Zderzenie czarnych dziur
Grzegorz Karwasz
Oczekiwali na nią astrofizycy, fizycy teoretycy i fizycy doświadczalni Gdy wreszcie nadeszła, blisko pół roku sprawdzali, czy aby nie jest artefaktem. Tak dokonało się największe jak dotąd odkrycie naukowe XXI wieku-fala grawitacyjna GW150914!
14 września 2015 r., o godz. 9:50:45 przecznym. Drgania zaczęły się z czę
czasu uniwersalnego zder.cyly się stotliwaścią 35 Hz, błyskawicznie dwie masywne czarne dziury. A tak wzrosła ich częstotliwość (do 250Hz) właściwie, zderzyły się jakieś l ,3 mld i amplituda, po czym nagle zanikły, lat temu, tylko że dopiero teraz dotarł jakby je pochłonęła ... czarna dziura.
do nas ślad tego zdcrLcnia, ł3la grawi- tacyjna. Naukowcy, po niefommnym .. odkryciu" neutrin szybszych od świa
tła (powodem był żle podłączony ka- bel) czekali 5 micsi~cy z ogłoszeniem wiadomości o fali. Uczynili to dopiero 11 lutego [ 1 ], po szczegółowej analizie sygnału i porównaniu go z przewidy- waniami teorii.
NA POCZĄTKU BYŁ MICHELSON Prostota aparatU!)' do poszukiwa- nia fal grawitacyjnych jest wręcz zdu- miewająca: w dwóch prostopadłych tunelach (w warunkach wysokiej próź
ni) z.awicszono po dwa zwicn:iadłll,
Fala grawitacyjna została zareje- strowana przez dwa detektory usta- wione w Stanach Zjednoczonych na zachodnim i wschodnim wybrLcżu (l)'s. 1). Oczekiwali na nią astrofizycy - ci od czarnych dziur, fizycy teorety- cy- ci od ogólnej teorii względności a przede wszystkim fizycy doświad
cza.lni, aby zmierzyć się z niewyobra- żalną precyzją pomiaru: J0-21. Zareje- strowano rozszerzenie się przestrzeni:
najpierw w jednym kierunku, a o setne cz~ści sekundy później w kierunku po-
Rys.1.Zarejestrowana(górnypanel)lodtworzonaprzezmodeleteoretyc::znefalagrawitatyjna GW150914. fala doszła najpierw do Llvlngston, a 7ms później do Hanford. Modele i pomiary zgadzająsięnapoziomie94%.Źródłol1]
8 Urania 2/2016