Decyzja o czasowym zajęciu zabytku

Decyzja o czasowym zajęciu zabytku

Dr Monika Drela

Uniwersytet Wrocławski

Art. 50 ustawy o ochronie zabytków

3. W przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru, polegającego na możliwości jego zniszczenia lub uszkodzenia, starosta, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może wydać decyzję o zabezpieczeniu tego zabytku w formie

ustanowienia czasowego zajęcia do czasu usunięcia zagrożenia. Przepisy o gospodarce nieruchomościami stosuje się odpowiednio.

4. Jeżeli nie jest możliwe usunięcie zagrożenia, o którym mowa w ust. 1 lub 3:

   1)   zabytek ruchomy może być przejęty przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, w drodze decyzji, na własność Skarbu

Państwa, z przeznaczeniem na cele kultury, oświaty lub turystyki, za odszkodowaniem odpowiadającym wartości rynkowej tego zabytku;

   2)   zabytek nieruchomy może być na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków wywłaszczony przez starostę na rzecz Skarbu Państwa lub gminy właściwej ze względu na miejsce położenia tego zabytku, w trybie i na zasadach przewidzianych w przepisach o

gospodarce nieruchomościami.

Nadzór nad nieruchomością

zabytkową wpisaną do rejestru

 Decyzje nakładające obowiązek na

właściciela lub na osobę posiadającą tytuł prawny do nieruchomości.

Gdy nie ma posiadania popartego tytułem prawnym, albo gdy decyzja nie zostaje

wykonana lub jej wydanie jest bezcelowe:

 Decyzje uprawniające organy administracji publicznej do zajęcia nieruchomości i

przeprowadzenia z urzędu koniecznych robót/ działań na tej nieruchomości.

 Decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości ultima ratio

UGN – potrzeba wejścia na cudzą nieruchomość – art. 126 u.g.n.

możliwość skorzystania przez właściwy organ

administracji z trybu postępowania określonego w art. 126 ust. 1 UGN, zależy od zaistnienia siły

wyższej lub nagłej potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody.

W obu wypadkach ustawodawca zakłada zaistnienie takich stanów, które nakazują

natychmiastowe działanie w celu niedopuszczenia do powstania szkody. Tak więc podstawą wydania decyzji w takich sprawach muszą być takie

informacje, które wskazują na potrzebę wyjątkowo szybkiego działania

(wyrok NSA z dnia 5 lutego 2009 r., I OSK 301/08)

Wejście na nieruchomość bez decyzji – art. 126 ust. 5

W przypadku, gdy nagła potrzeba zapobieżenia okolicznościom, o których mowa w ust. 1, uniemożliwia złożenie wniosku o wydanie decyzji na czasowe zajęcie nieruchomości, właściciel lub

użytkownik wieczysty nieruchomości ma obowiązek udostępnienia jej w celu zapobieżenia tym okolicznościom. Obowiązek

udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej.

Podmiot, który zajął nieruchomość składa wniosek o wydanie tej decyzji w terminie 3 dni od dnia zajęcia nieruchomości. Decyzja może być wydana nie później niż po upływie 6 miesięcy licząc od dnia zajęcia nieruchomości.

Adresat decyzji o czasowym zajęciu nieruchomości art. 126 u.g.n.

Decyzja ta może zostać wydana z urzędu lub na wniosek, również na rzecz podmiotu, którego

zadaniem jest usuwanie skutków wystąpienia siły wyższej lub zapobieganie powstawaniu szkód z tym związanych (np. różnych formacji ratowniczych bądź straży pożarnej).

Po uzyskaniu decyzji podmiot (np. Gmina), na którego rzecz ma zostać wydana decyzja, nie musi się zwracać o zgodę właściciela nieruchomości na wejście na teren nieruchomości oraz na wykonanie niezbędnych prac.

Przesłanki czasowego zajęcia zabytku nieruchomego

1.Możliwość zniszczenia zabytku 2.Możliwość uszkodzenia zabytku

3.Rygor natychmiastowej wykonalności art.

126 ust. 2

4.Cel – usunięcie zagrożenia bytu fizycznego zabytku (50 ust. 4 UOZ)

Czasowe zajęcie zabytku nieruchomego

 gdy właściciel zaniedbuje wykonywania prawidłowej opieki nad zabytkiem i

niezwłocznie wymagane są działania budowlane;

 gdy osoby trzecie zajmują zabytek nieruchomy albo go niszczą (decyzja ta wówczas pośrednio dotyczy też ochrony własności);

 Założenie monitoringu

Jednak, gdy istnieje konieczność remontu ale nie jest on natychmiastowo wymagany –

art. 49 uoz decyzja o nakazie przeprowadzenia prac konserwatorskich lub robót budowlanych.

Adresat decyzji o czasowym

zajęciu zabytku nieruchomego.

 Starosta jako organ wykonawczy powiatu

 Podmiot prowadzący działalność w zakresie prac budowlanych przy zabytkach –

zabezpieczenie przed degradacją

 Służby ratownicze (straż pożarna, straż

miejska) – zabezpieczenie przed wstępem na nieruchomość

 Wnioskodawca (WKZ) ?

 Organ gminy – zadanie własne z zakresu

bezpieczeństwa, ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

Art. 50 Zadanie własne powiatu

Art. 93 ust. 4. 

Zadania określone w art. 12 ust. 1, art. 16 ust. 1 i 3-5, art. 22 ust. 4, art. 32 ust. 2, art.

33 ust. 2, art. 50 ust. 3 i 4 pkt 2, art. 87 ust. 1 oraz art. 103 i 105 są zadaniami własnymi

organów i jednostek samorządu

terytorialnego wskazanych w tych przepisach^.

Odwołanie od decyzji starosty o czasowym zajęciu zabytku

 Odwołanie od decyzji 126 UGN – Wojewoda organ drugiego stopnia,

starosta wykonuje tu zadanie z zakresu administracji rządowej – art. 9a UGN

Art. 9a. Organem wyższego stopnia w sprawach określonych w ustawie, rozstrzyganych w drodze decyzji przez starostę

wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, jest wojewoda.

 Odwołanie od decyzji 50ust. 3 UOZ – Samorządowe Kolegium Odwoławcze,

starosta wykonuje zadanie własne powiatu – art. 93 UOZ.

Koszty tymczasowego zajęcia uwagi de lege ferenda

 Podobnie jak art. 49 należy dodać do art. 50 przepis o kosztach.

W przypadku wykonania prac konserwatorskich lub robót budowlanych przy zabytku nieruchomym odpowiedni organ (starosta) wydaje decyzję określającą wysokość wierzytelności Powiatu z tytułu wykonania tych prac lub robót, ich zakres oraz termin wymagalności tej wierzytelności.

Hipoteka przymusowa – na rzecz Powiatu.

WADY:

Rozdzielenie kompetencji pomiędzy WKZ - 49 uoz i POWIAT 50 uoz Spory o właściwość w przypadku dewastacji

Zaniedbywanie opieki nad dewastowanymi zabytkami z uwagi na potrzeby budżetu.

Optymalnie:

 Organ (na wniosek lub z urzędu) wydaje decyzję o czasowym zajęciu oraz o niezbędności zabezpieczenia zabytku przed dewastacją wskazując konieczne działania/ roboty.

 Organ wykonujący tę decyzję sumuje koszty i wydaje

decyzję o wysokości wierzytelności i jej zabezpieczeniu na prawie własności nieruchomości – akt administracyjny ad rem

możliwy problem – gdy nie znamy właściciela

 Problem: zamówienia publiczne – poszerzyć katalog

wyłączeń w art. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.