FIZYKA – KLASA VIII
Proszę lekcje wydrukować i wkleić bądź przepisać do zeszytu.
28.04.2020r.
Lekcja Temat: Fale elektromagnetyczne.
Z materiałów dowiecie się jak powstają fale elektromagnetyczne, jakie są ich rodzaje i jakie maja zastosowania.
Wiecie z poprzednich działów, że ładunki i prądy elektryczne mogą oddziaływać elektrycznie i magnetycznie na inne ładunki i prądy w swoim otoczeniu. Poruszający się ładunek to również jest prąd, a więc oddziałuje na otoczenie zarówno elektrycznie jak i magnetycznie. Jeśli ładunek porusza się w sposób zmienny lub zmienia się prąd (np. zmienia się jego natężenie albo przewodnik z prądem porusza się w sposób zmienny), to zmiany w oddziaływaniu elektrycznym i magnetycznym rozchodzą się w otoczeniu z ogromną, ale skończoną prędkością. Jeśli zmienny ruch ładunków jest okresowy lub okresowo zmieniają się prądy, to zmiany w oddziaływaniu elektrycznym i magnetycznym rozchodzą się w postaci fal fali, tzw. fali elektromagnetycznej.
FALA ELEKTROMAGNETYCZNA to fala, której źródłem mogą być drgające ładunki elektryczne lub prąd, którego natężenie zmienia się w czasie.
Między falami mechanicznymi i elektromagnetycznymi istnieją podobieństwa.
Obydwa rodzaje fal są wywoływane przez drgania i obydwa przenoszą energię. Występują jednak między nimi także różnice. Fale mechaniczne nie rozchodzą się w próżni, a fale elektromagnetyczne mogą się tam rozchodzić.
Fale elektromagnetyczne mogą się rozchodzić w każdym ośrodku – także w próżni. Prędkość fali elektromagnetycznej w próżni wynosi około 300 000 .
RODZAJE FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH:
1. Promieniowanie gamma – to promieniowanie elektromagnetyczne najkrótszych fal (poniżej 1nm). Wysyłane jest przez substancje promieniotwórcze. Jest ono bardzo niebezpieczne dla żywych organizmów.
2. Promieniowanie rentgenowskie – zwane promieniowaniem X, podobnie jak promieniowanie gamma jest falą elektromagnetyczną niewidzialną dla ludzkiego oka. Ma ono zdolność przenikania przez wiele materiałów nieprzezroczystych dla światła (np. tkanki mięśniowe). Można je wykorzystywać do prześwietleń.
3. Promieniowanie nadfioletowe (inaczej ultrafioletowe) – stanowi część widma fal elektromagnetycznych o długościach mniejszych od światła fioletowego (składowej światła widzialnego). W naszym otoczeniu jego głównym źródłem jest Słońce. Wysyłają je także m.in. lampy kwarcowe używane w solariach.
Promieniowanie nadfioletowe nie jest odbierane przed oko ludzkie, może jednak powodować opalenie skóry, czy naświetlenie kliszy fotograficznej. Pobudza wydzielanie witaminy D w organizmie.
4. Światło widzialne – zajmuje bardzo małą część widma fal elektromagnetycznych.
Pozostałe fale nie są odbierane przez oko ludzkie. W naszym otoczeniu głównym źródłem światła widzialnego jest Słońce. Światło białe to mieszanina fal o różnych barwach. Fala odpowiadająca światłu fioletowemu ma największą częstotliwość, czyli najmniejszą długość, a odpowiadająca światłu czerwonemu – najmniejszą częstotliwość, czyli największą długość.
5. Promieniowanie podczerwone (podczerwień) – obejmuje fale o długości większej niż długość fali światła czerwonego. Promieniowanie podczerwone nie jest widoczne, ale odbierane jest zmysłami, ponieważ ma ono zdolność rozgrzewania materiałów (możemy go odczuć np. w pobliżu otwartych drzwiczek piekarnika).
Promieniowanie podczerwone wysyłają wszystkie ciała, a jego intensywność zależy od temperatury ciała. Ciało człowieka także emituje niewidzialne promieniowanie podczerwone, co wykorzystuje się np. w czujnikach ruchu.
6. Mikrofale – w widmie mieszczą się pomiędzy promieniowaniem podczerwonym a falami radiowymi. Są wykorzystywane m.in. w radarach, kuchenkach mikrofalowych i telefonii komórkowej.
7. Fale radiowe – to fale elektromagnetyczne. Wyróżnia się fale długie, średnie, krótki i ultrakrótkie. Ich źródłem są Słońce i inne gwiazdy, ale mogą być także wytwarzane sztucznie. Znajdują zastosowanie głównie w łączności i
telekomunikacji. Dziś długie fale radiowe wykorzystuje się w łączności z załogami łodzi podwodnych i pracownikami kopalń, mogą one wnikać w głąb wody i ziemi.
Stosowane są również w klawiaturach bezprzewodowych. Fale radiowe można zastosować również w radiolokacji, czy wykrywania i śledzenia obiektów w przestrzeni oraz ustalanie ich położenia.
Kończymy dział „Drgania i fale” i w związku z tym proszę aby każdy odesłał do mnie rozwiązany poniżej test. Najlepiej, proszę o plik z rozwiązanym testem lub zdjęcie całego testu wraz z wpisanym imieniem i nazwiskiem. Jeśli ktoś przesyła same odpowiedzi, to proszę napisać, że dotyczy to testu „Drgania i fale”. Proszę o przesyłanie testu albo na mejla (jblyskun@poczta.fm z podaniem imienia, nazwiska i klasy), albo na mojego prywatnego Messengera (w dniach od poniedziałku do piątku do godziny 16:00). Proszę nie wysyłać wiadomości poprzez Messengera w soboty i w niedzielę i w resztę dni po godzinie 16:00, ponieważ tych wiadomości nie odbieram i mogą mi gdzieś umknąć. Proszę aby każdy przysłał rozwiązany test do dnia 05.05.2020r.
Test – Drgania i fale – klasa VIII
Imię i nazwisko ………..
1. Które fale rozchodzą się w próżni?
a) Fale elektromagnetyczne b) Fale mechaniczne c) Fale dźwiękowe 2. Fala elektromagnetyczna to:
a) Fala mechaniczna, podobnie jak fala na sznurze i fala na powierzchni wody.
b) Rozchodzące się w ośrodku zaburzenie (odkształcenie).
c) Fala, której źródłem mogą być drgające ładunki elektryczne lub prąd, którego natężenie zmienia się w czasie.
3. Czy fale elektromagnetyczne mogą rozchodzić się w każdym ośrodku?
a) Tak b) Nie
4. Wskaż zdanie prawdziwe:
a) Im większa częstotliwość drgań, tym dźwięk niższy.
b) Im mniejsza częstotliwość drgań, tym dźwięk wyższy.
c) Im większa częstotliwość drgań, tym dźwięk wyższy.
5. Opisz w kilku zdaniach promieniowanie nadfioletowe i jego zastosowanie:
………
………
………
………
………
………
………
………
………