Józef Bielski
Rok Wydawniczy 1969 : nowości
Wydawnictwa Prawniczego
Palestra 13/2(134), 118-123
1969
118 J ó z e f B i e l s k i N r 2 (134)
*)
W prawdzie sam a spraw a znalazła się już dawno na w łaściw ej drodze, ale z kronikarskiego obowiązku należy odnotować krytykę prasową, jaką ona w y w o łała. Chodzi m ianow icie o publicystyczną w ypow iedź Jana B r o d z k i e g o pt.
A dresaci, zam ieszczoną w „Trybunie Ludu” (nr 5 z dn. 6 stycznia br.).
Autor, prowadzący w dzienniki! stały, cotygodniow y dział pod nazwą „Korespon dencyjne rozm owy”, om awia zazwyczaj bardziej w ażk ie społecznie skargi obyw a teli, kierowane do „Trybuny” jako do organu prasow ego KC PZPR, i w yn ik i in terw encji prasow ej w spraw ach będących przedm iotem listów czytelników.
Tym razem spośród trzech zaprezentowanych skarg jedna została zaadresowa na w prost do Rady Adwokackiej w W arszawie.
Jak w ynika z relacji red. Jana Brodzkiego, om awiana skarga znalazła się w W arszawskiej Radzie A dw okackiej, gdzie jednak nie od razu poinform owano redak cję o toku załatw ienia. Skłoniło to Autora do w yrażen ia kilku krytycznych uwag.
Pow yższy artykuł jest przykładem nieporozum ień, do jakich dochodzi w sku tek braku należytej inform acji o stanie sprawy i obowiązku reagowania na krytykę prasową.
Aby w przyszłości tego rodzaju sytuacja się nie powtórzyła, Prezydium N aczel nej Rady A dw okackiej na posiedzeniu w dniu 9 stycznia br. postanowiło — jak czytam y w pkt 15 protokołu z tego posiedzenia — „przypomnieć radom adwo kackim o konieczności przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie od pow iedzi na interw encje i krytyki prasow e”.
S. M.
JÓZEF BIELSKI
Rok W y d a w n ic zy 1 9 6 9 — Now ości W yd aw n ic tw a
Praw niczego
Plan w ydaw niczy, jaki ma do w ykonania w roku bieżącym W ydawnictwo P raw nicze, realizuje — podobnie jak w latach ubiegłych — tę samą politykę zaspo kajania przede w szystk im potrzeb praktyki prawniczej w szerokim tego słow a znaczeniu, a w ięc praw ników -praktyków zatrudnionych zarówno w aparacie w y miaru spraw iedliw ości i w organach ścigania, jak i w arbitrażu gospodarczym i aparacie adm inistracyjnym oraz w przedsiębiorstw ach państw owych i spółdziel czych. W pływ a to z k olei na charakterystyczne ukształtow anie naszego asortym en tu książkow ego z jego podziałem na zbiory przepisów prawnych (z przypisam i i objaśnieniam i), komentarze, opracowania dla praktyki, broszury popularnonau kowe, w reszcie m onografie naukowe z różnych dziedzin prawa, przy czym liczba
tych m onografii — dzięki zwiększającem u się przydziałowi papieru dla W ydaw nictw a — w zrasta z każdym rokiem.
P lan tegoroczny nie uwzględnia jeszcze w szerszym zakresie tem atyki karnej, gdyż — jak w iadom o — nie zostały dotychczas uchwalone now e akty z dziedziny prawa karnego w ramach zbliżającej się już do końca w ielk iej kodyfikacji prawa w Polsce Ludow ej. Ze zwiększoną w ięc produkcją w zakresie prawa karnego na leży się liczyć dopiero od 1970 r.
k
N iniejsza inform acja ma na celu zawiadom ienie szerokiego ogółu praw ników — sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, pracow ników arbitrażu gospodarczego i adm inistratyw istów , aplikantów sądow ych i adwokackich oraz akadem ickiej m łodzieży prawniczej, która też korzysta z książek W ydawnictw a w celach dydaktycznych — o książkach prawniczych, jakie m ają się ukazać na kładem W ydaw nictw a w roku bieżącym , i um ożliw ienie im w ten sposób w ybra nia z tej produkcji pozycji, które będą dla nich najbardziej przydatne bądź uży
teczne. '
1. P rzystęp u jąc'd o om ówienia tem atyki zamierzonej produkcji tegorocznej, na leży zacząć — tradycyjnie zresztą — od c y w i 1 i s t y k i. Tu na pierw szy plan w ybija się bezsprzecznie obszerny K om entarz do kodeksu postępow ania cyw iln e go, którego autoram i są: I Prezes SN prof. Z. Resich, em. sędzia SN B. Dobrzań ski, nieżyjący już em. sędzia SN prof. M. L isiew ski oraz prof. W. Siedlecki. To fundam entalne opracowanie nowego procesu cyw ilnego, które z przyczyn od W y daw nictw a niezależnych nie mogło się ukazać w końcu zeszłego roku, zostanie dostarczone na półki księgarskie w marcu br. Pozycja ta przeznaczona jest głów nie dla praktyków wym iaru spraw iedliwości, ale prezentuje także w iele ciekawych w yw odów teoretycznych na bardzo w ysokim poziomie.
C iekawą pozycją dla praktyki sądowej i adm inistracyjnej będzie także praca sędziów M. G intowta i S. Rudnickiego pt. „Zagadnienia prawne nieruchom ości w św ietle orzecznictwa Sądu N ajw yższego”, zaw ierająca skrupulatnie zebrany zbiór orzeczeń SN dotyczących nieruchom ości z zakresu prawa rzeczowego, spadkowego itd.
R ów nież głów nie dla praktyki przeznaczona jest praca S. Garlickiego, M. P ie karskiego i A. Stelm achow skiego pt. „Odpowiedzialność cyw ilna za niedobory”. Jest to now e opracowanie, rozszerzone i uaktualnione, poparte bogatym orzeczni ctw em SN.
R eszta prac cyw ilistycznych — poza zbiorem przepisów dotyczących prawa w ek slow ego i czekowego — to m onografie (większość z nich stanow ią prace ha bilitacyjne), z czego aż trzy z zakresu prawa rzeczowego. Pierw sza z nich to „Ochrona w łasności w św ietle przepisów prawa cyw ilnego PRL (rei vindicatio — actio negatoria)”, której autorem jest dr T. Dybowski. Praca ta poświęcona jest cyw ilnopraw nym środkom ochrony w łasności, tj. roszczeniu w indykacyjnem u i ne- gatoryjnem u, ze szczegółowym om ówieniem treści tych roszczeń, ich cech cha rakterystycznych itp. Drugą pracą monograficzną dotyczącą prawa rzeczowego jest książka prof. A. K unickiego pt. „Domniemania w praw ie rzeczowym ”, w której autor om awia dom niem anie dobrej w iary, domniem anie na podstaw ie art. 341 k.c. i in. W reszcie trzecim tytułem z zakresu prawa rzeczowego jest praca E. K itłow - skiego pt. „Surogacja rzeczowa w praw ie cyw iln ym ”, poświęcona trudnemu tem a towi, jaką jest spotykana w praktyce sądowej problem atyka om awianej suro- gacji, w ystępującej np. przy bezpodstawnym w zbogaceniu, hipotece i zastawie,
120 J ó z e f B i e l s k i N r 2 (134)
przy zbyciu spadku itd., a polegającej na zastępow aniu jednych przedm iotów św iadczenia innym i.
Wśród innych m onografii z cyw ilistyk i na podkreślenie zasługują prace: M. Ra- facz-K rzyżanow skiej pt. „Odpowiedzialność m ajątkow a pracownika w obec zakładu pracy”, która zaw iera opracow anie naukowe — z uw zględnieniem jednak potrzeb praktyki — zasad tej odpow iedzialności i problem atyki odszkodowań z tego tytułu; A. Zielińskiego pt. „Ochrona roszczeń pracow ników w sądow ym postępowaniu cy w iln y m ”, dotycząca ochrony roszczeń pracow nika w zględem zakładu pracy oraz zakresu tej ochrony; M. Saw czuka pt. „W znowienie postępow ania cyw ilnego”, po św ięcona pogłębionej analizie charakteru skargi o w znow ienie.
W reszcie problem atyka prawna w yłan iająca się na tle usług transportu jest przedm iotem opracow ania dwu pozostałych m onografii. Autor jednej z nich, J. F a bian, poświęca sw ą pracę („Umowa o przewóz lotniczy w prawie polskim ”) za gadnieniu unorm ow ania cyw ilnopraw nego przewozu lotniczego w św ietle przepi sów polskich i m iędzynarodowych, a autor drugiej, A. W ąsiewicz, om awia w sw ym opracowaniu („Odpowiedzialność cyw ilna za w ypad ki sam ochodowe na tle obow ią zkow ego ubezpieczenia”) kw estię tej odpow iedzialności w ścisłym związku z sy ste m em obow iązkowego ubezpieczenia.
2. Graniczące z praw em cyw ilnym p r a w o p r a c y i p r a w o u b e z p i e c z e ń s p o ł e c z n y c h reprezentuje 5 pozycji. N ajcenniejszą spośród nich dla praktyki będzie uaktualnione w zn ow ien ie fundam entalnego, dwutom owego zbioru przepi sów praw a pracy z orzecznictw em w opracowaniu J. Z ielińskiego pt. „Prawo pracy. Przepisy, orzecznictwo, w yjaśnienia.” Sektorow i spółdzielczem u duże u słu gi powinna oddać przeznaczona dla praktyki m onografia M. Gersdorfa pt. „Usta nie spółdzielczego stosunku pracy”. Pożyteczną i przydatną w praktyce pozycją będzie opracowanie J. K ruszew skiej i T. Jackow skiego pt. „Dyscyplina pracy. Przepisy i objaśnienia”, a cennym poradnikiem dla członków i pracowników gro m adzkich rad narodowych — książka A. Szczepańskiego i S. Slubow skiego pt. „Prawa i obowiązki osób zatrudnionych w zakładach podległych gromadzkim ra dom narodowym ”, pośw ięcona om ówieniu uprawnień i obowiązków pracow ników tych przedsiębiorstw i zakładów, które podlegają gromadzkim radom narodowym .
Ostatnią w reszcie pozycją z om awianego działu prawa będą „Nowe przepisy o zaopatrzeniach em erytalnych” w opracowaniu T. W asyleckiego. Zbiór ten, prze w idziany do w ydania jeszcze w ubiegłym roku i od dawna oczekiwany, nie mógł być w cześniej w ydan y w skutek nieukazania się w e w łaściw ym czasie w ażnych rozporządzeń w ykonaw czych do zasadniczej ustaw y z dnia 23.1.1968 r. o p.z.e. i do innych aktów norm atyw nych.
3. W dziedzinie p r a w a k a r n e g o zacząć należy od zbiorów przepisów zw ią zanych ściśle z zakończeniem kodyfikacji praw a i procesu karnego. W ydanych w ięc zostanie — w m iarę możności jak najszybciej od chw ili ukazania się ich w Dzienniku U staw — 5 tytu łów zaw ierających now e teksty: kodeksu karnego, kodeksu postępow ania karnego, kodeksu karnego wykonaw czego, prawa o w ykro czeniach i prawa o orzecznictwie karno-adm inistracyjnym oraz ustaw y o zapobie ganiu i zw alczaniu dem oralizacji i przestępczości nieletnich.
Z pozycji m onograficznych problem atyce socjologiczno-praw nej środowiska nie letnich poświęcona jest książka P. Zakrzew skiego pt. „Zjawisko w ykolejen ia spo łecznego m łodzieży na terenach uprzem ysłow ionych (wyniki badań w N ow ej Hu cie)”. Jest to praca z cyklu publikacji Ośrodka Badań Przestępczości przy M
inister-stw ie Spraw iedliw ości. Autor w pracy sw ej stara się w yjaśnić, czy i jakie związki zachodzą m iędzy procesem uprzem ysław iania terenu a przestępczością nieletnich oraz jaka jest etiologia tej przestępczości.
' Odpowiednikiem bardzo cenionej przez cyw ilistów „Bibliografii prawa i procesu cyw ilnego” (autor: Z. Trybulski) będzie analogiczna pozycja dla karników, m iano w icie przygotowana przez sędziego Z. Najgebauera i dra Prusaka „Bibligrafia pra w a i postępow ania karnego za lata 1944— 1964. Literatura, orzecznictwo”.
Do om awianej tu dziedziny prawa zaliczyć także trzeba książkę poświęconą ju bileuszow i prof. W. Świdy. Jest to zbiorowa praca (pod red. J. Fiem y, W. G uten- kunsta i S. Huberta) pt. „Studia prawnicze. K sięga ku czci profesora Witolda S w id y”, zaw ierająca szereg krótkich prac (głów nie z dziedziny praw a karnego), napisanych przez w ybitnych autorów, wśród których są uczniow ie i w ychow anko w ie Jubilata.
D alszy zeszyt (IV) z serii prac Instytutu Ekspertyz Sądow ych im. prof. J. Sehna w K rakow ie („Z zagadnień k rym inalistyki”) poświęcony jest jubileuszow i 40- -lecia istnienia tego Instytutu. Zeszyt ten zaw iera m.i. artykuły o tem atyce specja listycznej z dziedziny krym inalistyki, toksykologii itp.
4. Wśród pozycji należących do dziedziny p r a w a a d m i n i s t r a c y j n e g o przew ażną ich część będą stanow ić specjalne opracowania dla praktyki. Chodzi tu głów n ie o zbiory przepisów z kom entarzam i lub krótszym i objaśnieniam i.
Tak w ięc praktyka finansow a otrzyma w roku bieżącym następujące prace z za kresu ustaw odaw stw a podatkowego i dewizowego: J. B iałobrzeskiego „Podatek obrotowy i podatek dochodowy”, kom entarz uw zględniający zm ienione ostatnio przepisy o podatkach obrotowym i dochodowym; J. Franza „Niektóre podatki i opłaty teren ow e”, przydatny dla praktyki podatkowej komentarz do przepisów norm ujących takie podatki, jak np. od nieruchom ości, lokali itp.; J. Proroka „Po datki i inne należności od rolników ”, praktyczny komentarz do przepisów o po datku gruntowym , opłacie elektryfikacyjnej itp.
D la radców prawnych zatrudnionych w jednostkach gospodarki uspołecznionej oraz dla praktyki arbitrażowej pożyteczne będą następujące opracowania (w for m ie zbiorów w ażniejszych przepisów z orzecznictwem i objaśnieniam i): M. A dreło- w iczar i E. K uleszy „Umowy o w ykonanie in w estycji budow lanych” (pod red.~ W. Bagińskiego, w iceprezesa GKA) oraz tegoż W. Bagińskiego i C. Dębskiego „Sprzedaż i dostawa w obrocie uspołecznionym ”. W ostatniej z .wym ienionych prac zaw arte są także — prócz przepisów o ogólnych w arunkach sprzedaży i dosta w y — niektóre przepisy branżowe.
Również dla jednostek gospodarki uspołecznionej zaangażowanych w obrót za graniczny oraz dla organów dew izow ych i celnych przeznaczony jest kom entarz Z. Bidzińskiego i K. Sosnow skiego pt. „U stawodaw stw o dew izow e”, w yjaśniający w ażne dla gospodarki narodowej, a n iełatw e przepisy dewizowe. Jest to tytuł w znow iony, uaktualniony.
Ważna społecznie dziedzina ubezpieczeń gospodarczych (tj. m ajątkow ych i oso bowych) została om ówiona wyczerpująco w zbiorze przepisów z komentarzem i orzecznictw em pt. „Prawo ubezpieczeń gospodarczych”, którego autoram i są rad cow ie prawni PZU: K. Karśnicki i J. Ławrynowicz.
Do om awianego tu typu prac należy także zbiór przepisów R. O leszyńskiego pt. „Przepisy o gospodarowaniu, eksploatacji i ruchu pojazdów sam ochodow ych”, t. II, uw zględniający ostatnie zm iany w tej materii. W zbiorze tym , przeznaczonym
122 J ó z e f B i e l s k i N r 2 (134)
głów nie dla gospodarki uspołecznionej i spółdzielczej, m ieści się także uzupełnie nie do tomu I, który ukazał się w końcu 1967 r.
Do prac m onograficznych z dziedziny prawa adm inistracyjnego, jakie się ukażą w roku bieżącym , należą: praca zbiorowa pod red. J. Starościaka i J. Ł ętow skiego pt. „Funkcjonowanie adm inistracji w św ietle orzecznictw a”, t. II, zaw ierająca zbiór glos do w ydanych przez Sąd N ajw yższy i centralne organy adm inistracji państw owej orzeczeń i decyzji w sprawach z zakresu prawa adm inistracyjnego (pozycja w ydaw ana w ramach planu Instytutu Nauk P raw nych PAN); m onogra fia A. R osienkiew icza pt. „Rozprawy zakładowe i sygnalizacyjne w postępowaniu arbitrażowym ”; praca A. W asilew skiego pt. „Obszar górniczy. Zagadnienia praw ne”, stanow iąca próbę m onograficznego ujęcia prawnej problem atyki tzw. obszaru górniczego; m onografia J. W iącek-O rłow skiej pt. „Nadzór nad stow arzyszeniam i”, poświęcona om ówieniu nadzoru adm inistracyjnego nad stowarzyszeniam i.
Z pozycji w yłącznie niem al tekstow ych z zakresu praw a adm inistracyjnego ukażą się następujące zbiory przepisów: „Postępowanie egzekucyjne w adm ini stracji”; „Prawo o aktach stanu cyw ilnego” ; w znow ienie: „Przepisy celne dla osób w yjeżdżających za granicę i otrzym ujących paczki z zagranicy” (wraz z tabelam i opłat celnych); „Przepisy dotyczące kom orników” (z uw zględnieniem znow elizow a nych przepisów i nowej taksy); „Prawo o notariacie oraz przepisy w ykon aw cze i zw iązkow e” (autorzy opracowania: Z. Krauze i T. Szaw łow ski), uw zględniające aktualny stan prawny; w reszcie „Kodeks drogowy. Zbiór przepisów ”, dalsze ko lejn e w ydanie, uw zględniające zmiany, jakie do przepisów o ruchu drogowym zo stały wprow adzone w 1968 r. N ależy sądzić, że nakład 300 000 egz. powinien w znacznym stopniu zaspokoić ogromne zapotrzebowanie na tę ostatnią pozycję.
5. Z pozostałych dziedzin prawa na uwagę zasługują pozycje następujące. Z zakresu p r a w a p a ń s t w o w e g o należy przede w szystkim w ym ien ić bro szurę pt. „Ordynacje w yborcze do Sejm u i rad narodowych” ze w stępem autor stw a S. Geberta. W ydanie tej pozycji jest ściśle związane z wyborami, jakie s ię odbędą do Sejm u i rad narodowych w roku bieżącym .
N astępna pozycja to praca zbiorowa pod red. adw. S. Garlickiego pt. „Przepisy 0 adwokaturze. K om entarz”, zaw ierająca w szystk ie w ażniejsze akty norm atyw ne dotyczące adwokatury, a w ięc tekst ustaw y o ustroju adwokatury, tekst Zbioru zasad etyk i adwokackiej i godności zawodu, tek sty licznych rozporządzeń w y k o nawczych, zarządzeń, okólników, uchwał, regulam inów i instrukcji, orzecznictwo dyscyplinarne itp. — z komentarzem . Autoram i tej pracy są w ybitn i znawcy przedmiotu, przedstaw iciele naszej adwokatury.
Z zakresu p r a w a r o l n e g o ukażą się dw a tytuły: M. Błażejczyka pt. „Za opatrywanie rolnictw a i w si w w odę”, praca om awiająca sprawę budowy i eksplo atacji urządzeń zbiorowego zaopatrywania w w odę przy w spółudziale państwa 1 w si; H. Skiby pt. „Wkłady gruntow e w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. Zagadnienia praw ne” (monografia w ramach planu Instytutu Nauk Praw nych PAN).
Z tem atyki dotyczącej z b r o d n i h i t l e r o w s k i c h w ym ienić należy pozycje następujące: dwa kolejne zeszyty „Biuletynu Głównej K om isji Badania Zbrodni H itlerow skich w P olsce”, na które złożą się liczne, oparte na autentycznych źród łach i dokum entach artykuły; S. Piotrow skiego „Proces Hansa Franka i dowody przeciwko S S ”, praca m onograficzna poświęcona przewodowi sądowem u w pro cesie Hansa Franka, stanow iąca II część cyklu pt. „Sprawy polskie przed M iędzy
narodowym Trybunałem w N orym berdze” (I część pt. „Dziennik H ansa Franka” ukazała się w 1957 r.); cenne w ydaw n ictw o dokum entalne pt. „Zbrodnie h itlerow skie na dzieciach i m łodzieży polskiej w latach 1939—1945” (ze w stęp em M. R e- gent-L echow icz), zawierające w strząsający w sw ej w ym ow ie zbiór krótkich op o w iadań poświęconych eksterm inacji dzieci polskich w różnych obozach i w Za- m ojszczyźnie przez hitlerow skiego okupanta.
6. W reszcie spośród tzw . tytu łów r ó ż n y c h ukażą się — poza popularnym już w tej ch w ili w środowisku sędziow skim , prokuratorskim i adwokackim „Infor m atorem Praw niczym ” na rok 1970 — dw ie pozycje zw iązane z 25-leciem PRL. P ierw sza z nich to jubileuszow e w ydaw n ictw o resortu M inisterstw a S praw iedli w ości, składające się z dwóch części, przy czym pierw sza pośw ięcona będzie do robkowi w ym iaru spraw iedliw ości PRL w budowie socjalizm u, sprawom kadro w ym resortu, kodyfikacji praw a w PRL, w ykonaw stw u orzeczeń sądowych oraz problem atyce sądow nictw a i zakładów dla nieletnich, a część druga — o charak terze informatora — zapozna czytelnika ze strukturą organizacyjną i obsadą per sonalną centrali resortu, Sądu N ajw yższego, w szystkich sądów powszechnych i są dów ubezpieczeń społecznych, notariatu i niektórych jednostek obsługujących resort. N astępna pozycja związana z jubileuszem Polski Ludowej to zbiór pt. „Pa m iętniki praw ników ”. Zbiór ten obejm uje 13 najlepszych prac spośród nadesła nych na konkurs, zorganizowany w ubiegłym roku przez W ydawnictw o Prawnicze i „Gazetę Sądową i Penitencjarną”.
7. Plan nasz uzupełniają jeszcze tzw. pozycje usługowe, w ydaw ane na zlecenie Zrzeszenia Praw ników Polskich, Społecznego K om itetu Przeciw alkoholow ego i N a
czelnej Rady A dw okackiej. Są to cyk le broszur o charakterze popularyzatorskim (np. broszury o praw niczych aspektach w alk i z alkoholizm em , przeznaczone m.i. dla ław n ików ludowych) lub szkoleniowym (np. różne serie broszur dla u czestni ków kursów organizowanych przez Zarząd G łów ny ZPP, Zarząd Okręgu dla m .st W arszawy ZPP i Zarząd Okręgu W arszawskiego ZPP). *
K K O t 'f N / l
1. KONKURS KRASOMÓWCZY STUDENTÓW PRAWA
W dniach 13—15 grudnia 1968 r. odbył się w K rakowie VIII ogólnopolski kon kurs krasom ów czy studentów prawa. N agrody ufundow ały m.in.: Naczelna Rada A dw okacka w w ysokości 3 000 zł za najlepszą m owę obrończą, K rakowska W oje w ódzka Rada Adwokacka w w ysokości 1 000 zł również za m owę obrończą oraz R edakcja „Palestry” — w postaci jednorocznej prenumeraty pism a za koncepcję
obrony.
W konkursie w zięło udział 9 przedstaw icieli w szystkich środowisk u niw ersy teckich z kraju. K ażdy uczestnik Konkursu w ygłaszał m owę oskarżycielską i m o w ę obrończą.
Jury pod przew odnictwem dziekana W ydziału Praw a U niw ersytetu Jagielloń skiego i zarazem dziekana Krakowskiej Rady Adwokackiej adwokata doc. dra Kazim ierza Buchały przyznało I nagrodę M arkowi Ostrowskiemu z W arszawy, za najlepsze zaś m ow y obrończe przyznało dw ie drugie nagrody konkursu — e x aequo
