1
„Dyskryminacja ze względu na orientację seksualną”
Zestawienie statystyczne działalność Rzecznika Praw Obywatelskich w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 28 września 2009 r.
5 października 2009
I. W okresie od 1 stycznia 2009 r. do 28 września 2009 r. Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) rozpatrzył 45 spraw związanych z problematyką dyskryminacji ze względu na orientację seksualną.
II. 37 spraw było sprawami tzw. indywidualnymi, 8 został nadany charakter Sprawy Generalnej.
III. 5 spraw podjęto z wyłącznej inicjatywy RPO.
IV. Łącznie podjęto do prowadzenia 12 spraw (8 spraw generalnych i 4 inne sprawy).
V. Tylko w 2 przypadkach nie udzielono żadnych wyjaśnień (w związku z faktem, że pismo zostało wysłane tylko do wiadomości RPO).
Tematyka spraw:
I. Ogólny sprzeciw dla związków homoseksualnych i działalności RPO na rzecz ochrony mniejszości seksualnych, w szczególności w zakresie postulatów regulacji tzw. „mowy nienawiści” (nowelizacji Kodeksu karnego mającej zapewnić skuteczniejszą ochronę praw i wolności osób o odmiennej orientacji seksualnej), wystąpienia w sprawie wypowiedzi Wiceprezydenta Miasta Radomia oraz wypowiedzi Wojciecha Cejrowskiego na KULu - [16] spraw łącznie: (14) wniosków na podstawie szablonu dostępnego w Internecie + (2) pisma zindywidualizowane
II. Wypowiedzi oraz działania przeciwko mniejszościom seksualnym – [9] spraw łącznie
- Wypowiedź Wojciecha Cejrowskiego na KULu – SPRAWA GENERALNA – łącznie (3) sprawy związane; ze skargi Kampanii Przeciw Homofobii (KPH)
- Wypowiedź Wiceprezydenta Miasta Radomia – SPRAWA GENERALNA – łacznie (2) sprawy związane; ze skargi KPH
- Wypowiedź posła Artura Górskiego – SPARAW GENERALNA – (1) sprawa; z inicjatywy RPO
- Skarga (1) na akcję plakatową: „Nie przynoście dewiacji do Krakowa”
- Wypowiedzi kandydatów Prawicy RP do Europarlamentu (1)
2
- Skarga (1) w sprawie wypowiedzi w filmie zamieszczonym w Internecie
III. „Mowa nienawiści” – SPRAWA GENERALNA podjęta z inicjatywy RPO – [8]
spraw łącznie
-3 pisma z poparciem dla działań RPO; 3 pisma wyrażające sprzeciw dla działalności RPO w tej dziedzinie
- 1 sprawa, w której wskazano przypadek możliwości wystąpienia mowy nienawiści w Internecie
IV. Związki osób tej samej płci – [5] sprawy łącznie
- Rysunek satyryczny opublikowany w „Rzeczpospolitej” dot. małżeństw osób tej samej płci – łącznie (3) sprawy związane; sprawa podjęta ze skargi indywidualnej - Sprawa "Ogólnych warunków ubezpieczenia kosztów leczenia" w TVP SA – problem definicji „Partnera” – SPRAWA GENERALNA (1) z inicjatywy RPO, też pismo KPH
- (1) skarga na niemożność zawierania małżeństw przez osoby tej samej płci - Pośrednio tej problematyki dotyczyły jeszcze 2 skargi
V. Zachowanie funkcjonariuszy Policji i Straży Miejskiej wobec mniejszości seksualnych [3 sprawy]
– SPRAWA GENERALNA w sprawie standardów zachowań funkcjonariuszy Policji wobec osób transpłciowych (1); podjęta z inicjatywy KPH
- Zarzucana „rejestracja” homoseksualistów przez Policję, pytania o orientację seksualną, sprawa podjęta ze skargi indywidualnej
- Zarzucane pobicie i znieważanie homoseksualisty przez warszawskich strażników miejskich (1), sprawa podjęta z inicjatywy RPO
VI: Wystąpienie Generalne w sprawie legitymacji z 2-zdjęciami dla osób transpłciowych – [2] sprawy łącznie
VII. Wystąpienie w sprawie odwołania konferencji "Homoseksualizm z naukowego i religijnego punktu widzenia” na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego - SPRAWA GENERALNA – [1] sprawa – z inicjatywy RPO
VIII. Skarga przeciwko dopuszczalności parady równości w Warszawie - [1]
sprawa
3 Załącznik nr 1
Wystąpienia generalne dotyczące dyskryminacji ze względu na orientację seksualną (abstrakt).
1. RPO-608662-I/09 z 13.02.2009 r. - wystąpienie do Przewodniczącej Komisji Etyki Poselskiej w sprawie wypowiedzi posła Artura Górskiego naruszającej godność
osób o odmiennej orientacji seksualnej.
Odp. z 16.09.2009 r. - przewodniczący Komisji Etyki Poselskiej Sejmu RP (16.09.2009 r.) poinformował, iż na najbliższym posiedzeniu w dniu 23 września 2009 r. Komisja Etyki Poselskiej przystąpi do rozpatrzenia pisma Rzecznika.
2. RPO-613378-I/09 z 17.04.2009 r. - wystąpienie do Rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w sprawie wykładu Pana Wojciecha Cejrowskiego, podczas którego miały paść obraźliwe sformułowania wobec osób homoseksualnych.
Odp. z 22.04.2009 r. - rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II (22.04.2009 r.) przesłał utrwalony zapis materiałów z wykładu Pana Wojciecha Cejrowskiego zorganizowanego przez studentów KUL, informując jednocześnie, że Pan Wojciech Cejrowski wyraził zgodę na nagrywanie jedynie konferencji prasowej oraz po trzy minuty każdej prelekcji.; WYŻSZE UCZELNIE, SZKOŁY
3. RPO-607860-I/09 z 08.05.2009 r. - wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie postulowanej przez Kampanię Przeciw Homofobii nowelizacji Kodeksu karnego, mającej zapewnić skuteczniejszą ochronę praw i wolności osób o
odmiennej orientacji seksualnej.
Odp. z 24.06.2009 r. - podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (24.06.2009 r.) stwierdził, że obowiązujące unormowania Kodeksu karnego w sposób prawidłowy i wystarczający zapewniają ochronę każdego przed zachowaniami powszechnie uznawanymi za dyskryminujące ze względu na orientację płciową lub tożsamość płciową. Dobra prawne takie jak godność i cześć człowieka, jego wolność, nienaruszalność cielesna, zdrowie psychiczne i fizyczne stanowią przedmiot ochrony szeregu norm prawa karnego. Niezależnie zatem z jakich powodów, czy też w związku z jaką motywacją dobra te są naruszane, w razie realizacji znamion odpowiednich typów czynów zabronionych, aktualizuje się odpowiedzialność karna sprawcy naruszenia. ; WYŻSZE UCZELNIE, SZKOŁY 4. RPO-617608-I/09 z 08.05.2009 r. - wystąpienie do Prorektora ds. studenckich i
informatyzacji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w sprawie odwołanej konferencji naukowej "Homoseksualizm z naukowego i religijnego
punktu widzenia".
Odp. z 21.05.2009 r. - prorektor ds. studenckich i informatyzacji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (21.05.2009 r.) przesłał oświadczenie Kolegium Rektorskiego UKSW z dnia 8 maja 2009 r. w sprawie odwołanej konferencji.
Kolegium Rektorskie oświadczyło, iż UKSW - jak każdy uniwersytet - jest miejscem poszukiwania prawdy i jego społeczność nie boi się podejmowania
4
trudnych tematów. Na UKSW w każdym tygodniu odbywają się konferencje i sympozja poświęcone różnym kontrowersyjnym zagadnieniom. Odwołanie konferencji nt. homoseksualizmu podyktowane zostało troską o bezpieczeństwo studentów oraz całego środowiska uniwersyteckiego. Różne grupy zainteresowane konferencją, na krótko przed terminem rozpoczęcia sesji, zapowiedziały jej zakłócenia.W tej sytuacji studenci przenieśli obrady poza obszar Uniwersytetu. ; WYŻSZE UCZELNIE, SZKOŁY
5. RPO-615323-I/09 z 19.06.2009 r. - wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie propozycji wprowadzenia legitymacji z dwoma zdjęciami, dla osób transpłciowych.
Odp. z 10.07.2009 r. - podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji (10.07.2009 r.) poinformował, że zgodnie z art. 40 ust. 1 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, zmiana wizerunku, tak jak zmiana innych danych zamieszczanych w dowodzie osobistym, jest podstawą jego wymiany. W związku z tym, poczucie przynależności do płci odmiennej nie może stać się kryterium identyfikacji osoby przez organy administracji publicznej. W opinii Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji podkreślenia wymaga fakt, że nie mogą obowiązywać regulacje podważające wiarygodność dokumentów stwierdzających konkretny stan rzeczy. Posługiwanie się zaś legitymacją Fundacji Trans - fuzja sprowadzałoby się do niedozwolonego prawem tworzenia - w sposób dowolny i subiektywny - drugiej, równoległej tożsamości.
6. RPO-621956-I/09 z 24.06.2009 r. - wystąpienie do Prezydenta Miasta Radomia w sprawie wypowiedzi Wiceprezydenta Miasta Radomia, krzywdzącej osoby o
odmiennej orientacji seksualnej.
Odp. z 24.08.2009 r. - prezydent Miasta Radomia (24.08.2009 r.) zapewnił, że wszelkie decyzje i działania realizowane przez Urząd Miejski w Radomiu pozostają w zgodności i w poszanowaniu zapisów Konstytucji RP, w tym dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela. Odnosząc się do informacji o wypowiedzi Wiceprezydenta Miasta Radomia po wykładzie Pana Paula Camerona nt. "Rodzina i szkoła wobec wyzwań rewolucji seksualnej" w dniu 12 maja 2009 r. w odpowiedzi podkreślono, że wypowiedź ta miała miejsce po zakończeniu konferencji i Wiceprezydent Miasta Radomia wyraźnie zaznaczył, że wypowiada się jako rodzic.
Wypowiedź nie miała więc charakteru publicznego, została natomiast upubliczniona w artykule prasowym, który to artykuł również narzucił zawarty w tytule kontekst:
"Wiceprezydent nie chce nauczycieli gejów". Kontekst ten nie znajduje poparcia w faktach i jest nieuprawniony. Kwestia orientacji seksualnej nie stanowi jakiegokolwiek kryterium i nie ma żadnego wpływu na zatrudnienie i ocenę pracowników w Urzę
7. RPO-622579-I/09 z 03.07.2009 r. - wystąpienie do p.o. Prezesa Zarządu TVP S.A.
w sprawie dyskryminacyjnych postanowień "ogólnych warunków ubezpieczenia kosztów leczenia" umowy o ubezpieczenie zdrowotne, która przedstawiana jest
współpracownikom TVP S.A.
Odp. z 10.07.2009 r. - p.o. Prezesa Zarządu TVP S.A. (10.07.2009 r.) poinformował, że na wniosek Zarządu TVP S.A., zarząd towarzystwa ubezpieczeniowego podjął decyzję o zmianie definicji Partnera w ubezpieczeniu zdrowotnym dla współpracowników TVP i w/w zmiana została wprowadzona.
5
8. RPO-620144-I/09 z 24.07.2009 r. - wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie standardów zachowania funkcjonariuszy policji wobec osób transpłciowych.
Odp. z 26.08.2009 r. - komendant Główny Policji (26.08.2009 r.) poinformował, że na poziomie szkolenia centralnego tematyka z zakresu tolerancji i przeciwdziałania dyskryminacji znajduje się w programie szkolenia podstawowego policjantów w ramach szeroko rozumianej problematyki etyki zawodowej, praw człowieka i działań antydyskryminacyjnych. Ponadto realizowany jest aktualnie program Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) OBWE w zakresie szkoleń funkcjonariuszy porządku prawnego w zakresie rozpoznawania i skutecznego ścigania sprawców przestępstw z nienawiści. Powołany przez Komendanta Głównego Policji Zespół programowy opracował projekt programu kursu specjalistycznego dla policjantów w tym zakresie, który obecnie jest w fazie procedury wdrożeniowej. W ramach współpracy Pełnomocnika KGP ds. Ochrony Praw Człowieka z przedstawicielami Kampanii Przeciwko Homofobii, Policja zgłosiła swój akces do udziału w projekcie "Safe and out" mającym na celu podniesienie wśród policjantów świadomości na