48 0,33

7 Poziom wykonania obliczamy, dzieląc liczbę punktów uzyskanych przez liczbę punktów możliwych do uzy- skania. Może on przybierać wartości w przedziale od 0 do 1.

(24)

21. rozumowanie rozpoznawanie charakterystycznych cech i własności elementów środo- wiska (3.6)

uzupełnienie łańcucha pokarmowe-

go 0,41 0,32

22.

korzystanie

z informacji analizowanie ofert mediów (4.2) I. wybieranie oferty według poda-

nych kryteriów 0,45 0,39 korzystanie

z informacji

posługiwanie się źródłem informa- cji (4.1)

II. wnioskowanie na podstawie

informacji 0,58 0,54

23.

rozumowanie ustalanie sposobu rozwiązania za- dania i prezentacji tego rozwiązania (3.8)

I. ustalenie sposobu obliczenia pola

równoległoboku 0,66 0,51 wykorzystywanie

wiedzy w praktyce wykonywanie obliczeń dotyczących

powierzchni (5.3) II. obliczenie pola równoległoboku 0,55 0,54

rozumowanie analizowanie otrzymanych wyni- ków (3.9)

III. ustalenie najmniejszej liczby całkowitej spełniającej warunki

zadania 0,56 0,61

24.

rozumowanie ustalanie sposób rozwiązania zada- nia i prezentacji tego rozwiązania (3.8)

I. ustalenie sposobu obliczenia

ilości podanego materiału 0,21 0,58 wykorzystywanie

wiedzy w praktyce wykorzystywanie w sytuacjach

praktycznych własności liczb (5.5) II. obliczenie ilość materiału 0,16 0,55

rozumowanie ustalanie sposób rozwiązania zada- nia i prezentacji tego rozwiązania (3.8)

III. ustalenie sposobu obliczenia

kosztu materiału 0,40 0,51 wykorzystywanie

wiedzy w praktyce wykonywanie obliczeń dotyczących

pieniędzy (5.3) IV. obliczenie kosztu materiału 0,25 0,53

25.

pisanie pisanie na temat w określonej for- mie (2.1)

I. napisanie opowiadania na podany

temat 0,69 0,48

pisanie celowe stosowanie środków języ-

kowe (2.3) II. napisanie opowiadania w ładnym

stylu 0,29 0,42

pisanie przestrzeganie norm językowych

(2.3) III. nieprzekroczenie dopuszczalnej

liczby błędów językowych 0,47 0,57 pisanie przestrzeganie norm ortograficz-

nych (2.3) IV. nieprzekroczenie dopuszczalnej

liczby błędów ortograficznych 0,47 0,56 pisanie przestrzeganie norm interpunkcyj-

nych (2.3)

V. nieprzekroczenie dopuszczalnej

liczby błędów interpunkcyjnych 0,37 0,51

(25)

II.9. Średnie wyniki szkół

Tabela 8. Średnie wyniki szkół – parametry statystyczne

Zakres Liczba

szkół Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Kraj 12 205 7,9 35,7 22 22,20 3,12

Tabela 9. Rozkład średnich wyników szkół na skali staninowej w latach 2008 i 2009 Stanin 2009 2008

1 7,9 – 17,0 5,2 – 20,0

2 17,1 – 18,7 20,1– 21,9

3 18,8 – 20,0 22,0 – 23,3

4 20,1– 21,3 23,4 – 24,7

5 21,4 – 22,7 24,8 – 26,1

6 22,8 – 24,1 26,2 – 27,5

7 24,2 – 25,6 27,6 – 29,0

8 25,7 – 27,7 29,1 – 30,9

9 27,8 – 35,7 31,0 – 38,0

Skala staninowa umożliwia nam porównywanie wyników szkół w poszczególnych latach, a tym sa- mym – śledzenie trendów osiągnięć.

Oto przykładowa analiza przeprowadzona na podstawie danych zawartych w tabeli 9.

Szkoła X w dwu kolejnych latach uzyskała następujące średnie wyniki:

w 2008 roku: 26,3 pkt w 2009 roku: 25,9 pkt.

Bezpośrednie porównanie ze sobą tych surowych wyników zaprowadziłoby nas do błędnej konkluzji:

Osiągnięcia szkoły X w 2009 roku są niższe.

Po umieszczeniu wyników na skali staninowej widzimy, że osiągnięcia szkoły X od ubiegłego roku znacznie wzrosły, gdyż wynik w roku ubiegłym mieścił się w szóstym staninie, zaś w obecnym sytu- uje się w staninie ósmym.

(26)

III. WYNIKI UCZNIÓW SŁABO WIDZĄCYCH I NIEWIDOMYCH

Do sprawdzianu przystąpiło 596 uczniów słabo widzących i 35 uczniów niewidomych. Rozwiązywali oni test O zwierzętach w formie dostosowanej (powiększona czcionka – S-4-092, S-5-092 lub druk w brajlu – S-6-092).

Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 60 minut. Na podstawie zaleceń poradni psycholo- giczno-pedagogicznej czas ten mógł być wydłużony o 30 minut. Za poprawne wykonanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 40 punktów. Liczba punktów możliwych do uzyskania za umiejętności z poszczególnych obszarów jest taka sama jak w arkuszu S-1-092.

Tabela 10. Wyniki – parametry statystyczne

Zakres Liczebność Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Cały testy 631 0 40 20 20,93 7,93

Czytanie 0 10 7 6,94 2,26

Pisanie 0 10 4 4,34 2,72

Rozumowanie 0 8 3 3,19 2,17

Korzystanie

z informacji 0 4 3 3,08 1,06

Wykorzystywanie

wiedzy w praktyce 0 8 3 3,38 2,07

Rzetelność testu: 0,87.

IV. WYNIKI UCZNIÓW SŁABO SŁYSZĄCYCH I NIESŁYSZĄCYCH

Do sprawdzianu przystąpiło 769 uczniów słabo słyszących i niesłyszących. Rozwiązywali oni test O zwierzętach w formie dostosowanej (S-7-092).

Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 60 minut. Na podstawie zaleceń poradni psycholo- giczno-pedagogicznej czas ten mógł być wydłużony o 30 minut. Za poprawne wykonanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 40 punktów. Liczba punktów możliwych do uzyskania za umiejętności z poszczególnych obszarów jest taka sama jak w arkuszu S-1-092.

Tabela 11. Wyniki – parametry statystyczne

Zakres Liczebność Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Cały testy 769 3 40 26 24,39 9,57

Czytanie 0 10 8 7,27 2,24

Pisanie 0 10 8 6,73 3,56

Rozumowanie 0 8 4 3,80 2,21

Korzystanie

z informacji 0 4 3 2,51 1,18

Wykorzystywanie

wiedzy w praktyce 0 8 4 4,09 2,35 Rzetelność testu: 0,91.

(27)

V. WYNIKI UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM

Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim rozwiązywali test specjalnie dla nich przy- gotowany – Pies (S-8-092).

Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 60 minut. Na podstawie zaleceń poradni psycholo- giczno-pedagogicznej czas ten mógł zostać wydłużony o 30 minut. Za poprawne wykonanie wszyst- kich zadań uczeń mógł otrzymać 40 punktów, z tego za:

czytanie 9 pkt,

pisanie 8 pkt,

rozumowanie 9 pkt,

korzystanie z informacji 2 pkt,

wykorzystywanie wiedzy w praktyce 12 pkt.

Tabela 12. Wyniki – parametry statystyczne

Zakres Liczebność Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Cały testy 6 620 0 40 25 24,30 7,76

Czytanie 0 9 7 6,43 2,00

Pisanie 0 8 6 5,15 2,63

Rozumowanie 0 9 5 5,48 1,96

Korzystanie

z informacji 0 2 1 1,28 0,69

Wykorzystywanie

wiedzy w praktyce 0 12 6 5,97 2,70 Rzetelność testu: 0,89.

VI. WYNIKI UCZNIÓW PISZĄCYCH SPRAWDZIAN W JĘZYKU LITEWSKIM

W 2009 roku 44 uczniów z 3 szkół, w których nauka odbywa się w języku mniejszości narodowej, rozwiązywało zadania z arkusza standardowego przetłumaczone na język litewski.

Tabela 13. Wyniki – parametry statystyczne

Zakres Liczebność Minimum Maksimum Mediana Średnia Odchylenie standardowe

Cały testy 44 4 35 22 21,55 5,59

Czytanie 1 10 7 7,20 1,79

Pisanie 0 10 6 5,64 2,36

Rozumowanie 0 6 3 3,16 1,54

Korzystanie

z informacji 0 4 2 2,18 0,92

Wykorzystywanie

wiedzy w praktyce 0 7 3 3,36 1,46 Rzetelność testu: 0,75.

(28)

ANEKS

1. Liczba (odsetek) szóstoklasistów w szkołach w miejscowościach różnej wielkości

Województwo Wieś Miasto

do 20 tys. Miasto

od 20 do 100 tys. Miasto powyżej 100 tys.

liczba procent liczba procent liczba procent liczba procent dolnośląskie 8451 30,0 5 833 20,7 6 285 22,3 7 592 27,0 kujawsko-pomorskie 9516 40,7 4 914 21,0 2 635 11,3 6 339 27,1 lubelskie 13 659 55,6 2 451 10,0 5 307 21,6 3 145 12,8 lubuskie 3 527 32,5 3 670 33,8 1 427 13,1 2 229 20,5 łódzkie 10 294 39,9 2 785 10,8 7 005 27,1 5 727 22,2 małopolskie 21 355 57,4 3 839 10,3 4 801 12,9 7 230 19,4 mazowieckie 21 674 40,4 6 513 12,1 9 531 17,8 15 915 29,7 opolskie 4 601 45,0 2 211 21,6 2 394 23,4 1 017 9,9 podkarpackie 15 696 62,1 2 940 11,6 5 062 20,0 1 577 6,2 podlaskie 5 286 39,3 2 374 17,7 3 047 22,7 2 741 20,4 pomorskie 9 520 38,8 3 708 15,1 5 620 22,9 5 682 23,2 śląskie 11 278 25,0 3 242 7,2 10 373 23,0 20 269 44,9 świętokrzyskie 7 731 55,4 2 222 15,9 2 260 16,2 1 754 12,6 warmińsko-mazurskie 6 333 38,0 4 206 25,3 3 271 19,6 2 845 17,1 wielkopolskie 16 366 43,0 8 321 21,9 7 825 20,6 5 529 14,5 zachodniopomorskie 5 459 30,3 4 571 25,4 3 650 20,3 4 325 24,0 POLSKA 170 746 41,8 63 800 15,6 80 493 19,7 93 916 23,0

2. Liczba (odsetek) szóstoklasistów szkół publicznych i niepublicznych

Województwo

Uczniowie

szkół publicznych Uczniowie szkół niepublicznych liczba procent liczba procent dolnośląskie 27 653 98,2 508 1,8 kujawsko-pomorskie 23 084 98,6 320 1,4 lubelskie 24 344 99,1 218 0,9 lubuskie 10 587 97,5 266 2,5 łódzkie 25 362 98,3 449 1,7 małopolskie 36 799 98,9 426 1,1 mazowieckie 52 027 97,0 1 606 3,0 opolskie 9 942 97,3 281 2,7 podkarpackie 25 135 99,4 140 0,6 podlaskie 13 221 98,3 227 1,7 pomorskie 24 008 97,9 522 2,1 śląskie 44 415 98,3 747 1,7 świętokrzyskie 13 818 98,9 149 1,1 warmińsko-mazurskie 16 517 99,2 138 0,8 wielkopolskie 37 469 98,5 572 1,5 zachodniopomorskie 17 561 97,5 444 2,5

POLSKA 401 942 98,3 7 013 1,7

(29)

3. Odsetek uczniów z dysleksją rozwojową na sprawdzianach w latach 2007-2009

Województwa 2007 2008 2009 dolnośląskie 8,7 8,8 8,5 kujawsko-pomorskie 9,4 8,7 8,9 lubelskie 8,4 8,9 9,2 lubuskie 9,5 8,4 8,8 łódzkie 9,6 9,5 9,5 małopolskie 10,5 10,3 10,1 mazowieckie 12,4 12,5 12,5 opolskie 6,6 6,6 6,4 podkarpackie 4,7 5,3 5,7 podlaskie 8,3 8,2 8,6 pomorskie 15,9 15,9 15,4 śląskie 5,7 5,8 5,8 świętokrzyskie 6,4 6,1 5,9 warmińsko-mazurskie 10,3 10,4 11,2 wielkopolskie 9,4 6,2 5,8 zachodniopomorskie 9,4 8,9 9,4

POLSKA 8,96 9,00 9,01

4. Liczba (odsetek) szkół w miejscowościach różnej wielkości

Województwo Wieś Miasto

do 20 tys. Miasto

od 20 do 100 tys. Miasto powyżej 100 tys.

liczba procent liczba procent liczba procent liczba procent dolnośląskie 413 53,4 120 15,5 101 13,0 140 18,1 kujawsko-pomorskie 450 66,6 82 12,1 39 5,8 105 15,5 lubelskie 795 82,5 44 4,6 76 7,9 49 5,1 lubuskie 183 58,5 62 19,8 31 9,9 37 11,8 łódzkie 536 65,0 54 6,6 115 14,0 119 14,4 małopolskie 1 052 76,2 76 5,5 95 6,9 158 11,4 mazowieckie 1 086 66,2 106 6,5 139 8,5 309 18,8 opolskie 259 69,1 48 12,8 45 12,0 23 6,1 podkarpackie 836 81,9 62 6,1 96 9,4 27 2,6 podlaskie 305 71,4 37 8,7 40 9,4 45 10,5 pomorskie 396 61,5 61 9,5 77 12,0 110 17,1 śląskie 485 40,6 78 6,5 221 18,5 410 34,3 świętokrzyskie 431 78,9 40 7,3 44 8,1 31 5,7 warmińsko-mazurskie 355 69,1 69 13,4 48 9,3 42 8,2 wielkopolskie 781 67,9 140 12,2 115 10,0 115 10,0 zachodniopomorskie 277 56,9 74 15,2 57 11,7 79 16,2 POLSKA 8 640 66,8 1 153 8,9 1 339 10,4 1 799 13,9

Cytaty

Powiązane dokumenty

Pozytywne dzia- łanie NO w regulacji przepływu krwi zaznacza się w momencie nagłego rozszerzenia się naczyń krwionośnych i gwałtownego wzrostu przepływu krwi tętniczej,

Podobnie jak w latach poprzednich uczniowie szkół niepublicznych osiągnęli wyniki znacznie wyższe od uczniów szkół publicznych (tabela 5. Trzeba pa- miętać, że

WYNIKI UCZNIÓW BEZ DYSFUNKCJI I UCZNIÓW ZE SPECYFICZNYMI TRUD- NOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ ……….. Wyniki ogólne uczniów

Arkusz składał się z 9 zadań zamkniętych, sprawdzających opanowanie przez uczniów umiejętności w następujących obszarach: rozumienie tekstów pisanych,

Arkusz składał się z 9 zadań zamkniętych, sprawdzających opanowanie przez uczniów umiejętności w następujących obszarach: rozumienie tekstów pisanych,

Arkusz składał się z 9 zadań zamkniętych, sprawdzających opanowanie przez uczniów umiejętności w następujących obszarach: rozumienie tekstów pisanych,

Zadania sprawdzały wiadomości oraz umiejętności określone w podstawie programowej III.1 w czterech obszarach: rozumienie ze słuchu (10 zadań), rozumienie tekstów pisanych

Oprócz zadań zamkniętych, sprawdzających rozumienie tekstów słuchanych i pisanych, zestawy egzaminacyjne na poziomie rozszerzonym zawierają też zadania otwarte