 Fauna – słonie, oryks południowy

Namib

 Rozciąga się na odległości 2 tys. km nad Oceanem Atlantyckim

 Angola i Namibia

 Prąd Benguelski

 180 dni w ciągu roku z mgłą ( na wybrzeżu)

 Uważana za jedną z najstarszych pustyni na świecie (sucha od co najmniej 55mln lat.)

 Swakopfmund - miasto z niemiecką architekturą kolonialną (35 tys.

mieszkańców – tyle co Alwernia w Małopolsce)



Dune 7- jedna z najwyższych na świecie - 383m, sięga 570m n.p.m.

Nazwa – siódma wydma z biepiem rzeki

Tsauchab (epizodyczna, ale podczas opadów w górach może być przyczyną

powodzi), Dune 45 ( 45 kilometr na drodze z Sesriem do Sussusvlei), gwiaździsta, 170m wysokości

 ‘Roaring dunes’ – głośny odgłos osypującego się piasku, podobny do dźwięku nisko przelatującego samolotu

 Fauna – słonie, oryks południowy

 Zwierzęta i rośliny dostosowują się do warunków (korzystają z mgieł)

 Szlak Welwczji. Zaliczana do drzew niskopiennych, które mogą żyć do 2000 lat. Do przetrwania wystarcza im tylko 25 mm deszczu rocznie, resztę wody czerpią z powietrza. Nasiona welwiczji mają podobno zdolność kiełkowania przez 2000 lat. Welwiczja ma tylko dwa liście sięgające aż do 3 metrów długości, pękają one z powodu wiatrów, tworząc długie wstęgi, nigdy nie usychają i nie odpadają, rosną cały czas. System korzeniowy sięga na głębokość 30 m.

 Wybrzeże Szkieletowe –wraki statków, kości wielorybów i innych zwierząt

 Luderitz – miasteczko gdzie wydobywa się diamenty



Sossusvlei –atrakcja turystyczna- zasolone, gliniaste podłoże w miejscu, gdzie wody epizodycznej rzeki Tsauchab wsiąkają w ziemię, otaczają je czerwone wydmy wys. ponad 300 m.

Kalahari

 Botswana , Namibia, RPA

 Pierwszym badaczem, któremu udało się przeprawić przez pustynie był David Livingstone

 Niektóre jej fragmenty przypominają wyglądem pustynie australijskie

 Jednak Pokrywają ją formacje roślinne charakterystyczne dla sawanny, dlatego wg niektórych nie powinna być nazywana pustynią – znacznie wilgotniejszy północny wschód (w przeszłości geologicznej zdarzały się na tym obszarze okresy suche i wilgotne- stąd wątpliwości co do klasyfikacji)

 Znajdują się tutaj liczne wyschnięte koryta rzek i solniska

 Jedyna stała rzeka to Okawango

 Dragon's Breath Cave – największe nie-polodowcowe jezioro podziemne

 W pobliżu miasteczka Tsabong znajduje się jeden z największych na świecie obszarów występowania diamentonośnych kimberlitów

 Afrykański dziki pies (Likaon pstry) – zagrożony wyginięciem, surykatki

 The Gods Must Be Crazy film series, 1980 onwards

 "Botswana Special", Top Gear, British television series, following a desert challenge in which Jeremy Clarkson, Richard Hammond, and James May attempt to drive three old cars across Botswana, including the Kalahari Desert

Sahara

 3 co do wielkości pustynia na świecie (1 nie licząc pustyń lodowych)

 Obszar zbliżony do powierzchni USA 1,2 mln km²

 Na terytorium aż 11 różnych państw! Będą to: Maroko, Sudan, Czad, Niger, Mali, Algieria, Tunezja, Libia, Egipt oraz Sahara Zachodnia.

 W skład Sahary wchodzi 14 mniejszych pustyń w tym pustynia libijska, arabska, wielki erg wschodni i zachodni

(Al-Dżuf, Erg Szasz, Erg Ikidi, Wielki Erg Wschodni, Wielki Erg Zachodni, Tadmait, Tanizruft, Hamada al-Hamra, Ahaggar, Tibesti, Tenere, Libijska, Bajuda, Arabska)

 Bardzo zróżnicowany obszar

 Sachara Biała (El Beyda) – formacje skalne z osadów z dna dawnego morza (materiał- kreda)

 Sachara Czarna (As Sauda) materiał wulkaniczny

 W dolinach które pozostały po dawnych rzekach – Uedy, w obniżeniach terenu – daya. Łączy je bardzo bujna roślinność – występują tu nawet drzewa.

 Na północy występują oleandry, oliwki. Na środku pustyni nie ma wcale roślinność, a na południu będziesz mógł podziwiać pistacje, akacje i

tamaryszek, róża jerychońska. Gdy spada deszcz, to natychmiast odżywa i zaczyna się rozsiewać.

 Wielbłądy, fenki, skoczki pustynne, kozice nubijskie oraz oczywiście skorpiony.

 Od wieków wędrują po niej nomadzi, czyli plemiona, które nigdy na długo nie osiadają w jednym miejscu. Prowadzą oni ze sobą cały swój dobytek –

zwierzęta hodowlane i wozy z żywnością.

Australia

Wielka Pustynia Wiktorii

 Największa pustynia w Austalii, nazwana na cześć brytyjskiej monarchini – królowej Wiktorii

 Oprócz piaszczystych wydm i wzniesień, występują też porośnięte trawą równiny oraz fragmenty pustyni kamienistej (gibber plains)

 Opady są nieregularne, a ich roczna suma waha się pomiędzy 200 a 250 mm rocznie. Stosunkowo często występują tutaj burze (15-20 rocznie.

 Aborygeński Lud Pitjantjatjara, ok 4 tys. osób, jeden z ludów, dla którego Uluru jest miejscem świętym

 Strefa Zakazana Woomera - Badania nad pociskami balistycznymi, systemami obronnymi, samolotami bezzałogowymi. Testy nad bronią atomową przeprowadzane przez Brytyjczyków w latach 50-tych’

pozostawiły skażenie plutonem 239 i innymi radioaktywnymi pierwiastkami.

Część z tej strefy, oczyszczona wcześniej z wszelkich zagrożeń – Maralinga została oddana prawowitym właścicielom- aborygenom i jest wykorzystywana jako atrakcja turystyczna.

 Operation Totem (Emu Field, South Australia) testy broni atomowej Totem 1 – 15 October, 1953 – 9.1 kilotons

 The Serpentine Lakes

Słone jeziora ciągnące się na długości niemal 100 km. Kiedy są

wypełnione wodą pokrywają powierzchnię 97 km². Gdy są wyschnięte na ich dnie znajduje się glina, pył i piasek pokryte skorupą z soli.

 Tektyty w Serpentine Lakes (gr. Tektos – roztopiony,ciekły) o wysokiej zawartości magnezu (pozostałości po uderzeniu bolidu lub działalności wulkanu, zbudowane w 3/4 z tlenku krzemu) Naukowcy nie są zgodni co do tego czy materiał, z którego powstały pochodzi z ziemi czy księżyca

 Dingo- drapieżnik, najdłuższy płot świata powstał odgradzając dingo od żyznych obszarów na południu (1880-85) (5,6 tys km)

 Parentie – największa australijska jaszczurka Pustynia Simpsona

 Pustynia Simpsona – pustynia w środkowej Australii położona na obszarze Wielkiego Basenu Artezyjskiego, W północnej części kamienista, środkowej piaszczysta, a

południowo-wschodniej żwirowa. Letnie temperatury mogą przekraczać 50 °C.

 Cecil Madigan przeszedł pustynię w 1939 szlakiem na północ i nazwał ówczesnego prezydenta Królewskiego Towarzystwa Geograficznego w Adelaide, który wspierał finansowo Madigana.

 Nazywana Aruntą lub Wielką Żebrowaną Pustynią z powodu długich równolegle ułożonych piaszczystych wydm, zorientowanych z południowego wschodu na

północny zachód, wysokich na 46 m i długich do 457 m. Najwyższa wydma to Big Red.

 Gibber Plains (od słowa ‘gibber’ kamień w języku Aborygenów)

 Dalhousie Springs grupa ponad 60 źródeł artezyjskich na zachodnim skraju Pustyni Simpsona. Woda jest wysokozmineralizowana, a jej temperatura dochodzi do 43 st C. Dalhousie Springs to także popularna baza wypadowa dla chcących przeprawić się przez pustynię do

Birdsville w Queensland (ok. 600 km).

Źródła zostały wpisane na Listę Dziedzictwa Narodowego Australii

 Południowa krawędź pustyni graniczy z Eyre pustynia leży w jego dorzeczu– jezioro endoreiczne. Kiedy zostaje wypełnione całkowicie wodą, staje się największym jeziorem w Australii (ok. 4 razy w ciągu stulecia).

Jest też najniżej położonym miejscem w Australii (w depresji piętnaście metrów poniżej poziomu morza). Przy maksymalnym wypełnieniu zajmuje powierzchnię około 9,5 tysięca kilometrów kwadratowych.

 Jezioro endoreiczne (z greckiego endo - wewnątrz i rhein - płynąć) – jezioro bezodpływowe, w którym dopływ wody równoważony jest przez parowanie.

 Fauna: Emu,Pelikan Australijski, Flora: Emu bush

Pustynia Gibsona

Pustynia żwirowa granicząca z Wielką Pustynią Piaszczystą, Wielką Pustynią Wiktorii i Małą Pustynią Piaszczystą



Nazwana na cześć członka wyprawy badawczej, Alfreda Gibsona, który zginął przy próbie jej przejścia w 1876r (odłączył się od grupy w poszukiwaniu wody)

 Lake Disappointment (rozczarowanie) – słone jezioro okresowe na północno-zachodnim krańcu Pustyni Gibsona

Swoją nazwę zawdzięcza podróżnikowi Frankowi Hannowi, który przybył tu w 1897 roku szukając słodkiej wody i ku swojemu zawodowi (ang. disappointment) odkrył słone jezioro.

Akwen jest domem dla wielu gatunków ptaków wodnych.

 Pintupi Nine – lud, który do 1984r żył na pustyni Gibsona prowadząc łowiecko- zbieracki tryb życia. Nazwani zostali „ostatnimi nomadami”

 Triodia Grass – gatunek endemiczny, zakwita po opadach deszczu na pustyni

Wielka Pustynia Piaszczysta

 Druga największa, po Wielkiej Pustyni Wiktorii, pustynia Australii

 Erg z podłużnymi, równoległymi do siebie wydmami

 Sezonowość opadów- w porze suchej (od czerwca do października) 40mm, w porze mokrej 300mm (łącznie)

 Kopalnia złota i miedzi w Telfer – należąca do największego producenta złota w Australii

 Breaden Hills

Mała Pustynia Piaszczysta

 Położona na południe od Wielkiej Pustyni Piaszczystej

 Klimat i pokrycie terenu podobne do Wielkiej Pustyni Piaszczystej

 PN Rzeki Rudall – jeden z największych na świecie, na obszarze Wielkiej I Małej Pustyni Piaszczystej

Canning Stock Route Tanami

Nazwa w języku miejscowych oznacza „nigdy nie umiera” i prawdopodobnie

nawiązywała do licznych zagłębień w skałach, które zawsze pozostawały wilgotne i porośnięte roślinnością

 Formacje skalne nazywane Yuka Yuka

 Kapelusz czarownicy

 Sokół szary,

 Tanami Road – z Alice Spring do Kimberley, tylko 20% powierzchni utwardzonej

Pustynia Strzeleckiego

Nazwa nadana przez innego badacza (Charlesa Sturta) na cześć Pawła Edmunda Strzeleckiego (jako pierwszy wspiął się na najwyższy szczyt Australii i nadał mu nazwę Góra Kościuszki)

 W dorzeczu jeziora Eyre

 Rezerwat Strzeleckiego, PN Sturta

 Pola wydmowe, piaszczyste pagórki pokryte roślinnością utrudniające poruszanie

 Rzeka Diamantina, Cooper Creek, Strzelecki Creek- rzeki

Sturt Stony Desert

 Nazwana tak przez badacza, Charlesa Sturta, który chciał dotrzec do środka geograficznego Australii (uważał, że znajduje się tam morze wewnętrzne)

 Kowari – mięsożerny torbacz

 Dawniej na jej terenie miejscowi wydobywali ochrę I uprawiali tytoń

 Pola naftowe Moomba and Jackson

Azja

Gobi

- Powierzchnia niemal 1,3 mln km ², ulega powiększaniu poprzez dezertyfikację terenów otaczających

- Powstała w cieniu opadowym Himalajów

- Bardzo duże różnice temperatur w ciągu roku (od -40 st.C – wpływ mas powietrza znad Syberii do +40st. C) zdarzają się tutaj opady śniegu - Do południowo-wschodnich krańców pustyni docierają monsuny (mogą

powodować powodzie –‘flash floods’) - Wydobycie złota i miedzi w Oyuu Tolgoi

- Flaming Cliffs (nazwa od nazwiska paleontologa) –miejsce, gdzie odkryto w osadach jaja dinozaurów

- Oaza Dunhuang –pagoda, jezioro w kształcie półksiężyca, śpiewające wydmy, oaza na Jedwabnym Szlaku

- Mogao Caves – system ponad tysiąca grot z posągami Buddy i wykutych w skałach świątyń

Kara Kum

- Położona na wschód od morza Kaspijskiego, z morzem Aralskim na północy i pustynią Kyzył kum na północnym –wsch.

- Pustynia zajmuje blisko 3/4 pow. Turkmenistanu

- Ze względu na położenie w pobliżu Morza Kaspijskiego klimat jest tutaj łagodniejszy niż na większości pustyń Azji

- Złoża ropy naftowej i gazu

- Darvaza gas crater, zapadnięta powierzchnia płytko położonego złoża gazu, pali się od 1971r, 70m średnicy, 30 głębokości

- Przez południową część pustyni płynie Kanał Karakumski, który dostarcza wodę z Amu-Darii do Aszchabadu (około 800 km), oraz dla rolnictwa (uprawa bawełny) na terenie południowej części pustyni - Aral kum – nowopowstała słona pustynia. Pył z dawnego dna J.

Aralskiego jest wywiewany na znaczne odległości (na Antarktykę i lodowce Grenlandii)

Kyzyl Kum

- Położona pomiędzy dwoma rzekami Syr Darią I Amu Darią - Na obszarze Kazachstanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu

- Klimat kontynentalny z gorącymi latami (temp. W lipcu waha się pomiędzy 26

°C a 29 °C, max. +51 °C ) I stosunkowo ostrymi zimami (od 0 °C do –9 °C w styczniu)

- W większości pokryta piaszczystymi barchanami - Takir – gliniasta skorupa

- Złoża złota, uranu, miedzi, srebra, gazu i ropy naftowej

- Cmentarzysko statków Muynak – miasto, do którego sięgało Morze Aralskie

- Ruiny Fortecy Ayaz- Kala

- Stanowiska paleontologiczne –szczątki tyranozaura, rekinów, żółwi - Solniska

Takla Makan

- w północno-zach. Chinach, w kotlinie Kaszgarskiej, otoczona Górami Kunlun, Pamir, Tien Shan, na wschodzie graniczy z pustynią Gobi

- piaszczysta z barchanami

- nawa oznacza ‘miejsce łuków’ (język ujgurski), ze względu na odsłanianie przez wiatr zasypanych piaskiem resztek budowli ( w tym łuków architektonicznych) - ze względu na położenie w głębi kontynentu i z dala od dużych zbiorników wonych, które mogłyby łagodzić klimat, specyficzną cechą są zimne noce nawet w porze letniej

Rzeka Molcha (Moleqie) na południowych krańcach pustyni, zasilana wodą z górskich lodowców w maju tworzy stożek napływowy w kształcie wachlarza - w 2008 pustynia pierwszy raz w historii została w całości pokryta ok. 4 cm warstwą śniegu, a temperatury spadły do -25 st. C

Thar

- Nazywana też Wielką pustynią Indyjską - Na terenie Indii (85%) I Pakistanu

- Stosunkowo wysoka gęstość zaludnienie 84 os/km ² - Temperatury 24-25 st. C w lecie i 4-10 st. C w zimie - W większości piaszczysta z barchanami

- Jodhpur – niebieskie/ słoneczne miasto – turystyka, uprawa papryczek chili, fort

- Kanał Indiry Ghandi –uprawa pszenicy, gorczycy, bawełny - PN Pustyni – lis bengalski

- Testy broni nuklearnej w 1974r Pustynia Arabska

- Przedłużenie Sahary na półwyspie arabskim - Gorący, subtropikalny klimat

- Na terenie Jordanu, Iraku, Kuwejtu, Omanu, Kataru, Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Jemenu

- Wydobycie ropy naftowej, gazu ziemnego, fosforanów, siarki

- Maṭṭī Salt Flat –Sebha u wybrzeża zatoki Perskiej, obszar okresowo zalewany wodami morskimi, które pozostawiają na lądzie sól i gips - Ruchome piaski Umm al Samim w Omanie

- Wydmy Pustyni Rub Al.-Khali - Wietrzenie skał w Jordanie