XX-THJUBILEE-NATIONAL, VIII-THINTERNATIONALSCIENTIFICANDTECHNICALCONFERENCE
„WATER SUPPLY AND WATER QUALITY”
POLAND 15-18 JUNE2008
Florian G. PIECHURSKI, Joanna WYCZARSKA-KOKOT
Politechnikaĝląska Instytut InĪynierii Wody i ĝcieków Gliwice
MOĩLIWOĝCI OSZCZĉDNOĝCI WODY W KRYTYCH PàYWALNIACH
THE POSSIBILITY OF WATER SAVING IN SWIMMING POOLS
The permanent increase of prices of water supply and sewage outlet should draw our attention to decreasing costs. Investors and managers of swimming pools, where some new water technology is applied can expect considerable money savings. The retention and reusing rainwater, the reusing back-wash filter sewage, the usage installation for water saving, the changing of swimmers’ bad habits and elimination of leaks in water installations – there are only examples for economizing water and wastewater manage- ment in swimming pools. This paper presents possibility of water saving in swimming pools with using above-mentioned ways.
1. Wprowadzenie
Kryte páywalnie naleĪą do najdroĪszych obiektów rekreacyjno-sportowych zarówno pod wzglĊdem inwestycyjnym jak i eksploatacyjnym. Inwestorzy coraz czĊĞciej zainteresowani są technicznymi i technologicznymi rozwiązaniami projektowymi wpáywającymi na obni- Īanie kosztów realizacji i eksploatacji obiektów basenowych.
PoniewaĪ baseny to obiekty wysoce „wodocháonne” istotne obniĪenie kosztów eksplo- atacyjnych uzyskaü moĪna poprzez racjonalizacjĊ gospodarki wodno-Ğciekowej, której podstawą jest system zamkniĊtego obiegu z czynnym przelewem, wymagający uzupeániania wodą wodociągową.
Inwestorzy i zarządzający páywalniami, w których wprowadzi siĊ kilka prostych rozwią- zaĔ sáuĪących wáaĞciwemu gospodarowaniu wodą i Ğciekami mogą spodziewaü siĊ sporych oszczĊdnoĞci.
OszczĊdnoĞci w zakresie zuĪycia wody i odprowadzania Ğcieków moĪna osiągnąü poprzez:
wprowadzenie systemów retencjonowania i wykorzystania wód deszczowych,
wprowadzenie systemów odzysku i zagospodarowania wód nadosadowych z wód popáucznych powstaáych w wyniku páukania filtrów basenowych [7, 8, 9],
stosowanie urządzeĔ oszczĊdzających wodĊ (regulatory ciĞnienia, baterie elektroniczne, czasowe i z termostatami, elektroniczne spáuczki wc),
zmianĊ záych nawyków osób korzystających z páywalni,
eliminacjĊ wszelkich nieszczelnoĞci w systemie instalacji wodociągowej.
2. Wykorzystanie wody deszczowej w instalacjach wodociągowych
DuĪe powierzchnie poáaci dachowych w krytych páywalniach i duĪe utwardzone po- wierzchnie parkingowe wokóá nich stwarzają moĪliwoĞü wykorzystania wód opadowych.
Wody te po zgromadzeniu w zbiornikach retencyjnych i wstĊpnym oczyszczeniu moĪna wykorzystaü np. do spáukiwania misek ustĊpowych i pisuarów, co przynosi korzyĞci w postaci mniejszych wydatków na stale rosnące opáaty za wodĊ i Ğcieki [3].
Wody deszczowe doprowadza siĊ z wpustów dachowych lub rynien pionami i pozio- mami do zbiornika wody deszczowej. Wody mogą byü zgromadzone w zbiorniku, w podbaseniu lub pod powierzchnią terenu, o pojemnoĞci dostosowanej do obliczeniowego spáywu. Przed zbiornikiem lub w jego czĊĞci powinien byü zabudowany osadnik np. cyrku- lacyjny do podczyszczania wód deszczowych. Zbiornik powinien byü wyposaĪony w przelew i spust oraz wáazy rewizyjne i wentylacjĊ (rys. 1).
Woda deszczowa moĪe byü pompowana za pomocą zestawu pompowego do wydzielo- nej instalacji zasilającej spáuczki misek ustĊpowych i pisuary. Pompownia powinna byü zlokalizowana w pomieszczeniu technicznym i wyposaĪona w sterownik oraz przetwornicĊ czĊstotliwoĞci najlepiej z dwoma pompami. WydajnoĞü i wysokoĞü podnoszenia zestawu powinna byü dostosowana do wymagaĔ dla wydzielonej instalacji do spáukiwania.
Do dezynfekcji wody moĪna zastosowaü lampĊ niskociĞnieniową UV przy zaáoĪeniu dawki UV= 400J/m2 i przy transmisji T=80% dla maksymalnego przepáywu w instalacji spáukującej. W pomieszczeniu powinna byü temperatura w zakresie t=10- 30oC.
Dla zabezpieczenia dopáywu wody w okresie bezdeszczowym naleĪy zaprojektowaü poáączenie ukáadu pompowego z instalacją wody zimnej poprzez zespóá sterujący pozio- mem wody w zbiorniku i z zaworem antyskaĪeniowym typu BA.
Istnieje równieĪ moĪliwoĞü gospodarczego wykorzystania wód deszczowych zbieranych z utwardzonych powierzchni terenu (np. z parkingów). Po ich przepáywie przez osadnik i separator koalescencyjny zgromadzone w zbiorniku mogą byü wykorzystane gospodarczo.
Rys. 1. Schemat instalacji do wykorzystania wody opadowej [3]
Fig. 1. The scheme of installation for rainwater reusing [3]
3. Wody popáuczne – iloĞü, jakoĞü, moĪliwoĞci zagospodarowania
Wykorzystanie wód nadosadowych z wód popáucznych odprowadzanych z filtracyjnych instalacji basenowych, np. do nawadniania terenów wokóá obiektów basenowych, zraszania boisk i kortów tenisowych, mycia ulic oraz wykonywania Ğlizgawek i lodowisk w okresie zimowym pozwoli na obniĪenie kosztów eksploatacyjnych tych obiektów i przynajmniej czĊĞciowe odciąĪenie systemu kanalizacji sanitarnej [5, 6, 7, 8, 9].
Wyniki badaĔ, przeprowadzone dla 9 obiektów basenowych (B1, B2, B2M, B3, B4, B5 – baseny duĪe i B6, B7, B8, B9 – baseny maáe), przedstawiające iloĞü i jakoĞü wód po- páucznych odprowadzanych z filtracyjnych systemów basenowych mogą stanowiü podsta- wĊ do okreĞlenia moĪliwoĞci ich odzyskiwania i zagospodarowania [6, 7, 9].
IloĞü wód popáucznych odprowadzanych z filtracyjnych instalacji basenowych zaleĪy przede wszystkim od sposobu oczyszczania wody basenowej, technologicznej sprawnoĞci stacji oczyszczania oraz od liczby osób korzystających z kąpieli. Dodatkowo parametrami wpáywającymi na iloĞü wód popáucznych są: liczba filtrów obsáugujących obieg basenowy, powierzchnia filtracyjna, wysokoĞü i rodzaj poszczególnych warstw filtracyjnych, prĊdkoĞü i wydajnoĞü filtracji oraz sposób páukania filtra i czas trwania cyklu filtracyjnego.
Przyjmując iloĞü wody potrzebną do páukania filtrów za równowaĪną iloĞci powstają- cych popáuczyn dla typowego basenu sportowo-rekreacyjnego (12 m × 25 m) otrzymujemy rocznie od 2880 do 4320 m3 wód popáucznych.
W tabeli 1 przedstawiono Ğrednie roczne iloĞci wody dostarczanej (wedáug wskazaĔ wodomierzy) i popáuczyn w badanych basenach oraz procentowy udziaá iloĞci wód po- páucznych w caákowitej iloĞci Ğcieków sanitarnych odprowadzanych z obiektów baseno- wych.
Analiza iloĞci dostarczanej wody i odprowadzanych Ğcieków z badanych basenów po- zwala przypuszczaü, Īe gospodarka wodno-Ğciekowa w basenach uwzglĊdniająca zagospo- darowanie wód powstających w wyniku páukania záóĪ filtracyjnych przyczyni siĊ do obni- Īenia kosztów eksploatacji tychĪe obiektów.
Tab. 1. IloĞci dostarczanej wody i odprowadzanych Ğcieków z badanych basenów
Tab. 1. The water and waste water quantity from tested swimming pools
* woda uzupeániająca obiegi basenowe i zuĪywana na cele bytowo-gospodarcze i sanitarne
**Ğcieki bytowo-gospodarcze i sanitarne odprowadzane z toalet, umywalek i natrysków oraz powstaáe w wy- niku prac porządkowych w pomieszczeniach natryskowych i szatniowych;
***B2M – basen B2 po modernizacji ukáadu oczyszczania wody;
Analiza iloĞci wody wodociągowej dostarczanej do analizowanych obiegów baseno- wych oraz iloĞci wód popáucznych odprowadzanych do systemów miejskiej kanalizacji sanitarnej pozwoliáa okreĞliü moĪliwoĞci redukcji kosztów odprowadzania Ğcieków z badanych basenów. NajniĪszą moĪliwoĞü redukcji kosztów wykazano w basenach z wysoką frekwencją (B4 – 23,6%, B6 – 14,3%) czyli tam, gdzie woda wodociągowa w duĪych iloĞciach zasilaáa natryski i uzupeániaáa straty powstaáe w wyniku rozchlapywania oraz w basenie z duĪą liczbą wodnych atrakcji (B3 – 35,6%). W pozostaáych basenach zagospoda- rowanie wód popáucznych mogáoby dawaü redukcjĊ kosztów odprowadzania Ğcieków w granicach od 39,0% w basenie B1 do 73,3% w basenie B2M. Nie zawsze jednak iloĞü wód popáucznych stanowi wyznacznik opáacalnoĞci ich zagospodarowania, czasem jest nim cena za 1 m3 odprowadzanych Ğcieków.
Analiza wartoĞci badanych wskaĨników fizyczno-chemicznych i bakteriologicznych ja- koĞci wód popáucznych odprowadzanych z rozpatrywanych instalacji basenowych (pH, temperatura, barwa, mĊtnoĞü, azot azotynowy, azot azotanowy, azot amonowy, fosforany, Īelazo ogólne, tlen rozpuszczony, ChZTCr, utlenialnoĞü z próbki sączonej, BZT5, chlor wolny, związany i caákowity, chlorki, siarczany, twardoĞü ogólna, glin ogólny, substancje
IloĞü wód popáucznych
[m3/rok]
IloĞü pozostaáych Ğcieków sanitarnych ** [m3/rok]
B1 9360 3648 5712 39,0
B2 10944 7776 3168 71,1
B2M 4680 3432 1248 73,3
B3 15120 5388 9732 35,6
B4 14520 3432 11088 23,6
B5 8208 3828 4380 46,6
B6 4356 624 3732 14,3
B7 6300 2880 3420 45,7
B8 6840 3432 3408 50,2
B9 6960 3432 3528 49,3
Udziaá wód popáucznych w caákowitej iloĞci Ğcieków
sanitarnych [%]
ĝcieki sanitarne [m3/rok]
BASEN
IloĞü wody dostarczanej*
[m3/rok]
rozpuszczone, zawiesiny ogólne i mineralne oraz miano bakterii grupy coli, NPL bakterii grupy coli w 100 cm3, miano bakterii grupy coli typu kaáowego, NPL bakterii typu fekalne- go w 100 cm3, gronkowce, liczba kolonii bakterii w 1 cm3 w temperaturze 37oC i liczba kolonii bakterii w 1 cm3 w temperaturze 22oC) wykazaáa, Īe wody te nie mogą byü w sposób bezpoĞredni zagospodarowane np. do nawadniania terenów zielonych ze wzglĊdu na iloĞü zawiesin ogólnych oraz wartoĞci wskaĨników chemicznego i biochemicznego zapo- trzebowania na tlen .
WartoĞci mediany dla zawiesin ogólnych w badanych wodach popáucznych wahaáy siĊ od 84 mg/dm3 w basenie B5 do 1086 mg/dm3w basenie B6, podczas gdy dopuszczalna iloĞü zawiesin dla Ğcieków odprowadzanych do wód i ziemi wynosi 35 mg/dm3 [4].
Analiza parametrów jakoĞci wód nadosadowych po dwugodzinnym czasie sedymentacji w leju Imhoffa wykazaáa redukcjĊ iloĞci zawiesin od 69,0% w basenie B5 do 96,3% w basenie B6 (tabela 2).W rezultacie, w wodzie nadosadowej pozostawaáo od 15 mg/dm3 (B1) do 46 mg/dm3 (B4) zawiesin ogólnych (z wyjątkiem B2).
Gwarancją wysokiej sprawnoĞci sedymentacji zawiesin z wód popáucznych jest prawi- dáowe przeprowadzanie koagulacji wody w obiegu basenowym oraz przestrzeganie zasad eksploatacji filtrów basenowych.
Sedymentacja pozwoliáa takĪe na obniĪenie wartoĞci wskaĨnika ChZTCr w granicach od 47,6% w basenie B2 i 55,2% w B9 do 96,6% w basenie B3 oraz redukcjĊ wartoĞci wskaĨ- nika BZT5 w granicach od 50,8% - B4 do 86,7% - B3 (tabela 2).
Na ogóá moĪna stwierdziü przydatnoĞü wód nadosadowych odprowadzanych z bada- nych instalacji basenowych do dalszego zagospodarowania.
Tab. 2 SprawnoĞü procesu sedymentacji dla badanych wód popáucznych*
Tab. 2 The efficiency of sedimentation process for tested filter backwash water
* Podane wartoĞci są wartoĞciami median
Dokáadna analiza redukcji kosztów odprowadzania Ğcieków pozwoli projektantom i za- rządzającym obiektami basenowymi na podejmowanie decyzji o wáączaniu do ukáadu technologicznego basenów, odstojników wód popáucznych i zagospodarowaniu wody nadosadowej.
BASEN B1 B2 B2M B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9
Zawies.og. [mg/dm3] 117 96 165 419 202 84 1086 100 345 128
Zawies.og.sedym. [mg/dm3] 15 57 32 20 46 26 40 20 17 34
Redukcja zawies.og. [%] 87.2 40.6 80.6 95.2 77.2 69.0 96.3 80.0 95.1 73.4
ChZTCr [mgO2/dm3] 89 82 115 320 138 129 180 90 274 67
ChZTCr sedym. [mgO2/dm3] 33 43 32 11 29 12 49 32 16 30
Redukcja ChZTCr [%] 62.9 47.6 72.2 96.6 79.0 90.7 72.8 64.4 94.2 55.2
BZT5 [mgO2/dm3] 8.5 8.4 20.8 60.0 23.4 22.0 19.3 8.0 27.2 20.0
BZT5sedym. [mgO2/dm3] - - 8.0 8.0 11.5 6.0 7.9 - 6.0 9.6
Redukcja BZT5 [%] - - 61.5 86.7 50.8 72.7 59.1 - 77.9 52.0
4. Urządzenia oszczĊdzające wodĊ
OszczĊdnoĞü zuĪycia wody moĪna osiągnąü poprzez zmianĊ záych nawyków lub stosu- jąc róĪne urządzenia oszczĊdzające wodĊ i eliminacjĊ wszelkich nieszczelnoĞci. Wiele instalacji ciepáej wody powoduje jej nadmierne zuĪycie. Stare baterie umywalek i natry- sków umoĪliwiają maksymalny przepáyw wody rzĊdu 15-20 dm3/min. ZwĊĪki niskoprze- páywowe osiągające maksymalny przepáyw wody do 6-8 dm3 dają siĊ montowaü na wszyst- kich starych bateriach, a koszt ich zakupu i montaĪu zwraca siĊ czĊsto po upáywie jednego miesiąca. Wraz ze zmniejszeniem strumienia wody powinno siĊ montowaü napowietrzacze - perlatory. ZwiĊksza to objĊtoĞü strugi wody i poprawia efekt spáukiwania nawet przy maáym przepáywie wody. Podobny efekt daje siĊ uzyskaü w przypadku natrysków. Gáowice natrysków powinny byü wyposaĪone w odcinacze dopáywu wody, które pozwalają oszczĊ- dziü do 50% wody. Raz wyregulowana temperatura wody jest utrzymywana pomimo jej caákowitego odciĊcia, np. w czasie namydlania ciaáa. Przy powtórnym wáączeniu wody unika siĊ strat na powtórną regulacjĊ temperatury. JeĞli instalujemy nowe urządzenia warto jest zainstalowaü takie, które dają siĊ obsáugiwaü jedną rĊką, a najlepiej jeszcze sterowane elektronicznie (czasowe i z termostatami). Tak sterowana bateria dziaáa jak odcinacz prze- páywu wody. Urządzenia jednorĊczne są prostsze i szybsze w obsáudze i pozwalają zmniej- szyü straty wody. Zastosowanie rozwiązaĔ takich redukuje zuĪycie wody nawet o ponad 50% i przekáada siĊ bezpoĞrednio na wysokoĞü rachunków za wodĊ i energiĊ [1, 2].
4.1. Regulatory ciĞnienia
WystĊpujące nadwyĪki ciĞnienia w instalacjach wodociągowych powodują wzrost wy- dajnoĞci zainstalowanej armatury wypáywowej i to znacznie powyĪej potrzeb uĪytkowni- ków okreĞlonych funkcją danego przyboru sanitarnego. Konsekwencją wyĪszych, od wymaganych, wartoĞci ciĞnienia jest istotny wzrost zuĪycia wody - okreĞlony na poziomie 15%÷ 20%.
Regulatory ciĞnienia montowane w instalacjach zimnej i ciepáej wody przed wĊzáem sa- nitarnym dáawią nadwyĪki ciĞnienia wylotowego i ograniczają wydajnoĞü zainstalowanej armatury wypáywowej. Prowadzi to wprost do ogólnego zmniejszenia zuĪycia wody i co cenniejsze, zmniejszenia tego nie odczuwają uĪytkownicy instalacji.
Zastosowanie regulatorów ciĞnienia bezpoĞredniego dziaáania powoduje równieĪ, Īe wszystkie kondygnacje danego budynku stają siĊ równoprawne w dostawie wody.
W aktualnie eksploatowanych instalacjach wodociągowych, w których ze wzglĊdów techniczno - ekonomicznych nie jest moĪliwe stosowanie regulatorów ciĞnienia, naleĪy stosowaü redukcjĊ ciĞnienia zasilania krytej páywalni do minimalnej wymaganej wartoĞci na jego przyáączu wodociągowym przy pomocy regulatorów ciĞnienia dla przyáączy. Stosowa- nie regulatorów ciĞnienia umoĪliwia racjonalizacjĊ zuĪycia wody bez wiedzy i bezpoĞred- nich dziaáaĔ oszczĊdnoĞciowych uĪytkownika i zmniejszenie strat poprzez ograniczenie maksymalnej wydajnoĞci odbiorników wody w instalacjach.
4.2. Baterie natryskowe
Baterie elektroniczne są najnowoczeĞniejszym rozwiązaniem dla uĪytkownika, takĪe dla osób niepeánosprawnych. Aby uruchomiü bateriĊ elektroniczną nie trzeba jej w ogóle dotykaü. Kąpiel pod natryskiem powoduje zuĪycie wody w iloĞci 30- 60 dm3. Czasowe – samozamykające baterie natryskowe z funkcją termostatyczną (najczĊĞciej w wersji pod- tynkowej) stanowią dziĞ podstawowy standard w nowych obiektach publicznych. Gwaran- cja staáej temperatury (+38°C) oraz czasowe ograniczenie wypáywu wody (ustawiane fabrycznie) przy relatywnie umiarkowanej cenie zakupu, zadecydowaáy o jej wielkim powodzeniu.
Elektroniczne natryski są jednym z najlepszych sposobów zmniejszenia zuĪycia wody, a takĪe znacznego ograniczenia wydatków. NaleĪy pamiĊtaü, Īe koszty podgrzania wody są w Polsce niĪsze niĪ w krajach Unii zaledwie o 28%. Od dawna na Ğwiatowym rynku wĞród inwestorów zarysowaáa siĊ wyraĨna tendencja montowania w nowych i modernizowanych obiektach nietradycyjnych baterii natryskowych. Stwierdzono, Īe czasocháonna regulacja temperatury wody przez manipulacjĊ kurkami wody ciepáej i zimnej kosztuje zbyt duĪo i dlatego od koĔca lat 80 tradycyjna bateria jest zastĊpowana przez samoregulujący mecha- nizm baterii termostatycznej. Porównanie zuĪycia wody przy zastosowaniu natrysku trady- cyjnego i natrysku czasowego przedstawiono na rys. 2.
Rys. 2. Porównanie zuĪycia wody przy zastosowaniu natrysku tradycyjnego i czasowego
Fig. 2. The comparison of water consumption with traditional and temporary shower using
Elektroniczny natrysk jest to najnowsza generacja baterii. Wraz z naszym pojawieniem siĊ pod prysznicem tryska woda o temperaturze zaprogramowanej na mieszaczu central- nym. UĪycie mieszacza centralnego i w efekcie brak moĪliwoĞci indywidualnego doboru temperatury wody wcale nie jest dyskomfortem dla uĪytkownika. Takie rozwiązanie jest najczĊĞciej stosowane w miejscach publicznych – krytych páywalniach. Urządzenia w tych miejscach powinny byü higieniczne i “wandaloodporne”. W automatach natryskowych niczego nie moĪna urwaü, oderwaü, ukrĊciü – nie ma teĪ miejsc kontaktu rąk osób korzysta- jących z natrysku. Podczas montaĪu automatów elektronicznych konieczna jest wyjątkowa starannoĞü i fachowoĞü – podstawowe elementy skáadowe bĊdą pod glazurą lub schowane w Ğcianie. Elektroniczny natrysk uruchamiany jest automatycznie przez detekcjĊ obecnoĞü do 60 cm. Natomiast automatyczne zamkniĊcie nastĊpuje w 2 sekundy po odejĞciu uĪytkowni- ka. Na Īyczenie moĪna otworzyü – zamknąü dopáyw wody poprzez zbliĪenie siĊ do detekto- ra na odlegáoĞü 10 cm.
Natryski z zaworem czasowym są polecane do intensywnego uĪywania w krytych páy- walniach. Posiadają mechanizm, który nie ulega rozregulowaniu, są wykonane z surowców odpornych na osad i korozjĊ. Charakteryzują siĊ áatwoĞcią uruchamiania poprzez naciĞniĊ- cie przycisku, natomiast zamkniĊcie jest automatyczne czasowe po 30 sekundach.
4.3. Baterie umywalkowe
Baterie elektroniczne umywalkowe (sztorcowe lub naĞcienne) uruchamiają siĊ samo- czynnie, gdy dáonie pojawią siĊ w polu dziaáania fotokomórki zainstalowanej w korpusie baterii. Fotooptyczny sensor (czujnik podczerwieni) uruchamia automatycznie zawór elektromagnetyczny wody. Woda wypáywająca ma oczywiĞcie staáą temperaturĊ:
- zimną – gdy do zaworu zapewnimy jeden dopáyw, tj. wody zimnej,
- staáą, nieregulowaną (uĪytkownik nie ma moĪliwoĞci zmiany temperatury, którą regu- luje centralny mieszacz), wtedy równieĪ do zaworu prowadzi jeden dopáyw,
- staáą, regulowaną – gdy do zaworu prowadzą dwa dopáywy – wody zimnej i ciepáej, a regulacji temperatury dokonujemy dĨwignią na baterii.
W przypadku baterii sztorcowych transformator jest wbudowany bezpoĞrednio w bateriĊ umywalkową lub znajduje siĊ pod umywalką, czasem w obudowie podtynkowej.
Kolejnym rozwiązaniem są baterie umywalkowe z automatycznym zamkniĊciem cza- sowym, które zapobiegają kontaktowi z baterią po spáukaniu rąk a ich otwarcie nastĊpuje przez naciĞniĊcie przycisku pokrĊtáa. Jest takĪe moĪliwoĞü indywidualnego doboru tempera- tury wody za pomocą pokrĊtáa .
Porównanie zuĪycia wody przy zastosowaniu baterii umywalkowej tradycyjnej i czaso- wej przedstawiono na rys. 3.
Rys. 3. Porównanie zuĪycia wody przy zastosowaniu baterii tradycyjnej i czasowej
Fig. 3. The comparison of water consumption with traditional and temporary taps using
4.4. Spáuczka wc do misek ustĊpowych
Wizyta w toalecie publicznej kojarzy siĊ wielu osobom z niezbyt przyjemnym dotyka- niem przycisków, pociąganiem za rączki, dĨwignie itp. Rozwiązania te odchodzą jednak do lamusa. SferĊ higieny osobistej przejmują urządzenia, które dziaáają “niewidzialnie” – bez naszego manualnego udziaáu. Wyeliminowanie kontaktu rąk z urządzeniami, dziĊki zasto- sowaniu automatycznego mechanizmu spáukującego, gwarantuje peáną higienĊ. MoĪemy dostrzec jedyny widoczny na zewnątrz element spáuczki elektronicznej – “magiczne oko”
detektora obecnoĞci. Pozostaáe jej czĊĞci schowane są pod glazurą – za Ğcianką techniczną.
WyróĪniamy spáuczki: uruchamiane automatycznie – najczĊĞciej po 7 sekundach od momentu oddalenia siĊ uĪytkownika z pola detekcji podczerwienią – jest to wariant najpo- pularniejszy oraz uruchamiane na Īyczenie przez przybliĪenie dáoni do detektora obecnoĞci (wáączenie spáukiwania nastĊpuje natychmiast i trwa ono przez 7 sekund).
Elektroniczne spáuczki wc stosowane są dziĞ powszechnie w toaletach krytych páywalni.
Najbardziej zaawansowane technologicznie kabiny wc ze zintegrowanymi systemami elektronicznymi wyposaĪane są w automatyczne funkcje dodatkowe tj.: uruchomienie wentylacji mechanicznej, dozowanie Ğrodka dezynfekującego wraz z dezodorantem, susze- nie miski strumieniem gorącego powietrza, antywandalową, samoczynną blokadĊ wypáywu wody w przypadku zakáócenia cyklu pracy urządzenia na skutek np. zaklejenia oka detekto- ra gumą do Īucia, uruchomienie alarmu w recepcji – dyĪurce, gdy czas pobytu uĪytkownika przedáuĪa siĊ ponad normĊ.
Kolejnym rozwiązaniem są spáuczki mechaniczne WC z zamkniĊciem czasowym auto- matycznym, których uruchomienie nastĊpuje przez naciĞniĊcie przycisku.
4.5. Spáukiwanie pisuarów
Samoczynne, elektroniczne spáukiwanie stanowisk pisuarowych jest dzisiaj bardzo po- pularne. CzĊsto są stosowane spáukiwania zbiorowe w zestawach – sekcjach pisuarów.
Detektor fal podczerwonych dziaáa podobnie, jak w wersjach spáukiwania wc – stoso- wane są jednak inne nastawy czasowe oraz periodyczne spáukiwanie w przypadku dáuĪszej, kilkugodzinnej nieobecnoĞci uĪytkowników (czas spáukiwania – 7 sekund). W nowych rozwiązaniach czas spáukiwania wstĊpnego zwykle wynosi 2 sekundy a zasadniczego od 3 do 12 sekund.
Do najnowoczeĞniejszych rozwiązaĔ naleĪą systemy spáukiwania uruchamiane dziĊki detekcji cieczy, które są zainstalowane w odpáywie pisuaru – niewidoczne i speániające w 100% wymogi “antywandalizmu”.
Kolejnym rozwiązaniem spáukiwania pisuarów jest zastosowanie baterii czasowej z za- mkniĊciem automatycznym. Charakteryzuje ją wysoką odpornoĞcią na wandalizm oraz specjalne rozwiązanie techniczne do intensywnego uĪywania w obiektach publicznych.
Otwarcie wypáywu wody nastĊpuje przez naciĞniĊcie przycisku, po 7 sekundach zamyka siĊ on automatycznie.
5. Podsumowanie
Wykorzystanie wody deszczowej do spáukiwania misek ustĊpowych, pisuarów, prac po- rządkowych i podlewania zieleni w znacznym stopniu obniĪa zapotrzebowanie na wodĊ wodociągową dla potrzeb krytej páywalni.
Wody popáuczne po wstĊpnym oczyszczeniu mogą byü równieĪ zagospodarowane w rejonie krytej páywalni i poza nią.
Zastosowanie regulatorów ciĞnienia zmniejsza zuĪycie wody wodociągowej bez inge- rencji uĪytkownika urządzeĔ czerpalnych poprzez wyregulowanie ponadnormatywnego ciĞnienia panującego w przewodach doprowadzających wodĊ. Dáawienie nadwyĪek ciĞnie- nia zabezpiecza równieĪ instalacjĊ przed uderzeniami hydraulicznymi, wydáuĪając tym samymĪywotnoĞü urządzeĔ sanitarnych.
Zastosowanie baterii z ogranicznikiem maksymalnego wypáywu w istniejących urzą- dzeniach czerpalnych ogranicza efektywnie zuĪycie wody ciepáej i zimnej. Stosując w krytych páywalniach armaturĊ ograniczającą zuĪycie wody tj. elektronicznych baterii, natrysków, spáuczek czy teĪ armatury czasowej moĪna przyczyniü siĊ do ograniczenia kosztów związanych ze zuĪyciem wody, iloĞcią wytworzonych Ğcieków, a takĪe zuĪyciem energii.
Zawory regulacji temperatury i baterie termostatyczne peánią funkcjĊ zarówno zabezpie- czające przed oparzeniem uĪytkownika, jak i poprzez ograniczenie (do wymaganego poziomu) temperatury ciepáej wody w instalacjach ciepáej wody uĪytkowej ograniczają zuĪycie energii (woda gorąca jest mieszana z wodą zimną juĪ po opuszczeniu urządzenia grzewczego). Zawór mieszający zwiĊksza iloĞü dostĊpnej ciepáej wody uĪytkowej, optyma- lizując sposób mieszania wody gorącej z zimną do zadanej temperatury. W związku z tym
wszystkie przypadki marnotrawstwa wody gorącej bĊdą dotyczyü wody zmieszanej, o obniĪonej temperaturze, a wiĊc taĔszej.
Sukces kaĪdego urządzenia energo- lub wodo - oszczĊdnego zaleĪy przede wszystkim od jego opáacalnoĞci. Aby okreĞliü wielkoĞü zaoszczĊdzonych kosztów naleĪy poddaü analizie koszty eksploatacji porównywalnych urządzeĔ, a wiĊc koszty energii, konserwacji i koszty kapitaáowe. RentownoĞü tego rodzaju urządzeĔ i instalacji z nimi wspóápracujących zaleĪy od wysokoĞci uzyskanych efektów w porównaniu do kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych.
NaleĪy podkreĞliü, Īe opisane powyĪej sposoby zmniejszania poboru wody, zuĪycia energii i ograniczenia zrzutu Ğcieków wpáywają wprost na ochronĊ i poprawĊ stanu Ğrodo- wiska naturalnego.
Bibliografia
[1] Chudzicki J.: Techniczne moĪliwoĞci oszczĊdzania wody i energii w wewnĊtrz- nych instalacjach wodociągowych. V konferencja Nauk.-Techn. pt. Nowe techno- logie w sieciach i instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych. UstroĔ 2004.
[2] Chudzicki J., Sosnowski S.: Instalacje wodociągowe - projektowanie, wykonanie, eksploatacja. Wydawnictwo „Seidel-Przywecki”. Warszawa 2005.
[3] Geiger w., Dreiseilt H.: Nowe sposoby odprowadzania wód deszczowych. Oficyna Wydawnicza Projprzem-EKO. Bydgoszcz 1999.
[4] Rozporządzenie Ministra ĝrodowiska z dnia 8 lipca 2004 r., w sprawie warunków, jakie naleĪy speániü przy wprowadzeniu Ğcieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla Ğrodowiska wodnego. Dz. U. Nr 168, poz. 1763.
[5] Wyczarska-Kokot J.: StopieĔ zanieczyszczenia wód popáucznych z filtracyjnych instalacji basenowych. Mat. konf.: Hydroprezentacje V 2002, „Gospodarka wodna, ochrona i uzdatnianie wody, oczyszczanie Ğcieków”. MiĊdzybrodzie ĩywieckie 2002, s. 223-233.
[6] Wyczarska-Kokot J.: IloĞü i jakoĞü wód popáucznych odprowadzanych z filtracyj- nych instalacji basenowych. Hydroprezentacje VI 2003, „Gospodarka wodna, ochrona i uzdatnianie wody, oczyszczanie Ğcieków”. UstroĔ 2003, s. 221-231.
[7] Wyczarska-Kokot J.: Gospodarka wodno-Ğciekowa w obiektach basenowych.
Hydroprezentacje VII 2004, „Gospodarka wodna, ochrona i uzdatnianie wody, oc- zyszczanieĞcieków”. UstroĔ, czerwiec 2004, s. 365-373.
[8] Wyczarska-Kokot J.: Zagospodarowanie wód popáucznych z instalacji baseno- wych. Mat. miĊdzynarodowej konf., BALNEOTECHNICKE DNI’05. Bardejovske kupele kwiecieĔ 2005, s.104-115.
[9] Wyczarska-Kokot J. ,Piechurski F.: Ocena moĪliwoĞci zagospodarowania wód popáucznych z instalacji basenowych. Mat. konf. III Sympozjum Nauk.- Techniczne, Instalacje basenowe. UstroĔ 2001, s. 103-116.
