Biologia, Temat 1: Obwodowy układ nerwowy. Temat 2: Odruchy.

Biologia, 17. 04.

Temat 1: Obwodowy układ nerwowy.

Temat 2: Odruchy.

Dzisiaj przechodzimy do ostatniej części układu nerwowego czyli obwodowego układu nerwowego. Przypomnijmy sobie podział układu nerwowego ze względu na budowę i sposób działania:

Obwodowy układ nerwowy zbudowany jest z nerwów. Wszystkie nerwy występują w parach. Składają się z dwóch rodzajów włókien nerwowych:

 włókna czuciowe – przewodzą impulsy z ciała do ośrodkowego układu nerwowego (OUN),

 włókna ruchowe – przewodzą impulsy nerwowe z OUN do mięśni i gruczołów.

Nerwy budujące obwodowy układ nerwowy dzielą się na dwie grupy:

 nerwy czaszkowe – 12 par nerwów odchodzących od mózgowia:

o pośredniczą między narządami zmysłów i mózgowiem,

o unerwiają mięśnie głowy i szyi, odpowiadają za mimikę twarzy;

 nerwy rdzeniowe – 31 par nerwów odchodzących od rdzenia kręgowego:

o odbieranie bodźców płynących ze skóry,

o pobudzanie do skurczu mięśni kończyn i tułowia.

Nerwy czaszkowe Nerwy rdzeniowe

Aby organizm mógł reagować na bodźce, układ nerwowy musi je zarejestrować i przekazać informację do właściwego narządu.

Większość informacji dociera do mózgu, który decyduje, jaka reakcja jest właściwa dla danego bodźca.

Jednak w sytuacji zagrożenia droga przekazywania informacji ulega skróceniu – decyzję o rodzaju reakcji podejmuje rdzeń kręgowy.

Taką automatyczną reakcję organizmu na bodziec nazywamy odruchem.

Przykładem jest odruch kolanowy:

Źródło powyższych ilustracji: https://gochpax.wixsite.com/biologiagim1

https://youtu.be/hqYebi7cVTY?t=3m49s – obejrzyj fragment pokazujący działanie łuku odruchowego

Łuk odruchowy to droga, którą przebywa impuls nerwowy od narządu odbierającego bodziec do narządu wykonującego daną czynność (reakcję).

Łuk odruchowy składa się z następujących elementów:

 receptor – komórki odbierające bodziec, np. ciałka dotykowe w skórze;

 neuron czuciowy – nerw przewodzący impuls od receptora do rdzenia kręgowego;

 neuron pośredni – jest częścią rdzenia kręgowego;

 neuron ruchowy – nerw przewodzący impuls od rdzenia kręgowego (neuronu pośredniego) do narządu odpowiedzialnego za reakcję;

 efektor – narząd wykonujący czynność będącą reakcją na bodziec, np.

mięsień.

https://docplayer.pl/6753372-Czynnosc-rdzenia-kregowego-odruch.html

Nasze odruchy dzielą się na dwa rodzaje:

 wrodzone, inaczej bezwarunkowe – pojawiają się automatycznie, u każdego z nas dany bodziec wywoła taki sam odruch, np. kichanie przy podrażnieniu błony śluzowej nosa;

 nabyte, inaczej warunkowe – organizm uczy się automatycznie reagować na określony bodziec poprzez powtarzanie pewnych sytuacji, np. zatrzymywanie się na widok czerwonego światła.

Zagadnienia do opracowania:

Proszę o przeanalizowanie materiału w podręczniku na stronach 181 – 184.

Osoby, które mają dostęp do zeszytu ćwiczeń proszę o zrobienie: ćw. 1 i 3 ze str. 92.

Tym razem nie trzeba niczego odsyłać do mnie.

Do zeszytu wpisujecie lub wklejacie notatkę, opracowaną na podstawie podręcznika:

1. Obwodowy układ nerwowy zbudowany jest z dwóch rodzajów nerwów:

 nerwy czaszkowe – 12 par nerwów odchodzących od mózgowia,

 nerwy rdzeniowe – 31 par nerwów odchodzących od rdzenia kręgowego.

2. Nerwy składają się z dwóch rodzajów włókien nerwowych:

 włókna czuciowe – przewodzą impulsy z ciała do ośrodkowego układu nerwowego (OUN),

 włókna ruchowe – przewodzą impulsy nerwowe z OUN do mięśni i gruczołów.

3. Rolą obwodowego układu nerwowego jest:

a. odbieranie bodźców ze środowiska zewnętrznego oraz narządów wewnętrznych,

b. przekazywanie informacji do ośrodkowego układu nerwowego,

c. przenoszenie informacji od ośrodkowego układu nerwowego do narządów.

4. Odruch to automatyczna reakcja organizmu na bodziec.

5. Łuk odruchowy to droga, którą przebywa impuls nerwowy od narządu odbierającego bodziec do narządu wykonującego daną czynność (reakcję).

Narysuj w zeszycie prosty schemat łuku odruchowego i podpisz jego elementy.

6. Odruchy dzielą się na dwa rodzaje:

 wrodzone, inaczej bezwarunkowe, (podaj dwa przykłady)

 nabyte, inaczej warunkowe. (podaj dwa przykłady)