Mieczysław Sikorski
Pytania i odpowiedzi prawne
Palestra 22/10(250), 114-115
114 P y t a n i a i o d p o w i e d z i p r a w n e N r 10 (250)
Czy ju ż pośród w yw czasów gościm y w p rzy stan i, Czy p rzebiegam y m anow ce:
C iągleśm y jeszcze zbłąkani, Ciągle w ędrów ce. (...)
P rzez drzw i bez w ró t, przez b ra m y poziom ej p ro sto k ą t Z najdziem y p rosty, ubogi,
C ó ż , z i e m i o , obchodzi cię, d o k ą d p r o w a d z ą d r o g i ?
(podkreślenia m oje — J.it.j
P K M I M f
O D P O W I E D Z I P R A W N EP Y TA N I E:
U n o t a r iu sz a s t a w iły s ię : o so b a A i o so b a B . O so b a A j e s t w ła ś c ic ie le m n ie r u c h o m o ś c i b u d o w la n e j n a w s i. O so b a B o ś w ia d c z a , ż e d z ia ła w im i e n iu i n a r z e c z o s o b y C, a le b e z je j p e łn o m o c n ic tw a (ja k o n e g o t i o r u m g e s t o r ). S t a w a j ą c y z a w ie r a j ą u m o w ę w f o r m ie a k t u n o t a r ia ln e g o , m o c ą k tó r e g o A s p r z e d a j e C (n ie o b e c n e m u p r z y a k c ie ) s w o ją n ie r u c h o m o ś ć , k w it u j ą c o d b ió r u m ó w io n e j c e n y o tr z y m a n e j p rzy s p o r z ą d z e n iu z rą k B . P o s ia d a n ie n ie r u c h o m o ś c i A p r z e k a z u je B d la C. W p e w ie n c z a s p o z a w a r c iu p o w y ż s z e g o a k tu o k a z u j e s ię , ż e w d a c ie z a w a r c ia te g o a k \u o so b a C n ie ż y ła , g d y ż p r z e b y w a ją c c z a s o w o za g r a n ic ą , z g in ę ła t y d z ie ń w c z e ś n ie j w w y p a d k u d r o g o w y m , o c z y m A i B w c h w ili s p o r z ą d z e n ia a k tu n ie w ie d z ie li.
N a tle powyższego s ta n u faktycznego rodzą się n a stę p u ją c e p y ta n ia :
1. J a k o c e n i ć p o d w z g l ę d e m p r a w r z e c z o w y c h s k u t k i z a w a r t e g o a k t u , t o z n a c z y c z y j ą w ł a s n o ś c i ą - j e s t n i e r u c h o m o ś ć ? 2. C z y o s o b i e A p r z y s ł u g u j e s k u t e c z n e p r a w o o d e b r a n i a n a s w o j ą r z e c z s p r z e d a n e j n i e r u c h o m o ś c i z a z w r o t e m p o b r a n e j c e n y ? 3. C z y s p a d k o b i e r c o m o s o b y C p r z y s ł u g u j ą p r a w a d o n i e r u c h o m o ś c i , c z y t e ż t y l k o d o s u m y , p o z o s t a j ą c e j w d a c i e o t w a r c i a s i ę s p a d k u w p o s i a d a n i u o s o b y B.
ODPOWIEDŹ:
Aby stać się podm iotem p ra w i obow iązków w za k resie p ra w a cyw ilnego, trze b a posiadać zdolność p raw n ą. P osiada ją każdy od chw ili u rodzenia (art. 8 kodeksu cywilnego) aż do śm ierci. N ie m oże bow iem ulegać w ątpliw ości, że zdolność p ra w n a kończy się w raz ze śm iercią osoby fizycznej. Z tego założenia w ychodząc, należy stw ierdzić, że w chw ili z a w ieran ia um ow y k u p n a sperzedaży b r a k było podm iotu praw nego, na rzecz którego m ogłoby n astąp ić p rzen iesien ie p ra w a w łasności n ie ruchom ości objętej um ow ą m iędzy A i B. N eg o tio ru m gestor (osoba B) sk ład ał ośw iadczenie w im ien iu i n a rzecz osoby C. Jego ośw iadczenie w oli m iało być ośw iadczeniem osoby C. S koro osoba C w chw ili z a w ie ra n ia um ow y nie żyła, to ośw iadczenie w oli osoby C należy uznać za nie istn iejące . W tej sy tu a cji um ow a k u p n a sprzedaży nie doszła do sk u tk u , gdyż jako czynność p ra w n a d w u stro n n a w ym aga ośw iadczenia w oli dw óch stron. Ten o sta tn i w a ru n e k nie został tu sp e łn io ny. W k onsekw encji um ow a pom iędzy A i B nie p rzen io sła w łasności n a rzecz osoby C i tym sam ym A je st n ad a l w łaścicielem nieruchom ości.
N r 10 (250) S y g n a ł y a d w o k a t u r y 115
W ra m a c h ochrony w łasności osobie A (art. 222 k odeksu cywilnego) przy słu g u je p ra w o w y d an ia jej nieruchom ości przeciw ko każdem u, kto n i^ fak ty czn ie w łada. P on iew aż praw o w łasności pozostało przy A, p rze to spadkobiercom C nie p rz y słu g u ją żadne roszczenia do tej n :eruchom ości. Mogą oni n ato m ia st dom agać się w y d a n ia im sum y pien iężn ej, k tó ra w dacie otw arcia sp a d k u była w p osiadaniu B, bo ta w chodzi w sk ła d sp ad k u po C.
adw . M ieczysław S ik o rsk i
S T G I M A Ł * A D W O K A T U R *
1.
O p łata od potw ierd zen ia złożenia pism a procesowego
W n iektórych k a n c e la ria c h sądow ych rozpow szechnił się zwyczaj pobierania o p ła ty sądow ej w w ysokości 5 zł za potw ierdzenie złożenia pism a procesowego w sp raw ac h cyw ilnych (np. pozw u, zapow iedzenia rew izji, w niosku dowodowego itp.). Choć o p ła ta ta je s t n iew ielka, to je d n a k w a rto zastanow ić się, czy ta nie w całym k r a ju pow szechna p ra k ty k a o te n d e n c ji w y ra źn ie fisk aln ej je st słuszna i czy je st ona o p a rta n a przepisie praw a, zw łaszcza że je s t ona uciążliw a, gdyż w ym aga zaopatrzenia się w znaczek o p ła ty sk a rb o w ej za 5 zł, a często p u n k ty sprzedaży nie d y sp o n u ją znaczkam i w tej w ysokości. W ypada w ięc p rzyjrzeć się obow iązującym w tej m ierze norm om praw nym .
A rty k u ł 1 u sta w y z dnia 19 g ru d n ia 1975 r. o opłacie sk arb o w ej (Dz. U. N r 45, poz. 226) stw a rz a obow iązek p o b ie ra n ia op łaty skarbow ej w postępow aniu w s p r a w ach in d y w id u a ln y ch z z a k resu a d m in istra c ji p aństw ow ej od podań i załączni ków. W a rt. 10 ust. 1 p k t 5 u sta w a ta określa, że p ła tn ik ie m op łaty skarbow ej je s t se k re ta rz sądu, ale w yłącznie od orzeczeń sądu, od ugód sądow ych i p o sta n ow ień sądu, nad ający ch k la u zu lę w ykonalności w yrokom sądów polubow nych lub ugodom za w arty m przed ty m i sądam i. T ylko w ięc w tym zak resie se k re tarze sądow i są u p ra w n ie n i i zobow iązani do obliczania i p o b ie ra n ia opłaty skarbow ej, gdyż en u m eraty w n ie w y m ienione a w sk azan e w yżej po d staw y d ziałania w yczer p u ją d e fin ity w n ie ich k o m p eten cje ja k o p ła tn ik a op łaty skarbow ej.
P a ra g ra f 11 u d . 1 p k t 3 rozporządzenia R ady M in istró w z dn ia 29 grudnia 1975 r. w sp raw ie o p ła ty skarbow ej (Dz. U. N r 46, poz. 241) ok reśla p obieranie op łaty sk arb o w ej za potw ierdzenie złożenia p odania na 5 zł. To rozporządzenie w ykonaw cze ok reśla przed m io t op łaty sk arb o w ej, w ym ienionej w art. 1 ustaw y 0 opłacie skarb o w ej, w y d an e bow iem zostało na pod staw ie art. 7 tejże ustaw y, k tó ry ta k ie ram y z a k reśla przep isem w ykonaw czym .
P ostęp o w an ie sądow e w sp raw ac h cyw ilnych w yw ołuje koszty, o k reślone o d ręb nie od opłaty skarbow ej i nie m a jąc e z tą o p łatą nic w spólnego, o b ję te ' ustaw ą z 13 czerw ca 1967 r. o kosztach sądow ych w sp raw ach cyw ilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110). W edług a rt. 2 tejże u sta w y koszty sądow e o b ejm u ją op łaty sądow e 1 zw rot w ydatków , a stosow nie do a rt. 3 o p ła tam i sądow ym i są w pis i o płata k a n c e la ry jn a .
