1
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI
GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W JAWORZNIE ZA ROK 2013
Program został przyjęty Uchwałą Nr V / 57 / 2011 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia 24 lutego 2011 r. Głównym celem Programu jest przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie na terenie miasta Jaworzna poprzez stworzenie zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia.
Realizatorami programu są:
1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworznie 2. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Jaworznie 3. Komenda Miejskiej Policji w Jaworznie 4. Prokuratura Rejonowa w Jaworznie 5. Sąd Rejonowy w Jaworznie
6. Sądowa SłuŜba Kuratorska przy Sądzie Rejonowym w Jaworznie 7. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
8. Ośrodek Profilaktyki UzaleŜnienia od Alkoholu oraz Pobytu Nietrzeźwych z siedzibą w Jaworznie 9. StraŜ Miejska w Jaworznie
10. Ognisko Wychowawcze w Jaworznie
11. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Jaworznie
12. Powiatowa Placówka Opiekuńczo – Wychowawcza w Jaworznie
13. Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności Urzędu Miejskiego w Jaworznie 14. Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Jaworznie
15. Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Urzędu Miejskiego w Jaworznie 16. Zakłady opieki zdrowotnej
17. Organizacje pozarządowe i kościelne
Harmonogram wykonanych zadań
LP. ZADANIE SPOSÓB REALIZACJI
KIERUNEK 1: Diagnoza zjawiska przemocy na terenie miasta Jaworzna 1. Badanie zjawiska przemocy
na terenie miasta
W 2012 roku na zlecenie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Studio Diagnozy i Profilaktyki przeprowadziło badania społeczności lokalnej w ramach „Diagnozy Lokalnych problemów Społecznych”. W badaniu wzięło udział 510 osób dorosłych oraz 843 młodzieŜy. Wyniki w części dotyczącej przeciwdziałania przemocy w rodzinie wskazują na fakt, iŜ nasi mieszkańcy są społecznością dobrze poinformowaną w zakresie prowadzonych przez miasto działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Badani mieszkańcy prezentują zdecydowane postawy względem przemocy w rodzinie i stosowania kar fizycznych wobec dzieci, co sprzyja realizacji programów i projektów związanych z minimalizowaniem występowania problemu przemocy w rodzinie i zwiększeniu wykrywania i interwencji w takich przypadkach.
Szczegółowe dane zawiera raport z badań dostępny w siedzibie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Jaworznie Plac Górników 5.
2 2. Rejestrowanie przypadków
przemocy domowej
Rejestrowanie przypadków przemocy domowej odbywa się w ramach rejestrów wewnętrznych prowadzonych przez instytucje świadczące pomoc ofiarom przemocy w rodzinie. Dane przekazywane są przez instytucje kwartalnie dla potrzeb monitorowania Programu.
W 2013 roku odnotowano:
− 466 osób, które korzystały z pomocy w formie terapii lub poradnictwa pedagogicznego czy psychologicznego,
− 225 osób skorzystało z bezpłatnych porad prawnych dla ofiar przemocy w rodzinie,
− odnotowano 449 działań interwencyjnych w rodzinach, w tym:
171 stanowiły zgłoszenia w ramach procedury Niebieskiej Karty,
− schronienia udzielono 60 osobom, w tym: 53 stanowiły dzieci, 7 to osoby dorosłe
− w pieczy zastępczej umieszczono 53 dzieci, w tym: 22 dzieci w instytucjonalnej pomocy, 31 dzieci w rodzinach zastępczych,
− 205 razy mieszkańcy miasta telefonowali w sprawach dot. zgłoszenia sytuacji przemocy domowej w rodzinach,
− odebrano 5 informacji mailowych z prośbą o pomoc,
− do izby wytrzeźwień odwieziono 2216 osób z awantur domowych.
3. Sporządzanie raportów na temat zjawiska przemocy w Jaworznie
Raporty co pół roku są przedstawiane dla potrzeb Zastępcy Prezydenta Miasta.
Roczne sprawozdanie z realizacji Programu dla potrzeb Rady Miejskiej w Jaworznie.
4. Analiza potrzeb i zasobów miasta w obszarze
przeciwdziałania przemocy w rodzinie
Analiza zasobów miasta w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie wskazuje na zapewnienie ofiarom przemocy w rodzinie dostępu do wszelkich form pomocy (poradnictwo psychologiczne, prawne, terapia, grupy wsparcia, zapewnienie schronienia, pomoc socjalna, program korekcyjno – edukacyjny dla sprawców przemocy w rodzinie). Potrzeby wynikające z konieczności dokształcania specjalistów w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie realizowane są na bieŜąco poprzez organizowanie szkoleń i uczestnictwo w szkoleniach specjalistycznych. Na bieŜąco członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego w Jaworznie analizują bieŜące problemy wynikające z realizacji Gminnego programu oraz monitują w instytucjach o jego prawidłową realizację w tym równieŜ o realizację zapisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i rozporządzeń wykonawczych.
5. Badanie i analiza postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie
W ramach programu „Jaworzno stawia na rodzinę” w 2011 przeprowadzono badanie i analizę postaw mieszkańców Jaworzna wobec zjawiska przemocy.
W 2012 roku na zlecenie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych firma „Studio Diagnozy i Profilaktyki” przeprowadziła badania społeczności lokalnej w ramach „Diagnozy Lokalnych problemów Społecznych”, która zawiera informacje na temat postaw mieszkańców wobec zjawiska przemocy w rodzinie.
KIERUNEK 2 Tworzenie strategii interwencyjnych 1. Wypracowanie spójnych
procedur postępowania podczas interwencji wobec ofiar przemocy w rodzinie
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz.U.Nr 209, poz.1245) wprowadziło jednolite zasady postępowania podczas interwencji wobec ofiar przemocy w rodzinie.
3 2. Wypracowanie spójnych
procedur postępowania podczas interwencji wobec sprawcy przemocy w rodzinie
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz.U.Nr 209, poz.1245) wprowadziło jednolite zasady postępowania podczas interwencji wobec sprawców przemocy w rodzinie.
3. Wypracowanie procedur w sprawach związanych z sytuacją dzieci
krzywdzonych w celu minimalizacji zjawiska wtórnego zranienia ofiar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz. U. Nr 209, poz.1245) wprowadziło jednolite zasady postępowania podczas interwencji wobec dzieci ofiar przemocy w rodzinie. Dodatkowo przepisy wykonawcze do znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie określają procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewn.
i Administracji Dz. U. Nr 81 z 31 marca 2011 poz.448).
Większość przedszkoli w naszym mieście powołała zespoły monitorujące ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w skład których wchodzą
pedagodzy zatrudnieni w tych placówkach. W szkołach wytypowano koordynatorów ds. bezpieczeństwa. Szkoły tworzą wewnętrzne procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych np.” Uczeń ze śladami pobicia”
(SP3).
KIERUNEK 3: Prowadzenie zespołów interdyscyplinarnych 1. Powołanie zespołu
interdyscyplinarnego ds.
przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz prowadzenie działań strategicznych w obszarze przemocy w rodzinie w ramach prac zespołu
W roku 2013 odbyło się 6 spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego, na którym były omawiane bieŜące sprawy dotyczące problemów związanych z przeciwdziałaniem przemocy w naszym mieście.
2. Inicjowanie działań interdyscyplinarnych zespołów zadaniowych w instytucjach, do których zgłaszają się ofiary przemocy w rodzinie
W 2013 roku odbyło się łącznie 1061 spotkań grup roboczych. Pomocą w ramach grup roboczych objęto 190 rodzin.
KIERUNEK 4: Budowanie systemu wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie 1. Tworzenie lokalnych
porozumień między instytucjami w zakresie współpracy w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie
W I kwartale 2011 roku podpisano porozumienia o współpracy w zespole interdyscyplinarnym ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie pomiędzy Gminą Jaworzno, a instytucjami miejskimi, których przedstawiciele zostali powołani w skład zespołu interdyscyplinarnego. Ilość porozumień – 16.
2. Ujednolicenie procedur przepływu informacji pomiędzy instytucjami
Przepływ informacji został podporządkowany wymogom określonym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta (Dz.U.Nr 209,
4 zaangaŜowanymi
w pomaganie ofiarom przemocy
poz.1245). Wzory formularzy są oparte na wytycznych rozporządzenia.
3. Dostosowywanie
róŜnorodnych form wsparcia dla ofiar przemocy
w rodzinie w zaleŜności od zdiagnozowanych potrzeb
Ofiary przemocy mogą korzystać na terenie naszego miasta ze specjalistycznej pomocy psychologicznej, pedagogicznej i prawnej w formie terapii, spotkań indywidualnych lub grupowych. W sytuacji zagroŜenia zdrowia i Ŝycia ofiary przemocy (dorośli i dzieci) mają zapewnioną moŜliwość schronienia w Mieszkaniach Chronionych (dorośli z dziećmi) prowadzonych przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej lub w Powiatowej Placówce Opiekuńczo – Wychowawczej czy rodzinach zastępczych (dzieci).
Ofiary przemocy korzystają równieŜ z pomocy w formie pracy socjalnej.
Osoby mogą zgłaszać swoje problemy w formie telefonicznej lub mailowej.
W roku 2013
− liczba osób objętych poradnictwem, terapią indywidualną, rodzinną lub grupową – 466 osób,
− liczba oddziaływań lokalnych o tematyce przeciwdziałania przemocy w rodzinie (kampanie lokalne, zajęcia edukacyjne, profilaktyczne, pogadanki, warsztaty itp.) – 201 form. W tego typu formie oddziaływań wzięło łącznie udział 1517 osób w tym: 1086 dzieci i 431 osób dorosłych,
− grupa wsparcia dla ofiar przemocy domowej – 11osób, 14 spotkań,
− całodobowego schronienia udzielono 60 osobom, w tym: 53 dzieci i 7 osób dorosłych (Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Powiatowa Placówka Opiekuńczo – Wychowawcza),
− liczba spraw zgłoszonych drogą telefoniczną – 205,
− liczba spraw zgłoszonych drogą mailową – 5,
− liczba porad prawnych udzielonych ofiarom przemocy w rodzinie 364,
− liczba osób którym udzielono pomocy socjalnej z tytułu przemocy w rodzinie – 44 osoby (136 osób w rodzinie).
4 Opracowywanie programów i prowadzenie działań edukacyjnych zwiększających
kompetencje rodzicielskie i wychowawcze dla rodziców w rodzinach zagroŜonych występowaniem przemocy w rodzinie
W naszym mieście w ramach działań profilaktycznych uruchomiono grupy spotkaniowe dla rodziców „Akademia dobrego rodzica” – 49 osób / 4edycje (łącznie 40 spotkań), ”Szczęśliwa rodzina – szczęśliwe dziecko” – ilość uczestników 18osób / 2edycje (łącznie 16 spotkań) prowadzone przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej oraz „Szkoła dla rodziców i wychowawców”
prowadzona przez Poradnię Psychologiczno – Pedagogiczną – ilość uczestników 17osób / 2edycje (łącznie 16 spotkań dla rodziców i nauczycieli).
W ramach programu „Jaworzno stawia na rodzinę – Szczęśliwa rodzina – szczęśliwe dziecko” (koordynacja – OIK) odbyły się 4 wykłady w Miejskiej Bibliotece Publicznej pn: ”Alfabet Wychowania” – ilość uczestników 66 ,ogłoszono konkurs literacki dla rodziców „Bajka bez przemocy” – ilość uczestników 12. Prowadzono integrację rodzin uczestników warsztatów zwiększających kompetencje rodzicielskie oraz rodzin zagroŜonych przemocą w formie „Zmagania rodzin” – zajęcia ruchowe i intelektualne dla całej rodziny – ilość uczestników 90.
Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna prowadziła konsultacje i porady dla rodziców dzieci z zaburzeniami zachowania i emocji oraz dzieci sprawiających problemy wychowawcze w tym wynikające z bycia świadkami przemocy w rodzinie – 7 rodzin,
Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieŜy oraz poradnictwo dla ich rodziców – 89 uczniów, 10 rodziców.
W szkołach i przedszkolach na terenie naszego miasta prowadzone są przez
5
pedagogów intensywne działania wśród uczniów i rodziców na temat przeciwdziałania przemocy w rodzinie. KaŜda szkoła pracuje wg.
indywidualnych programów (gotowe programy, programy autorskie, prowadzenie pogadanek, warsztatów, godzin wychowawczych, spotkań z rodzicami itp.).
5 Ochrona ofiar przemocy w rodzinie poprzez zapewnienie schronienia w mieszkaniach chronionych OIK
W roku 2013 z ochrony przed sprawcami przemocy schronienie znalazło 7 kobiet i 9 dzieci.
6 Upowszechnianie informacji na temat działań programów korekcyjno – edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie
Regularnie członkowie grup roboczych i Zespołu Interdyscyplinarnego rozprowadzają ulotki i przekazują informacje na temat moŜliwości korzystania ze spotkań dla sprawców przemocy. KaŜdorazowo podczas spotkań grup roboczych sprawcy przemocy są kierowani do udziału w zajęciach w ramach programu korekcyjno – edukacyjnego. Informacje na temat programu zamieszczone są równieŜ na stronach internetowych Ośrodka Profilaktyki UzaleŜnienia od Alkoholu oraz Pobytu Nietrzeźwych.
7 Realizacja programów korekcyjno – edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie
Liczba osób skierowanych do programu – 46, liczba osób, które ukończyły program – 22, liczba osób, które są w programie po raz kolejny – 4.
8 Upowszechnianie informacji na temat działań programów dla ofiar przemocy
w rodzinie
W naszym mieście dostępność do informacji o moŜliwościach pomocy w sytuacji przemocy w rodzinie oraz o prowadzonych na bieŜąco działaniach w tym zakresie jest wysoka (wskazują na to wyniki Diagnozy Lokalnych Problemów Społecznych). Informacje zamieszczane są w większości lokalnych mediów oraz na stronach internetowych instytucji wchodzących w skład lokalnego systemu wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. W 2013 r.
prowadzono akcję informacyjną na terenie miasta na temat pomocy dziecku krzywdzonemu. Informowano o miejscach pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie, rozpropagowano ulotki, plakaty, publikacje na ten temat.
W ramach projektu „Jaworzno stawia na rodzinę. Szczęśliwa rodzina – szczęśliwe dziecko” opracowano tematyczne plakaty i ulotki skierowane do mieszkańców Jaworzna pn. „Usłysz, Zobacz, Zareaguj” na krzywdzenie dziecka nawet anonimowo. Przygotowano ulotki tematyczne i informacyjne, gdzie mieszkańcy mogą uzyskać pomoc lub zgłaszać powzięte informacje o krzywdzonych dzieciach i innych osobach doświadczających przemocy.
KIERUNEK 5: Kształtowanie postaw społeczności lokalnej wobec działań zapobiegających występowaniu zjawiska przemocy w rodzinie
1. Prowadzenie działań informacyjnych
w środowisku społeczności lokalnej z obszaru
przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie
Działania informacyjne i edukacyjne dla społeczności lokalnej prowadzone są na bieŜąco. Wykorzystywane są do tego celu wszystkie dostępne media lokalne (prasa, internet, plakaty, ulotki). ZaangaŜowane są w te działania wszystkie instytucje wchodzące w skład lokalnego systemu wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
6 2. Organizowanie
i współuczestniczenie w kampaniach społecznych uwraŜliwiających na sytuację ofiar przemocy w rodzinie, obalających stereotypy na temat przemocy
W ramach realizacji programu „Jaworzno stawia na rodzinę. Szczęśliwa rodzina – szczęśliwe dziecko” prowadzono akcję informacyjną w środowisku na temat działań zmierzających do zwiększenia świadomości społecznej dotyczącej konsekwencji związanych z krzywdzeniem dzieci, a tym samym pracowano nad zmianą postaw społecznych w kierunku poprawy sytuacji rodzin zagroŜonych zjawiskiem przemocy w rodzinie. Promowano prawidłowe wzorce rodzicielskie, metody wychowawcze zwiększające świadomość z konsekwencji stosowania przemocy wobec dziecka.
Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Jaworznie realizowała program profilaktyczny dla uczniów szkoły podstawowej „Złe słowo teŜ rani” – 4 spotkania 40 uczniów.
3. Opracowywanie i realizacja programów profilaktycznych w tematyce przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie
W roku 2013 opracowano program „Jaworzno stawia na rodzinę. Szczęśliwa rodzina – szczęśliwe dziecko”, który został dofinansowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Program był realizowany na terenie naszego miasta od sierpnia do grudnia 2013 r. Głównym jego celem były działania zmierzające do zwiększenia świadomości społecznej dotyczącej konsekwencji związanych z krzywdzeniem dzieci, a tym samym praca w kierunku zmiany postaw społecznych w stronę poprawy sytuacji rodzin zagroŜonych zjawiskiem przemocy w rodzinie. W programie łącznie uczestniczyło 311 osób korzystając z róŜnych form pomocy specjalistycznej (warsztaty, wykłady, szkolenia, porady indywidualne itp.). Pracownicy Socjalni Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we współpracy z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w Jaworznie realizowali autorski projekt socjalny "Silni i bezpieczni". Projekt adresowany był do kobiet i dzieci dotkniętych przemocą.
W ramach projektu były spotkania ze specjalistami (psycholog, pedagog), a takŜe zajęcia ze sztuki samoobrony. Dodatkowo dzieci mogły skorzystać z fachowej opieki pedagogów. W projekcie uczestniczyło 9 kobiet i 22 dzieci.
4. Prowadzenie działalności edukacyjnej dla osób i grup z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar
Prowadzeniem zajęć edukacyjnych dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, nauczycieli i rodziców o tematyce przeciwdziałania przemocy zajmują się wszyscy pedagodzy szkolni, wychowawcy w ramach realizacji własnych programów profilaktycznych oraz pracownicy Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej i Ośrodka Interwencji Kryzysowej. PoniŜej przykłady prowadzonych w 2013 roku działań profilaktycznych z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie: „Uczniowie przeciw przemocy”, „Złe słowo teŜ rani” „Szkoła bez przemocy”, „Tolerancja”, „Zareaguj nie przykładaj do tego ręki” – kampania informacyjna, Zajęcia edukacyjno – profilaktyczne
„cyberprzemoc”, „Reaguj masz prawo”, „16 dni przeciwko przemocy wobec kobiet”, „Współpraca słuŜb i instytucji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w kontekście realizowania procedury „Niebieskie Karty”,
„Uśmiechnięte Dni – dni walki z agresją i przemocą”, a takŜe spotkania grupy wsparcia dla kobiet doświadczających przemocy w rodzinie, edukacja społeczna „Alfabet wychowania”, „Tak trudno zobaczyć, usłyszeć, powiedzieć”, integracja rodzin „Zmagania rodzin” (OIK), „Integracja rodziny wokół Świąt BoŜego Narodzenia” (projekt Powiatowej Placówki Opiekuńczo – Wychowawczej)
− liczba oddziaływań lokalnych o tematyce przeciwdziałania przemocy w rodzinie (kampanie lokalne, zajęcia edukacyjne, profilaktyczne, pogadanki, warsztaty itp.) – 201 form.
W tego typu formie oddziaływaniach wzięło łącznie udział 1517 osób w tym:
1086 dzieci i 431 osób dorosłych.
7
KIERUNEK 6: Profesjonalizacja kadr związanych z pracą w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie
1. Prowadzenie seminariów, warsztatów, konferencji, szkoleń z tematyki obejmującej przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
W ciągu całego 2013 roku przeprowadzono 9 szkoleń z tematyki przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
2. Doskonalenie zawodowe kadr w zakresie diagnozowania zjawiska przemocy w rodzinie oraz metod pracy z ofiarami przemocy w rodzinie
W szkoleniach łącznie uczestniczyły 143 osoby, byli to pracownicy słuŜb społecznych, policjanci, pracownicy ochrony zdrowia, pedagodzy i dyrektorzy szkół, kuratorzy, przedstawiciele Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
KIERUNEK 7: Dostosowywanie działań programu w zakresie interwencji, informacji, edukacji, budowania systemu i działań zespołów interdyscyplinarnych do aktualnych zmian w przepisach prawnych 1. Monitorowanie zmian zachodzących w prawie
polskim oraz zjawisk społecznych temu towarzyszących w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie
Skierowano pisma do zarządzających placówkami słuŜby zdrowia z terenu naszego miasta o przypomnienie pracownikom o obowiązkach wynikających z realizacji rozporządzenia zwłaszcza w przedmiocie wydania zaświadczenia lekarskiego dla ofiary przemocy w rodzinie. Ponadto na bieŜąco monitorowana jest realizacja procedury Niebieskie Karty w naszym mieście.
Jaworzno, luty 2014 r.
KOORDYNATOR PROGRAMU Barbara Obertyn
Dyrektor Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Jaworznie
