5
Spis treści
Wstęp ... 7
Rozdział I. Podstawy ideologiczne fundamentalizmu muzułmańskiego i jego znaczenie w stosunkach międzynarodowych ... 13
1.1. Wyjaśnienie kluczowych terminów ... 13
1.1.1. Geneza terminu „fundamentalizm” ... 13
1.1.2. Geneza zjawiska fundamentalizmu muzułmańskiego ...14
1.1.3. Pojęcie fundamentalizmu muzułmańskiego ... 18
1.1.4. Analiza terminu „Bliski Wschód” ... 19
1.2. Wybrani prekursorzy fundamentalizmu muzułmańskiego 20 1.2.1. Taki ad-Din Ibn Tajmijja ...20
1.2.2. Muhammad Ibn Abd al-Wahhab ... 27
1.2.3. Hasan al-Banna ...32
1.2.4. Sajjid Kutb ...39
1.2.5. Ruhollah Musawi Chomejni ...49
1.3. Fundamentalizm muzułmański jako czynnik destabilizujący stosunki międzynarodowe ... 57
1.3.1. Wzrost znaczenia fundamentalizmu w świecie ... 57
1.3.2. Dżihad ... 59
1.3.3. Państwa upadłe, terroryzm, prawa człowieka ...60
1.3.4. Szari’at ...60
1.4. Islam w stosunkach międzynarodowych na Bliskim Wschodzie ...62
1.4.1. Islam jako tarcza ochronna ...63
1.4.2. Islam jako płaszczyzna współpracy i konfl iktów między państwami .... 63
1.4.3. Islam w okresie „zimnej wojny” ...64
1.4.4. Islam w paradygmacie cywilizacyjnym Huntingtona 65 1.4.5. Symbolika i znaczenie islamu ...66
6
Rozdział II Fundamentalizm muzułmański na płaszczyźnie państwowej...67
2.1. Relacje Saudów z wahhabitami ...67
2.1.1. Wahhabizm jako instrument polityki saudyjskiej ... 68
2.1.2. Symptomy buntu ... 70
2.1.3. Odpowiedź na opór społeczny... 71
2.1.4. Wahhabizm jako przeszkoda na drodze ku modernizacji ...72
2.2. Relacje prezydentów irańskich z Najwyższym Przywódcą ...79
2.2.1. Umocnienie pozycji „wali-je fakih” ...79
2.2.2. Synkretyczny ustrój Islamskiej Republiki Iranu ... 82
2.2.3. Prezydent i fakih – między współpracą a rywalizacją ... 83
2.2.4. Trwałe przymierze czy stały antagonizm? ... 88
Rozdział III. Fundamentalizm muzułmański na płaszczyźnie międzynarodowej ... 94
3.1. Saudyjsko-irańska proxy war ... 94
3.1.1. Geneza stosunków bilateralnych ... 94
3.1.2. Rywalizacja państw i ich ideologii na Bliskim Wschodzie ...97
3.1.3. Mniejszości sunnicka i szyicka w Iranie i Arabii Saudyjskiej ...103
3.2. Paradoksy relacji irańsko-amerykańskich i irańsko-izraelskich ...106
3.3. Wahhabizm w relacjach saudyjsko-amerykańskich ...117
3.3.1. Fitna i konfl ikt arabsko-izraelski ...117
3.3.2. Pozycja wahhabizmu i USA w Arabii Saudyjskiej po 11 września 2001 roku ...123
Rozdział IV. Fundamentalizm muzułmański – płaszczyzna terroryzmu i polityki ...126
4.1. Casus Braci Muzułmanów...126
4.1.1. Ideologia Kutba po jego śmierci ... 127
4.1.2. Rola i miejsce Braci Muzułmanów w Egipcie na przestrzeni dekad .... 127
4.1.3. Ideologia polityczna Braci Muzułmanów na przykładzie Partii Wolności i Sprawiedliwości ...132
4.2. Casus Al-Ka’idy ...136
4.2.1. Wpływ ideologii Kutba na Al-Ka’idę ... 137
4.2.2. Al-Ka’ida a Bracia Muzułmanie ...142
4.2.3. Al-Ka’ida po Arabskiej Wiośnie ...143
4.2.4. Al-Ka’ida po śmierci Ibn Ladina ... 145
4.2.5. Czy Al-Ka’ida wciąż stanowi zagrożenie? ...146
Zakończenie ...148
Aneks 1. Full text: bin Laden’s „letter to America” ... 154
Aneks 2. Pełny tekst: bin Ladena „list do Ameryki” ...162
Bibliografi a ...170
