RR\880895PL.doc PE464.787v02-00
PL
Zjednoczona w różnorodnościPL
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009 - 2014
Dokument z posiedzenia
A7-0362/2011 18.10.2011
SPRAWOZDANIE
w sprawie zwalczania nielegalnego rybołówstwa na świecie – rola UE (2010/2210(INI)
Komisja Rybołówstwa
Sprawozdawczyni: Isabella Lövin
PE464.787v02-00 2/28 RR\880895PL.doc
PL
PR_INI
SPIS TREŚCI
Strona PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO ...3 UZASADNIENIE ...15 OPINIA KOMISJI ROZWOJU ...21 OPINIA KOMISJI OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO, ZDROWIA
PUBLICZNEGO I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI ...24 WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI...28
RR\880895PL.doc 3/28 PE464.787v02-00
PL
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO w sprawie zwalczania nielegalnego rybołówstwa na świecie – rola UE
(2010/2210(INI) Parlament Europejski,
– uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r.,
– uwzględniając Konwencję o różnorodności biologicznej i Deklarację z Rio w sprawie środowiska i rozwoju przyjęte podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych
„Środowisko i Rozwój” w czerwcu 1992 r.,
– uwzględniając porozumienie Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) o wspieraniu przestrzegania przez statki rybackie międzynarodowych środków ochrony i zarządzania na pełnym morzu, przyjęte podczas 27. sesji konferencji FAO w listopadzie 1993 r. („porozumienie FAO”),
– uwzględniając porozumienie Narodów Zjednoczonych w sprawie wykonania postanowień Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r.
odnoszących się do ochrony międzystrefowych zasobów rybnych i zasobów rybnych masowo migrujących oraz do zarządzania nimi (porozumienie ONZ w sprawie zasobów rybnych z sierpnia 1995 r.),
– uwzględniając Kodeks odpowiedzialnego rybołówstwa FAO, przyjęty w październiku 1995 r. przez konferencję FAO,
– uwzględniając Konwencję o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa
w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska przyjętą w czerwcu 1998 r. („konwencja z Aarhus”),
– uwzględniając międzynarodowy plan działania FAO na rzecz zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom, ich powstrzymywania i eliminowania (MPD-NNN) zatwierdzony przez Radę FAO w czerwcu 2001 r.,
– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie wspólnotowego planu działań na rzecz zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów z maja 2002 r.
(COM(2002)0180),
– uwzględniając oświadczenie wydane na światowym szczycie w sprawie zrównoważonego rozwoju, który odbył się w Johannesburgu w dniach 26 sierpnia – 4 września 2002 r., – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 lutego 2007 r. w sprawie wdrożenia
wspólnotowego planu działań na rzecz zwalczania nielegalnych, niezgłoszonych i niezgodnych z przepisami połowów1,
1Dz.U. C 287E z 29.11.2007, s. 502
PE464.787v02-00 4/28 RR\880895PL.doc
PL
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1005/2008 z dnia 29 września 2008 r.
ustanawiające wspólnotowy system zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania („rozporządzenie dotyczące połowów NNN”)1, rozporządzenie Rady (WE) nr 1006/2008 z dnia 29 września 2008 r. dotyczące upoważnień do prowadzenia działalności połowowej przez
wspólnotowe statki rybackie poza wodami terytorialnymi Wspólnoty („rozporządzenie dotyczące upoważnień do prowadzenia połowów”)2 oraz rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa („rozporządzenie dotyczące kontroli”)3,
– uwzględniając porozumienie FAO o środkach stosowanych przez państwo portu w celu zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania zatwierdzone na 36. sesji konferencji FAO, która odbyła się w Rzymie w listopadzie 2009 r.,
– uwzględniając sprawozdanie Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości z 2011 r. na temat transnarodowej przestępczości zorganizowanej w sektorze rybołówstwa,
– uwzględniając sprawozdanie Wspólnego Centrum Badawczego Komisji zatytułowane
„Zapobieganie nielegalnej działalności w sektorze rybołówstwa – genetyka, genomika, chemia i kryminalistyka na rzecz zwalczania połowów NNN i wspierania identyfikacji pochodzenia produktów rybnych” opublikowane w 2011 r.,
– uwzględniając zbliżającą się konferencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zrównoważonego rozwoju, która odbędzie się w Brazylii w czerwcu 2012 r., – uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa oraz opinie Komisji Rozwoju i Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7–0362/2011),
A. mając na uwadze, że 71% naszej planety pokrywają oceany, w których zgromadzone jest 16 razy więcej dwutlenku węgla niż na powierzchni Ziemi, i które odgrywają zasadniczą rolę w funkcjonowaniu systemu klimatycznego i systemu wspierającego życie całej planety, a ponadto dla znacznej części światowej populacji stanowią źródło pożywienia, utrzymania i energii, oferując jednocześnie dostęp do szlaków komunikacyjnych;
B. mając na uwadze, że według szacunków nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane (NNN) połowy stanowią od 11 do 26 milionów ton połowów rocznie, co odpowiada co najmniej 15% światowych połowów, uniemożliwiając zrównoważone pod względem gospodarczym, społecznym i środowiskowym zarządzanie eksploatacją światowych zasobów morskich;
1 Dz.U. L 286 z 29.10.2008, s. 1
2 Dz.U. L 286 z 29.10.2008, s. 33
3 Dz.U. L 343 z 22.12.2009, s. 1
RR\880895PL.doc 5/28 PE464.787v02-00
PL
C. mając na uwadze, że porozumienie zawarte podczas 10. Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej, która odbyła się w październiku 2010 r. w Nagoi, nałożyło na poszczególne kraje obowiązek zmniejszenia zaniku różnorodności biologicznej do 2020 r. co najmniej o połowę;
D. mając na uwadze, że 90% życia na Ziemi skupia się w oceanach,
E. mając na uwadze, że dwie trzecie oceanów świata znajduje się poza jurysdykcją krajową i brak jest kompleksowych strategii politycznych w zakresie zarządzania wodami
międzynarodowymi (pełnymi morzami), a obecnie obowiązujące niejednolite przepisy opierają się głównie na siedemnastowiecznych zasadach wolności mórz, nie
uwzględniając wielu zasad ochrony środowiska, które od dawna stosuje się w odniesieniu do lądów i atmosfery;
F. mając na uwadze, że jednym z celów porozumienia FAO o środkach stosowanych przez państwo portu w celu zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania jest wyeliminowanie portów tanich bander, które stanowią bezpieczną przystań dla statków prowadzących połowy NNN i są wykorzystywane do wprowadzania na rynek nielegalnych połowów;
G. mając na uwadze, że nowy pakiet kontrolny UE, który składa się z rozporządzenia dotyczącego połowów NNN, rozporządzenia dotyczącego kontroli i rozporządzenia dotyczącego upoważnień do prowadzenia połowów, stanowi kompleksowy zbiór instrumentów służących walce z tą szerzącą się na oceanach plagą, gdyż określa obowiązki państw członkowskich oraz krajów trzecich jako państw bandery, państw nadbrzeżnych, państw portu i państw zbytu;
H. mając na uwadze, że UE jest największym na świecie importerem produktów rybnych i jedną z najważniejszych światowych potęg w dziedzinie rybołówstwa, co nakłada na nią obowiązek odgrywania kluczowej roli w zakresie mobilizowania wspólnoty
międzynarodowej do walki z nielegalnymi, nieraportowanymi i nieuregulowanymi połowami;
1. jest przekonany, że nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane (NNN) połowy stanowią jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla różnorodności biologicznej oceanów świata;
2. jest przekonany, że połowy NNN stanowią istotny problem dla środowiska i gospodarki na świecie, zarówno dla rybołówstwa morskiego, jak i słodkowodnego, osłabiając starania sektora rybołówstwa w zakresie zarządzania, zagrażając trwałości zasobów rybnych i bezpieczeństwu żywnościowemu, jak również prowadząc do zakłóceń na rynku, co ma trudne do oszacowania reperkusje społeczne i gospodarcze dla całego społeczeństwa, w tym w krajach rozwijających się;
3. podkreśla, że połowy NNN i powiązana z nimi działalność handlowa stanowią
nieuczciwą konkurencję dla rybaków i innych osób, które stosują się do przepisów, oraz są przyczyną problemów gospodarczych społeczności rybackich, konsumentów i całego sektora;
PE464.787v02-00 6/28 RR\880895PL.doc
PL
4. podkreśla rolę lidera światowego przyjętą przez UE w nowym pakiecie kontrolnym UE, który składa się z rozporządzenia dotyczącego połowów NNN, rozporządzenia
dotyczącego kontroli i rozporządzenia dotyczącego upoważnień do prowadzenia połowów; uważa, że nowy pakiet kontrolny UE stanowi szeroko zakrojony i
kompleksowy zbiór instrumentów służących walce z tą szerzącą się na oceanach plagą, gdyż określa obowiązki państw członkowskich oraz krajów trzecich jako państw bandery, państw nadbrzeżnych, państw portu i państw zbytu, jak również obowiązki tych państw wobec działalności prowadzonej przez ich obywateli; wzywa do stanowczego stosowania wspomnianych instrumentów;
5. podkreśla potrzebę zwiększenia współpracy między Komisją, Wspólnotową Agencją Kontroli Rybołówstwa i państwami członkowskimi w celu poprawy procesu zbierania i wymiany informacji oraz pomocy w rygorystycznym i przejrzystym stosowaniu unijnego prawodawstwa w zakresie rybołówstwa;
6. uważa, że państwo bandery powinno nadal ponosić odpowiedzialność za zapewnianie zgodności statków z odpowiednimi przepisami, w tym przepisami dotyczącymi
zarządzania, za gromadzenie danych dotyczących połowów i nakładu połowowego oraz przekazywanie tych danych i za zapewnienie identyfikowalności, w tym wnikliwej weryfikacji świadectw połowowych, gdyż przekazanie tych uprawnień innemu państwu szkodziłoby walce z połowami NNN;
7. nalega, by Komisji i organom kontrolnym w państwach członkowskich przekazać do dyspozycji odpowiednie zasoby (ludzkie, finansowe i technologiczne) umożliwiające im pełne wdrożenie wspomnianych rozporządzeń;
8. podkreśla, że aby UE była wiarygodna, Komisja i państwa członkowskie powinny zidentyfikować podmioty UE, które naruszają unijne prawodawstwo, i nałożyć na te podmioty odpowiednie sankcje i w związku z tym uważa, że UE nie udało się jeszcze w dostatecznym stopniu opanować połowów NNN na własnym terenie i połowów NNN dokonywanych przez unijne podmioty na innych obszarach;
9. wzywa państwa członkowskie i Komisję do zadbania o zwalczanie nielegalnego
rybołówstwa na morzu i na wodach śródlądowych oraz podkreśla potrzebę sprawdzenia, czy mechanizmy kontroli są wystarczające i czy są w dostatecznym zakresie stosowane;
10. wzywa do przeprowadzenia przeglądu wspólnej polityki rybołówstwa w celu stworzenia zachęt na rzecz legalnych połowów w interesie ryb, środowiska, konsumentów i
producentów w UE;
11. wzywa Komisję, aby do końca 2012 r. zbadała, czy połowy rekreacyjne przybierają w UE skalę, która pozwala je rzeczywiście sklasyfikować jako połowy NNN;
12. wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia współpracy w celu stworzenia
„europejskiej ochrony wybrzeża”, aby zwiększyć wspólne możliwości w zakresie monitorowania i kontroli oraz skutecznie zwalczać zagrożenia występujące na morzu obecnie lub w przyszłości, takie jak terroryzm, piractwo, połowy NNN, nielegalny handel lub nawet zanieczyszczenie morza;
RR\880895PL.doc 7/28 PE464.787v02-00
PL
13. ponagla Komisję do podejmowania dalszych wysiłków na rzecz wspierania wymiany informacji w celu zintegrowania nadzoru morskiego, w szczególności informacji służących zharmonizowaniu ochrony wybrzeża na szczeblu europejskim;
14. uważa, że cele UE związane ze zwalczaniem połowów NNN muszą być wspierane odpowiednimi środkami, przede wszystkim finansowymi, aby zapewnić ich promowanie, poprzez przyznanie państwom członkowskim zasobów wystarczających do wdrożenia obowiązujących regulacji; podkreśla również, że przy wprowadzaniu wszelkich nowych metod w przyszłości (np. elektronicznych systemów lokalizacyjnych itp.) należy
uwzględnić dostępność w budżecie UE środków finansowych niezbędnych do ich wdrożenia;
15. wzywa Komisję do publikowania rocznych ocen wyników działań podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie w zakresie wdrażania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb), które wskazują na ewentualne słabe punkty wymagające
poprawy, oraz do zastosowania wszelkich możliwych środków, w tym wskazania państw członkowskich, które nie spełniają podjętych zobowiązań, w celu zapewnienia pełnego przestrzegania przepisów przez te państwa, aby stworzyć wiarygodny i przejrzysty system kontroli;
16. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji Europejskiej dotyczącą wprowadzenia
systemu punktów karnych do licencji połowowych, będącego dodatkowym instrumentem, za pomocą którego państwa członkowskie będą mogły wykrywać nieprawidłowości na każdym etapie łańcucha sprzedaży i nakładać surowe kary w przypadku naruszenia prawa;
17. uważa, że z uwagi na dużą mobilność zasobów rybnych, flot rybackich oraz kapitału tych flot, a także z uwagi na globalny charakter rynków rybnych, skuteczna walka z połowami NNN jest możliwa głównie dzięki międzynarodowej współpracy zarówno dwustronnej, jak i wielostronnej, a także dokładnej i aktualnej wymianie informacji na temat statków rybackich, prowadzonej przez nie działalności oraz na temat innych odnośnych kwestii;
18. wzywa UE, aby zdecydowanie domagała się, by państwa trzecie skutecznie zwalczały połowy NNN, w tym poprzez wspieranie podpisywania, ratyfikacji i wdrożenia
porozumienia FAO o środkach stosowanych przez państwo portu, porozumienia Narodów Zjednoczonych w sprawie zasobów rybnych, porozumienia FAO o przestrzeganiu
międzynarodowych środków ochrony i zarządzania oraz Konwencji Narodów
Zjednoczonych o prawie morza, a także różnych systemów dokumentacji połowowej przyjętych przez regionalne organizacje ds. rybołówstwa w kontekście umów o handlu, umów o partnerstwie w sprawie połowów oraz polityki rozwojowej UE;
19. podkreśla potrzebę dopilnowania, aby wszystkie państwa trzecie, z którymi UE podpisała umowę o partnerstwie w sprawie połowów, stosowały przepisy Międzynarodowej
Organizacji Pracy (MOP) dotyczące podstawowych praw pracowniczych, a zwłaszcza te dotyczące dumpingu socjalnego powodowanego przez połowy NNN;
20. podkreśla, że istniejące w przeszłości ograniczenia w zakresie monitorowania,
kontrolowania działalności połowowej i nadzoru nad nią udało się w znacznej mierze pokonać dzięki postępowi technicznemu, w tym dzięki osiągnięciom w zakresie
PE464.787v02-00 8/28 RR\880895PL.doc
PL
technologii kosmicznych i satelitarnych, a kluczem do wyeliminowania zjawiska połowów NNN jest dziś przede wszystkim polityczna wola rządów do podjęcia skutecznych i odpowiedzialnych działań;
21. wzywa państwa członkowskie, aby ścigały i stawiały w stan oskarżenia statki, właścicieli, firmy, przedsiębiorstwa czy jednostki zaangażowane w prowadzenie działalności
związanej z połowami NNN, w tym mieszanie połowów NNN z legalnymi połowami, tak, jak to czynią w przypadku innych sprawców przestępstw przeciwko środowisku lub przestępstw gospodarczych, nakładając na nich w następstwie wyroku surowe sankcje, w tym w odpowiednich przypadkach za poważne lub powtarzające się przestępstwa, trwałe cofnięcie licencji lub odmowę dostępu do infrastruktury portowej;
22. wyraża ubolewanie wobec faktu, że środki UE zostały przyznane statkom, które wcześniej przyłapano na nielegalnych połowach;
23. wzywa Komisję do zmiany wymogów dotyczących wszelkiego rodzaju pomocy finansowej, tak aby umożliwić stosowanie kar finansowych i odmowę dostępu do finansowania właścicielom statków, którym udowodniono nielegalne połowy;
24. apeluje do Komisji o wstrzymanie pomocy z Europejskiego Funduszu Rybackiego dla wszystkich statków prowadzących połowy NNN;
25. podkreśla potrzebę zapewnienia większej odpowiedzialności sektora rybołówstwa w celu osiągnięcia zrównoważonego wykorzystania zasobów morskich; uważa, że niezwykle ważna jest poprawa przejrzystości we wszystkich aspektach i działaniach sektora
rybołówstwa, w tym określenie międzynarodowych kryteriów, które pozwolą ustalić, kto jest rzeczywistym właścicielem statku czerpiącym z niego korzyści, oraz jakie posiada prawa do połowów, określenie warunków publikowania wspomnianych kryteriów oraz kontrola statków rybackich na wodach międzynarodowych;
26. uważa, że Unia Europejska powinna dawać przykład przez przyjmowanie i promowanie polityki przejrzystości w ramach zarządzania rybołówstwem przy podejmowaniu decyzji przez organy międzynarodowe i państwa trzecie, z którymi UE utrzymuje stosunki w dziedzinie rybołówstwa;
27. uważa, że połowy przeprowadzane z poszanowaniem środków przyjętych na szczeblu międzynarodowym, regionalnym i krajowym oraz oparte na odpowiedzialnym i trwałym wykorzystywaniu zasobów sprzyjają wzrostowi gospodarczemu i tworzeniu miejsc pracy – zarówno w obrębie UE, jak i w krajach rozwijających się – podczas gdy nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy (NNN) mają dramatyczne konsekwencje ekonomiczne, społeczne i środowiskowe, które tym bardziej szkodzą krajom
rozwijającym się, ponieważ stanowią przeszkodę w realizacji milenijnych celów rozwoju (MCR), zwłaszcza MCR 1, 7 i 8;
28. podkreśla transgraniczny charakter rybołówstwa i konieczność – w celu walki z połowami NNN – współpracy zarówno dwu-, jak i wielostronnej, tak aby środki przyjęte z myślą o walce z połowami NNN były stosowane przez wszystkich w sposób przejrzysty,
niedyskryminujący i sprawiedliwy, z uwzględnieniem zasobów finansowych, technicznych i ludzkich krajów rozwijających się, w szczególności małych państw
RR\880895PL.doc 9/28 PE464.787v02-00
PL
wyspiarskich;
29. zwraca się do Komisji o zapewnienie spójności swoich strategii politycznych, tak by polityka rozwoju obejmująca walkę z ubóstwem była – obok kwestii środowiskowych i handlowych – integralną częścią polityki UE mającej na celu zwalczanie połowów NNN;
30. podkreśla bezpośredni związek między połowami NNN a poziomem zarządzania danego kraju i domaga się, by wszelkim środkom w ramach pomocy zewnętrznej towarzyszyła ze strony państwa beneficjenta silna wola polityczna zakazania połowów NNN na jego wodach, a w bardziej ogólnym ujęciu wola poprawy gospodarowania w sektorze rybołówstwa;
31. zachęca Komisję i państwa członkowskie, aby rozszerzyły swoje programy wsparcia finansowego, technologicznego i technicznego, w tym oficjalnej pomocy rozwojowej i umów o partnerstwie w sprawie połowów, dla programów monitorowania, kontroli i nadzoru wód krajów rozwijających się, w ramach których pierwszeństwo zostanie przyznane programom regionalnym, nie zaś dwustronnym; zachęca ponadto do lepszej koordynacji finansowania takich programów ze wszystkich źródeł, zarówno europejskich, jak i innych;
32. uważa ponadto, że UE powinna aktywnie wykorzystywać współpracę w ramach umów o partnerstwie w sprawie połowów w celu skuteczniejszego zwalczania połowów NNN;
33. zwraca się do Komisji o odpowiednie zwiększenie puli środków finansowych dla sektora rybołówstwa w umowach, które zawiera z krajami rozwijającymi się, tak by umocniły one swoje zasoby instytucjonalne, ludzkie i techniczne w celu walki z połowami NNN, a tym samym lepiej przestrzegały postanowień światowych i regionalnych organizacji
zarządzających połowami oraz przepisów europejskich;
34. podkreśla konieczność włączenia społeczeństwa obywatelskiego i zwiększenia
zaangażowania przedsiębiorstw sektora rybołówstwa, tak by czuwały nad przestrzeganiem legalnych metod połowów i współpracowały z władzami w walce z połowami NNN w ramach odpowiedzialności przedsiębiorstw w kwestiach społecznych i środowiskowych;
35. zwraca się do Komisji z wnioskiem, by do listy instrumentów, które mają być wdrożone, aby kraje spełniały wymagania obecnie poddawanego przeglądowi ogólnego systemu preferencji (GSP+), dodała porozumienie FAO o środkach stosowanych przez państwo portu, porozumienie Narodów Zjednoczonych w sprawie zasobów rybnych oraz
porozumienie FAO o przestrzeganiu międzynarodowych środków ochrony i zarządzania;
wzywa do cofnięcia pozwoleń na wywóz wszystkim państwom, w których sprzedawane są produkty pochodzące z połowów NNN; uważa, że UE powinna wraz z tymi państwami podejmować działania zmierzające do zakazu sprzedaży takich produktów;
36. przypomina, że kwestia połowów NNN jest nierozerwalnie związana z kwestią umów o partnerstwie gospodarczym w kontekście wymiany handlowej objętej postanowieniami WTO; podkreśla problem odstępstwa od reguł pochodzenia dla niektórych
przetworzonych produktów rybołówstwa, a w szczególności w przypadku Papui-Nowej Gwinei, co uniemożliwia identyfikowalność takich produktów i otwiera drogę połowom NNN;
PE464.787v02-00 10/28 RR\880895PL.doc
PL
37. uważa, że w regionalnych organizacjach ds. zarządzania rybołówstwem, do których należy UE, powinna ona realizować następujące cele:
• utworzenie dla wszystkich rodzajów połowów podlegających kompetencji
regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem rejestrów statków rybackich uprawnionych do dokonywania połowów, w tym statków pomocniczych, a także list statków dokonujących połowów NNN (czarne listy), które będą często aktualizowane, powszechnie publikowane i koordynowane w ramach regionalnych organizacji ds.
zarządzania rybołówstwem;
• wzmocnienie komitetów ds. zgodności regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem w celu sprawdzenia wyników działań podejmowanych przez
umawiające się strony, a w stosownych przypadkach nałożenie skutecznych sankcji;
• rozszerzenie listy konkretnych działań, jakie mają podjąć umawiające się strony jako państwa bandery, państwa nadbrzeżne, państwa portu i państwa zbytu oraz państwa czerpiące korzyści z prawa własności w ramach poszczególnych regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem;
• opracowanie właściwych inspekcji na morzu i programów obserwacyjnych;
• stosowanie zakazu przeładunków na morzu;
• opracowanie systemów dokumentacji połowowej, począwszy od głównych gatunków w poszczególnych regionalnych organizacjach ds. zarządzania rybołówstwem;
• obowiązkowe wykorzystanie instrumentów elektronicznych takich jak system VMS, elektroniczne dzienniki pokładowe i w razie potrzeby inne urządzenia lokalizacyjne;
• prowadzenie obowiązkowych i systematycznych ocen wyników działań podejmowanych przez poszczególne regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem i nałożenie obowiązku postępowania według wydanych zaleceń;
• złożenie oświadczeń dotyczących interesów finansowych w zakresie rybołówstwa przez szefów delegacji regionalnych organizacji ds. rybołówstwa, jeżeli potencjalnie może wystąpić konflikt interesów;
38. wzywa do pilnego rozszerzenia sieci regionalnych organizacji ds. zarządzania
rybołówstwem, aby objąć wszystkie rodzaje i obszary pełnomorskich połowów, przez utworzenie nowych regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem lub przez rozszerzenie mandatu już istniejących organizacji; jest przekonany, że z uwagi na globalny charakter połowów NNN konieczna jest ściślejsza współpraca między regionalnymi organizacjami ds. zarządzania rybołówstwem w zakresie wymiany informacji oraz sankcji nakładanych na statki i umawiające się strony;
39. uważa, że prawo do połowów na pełnym morzu musi zostać uwarunkowane, w stopniu możliwym zgodnie z prawem międzynarodowym, przynależnością danego państwa do odpowiednich organów międzynarodowych i pełnym wdrożeniem wszystkich środków zarządzania przyjętych przez te organy;
RR\880895PL.doc 11/28 PE464.787v02-00
PL
40. stwierdza, że FAO jest głównym źródłem fachowej wiedzy naukowej i zaleceń przy badaniu kwestii związanych z rybołówstwem i akwakulturą na świecie z uwagi na głębsze powiązanie rozwoju rybołówstwa i zarządzania nim z zachowaniem różnorodności
biologicznej i ochroną środowiska;
41. w pełni popiera obecną inicjatywę FAO polegającą na jak najszybszym stworzeniu ogólnoświatowego rejestru statków rybackich, który powinien być obowiązkowy i obejmować statki o pojemności brutto powyżej 10 GT;
42. zachęca do szybkiego opracowania systemu oceny wyników działań podejmowanych przez państwa bandery, nad którym obecnie pracuje FAO, jako środka wywierania nacisku na państwa, które nie wypełniają swoich międzynarodowych zobowiązań prawnych; wzywa do jak najszybszego znalezienia skutecznego systemu nakładania sankcji na państwa, które nie są w stanie zagwarantować, że statki pływające pod ich banderą nie wspierają połowów NNN ani w nich nie uczestniczą oraz przestrzegają wszystkich stosownych przepisów prawa; wzywa państwa członkowskie do
sprawiedliwego i przejrzystego stosowania instrumentów rynkowych w celu zaprzestania nielegalnych połowów bez dyskryminowania innych państw; popiera decyzję FAO dotyczącą konsultacji międzynarodowych na temat wykonania przez państwa bandery zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego;
43. wzywa do pilnego przyjęcia środków w celu zaprzestania wykorzystywania taniej bandery, co jest praktyką umożliwiającą bezkarne prowadzenie nielegalnej działalności przez statki rybackie, która powoduje znaczne straty dla ekosystemu morskiego, zasobów rybnych, społeczności nadbrzeżnych, bezpieczeństwa żywnościowego, szczególnie w państwach rozwijających się, oraz legalnego, działającego zgodnie z prawem sektora rybołówstwa;
44. podkreśla potrzebę zagwarantowania, że takie formy pirackich połowów nie będą wpływały na interesy UE i w związku z tym wzywa państwa członkowskie do
dopilnowania, aby ich obywatele nie wspierali połowów NNN ani nie uczestniczyli w takich połowach;
45. popiera wysiłki Komisji na rzecz utworzenia rejestru publicznego właścicieli statków, którym udowodniono udział w połowach NNN; uważa, że rejestr ten powinien być dostosowany do rejestru prowadzonego przez Wspólnotową Agencję Kontroli Rybołówstwa w Vigo;
46. jest przekonany, że niezależne oceny wyników działań podejmowanych zarówno przez państwa bandery, jak i przez regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem powinna przeprowadzać organizacja włączona bez dalszej zwłoki do systemu Narodów Zjednoczonych;
47. stwierdza brak współpracy międzynarodowej w zarządzaniu negatywnymi skutkami działalności ludzkiej innej niż rybołówstwo, która powoduje skutki dla środowiska morskiego, i wzywa Komisję do poparcia idei utworzenia globalnej instytucji w celu zlikwidowania tej luki, na przykład pod auspicjami ONZ;
48. podkreśla, że należy jeszcze bardziej rozwinąć koncepcję odpowiedzialności państwa
PE464.787v02-00 12/28 RR\880895PL.doc
PL
zbytu jako sposobu niedopuszczania na rynek produktów wytworzonych z ryb
pochodzących z połowów NNN; uważa, że UE musi w trybie pilnym podjąć rozmowy z innymi głównymi państwami zbytu, w tym m.in. ze Stanami Zjednoczonymi, Japonią i Chinami, w sprawie sposobów wzajemnej współpracy i jak najszybszego opracowania międzynarodowych instrumentów prawnych, w ramach których można byłoby
zahamować i ścigać handel rybami pochodzącymi z połowów NNN oraz za niego karać, zgodnie z zasadami Światowej Organizacji Handlu (WTO) i w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych;
49. podkreśla, że utrzymywanie i rozwijanie europejskiego sektora rybołówstwa zależy częściowo od rygorystycznego monitorowania produktów rybnych pozyskanych w ramach połowów NNN sprzedawanych na rynkach europejskich i światowych; podkreśla znaczenie tego sektora dla planowania regionalnego, bezpieczeństwa żywności oraz ochrony miejsc pracy i zasobów na wodach wspólnotowych;
50. stoi na stanowisku, że Unia Europejska już teraz dysponuje instrumentami, które mogą zniechęcić do nielegalnych połowów, i jest przekonany o ich odstraszającym działaniu, które bez wątpienia spowoduje rzeczywiste skutki pod warunkiem należytego
wykorzystania tych instrumentów, gdyż UE stanowi jeden z największych rynków zbytu ryb na świecie; w związku z tym wzywa, aby nie przyznawać świadectw wywozowych lub cofnąć takie świadectwa państwom lub umawiającym się stronom, które nie
współpracują z regionalnymi organizacjami ds. rybołówstwa przy tworzeniu
instrumentów takich jak systemy dokumentacji połowów lub środki stosowane przez państwo portu;
51. podkreśla, że handel to jeden z najlepszych rodzajów broni w walce z połowami NNN; w związku z tym ponownie wyraża ubolewanie z powodu braku koordynacji działań DG MARE i DG TRADE, gdyż podczas gdy DG MARE stawia sobie coraz więcej celów w zakresie zwalczania połowów NNN, celem DG TRADE wydaje się wyłącznie coraz większe otwieranie rynków Wspólnoty na import, bez względu na jego pochodzenie i gwarancje kontroli, przyznawanie preferencyjnych stawek celnych i odstępstw od reguł pochodzenia, co sprzyja wyłącznie oddaniu rynków europejskich flotom i państwom, które wykazują co najmniej tolerancję dla połowów NNN;
52. w związku z tym uważa, że należy zwiększyć odpowiedzialność rynków za podejmowane przez nie działania, a w szczególności odpowiedzialność importerów, gdyż rynek stanowi bodaj najistotniejszy powód prowadzenia połowów NNN;
53. podkreśla znaczenie prawa konsumentów do posiadania pewności, że nabyty produkt pochodzi z legalnych połowów;
54. wzywa zarówno Komisję, jak i państwa członkowskie do poprawy sposobów
informowania konsumentów w ramach różnych systemów etykietowania, np. systemu Rady Zarządzania Zasobami Morskimi, który zapewnia przejrzystość i gwarantuje konsumentom, że kupują ryby złowione w sposób legalny i zrównoważony;
55. wyraża pełne poparcie dla nowych wytycznych przyjętych na posiedzeniu Komisji Rybołówstwa FAO w lutym 2011 r. w celu zharmonizowania systemu etykietowania
RR\880895PL.doc 13/28 PE464.787v02-00
PL
produktów rybnych umożliwiającego zwalczanie nielegalnego rybołówstwa; uważa, że na etykiecie należy wyraźnie podać naukową i handlową nazwę danej ryby, rodzaj łowiska, a przede wszystkim miejsce pochodzenia;
56. zachęca Komisję, aby kontynuowała opracowywanie ogólnoświatowego systemu dokumentacji połowowej;
57. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały rozwój i stosowanie technik gwarantujących pełną i skuteczną identyfikowalność produktów rybnych w ramach całego łańcucha dostaw, w tym technik satelitarnego monitorowania ruchu statków rybackich i pomocniczych oraz technik dotyczących elektronicznych tagów do śledzenia
przemieszczania się ryb, a także aby wspierały utworzenie globalnych baz danych DNA ryb oraz innych genetycznych baz danych w celu zidentyfikowania produktów rybnych oraz ich pochodzenia geograficznego, jak określono w sprawozdaniu Wspólnego Centrum Badawczego Komisji zatytułowanym „Zapobieganie nielegalnej działalności w sektorze rybołówstwa – genetyka, genomika, chemia i kryminalistyka na rzecz zwalczania połowów NNN i wspierania identyfikacji pochodzenia produktów rybnych”;
58. wzywa Komisję i Radę do zwiększenia środków przeznaczonych na walkę z korupcją i przestępczością zorganizowaną na wszystkich szczeblach;
59. z zadowoleniem przyjmuje najnowsze sprawozdanie na temat transnarodowej przestępczości zorganizowanej w sektorze rybołówstwa, które przygotowało Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), oraz wyjaśnienie sposobu, w jaki zorganizowane grupy przestępcze zwiększają swoją strefę wpływów w sektorze rybołówstwa, zarówno w zakresie działań związanych z zaopatrzeniem
(zapewnienie statku i załogi, wymiana paliwa itp.), jak i działań związanych ze zbytem (wprowadzanie na rynek, przewóz);
60. wyraża poważne zaniepokojenie w związku z prowadzeniem przez osoby zajmujące się połowami NNN działań o charakterze przestępczym, takich jak wykorzystywanie, handel ludźmi, pranie pieniędzy, korupcja, obrót kradzionymi przedmiotami, uchylanie się od opodatkowania i oszustwa celne, co należy postrzegać jako formę transnarodowej przestępczości zorganizowanej; podkreśla potrzebę przyjęcia wszechstronniejszego i bardziej zintegrowanego podejścia do kwestii zwalczania połowów NNN, w tym kontroli handlu i importu;
61. w pełni popiera zalecenia zawarte w przygotowanym przez UNODC sprawozdaniu, w tym międzynarodową współpracę w zakresie wykrywania działań o charakterze przestępczym prowadzonych na morzach, zwiększenie przejrzystości w zakresie własności statków rybackich i podejmowanych przez nie działań oraz zniechęcanie do sprzedaży statków rybackich przedsiębiorstwom i korzystania z nich przez
przedsiębiorstwa, w przypadku których niemożliwe jest zidentyfikowanie rzeczywistych beneficjentów;
62. zauważa, że Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej jest jednym z traktatów ratyfikowanych przez największą liczbę państw, który zobowiązuje umawiające się strony do wzajemnej współpracy w zakresie prowadzenia dochodzeń, postępowań karnych i procesów sądowych w
PE464.787v02-00 14/28 RR\880895PL.doc
PL
odniesieniu do transnarodowej przestępczości zorganizowanej, co prowadzi do powstania istotnych powiązań między wspomnianymi stronami w zakresie zwalczania zjawiska połowów NNN;
63. jest przekonany, że połowy NNN powinny stać się jednym z priorytetowych obszarów działań Interpolu, który powinien otrzymać środki i uprawnienia w zakresie prowadzenia dochodzeń w celu monitorowania i zwalczania transnarodowych przestępczych aspektów połowów NNN;
64. zwraca się do Komisji o zbadanie, czy niektóre elementy amerykańskiej ustawy Lacey Act mogłyby zostać wykorzystane w kontekście europejskim, szczególnie jeśli chodzi o przepisy nakładające na sprzedawców detalicznych odpowiedzialność za legalność ryb;
65. wzywa Komisję do uwzględnienia powyższych zasad, w stosownych przypadkach, w postanowieniach dwustronnych umów w sprawie połowów;
66. nalega, aby UE zaproponowała, by kwestia zarządzania wodami międzynarodowymi stała się kwestią priorytetową podczas następnego Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju, który odbędzie się w Brazylii w 2012 r., z okazji 30. rocznicy podpisania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza;
67. podkreśla, że walka z nielegalnymi połowami na szczeblu światowym ma zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego rozwoju globalnego i dlatego musi stanowić zasadniczą i wyraźną część umów o partnerstwie w sprawie połowów, zobowiązań w ramach polityki handlowej, celów w zakresie współpracy na rzecz rozwoju oraz priorytetów polityki zagranicznej Unii Europejskiej;
68. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentom państw członkowskich, sekretariatom regionalnych organizacji ds.
rybołówstwa, dla których UE jest umawiającą się stroną, oraz Komisji ds. Rybołówstwa FAO.
RR\880895PL.doc 15/28 PE464.787v02-00
PL
UZASADNIENIE
W 2001 r. FAO przyjęła plan działania na rzecz zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych (NNN) połowów, który od tamtej pory stał się priorytetowy dla
społeczności międzynarodowej.
Połowy NNN osłabiają wysiłki zmierzające do zachowania zasobów rybnych we wszystkich obszarach połowów przemysłowych i do zarządzania nimi. Osiągnięcie przez krajowe i regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem celów w zakresie zarządzania może okazać się niemożliwe w obliczu zjawiska połowów NNN. Sytuacja taka prowadzi do utraty zarówno krótkoterminowych, jak i długoterminowych szans społecznych i gospodarczych i ma negatywny wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe i ochronę środowiska. Połowy NNN mogą doprowadzić do dramatycznego spadku połowów lub poważnie osłabić wysiłki podejmowane w celu odbudowy uszczuplonych już zasobów. Istniejące instrumenty międzynarodowe dotyczące połowów NNN okazały się nieskuteczne, gdyż do ich ratyfikowania lub przyjęcia i wdrożenia zabrakło woli politycznej, możliwości i środków i nie zostały one uznane za priorytetowe. (plan działania FAO z 2001 r., pierwszy akapit)
Pewien postęp można zaobserwować w przypadku niektórych łowisk lub niektórych państw.
Jednak w wielu przypadkach przytoczone słowa są nadal tak samo aktualne jak w momencie, gdy zostały napisane, co sugeruje, że jest jeszcze wiele do zrobienia.
Ze względu na charakter połowów NNN nie można dokładnie określić ich zasięgu, wiadomo jednak, że połowy te prowadzone są na bardzo dużą skalę. W jednym z najnowszych badań1 podano, że połowy te stanowią od 11 do 26 milionów ton połowów rocznie. Nawet jeżeli przyjmiemy dolną granicę wspomnianych danych szacunkowych, to będzie ona stanowiła 15% połowów morskich.
Na Unii Europejskiej spoczywa szczególna odpowiedzialność w zakresie zwalczania
połowów NNN, gdyż rynek UE jest największym światowym rynkiem rybnym, a UE jedną z największych potęg rybackich.
Ostatnie rozporządzenie dotyczące połowów NNN i rozporządzenie dotyczące kontroli (odpowiednio rozporządzenie Rady nr 1005/2008 i nr 1224/2009) dostarczają UE potężnych i przełomowych narzędzi w walce ze zjawiskiem połowów NNN, dzięki określeniu
obowiązków i możliwości zarówno państw członkowskich, jak i krajów trzecich jako państw bandery, państw nadbrzeżnych, państw portu i państw zbytu. Jest jednak oczywiste, że państwa te nie mogą wyeliminować zjawiska połowów NNN działając w pojedynkę. Z uwagi na fakt, że zdecydowana większość oceanów świata – około dwie trzecie – znajduje się poza jurysdykcją krajową, oczywiste jest, że wysiłki podejmowane na szczeblu krajowym i
współpraca regionalna są niewystarczające. Tę walkę można wygrać jedynie dzięki wspólnym działaniom podejmowanym przez społeczność międzynarodową.
Dwa dokumenty robocze dostarczyły podstawowych informacji na temat pewnych inicjatyw
1Agnew DJ, Pearce J, Pramod G, Peatman T, Watson R, et al. (2009) Estimating the Worldwide Extent of Illegal Fishing. PLoS ONE 4(2): e4570. doi:10.1371/journal.pone.0004570.
PE464.787v02-00 16/28 RR\880895PL.doc
PL
podjętych przez społeczność międzynarodową w ramach Narodów Zjednoczonych i regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem. Sprawozdanie zawiera określone propozycje na temat działań, które UE powinna promować i proponować na forum
odpowiednich organizacji.
Nadrzędny temat przejrzystości
Prowadzenie połowów NNN ułatwia brak dostępu do informacji, które ukryte są pod przykrywką informacji „poufnych” i „prywatnych”. Tematem, który powraca w wielu analizach dotyczących połowów NNN, jest brak przejrzystości w odniesieniu do nazw statków i tożsamości rzeczywistych beneficjentów. Służy to oczywiście interesom nieuczciwych przedsiębiorców, którzy nie chcą, by ich działalność została wykryta.
Wspomniany brak przejrzystości przejawia się na wiele sposobów, a jego zasięg może być szeroki lub mały, od członków załogi, którzy ukrywają nazwę statku, aby identyfikacja statku na morzu nie była możliwa, przez sieć fikcyjnych spółek w wybranych państwach, które ukrywają dane właściciela statku, po państwa bandery, które nie stosują się do przepisów i odmawiają wypełniania swoich obowiązków. Do poprawy przejrzystości niezbędne jest podjęcie różnorodnych środków.
UE jako wzór do naśladowania
Dzięki nowym przepisom UE uzbroiła się – na papierze – w potężne narzędzia do walki ze zjawiskiem połowów NNN. Jeżeli UE ma przekonać inne państwa do podjęcia działań, jej własne działania muszą być nieskazitelne. Rola Unii nie może ograniczać się do sporządzenia listy statków spoza UE prowadzących połowy NNN czy wykazu niewspółpracujących krajów trzecich. Nie może ona zawahać się przed umieszczeniem na liście statków z UE czy też przed nałożeniem sankcji na te państwa członkowskie, które nie stosują się do przepisów wspólnej polityki rybołówstwa, nawet jeśli z politycznego punktu widzenia wskazanie i skompromitowanie państwa członkowskiego, które nie wypełnia podjętych zobowiązań, jest trudne. Komisja i państwa członkowskie muszą również dysponować wystarczającymi zasobami, aby mogły w pełni wdrożyć wspomniane przepisy.
W latach 2003-2006 Komisja publikowała karty wyników, jakie państwa członkowskie
osiągnęły w zakresie stosowania przepisów WPRyb. Inicjatywa ta powinna zostać wznowiona w interesie przejrzystości i „równych szans”.
Poprzez różne pozycje w budżecie UE finansuje wiele programów nadzoru w krajach
rozwijających się. Działalność tą należałoby rozszerzyć i skoordynować poprzez realizowanie podobnych projektów przez państwa członkowskie. Większość międzynarodowych
instrumentów, takich jak porozumienie FAO o środkach stosowanych przez państwo portu, porozumienie Narodów Zjednoczonych o zasobach rybnych oraz porozumienie FAO o przestrzeganiu międzynarodowych środków ochrony i zarządzania, zawiera przepisy dotyczące finansowania krajów rozwijających się i UE mogłaby podejmować działania w oparciu o te przepisy.
RR\880895PL.doc 17/28 PE464.787v02-00
PL
Prostym, ale bardzo ważnym krokiem, który UE mogłaby jednostronnie podjąć w celu zwiększenia przejrzystości, jest podanie do wiadomości publicznej danych osobowych właścicieli statków rybackich UE i posiadanych przez nich pozwoleń.
Inicjatywy podejmowane w ramach organizacji międzynarodowych
Obecnie działające regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem przyjmują bardzo różne podejścia do kwestii połowów NNN i różne środki prawne, w tym sankcje stosowane w celu zwalczania połowów NNN. Unia Europejska może promować wiele działań, które zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio przyczyniłyby się do zmniejszenia zjawiska połowów NNN:
zwiększenie liczby regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem lub
rozszerzenie mandatów już istniejących organizacji, aby objąć obszary i gatunki, które obecnie nie podlegają regulacji;
tworzenie rejestrów statków rybackich, w tym statków pomocniczych, które posiadają upoważnienie do prowadzenia działalności połowowej oraz sporządzanie list statków, które dokonują połowów NNN (czarne listy), dla wszystkich łowisk leżących w kompetencji regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem, częste
uaktualnianie wspomnianych list, ich powszechne publikowanie i koordynowanie w ramach regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem;
zwiększenie kompetencji Komitetów ds. Zgodności, które będą kontrolowały wyniki działań prowadzonych przez umawiające się strony i w stosownych przypadkach nakładały skuteczne sankcje;
rozszerzenie środków podejmowanych przez państwa bandery, państwa nadbrzeżne, państwa portu i państwa zbytu w ramach poszczególnych regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem;
realizowanie programów inspekcji na morzu i programów obserwacyjnych;
stosowanie zakazu przeładunków na morzu;
prowadzenie systemów dokumentacji połowowej, począwszy od najważniejszych gatunków w każdej organizacji ds. zarządzania rybołówstwem;
przeprowadzanie obowiązkowych i systematycznych ocen wyników działań podejmowanych przez poszczególne regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem, przeprowadzane przez niezależny organ, taki jak ONZ, i wprowadzenie wymogu stosowania się do zaleceń;
Większość wspomnianych inicjatyw będzie w końcu musiała zostać wprowadzona (lub przynajmniej koordynowana) w ramach regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem, z uwagi na globalny charakter rybołówstwa. Działając w ramach
regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem, UE mogłaby jednocześnie wspierać podejmowane obecnie (np. przez FAO) globalne inicjatywy, a także zaproponować nowe inicjatywy:
promowanie, zarówno finansowo, jak i politycznie, ogólnoświatowego rejestru statków rybackich, który powinien stać się obowiązkowy i jak najszybciej objąć wszystkie statki (w tym statki pomocnicze) o pojemności brutto powyżej 10 GT lub o długości powyżej 12 m;
zachęcanie do szybkiego opracowania systemu oceny wyników działań podejmowanych przez państwa bandery;
PE464.787v02-00 18/28 RR\880895PL.doc
PL
zachęcanie państw do ratyfikacji lub przyjęcia międzynarodowych instrumentów prawnych w zakresie rybołówstwa (porozumienie FAO o przestrzeganiu
międzynarodowych środków ochrony i zarządzania, porozumienie FAO o środkach stosowanych przez państwo portu, porozumienie Narodów Zjednoczonych o zasobach rybnych) poprzez dodanie ich do wykazu instrumentów, które należy wdrożyć, aby państwa kwalifikowały się do ogólnego systemu preferencji plus1 (poddawanego obecnie przeglądowi);
stworzenie światowej bazy danych zawierającej informacje na temat materiału genetycznego zasobów rybnych w celu umożliwienia identyfikacji gatunków i zasobów, z których wytwarzane są później produkty;
Współpraca między państwami zbytu
Rozporządzenie UE dotyczące połowów NNN to niezwykle cenna inicjatywa, jednak aby była ona możliwie jak najbardziej skuteczna, muszą ją poprzeć inne główne rynki rybne, a w końcu również społeczność międzynarodowa. Jeżeli UE będzie jedynym rynkiem, który odmówi przyjmowania ryb pochodzących z połowów NNN, nieuchronnie pojawią się inne rynki zbytu. Niezwykle istotne jest, aby rynki takie jak Stany Zjednoczone, Japonia i Chiny również podjęły działania zmierzające do wyeliminowania przywozu ryb pochodzących z połowów NNN. Komisja powinna podjąć zdecydowaną inicjatywę dyplomatyczną w stosunku do głównych państw zbytu w celu przedyskutowania środków, jakie państwa te mogą podjąć w odniesieniu do swoich własnych rynków, a także ewentualnych działań, jakie można podjąć na poziomie wielostronnym i na szczeblu światowym.
Innym sposobem na poprawę identyfikowalności byłoby znaczne rozszerzenie zastosowania świadectw połowowych w przypadku ryb wprowadzanych do handlu międzynarodowego.
Taki system przyjęły już dwie regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem, a UE powinna propagować świadectwa połowowe jako ogólne narzędzie do walki z handlem rybami pochodzącymi z połowów NNN. Ostatecznym celem powinno być opracowanie ogólnoświatowego systemu świadectw połowowych, przy jednoczesnym nieograniczaniu handlu przez stworzenie bariery pozataryfowej. Trudno sobie wyobrazić, aby którekolwiek państwo opowiadało się za handlem rybami pochodzącymi z połowów NNN, jednak gdy po raz pierwszy zaproponowano rozporządzenie dotyczące połowów NNN w UE pojawiły się zdecydowane głosy sprzeciwu.
Aspekty połowów NNN związane z przestępczością zorganizowaną
Większość z powyższych sugestii to standardowe aspekty dobrego zarządzania
rybołówstwem, nad którymi dyskutowano przez wiele lat, i które wdrożono w takiej bądź innej formie przynajmniej w niektórych miejscach. Stosunkowo nowym elementem jest uświadomienie sobie udziału grup przestępczych w połowach NNN. Udział ten może obejmować zaangażowanie typowych grup przestępczych w działania związane z prowadzeniem połowów, jednak znaczniej częściej mamy do czynienia ze stosowaniem pewnych praktyk, którymi posługują się wspomniane grupy przestępcze, takich jak handel
1 http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2008/july/tradoc_139963.pdf
RR\880895PL.doc 19/28 PE464.787v02-00
PL
ludźmi, praca niewolnicza, uchylanie się od opodatkowania, pranie pieniędzy, oszustwa celne, korupcja, obrót kradzionymi przedmiotami itp.
Nowe sprawozdanie Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości1
analizuje, w jakim stopniu światowy sektor rybołówstwa jest podatny na tego typu działania i nakreśla bardzo ponury obraz rozprzestrzeniania się elementów przestępczości
zorganizowanej wśród działań związanych z rybołówstwem, zarówno w UE, jak i w pozostałej części świata.
Wspomniane elementy przestępcze mogą mieć charakter wysoce zorganizowany i wykorzystywać wyszukane techniki, takie jak ukrywanie tożsamości rzeczywistych
beneficjentów dzięki rajom finansowym i podatkowym, a także stosowanie wykazu państw bandery, które nie mogą lub nie chcą wywiązywać się ze swoich obowiązków w zakresie egzekwowania prawa. W niektórych przypadkach mogą być one rozbudowane i złożone i mogą wykorzystywać floty statków rybackich, które mają te same sieci dostaw oraz te same ścieżki dystrybucji i wprowadzania na rynek, przy czym ryby pochodzące z nielegalnych połowów często trafiają do obrotu wraz z rybami z legalnych połowów. Zdarza się, że statki rybackie są wykorzystywane do przemytu narkotyków, broni, a nawet terrorystów.
Powiązania między rybołówstwem a grupami przestępczymi rozszerzają się i pogłębiają.
Sprawozdanie zawiera serię zaleceń zasługujących na poparcie ze strony UE, z których część pokrywa się z poprzednimi propozycjami:
poprawa zdolności śledczej w zakresie zorganizowanej działalności przestępczej na morzu, m.in. poprzez zwiększanie koordynacji między różnymi zaangażowanymi organami ścigania (przestępstwa celne, przestępstwa finansowe, przemyt narkotyków itp.);
poprawa przejrzystości i identyfikowalności ryb w celu ujawnienia działalności przestępczej i zmniejszenia płynących z tej działalności korzyści;
kontrola, a najlepiej zakaz sprzedaży używanych statków rybackich spółkom, w których zidentyfikowanie rzeczywistych beneficjentów nie jest możliwe, i które zarejestrowane są w państwach bandery niespełniających obowiązujących przepisów;
poprawa kontroli działań prowadzonych przez statki rybackie oraz ich współpracy ze statkami handlowymi;
Krótko mówiąc, traktowanie połowów NNN jako odosobnionych przypadków nieudolnego egzekwowania prawa w zakresie rybołówstwa jest obecnie zbyt dużym uproszczeniem.
Państwa muszą dostosować swoje środki prawne i środki zarządzania do nowej
rzeczywistości i w pełni wykorzystywać narzędzia stosowane w odniesieniu do innych działań przestępczych do walki z połowami NNN w przypadku, gdy mamy do czynienia z grupami przestępczymi, w tym w odniesieniu do działań poprzedzających połowy i następujących po połowach w łańcuchu produkcji.
Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości
zorganizowanej została przyjęta przez 159 umawiających się stron, co oznacza, że są one zobowiązane do działania i do współpracy w celu zwalczania połowów NNN, gdy występują w nich elementy mające związek z przestępczością zorganizowaną.
1UNDOC. 2011. Transnational Organized Crime in the Fishing Industry. Dostępne na stronie
http://www.unodc.org/documents/human-trafficking/Issue_Paper_-_TOC_in_the_Fishing_Industry.pdf
PE464.787v02-00 20/28 RR\880895PL.doc
PL
Wnioski
Rybołówstwo to sektor o charakterze globalnym, podobnie jak zjawisko połowów NNN. Z powyższego jasno wynika, że do walki z połowami NNN niezbędna jest współpraca na szczeblu globalnym.
Oceany świata są wspólnym dziedzictwem ludzkości, która odpowiada za ich ochronę.
Logicznym następstwem tej sytuacji jest fakt, że do zarządzania rybołówstwem, szczególnie na pełnym morzu, niezbędny jest system globalnego zarządzania oceanami. Wyraźnie widać, że obecne podejście jest nieskuteczne.
Należy przeprowadzić negocjacje w zakresie międzynarodowych porozumień, aby zagwarantować, że prawo do prowadzenia połowów uzależnione jest od spełnienia
minimalnych kryteriów dotyczących przejrzystych struktur własności, działań i połowów, identyfikowalności produktu itp., a państwa, które nie wywiązują się ze spoczywających na nich obowiązków tracą prawo do prowadzenia połowów.
Wiele z powyższych zaleceń będzie wymagać uruchomienia znacznych zasobów. Wiele krajów rozwijających się będzie miało trudności z pozyskaniem tych zasobów, dlatego też konieczne jest znalezienie środków na udzielenie im pomocy. Z taką sytuacją spotykamy się obecnie bardzo często. Pomoc taka nie powinna być jednak bezwarunkowa –
niewywiązywanie się państw otrzymujących pomoc ze spoczywających na nich obowiązków powinno mieć takie same konsekwencje jak w przypadku innych państw, na przykład zakaz wywozu.
RR\880895PL.doc 21/28 PE464.787v02-00
PL
15.6.2011
OPINIA KOMISJI ROZWOJU
dla Komisji Rybołówstwa
w sprawie zwalczania nielegalnego rybołówstwa na świecie – rola UE (2010/2210(INI)
Sprawozdawca: Maurice Ponga
WSKAZÓWKI
Komisja Rozwoju zwraca się do Komisji Rybołówstwa, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
1. uważa, że połowy przeprowadzane z poszanowaniem środków przyjętych na szczeblu międzynarodowym, regionalnym i krajowym oraz oparte na odpowiedzialnym i trwałym wykorzystywaniu zasobów sprzyjają wzrostowi gospodarczemu i tworzeniu miejsc pracy – zarówno w obrębie UE, jak i w krajach rozwijających się – podczas gdy nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy (NNN) mają dramatyczne konsekwencje ekonomiczne, społeczne i środowiskowe, które tym bardziej szkodzą krajom
rozwijającym się, ponieważ stanowią przeszkodę w realizacji milenijnych celów rozwoju (MCR), zwłaszcza MCR 1, 7 i 8;
2. podkreśla transgraniczny charakter rybołówstwa i konieczność – w celu walki z połowami NNN – współpracy zarówno dwu-, jak i wielostronnej, tak aby środki przyjęte z myślą o walce z połowami NNN były stosowane przez wszystkich w sposób przejrzysty,
niedyskryminujący i sprawiedliwy, z uwzględnieniem zasobów finansowych, technicznych i ludzkich krajów rozwijających się, w szczególności małych państw wyspiarskich;
3. z zadowoleniem odnosi się w tym kontekście do przyjęcia przez FAO w listopadzie 2009 r. porozumienia o środkach stosowanych przez państwo portu w celu zapobiegania połowom NNN oraz ich powstrzymywania i eliminowania oraz wzywa w związku z tym społeczność międzynarodową do jak najszybszego ratyfikowania tego porozumienia;
4. zwraca się do Komisji o zapewnienie spójności swoich strategii politycznych, tak by polityka rozwoju obejmująca walkę z ubóstwem była – obok kwestii środowiskowych i
PE464.787v02-00 22/28 RR\880895PL.doc
PL
handlowych – integralną częścią polityki UE mającej na celu zwalczanie połowów NNN;
5. podkreśla bezpośredni związek między połowami NNN a poziomem zarządzania danego kraju i domaga się, by wszelkim środkom w ramach pomocy zewnętrznej towarzyszyła ze strony państwa beneficjenta silna wola polityczna zakazania połowów NNN w jego wodach, a bardziej ogólnie poprawy gospodarowania w sektorze rybołówstwa;
6. zwraca się do Komisji o odpowiednie zwiększenie puli środków finansowych dla sektora rybołówstwa w umowach, które zawiera z krajami rozwijającymi się, tak by umocniły one swoje zasoby instytucjonalne, ludzkie i techniczne w celu walki z połowami NNN, a tym samym lepiej przestrzegały postanowień światowych i regionalnych organizacji
zarządzających połowami oraz przepisów europejskich;
7. podkreśla konieczność włączenia społeczeństwa obywatelskiego i zwiększenie zaangażowania przedsiębiorstw sektora rybołówstwa, tak by czuwały nad
przestrzeganiem legalnych metod połowów i współpracowały z władzami w walce z połowami NNN w ramach odpowiedzialności przedsiębiorstw w kwestiach społecznych i środowiskowych.
RR\880895PL.doc 23/28 PE464.787v02-00
PL
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia 14.6.2011
Wynik głosowania końcowego +:
–:
0:
20 0 0 Posłowie obecni podczas głosowania
końcowego Michael Cashman, Ricardo Cortés Lastra, Leonidas Donskis, Charles Goerens, Catherine Grèze, András Gyürk, Filip Kaczmarek, Franziska Keller, Miguel Angel Martínez Martínez, Norbert Neuser, Maurice Ponga, Birgit Schnieber-Jastram, Michèle Striffler, Alf Svensson, Eleni Theocharous, Ivo Vajgl, Iva Zanicchi
Zastępca(y) obecny(i) podczas
głosowania końcowego Kriton Arsenis, Isabella Lövin, Csaba Őry
PE464.787v02-00 24/28 RR\880895PL.doc
PL
25.5.2011
OPINIA KOMISJI OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO, ZDROWIA PUBLICZNEGO I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI
dla Komisji Rybołówstwa
w sprawie zwalczania nielegalnego rybołówstwa na świecie – rola UE (2010/2210(INI))
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Anna Rosbach
WSKAZÓWKI
Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności zwraca się do Komisji Rybołówstwa, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:
1. podkreśla potrzebę podjęcia natychmiastowych i wszechstronnych działań w zakresie zwalczania nielegalnego rybołówstwa i przypomina, że jest to problem globalny;
2. podkreśla, że nielegalne rybołówstwo jest formą transgranicznej przestępczości
zorganizowanej i pozostaje jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zrównoważonego zarządzania zasobami morskimi i ich ochrony;
3. podkreśla, że zrównoważenie ekologiczne jest zasadniczym warunkiem długofalowej opłacalności gospodarczej i społecznej działalności połowowej, i w związku z tym wzywa do przyjęcia kompleksowych, skutecznych i przejrzystych środków, aby zapobiegać nielegalnemu, nieraportowanemu i nieuregulowanemu (NNN) rybołówstwu oraz powstrzymywać je i eliminować, w tym za pośrednictwem środków państwa bandery, państwa portu, państwa nadbrzeżnego, środków rynkowych oraz środków
gwarantujących, że obywatele danych krajów nie pomagają ani nie uczestniczą w połowach NNN;
4. podkreśla znaczenie prawa konsumentów do posiadania pewności, że nabyty produkt pochodzi z legalnych połowów;
5. podkreśla, jak poważnym zagrożeniem dla różnorodności biologicznej i zrównoważonego środowiska morskiego jest przełowienie, które pogarsza dodatkowo nielegalne
RR\880895PL.doc 25/28 PE464.787v02-00
PL
rybołówstwo, zwraca również uwagę na społeczne i gospodarcze skutki niszczenia zasobów rybnych oraz na potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego;
6. podkreśla, że nielegalne rybołówstwo przyczynia się do nadmiernej eksploatacji zasobów rybnych, powoduje szkody w ekosystemach morskich, jest formą nieuczciwej konkurencji wobec uczciwych rybaków, powoduje straty gospodarcze w dochodach sektora, zagraża przetrwaniu społeczności nadmorskich, szczególnie w krajach rozwijających się;
7. podkreśla, że nielegalne rybołówstwo jest ogólnoświatowym problemem, który wymaga współpracy międzynarodowej i którym należy się zająć zarówno wówczas, gdy
dopuszczają się go floty rybackie państw trzecich, jak i floty państw członkowskich; w związku z tym podkreśla potrzebę terminowego dostarczania szczegółowych i dokładnych danych dotyczących statków rybackich, a zwłaszcza tych, którym udowodniono udział w połowach NNN;
8. uważa, że wiarygodność walki UE z nielegalnymi, nieraportowanymi i nieuregulowanymi (NNN) połowami na arenie światowej zależy od stanowczości, z jaką zapobiega ona prowadzeniu takich połowów przez własną flotę i sprzedaży ryb pochodzących z połowów NNN na własnych rynkach;
9. domaga się pilnych środków w celu położenia kresu stosowaniu praktyki wyboru
„wygodnych bander”, która umożliwia statkom rybackim nielegalną i bezkarną
działalność powodującą poważne szkody dla środowiska morskiego, zasobów rybnych, społeczności nadbrzeżnych, legalnego sektora rybołówstwa oraz bezpieczeństwa
żywnościowego, szczególnie w krajach rozwijających się, a ponadto podkreśla potrzebę zagwarantowania, że UE nie będzie czerpała korzyści z takich form pirackich połowów;
10. zwraca się do Komisji, aby rozważyła, w poszanowaniu zasad WTO, możliwość zawieszenia lub zakazania przywozu produktów z krajów, które nie zapewniają stosowania środków na rzecz zwalczania nielegalnego rybołówstwa;
11. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia dodatkowej ochrony podczas okresu tarła na istniejących obszarach tarła;
12. wzywa państwa członkowskie do przeznaczenia dostatecznych zasobów (ludzkich, finansowych i logistycznych) na pełne wdrożenie rozporządzenia Rady (WE) nr 1005/2008 dotyczącego zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i
nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania, a ponadto wzywa Komisję do wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia przeciwko państwom
członkowskim, które tego nie uczynią;
13. wzywa państwa członkowskie i Komisję do zadbania o zwalczanie nielegalnego
rybołówstwa na morzu i na wodach śródlądowych oraz podkreśla potrzebę sprawdzenia, czy mechanizmy kontroli są wystarczające i czy są w dostatecznym zakresie stosowane;
14. podkreśla, że zwalczanie nielegalnego rybołówstwa jest niezbędnym warunkiem ochrony ekosystemów morskich i koniecznym elementem rozwoju prawdziwie zrównoważonego rybołówstwa;
PE464.787v02-00 26/28 RR\880895PL.doc
PL
15. wzywa państwa członkowskie i Komisję do realizowania polityki braku tolerancji dla nielegalnego rybołówstwa przez zapewnienie pełnej identyfikowalności wszystkich produktów rybołówstwa wprowadzanych na rynek UE, szczególnie przez stworzenie ogólnoświatowej bazy danych DNA zasobów rybnych umożliwiającej ustalenie źródła pochodzenia ryb i postawienie zarzutów oraz do zagwarantowania, że produkty
rybołówstwa pochodzące z nielegalnych połowów nie będą sprzedawane w państwach członkowskich ani do nich przywożone; ponadto wzywa państwa członkowskie i Komisję, aby z najważniejszymi państwami zbytu (w tym Stanami Zjednoczonymi, Japonią i Chinami) omówiły sposoby zakazania importu nielegalnych ryb i wdrożyły środki podobne pod względem celu i podejścia do środków ustanowionych w
rozporządzeniu UE w sprawie połowów NNN;
16. zauważa, że zwalczanie nielegalnego rybołówstwa jest w dużej mierze kwestią woli politycznej i w związku z tym pilnie wzywa państwa członkowskie i Komisję do intensywniejszego przeciwdziałania nielegalnemu rybołówstwu, do zapewnienia
przestrzegania postanowień rozporządzenia UE w sprawie połowów NNN oraz dążenia do zwrócenia większej uwagi społeczności międzynarodowej i zintensyfikowania działań w tym zakresie przy użyciu wszelkich dostępnych środków, szczególnie na płaszczyźnie międzynarodowej, na przykład za pośrednictwem WTO i innych organizacji, a przede wszystkim przez nawiązanie współpracy z partnerami międzynarodowymi w celu poprawy monitoringu, kontroli i nadzoru połowów NNN;
17. podkreśla znaczenie poprawy przejrzystości w zakresie połowów NNN i pilnie wzywa państwa członkowskie oraz Komisję do większego zaangażowania na rzecz publikacji informacji dotyczących działań połowowych NNN, a także do stworzenia systemów wymiany informacji z każdym potencjalnie zainteresowanym państwem i organizacją międzynarodową;
18. podkreśla potrzebę wspierania współpracy między państwami członkowskimi UE a krajami trzecimi w zakresie zwalczania połowów NNN oraz zadbania o to, by kraje rozwijające się były w stanie dostosować się do przepisów UE;
19. apeluje do Komisji o wstrzymanie pomocy z Europejskiego Funduszu Rybackiego dla wszystkich statków prowadzących połowy NNN;
20. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji Europejskiej dotyczącą wprowadzenia
systemu punktów karnych do licencji połowowych, będącego dodatkowym instrumentem, za pomocą którego państwa członkowskie będą mogły wykrywać nieprawidłowości na każdym etapie łańcucha sprzedaży i nakładać surowe kary w przypadku naruszenia prawa;
21. wzywa Komisję do wzmocnienia partnerstw w sektorze rybołówstwa z krajami
rozwijającymi się, ze szczególnym uwzględnieniem ich zdolności w zakresie kontroli i nadzoru.
RR\880895PL.doc 27/28 PE464.787v02-00
PL
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia 24.5.2011
Wynik głosowania końcowego +:
–:
0:
52 0 0 Posłowie obecni podczas głosowania
końcowego János Áder, Elena Oana Antonescu, Kriton Arsenis, Sophie Auconie, Pilar Ayuso, Paolo Bartolozzi, Sergio Berlato, Nessa Childers, Chris Davies, Esther de Lange, Anne Delvaux, Bas Eickhout, Edite Estrela, Jill Evans, Elisabetta Gardini, Gerben-Jan Gerbrandy, Nick Griffin, Françoise Grossetête, Jolanta Emilia Hibner, Dan Jørgensen, Christa Klaß, Holger Krahmer, Jo Leinen, Corinne Lepage, Kartika Tamara Liotard, Linda McAvan, Radvilė Morkūnaitė-Mikulėnienė, Gilles Pargneaux, Andres Perello Rodriguez, Mario Pirillo, Vittorio Prodi, Anna Rosbach, Oreste Rossi, Dagmar Roth-Behrendt, Daciana Octavia Sârbu, Carl Schlyter, Horst Schnellhardt, Richard Seeber, Theodoros Skylakakis, Bogusław Sonik, Claudiu Ciprian Tănăsescu, Salvatore Tatarella, Åsa Westlund, Sabine Wils, Marina Yannakoudakis Zastępca(y) obecny(i) podczas
głosowania końcowego
Inés Ayala Sender, Matthias Groote, Riikka Manner, Marisa Matias, Judith A. Merkies, Michail Tremopoulos, Anna Záborská
PE464.787v02-00 28/28 RR\880895PL.doc
PL
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
Data przyjęcia 11.10.2011
Wynik głosowania końcowego +:
–:
0:
20 0 0 Posłowie obecni podczas głosowania
końcowego Josefa Andrés Barea, Antonello Antinoro, Kriton Arsenis, Alain Cadec, Jorgo Chatzimarkakis, Carmen Fraga Estévez, Pat the Cope Gallagher, Carl Haglund, Ian Hudghton, Werner Kuhn, Isabella Lövin, Gabriel Mato Adrover, Guido Milana, Maria do Céu Patrão Neves, Crescenzio Rivellini, Ulrike Rodust, Struan Stevenson, Catherine Trautmann Zastępca(y) obecny(i) podczas
głosowania końcowego Ole Christensen, Chris Davies, Ioannis A. Tsoukalas
