Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków województwa zachodniopomorskiego w 2018 r. ( księga A rejestru zabytków) :

(1)

Nowe zabytki w województwie. Rok 2018.

środa, 22 maja 2019 14:20

1. Cmentarz żydowski w Boleszkowicach, gm. Boleszkowice, pow. Myślibórz - cmentarz żydowski z reliktami kamiennego muru ogrodzeniowego w granicach nieruchomości gruntowej oznaczonej jako dz. nr 33/4 obręb 0001 Boleszkowice - nr rejestru : A-1729;

Cmentarz założony dla mieszkańców Boleszkowic i okolic, wyznawców obrządku

Mojżeszowego. Pochówki na w/w cmentarzu sięgają prawdopodobnie przełomu XVIII-XIX w.

Otoczony kamiennym murem zachowanym w stanie ruiny. Cmentarz zlokalizowany został w południowej części Boleszkowic przy drodze do Namyślina.

1 / 8

(2)

środa, 22 maja 2019 14:20

2. Kościół p.w. św. Anny wraz z terenem cmentarza przykościelnego, murem cmentarnym, starodrzewem w granicy dz. nr 412/1, 412/2 obręb 0003 Długie , gm. Chociwel, pow. Stargard - nr rejestru : A-1785;

Kościół w miejscowości Długie prawdopodobnie zbudowano w XIV w., rozbudowano i przebudowano w 1892 r. Wzniesiony z kamieni narzutowych (pierwotnie bezwieżowy) jako świątynia katolicka. Z nadejściem reformacji w XVI w. stał się świątynią protestancka (ewangelicką).

(3)

środa, 22 maja 2019 14:20

3. Kamienica z oficynami oraz z gruntem pod budynkiem przy ul. Generała Władysława Sikorskiego 31 w mieście: Drawsko Pomorskie , gm. Drawsko Pomorskie , pow. Drawsko Pomorskie - nr rejestru : A-1732;

Kamienica z oficynami została wzniesiona w 1909 r.( co potwierdza data budowy

umieszczona w szczycie wystawki frontowej). Datowanie budynku potwierdzają również: forma architektoniczna z neobarokowym wystrojem fasady, konstrukcja ścian i drewnianej więźby dachowej (o mechanicznej obróbce budulca).

3 / 8

(4)

środa, 22 maja 2019 14:20

4.. Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela wraz z gruntem pod budynkiem w miejscowości : Gostomia, gm. Wałcz, pow. Wałcz , nr rejestru: A- 1723;

Budowę kościoła rozpoczęto w 1818 r. (na co wskazuje zachowana data wyryta na jednym z granitowych głazów cokołu części frontowej), ukończono i poświęcono w 1820 r. Wcześniejsza świątynia katolicka - najprawdopodobniej ryglowa została wzniesiona w 1641r. Obecna wieża przypuszczalnie jest jej zachowanym reliktem, wskazuje na to zastosowana konstrukcja ryglowa (z obróbką drewna od topora)oraz znana z ikonografii forma pierwotnego zwieńczenia,

potwierdzającą XVII w. genezę (hełm piętrowy z wieloboczną latarnią , nakrytą własnym hełmem z kulą i szpicem , połacie hełmu gięte wolutowo).

(5)

środa, 22 maja 2019 14:20

5. Zagroda chłopska: budynek mieszkalny/chałupa/nr 58 z działką siedliskową położona w miejscowości Łącko, gm. Postomino, pow. Sławno, nr rej.: A-1770 ;

Zagroda nr 58 zlokalizowana w środkowej części wsi , po południowo- wschodniej stronie nawsia. Chałupa wzniesiona w I poł. XIX w. (na belce nadproża wejścia frontowego chałupy umieszczona data dzienna 24 maj 1833 r. - prawdopodobnie jest to data zakończenia budowy).

Skala budynku mieszkalnego , jego program użytkowy oraz układ funkcjonalny zagrody wskazuje, że gospodarstwo to należało pierwotnie do zamożnego, pełnorolnego chłopa.

5 / 8

(6)

środa, 22 maja 2019 14:20

6. Zespół pałacowo-parkowy w miejscowości Maciejewo, gm. Maszewo, pow. Goleniów w granicach nieruchomości gruntowej nr 14/2, obręb 0007 Maciejewo, gm. Maszewo, nr rej. A - 1794;

Założenie pałacowo-parkowe zlokalizowane na południe od zabudowań folwarku i wsi

Maciejewo. Pałac wykonany w stylu neogotyckim z lat 1899-1900 r. usytuowany jest w dużym parku krajobrazowym znajdującym się pomiędzy jeziorem Lechickim a drogą prowadzącą w kierunku Maszewa. Park pałacowy stanowi reprezentatywny przykład parku krajobrazowego ze zróżnicowanym gatunkowo starodrzewem oraz okazami drzew o cechach pomników przyrody, zachowany w pierwotnych granicach, z czytelnymi charakterystycznymi elementami parkowymi jak: ukształtowanie terenu, alejki parkowe, rozległe widoki na jezioro Lechickie.

(7)

środa, 22 maja 2019 14:20

8. Kościół p.w. św. Stanisława Kostki wraz z terenem dawnego cmentarza przykościelnego (ob. nieczynnego), murem cmentarnym z bramami i furtami cmentarnymi, założeniem

architektoniczno-rzeźbiarskim dla nagrobków przyściennych , starodrzewem miejscowości Mielno Pyrzyckie, gm. Kozielice, pow. Pyrzyce w granicach dz. nr 166 Mielno Pyrzyckie, obręb ewidencyjny 321202_ 2.0008 Mielno; nr rej. A-1793 ;

Kościół stanowi przykład późno gotyckiej architektury sakralnej, wzniesionej w XVI w. , przebudowanej w końcu XIX w . Cmentarz zachowany w pierwotnych granicach założenia, z historycznym kamiennym murem cmentarnym z bastejami, bramami i furtami cmentarnymi, starodrzewem oraz założeniem architektoniczno - rzeźbiarskim z kwaterą nagrobków

przyściennych.

7 / 8

(8)

środa, 22 maja 2019 14:20

9. Dawny cmentarz przykościelny (nieczynny)z murem cmentarnym, starodrzewem położony w miejscowości: Miękowo , gm. Goleniów, pow. Goleniów w granicach nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka nr 189, cz. dz. 98 , nr . rej: A-1281;

Dawny cmentarz przykościelny, zlokalizowany w centrum wsi, zadrzewiony, otoczony

kamiennym murem. W centrum zlokalizowany kościół p.w. świętej Trójcy wpisany do rejestru zabytków pod nr A ? 1281 (d. 406) odrębną decyzją administracyjną z dnia 05.12.1963 r.

10. Kamienica przy ul. Rynek im. Jana Pawła II nr 2 , w mieście: Myślibórz , gm. Myślibórz , pow. Myślibórz, nr . rej: A-1724;

Kamienica prawdopodobnie wybudowana została po 1785 roku. Powstała ona z połączenia dwóch budynków: znajdującego się na narożniku rynku oraz budynku stojącego w zachodniej pierzei obecnej ul. Ratuszowej. Kamienica znajduje się przy południowo ? zachodnim narożniku prostokątnego rynku, mającego genezę lokacyjną. Budynek wykonany w konstrukcji mieszanej murowany z cegły, kamienia polnego oraz w konstrukcji ryglowej wypełnionej cegłą lub gliną.

11. Założenie ogrodowe przy Gmachu Urzędu Miasta położone w mieście Szczecin, gm. m.

Szczecin, pow. Szczecin w granicy dz. nr 4/3 obręb 1024, nr rej. A- 835;

Teren założenia ogrodowego tzw. ogrodu ?oficjalnego? zlokalizowany po płd. ? zach. stronie gmachu Urzędu Miasta w Szczecinie, pomiędzy ulicami: Karola Szymanowskiego i Zygmunta Felczaka. Dostępny z gmachu Urzędu Miasta Szczecin. Ogród ?oficjalny? powiązany

funkcjonalnie i historycznie z zespołem architektoniczno - urbanistycznym gmachów dawnej siedziby władz Prowincji Pomorskiej w Szczecinie (ob. gmach UM) powstałym w latach 1924-1927 wraz z ogrodem ?prezydenckim? wpisanym do rejestru zabytków decyzją z 27.10.1995r.

12. Kościół p.w. Siedmiu Boleści Najświętszej Maryi Panny wraz z terenem dawnego cmentarza przykościelnego (ob. nieczynnego), murem cmentarnym, starodrzewem przy ul.

Miodowej 47 w mieście Szczecin, gm. Szczecin, pow. Szczecin, nr. rej. A-1795;

Kościół datowany jest na podstawie analizy formy na 4 ćw. XIX w. Posadowiony na

fundamentach starszej, średniowiecznej świątyni. Stanowi przykład skromnej, wiejskiej świątyni o cechach neogotyckich wyrażających się głównie w ostrołukowej formie otworów okiennych.

Drewniana wieżyczka wyprowadzona z korpusu nawowego charakterystyczna jest dla

XVII-XVIII w. kościółków, odtworzona została w 2010 r. Kościół jest interesującym przykładem XIX w. architektury sakralnej, posadowionej na fundamentach kościoła o metryce

średniowiecznej. Dawny cmentarz przykościelny zachowany w pierwotnych granicach

założenia, z zachowanym historycznym kamiennym murem cmentarnym, starodrzewem oraz funkcją kommemoratywną;

13. Most łukowy nad jeziorem Rusałka (tzw. Mostek Japoński) w Parku im. Jana Kasprowicza w mieście Szczecin, gm. m. Szczecin, pow. Szczecin, nr rej. A-920 ;

Most łukowy (Bodenbrücke) określany jako "masywny most uliczny"(z przeznaczeniem kładka) został wybudowany na zlecenie radcy quistropa i oddany do użytku 25.11.1898 r.

Prawdopodobnie od czasu powstania miał charakter głównie pieszy. Wykonawcą prac budowlanych i zapewne także projektowych była renomowana firma

architektoniczno-budowlana Boswau & Knauer z Berlina, specjalizująca się w tym czasie w budownictwie betonowym. Pierwotnie na obu krańcach mostu stały bramy z altanami w konstrukcji ryglowej.

14. Kościół p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy wraz z gruntem pod budynkiem w

miejscowości : Tolcz , gm. Stara Dąbrowa, pow. Stargard, nr rej. A- 1722;

Kościół w Tolczu zbudowany został w XV wieku jako gotycka budowla salowa, murowana z cisów granitowych, do której w XIX w. dobudowano drewnianą dzwonnicę (rozebraną

prawdopodobnie w latach 80-tych XX w.). Kościół usytuowany w północnej części wsi , przy drodze do Maszewa. Teren wokół kościoła(dawny cmentarz przykościelny), zadrzewiony, otoczony kamiennym murem . Na południe od kościoła, na skraju wsi usytuowany jest folwark z ruiną dworu.

15. Dawny cmentarz przykościelny (nieczynny) z kamiennym murem cmentarnym,

starodrzewem, położony w miejscowości: Tolcz, gm. Stara Dąbrowa, pow. Stargard; nr rej.

A-1722

Około II poł. XVII w. przy kościele p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy założono cmentarz przykościelny. Cmentarz zachowany w granicach pierwotnego założenia. Założony na planie regularnego prostokąta. Cmentarz przykościelny wyłączony z użytkowania prawdopodobnie w XX wieku.

16. Kościół p. w. Chrystusa Króla wraz terenem d. cmentarza przykościelnego oraz murem ceglanym położonych w granicy dz. nr 359 w miejscowości Żarnowo, obręb geodezyjny Racimierz, gm. Stepnica , pow. Goleniów, nr rej. A- 1804;

Kościół usytuowany w zachodniej części wsi, przy drodze prowadzącej ze Stepnicy w kierunku Wolina. Zlokalizowany w południowo-zachodniej części działki przykościelnej, założonej na planie zbliżonym do prostokąta. Budowlę wzniesiono na miejscu dawnej, XV- wiecznej świątyni.

W tym samym czasie prawdopodobnie założono cmentarz przykościelny, w myśl

średniowiecznej teorii, że idealny cmentarz powinien znajdować się wokół kościoła oraz

zgodnie z nakazem Soboru Rzymskiego z 1059 r., który nakazywał wydzielenie wokół każdego wznoszonego kościoła przestrzeni do 60 kroków (ok. 45 m), a wokół kaplicy - 30 kroków (ok.

22,5 m). W 1843 roku wybudowano nowy korpus nawowy. Wieżę wzniesiono w latach 1852-53 a w 1859 roku dobudowano prezbiterium. Dnia 17 października 1945 roku kościół został

poświęcony pod wezwaniem Chrystusa Króla;

17. Dawny cmentarz przykościelny (nieczynny) z kamiennym murem ogrodzeniowym, gotycką bramką cmentarną, starodrzewem , położony w miejscowości: Żeńsko, gm. Krzęcin, pow.

Choszczno, nr rej. A- 640;

Dawny cmentarz przykościelny, zlokalizowany w południowo-zachodniej części wsi, założony przy kościele o metryce średniowiecznej, na początku lub w II poł. XIV w. Na cmentarzu zachowany starodrzew otoczony jest kamiennym murem z zachowaną gotycką bramką cmentarną.

18. Elewacje frontowe: północna od strony Placu Zwycięstwa i zachodnia od strony ulicy Potulickiej, kamienicy (budynek dawnego Hotelu "Piast"), położonej przy PI. Zwycięstwa 3 w mieście Szczecin, Gmina Miasto Szczecin. Ochroną prawną objęto również detal rzeźbiarski i architektoniczny, będący integralnym elementem wystroju fasad, w granicach : nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka nr: 25 obr. 1041 Szczecin, nr rej: A-1767 ;

Elewacje frontowe budynku tj. północna od strony Placu Zwycięstwa i zachodnia od strony ulicy Potulickiej, stanowią lico kamienicy, która położona jest w reprezentacyjnej przestrzeni miejskiej Szczecina - w narożu Placu Zwycięstwa i ulicy Potulickiej. Kamienica, zamyka pierzeję

południowa placu i jest kamienica narożną, gdzie z Placu znajduje się wyjazd na ulice Potulicką.

Naroże kamienicy ścięte. Zlokalizowana jest w granicach niewielkiej, kwadratowej w rzucie działki. Przedmiotowe elewacje, choć przebudowane w latach 20-tych XX wieku, zachowały swoją oryginalną wartość historyczną i artystyczną, jednocześnie wpisując się w krajobraz Szczecina. Stanowią przykład noebarokowego opracowania lica budynku, charakterystycznego dla form architektonicznych z końca XIX wieku.

Goleniów cmentarz żydowski (obecnie nieczynny)położony w mieście Goleniów , gm.

Goleniów, pow. Goleniów, w granicach części nieruchomości gruntowej oznaczonej jako dz. nr 118/1, obręb 0007 m. Goleniów , nr rej. A- 1769;

Gmina żydowska w Goleniowie dysponowała synagogą oraz własnym cmentarzem (Begrabnis Platz). Cmentarz utworzono najprawdopodobniej na początku XIX w. Znajdował się on przy Szosie Szczecińskiej (Stettiner Chausse) poza granicami średniowiecznego miasta, na

wyniesieniu nieco oddalonym od drogi. Obecnie jest to park XXX - lecia. Wyraźnym śladem po cmentarzu są rosnące w równych rzędach lipy, które zakreślają przebieg alejek cmentarnych.

Cmentarz żydowski w Goleniowie zachowany jest niemal w całości w pierwotnych granicach założenia, zachowane są historyczne pochówki oraz starodrzew;Cmentarz posiada wartość zabytkową jako miejsce pochówku. Łączy się z tym wartość niematerialna wynikająca ze statusu sakralnego i uczuć religijnych. Równocześnie stanowi materialny ślad i pamiątkę obecności społeczności żydowskiej na terenie Pomorza Zachodniego oraz w przedwojennym mieście Goleniowe. Stanowi również nośnik pamięci o wielonarodowej i wieloreligijnej tradycji politycznej Pomorza Zachodniego. Oczywista wartość zabytkowa cmentarzy żydowskich jako miejsca pochówków wynika bezpośrednio z obecności szczątków ludzkich, gdyż najważniejsza w obrębie cmentarza jest strefa grzebalna. Zgodnie z tradycją i prawem religii żydowskiej ludzkie szczątki są święte nawet po śmierci i pozostają takimi aż do Dnia Sądu Ostatecznego.