Indyk domowy (Meleagris gallopavo) nowym żywicielem tasiemca Sobolevicanthus gracilis (Zeder, 1803), Spassky et Spasskaja, 1954 (Hymenolepididae)

(1)

BOGDAN CZAPLIŃSKI i ANDRZEJ FAGASIŃSKI

(Warszawa)

[64]

Zakład Parazytologii PAN i Katedra Parazytologii i Chorób Inwazyjf\.VCh SGGW

INDYK DOMOWY (MELEAGRIS GALLOPAVO) NOWYM

ŻYWICIE

LEM TASIEMCA SOBOLEVICANTHUS GRACILIS (ZEDER, 1803),

SPASSKY ET SPASSKAJA, 1954 (HYMENOLEPIDIDAE)

W trakcie zbierania

materiału

do pracy faunistycznej nad robakami

pasożytniczymi

domowych Galliformes A. Fa gasi

ń

s ki

znalazł

w po-

wiecie Kut,no w kwietniu 1955 r . u indyka jeden egzemplar,z ttasiemca

bez skoleksa. Na podstawie preparatu totalnego barwionego karminem

kwasomlekowym wg Blachina

określiliśmy przynależność

badanego oka-

zu do gatunku Sobolevicanthus gracilis (Ze der, 1803). Gatunek ten

należy

do pospolitych

pasożytów

ptaków blaszkodziobych,

wyjątkowo

tylko spotykano go u flaminga Phoenicopterus antiquorum Te mm. (Phoe-

nicopteriformes), nie

był

natomiast dotychczas notowany u GaUiformes.

Stanowi to ciekawy przypadek

przełamania specyficzności

omawianego

pasożyta

w stosunku do

żywiciela.

Budowa strobili, topografia, struktura

i rozmiary

narządów wewnętrznych

znalezionego osobnika nie

odbiegają

od danych podawanych przy opisie Sobolevicanthus gracilis. Wprawdzie

dane te

są

charakterystyczne

również

dla gatunku Hymenolepis (s. l.)

coLiaris (B a t s c h, 1786) i brak skoleksa czyni

wątpliwym możliwość

od-

różnienia

tego gatunku od Sobolevicanthus gracilis, jednak zdecydowa-

liśmy się

na oznaczenie zbadanego okazu jako Sobolevicanthus gracilis

z

następujących względów. Zasadniczą cechą,

która

może świadczyć

o od-

rębności

Hymenolepis coliaris i Sobolevicanthus gracilis jest uzbrojenie

ryjka. Sobolevicanthus gracilis ma 8 haków typu „skrjabinus", a Hymeno-

lepis collaris 10 haków typu „diorchis".

Ponieważ

budowa cirrusa zaopa-

trzonego w sztylecik, pr:z, ebieg pochwy

krzyżującej torebkę prąciową

i

obecność

sa, cculus , acoessorius

są zespołem

cech skorielow;~nych z hakami

ryjkowymi typu „skrjabinus" a nie „diorchis", wydaje nam

się, że

Hy-

menolepis collaris jest gatunkiem .zbinrowym opisanym na podstawie

skoleksa Hymenolepis compressa i strobili Sobolevicanthus gracilis.

,ll;OMAIIIHHH MH,Ll;EJ,lKA (MELEAGRIS GALLOPAVO) - HOBhrn X03HMH UECTO,Ll;hI SOBOLEVICANTHU S GRACILLIS (ZE DER, 1803) SP AS S K Y

ET SP AS SKAJ A. 1954 (HYMENOLEPIDIDAE) Pe3IOMe

ABTOpbr om1cam1 cJiyqa.ił ecTeCTBeHHo.ił J1HBa31111 Sobolevicanthus gracil!is

(Ze der, 1803) y p;oManrne.ił 11Hp;e.11KJ1. Sobolevicanthus gracil!is He 6bIJI p;o CMX nop OTMe"IeH y Ga!liformes; HBm:reTcH OH TMITM"IHbIM napa3MTOM Anseriformes,

11 Wiadomo,ści Parazytologiczne nr 5 - Suppleme,ntum

(2)

162 ^B. CZAPLIŃSKI, A. FAGASIŃSKI

BCTpe-1aeMbIM TOJibKO HCKJIIO-ll1.TeJibHO BHe 9TOro PHAa XO3aeB y q)JlaMHHIC'B Pho- enicopterus antiquorum Te mm. PeaJibHOCTb BHAa Hymenolepis (s, 1.) collaris (B a

t

s c h, 1786), y . KOTOporo CTPOeHJ1.e CTPO6HJibI HAeHTH-IHO co cTpoeHHeM CTp06HJibI y Sobolevicanthus gracil.lis HBJIHeTCH COMHHTeJibHOW.

DOMESTIC TURKEY (MELEAGRIS GALLOPAVO) AS NEW HOST OF SOBOLE- VICANTHUS GRACILIS (Z ED ER, 1803) SP AS S K Y ET SPA SS KAJ A,

1954 (HYMENOLEPIDIDAE) TAPEWORM

Summa.ry

The authors described a case of natural Sobolevicanthus gracilis (Ze der, 1803) invasion in turkey. Sobolevicanthus gracilis had not been recorded in Galliformes before. It is a typical parasite of Anseriformes, only exceptionally met outside this order of hosts (in the flamingo Phoenicopterus antiquorum T em m.). It is doubtful whether the species Hymenolepis (s. 1.) collaris (Bat s c h, 1786) with the strobila of a structure identical with that of Sobolevicanthus gracilis is re.al.