IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa
„Kultura we współczesnym świecie”
Abstrakty
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa
„Kultura we współczesnym świecie”
Abstrakty
Redakcja:
Ewelina Chodźko Paulina Pomajda
Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju TYGIEL Lublin 2022
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa
„Kultura we współczesnym świecie”
17 lutego 2022 r.
Abstrakty
Redakcja:
Ewelina Chodźko Paulina Pomajda
Skład i łamanie:
Monika Maciąg
Projekt okładki:
Marcin Szklarczyk
© Copyright by Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju TYGIEL
ISBN 978-83-67194-14-3
Wydawca:
Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju TYGIEL ul. Głowackiego 35/348
20-060 Lublin
www.fundacja-tygiel.pl
Komitet Naukowy:
dr hab. Mirosław Grusiewicz, prof. UMCS, Katedra Pedagogiki Kultury, Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr hab. Małgorzata A. Szyszkowska, Katedra Nauk Huma- nistycznych i Języków Obcych, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
dr Magdalena Grabias, Instytut Nauk o Kulturze, Wydział Filolo- giczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Adam Rosiński, Wydział Sztuki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
dr Marzenna Wiśniewska, Katedra Kulturoznawstwa, Instytut Nauk o Kulturze, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Komitet Organizacyjny:
Ewelina Chodźko
Alicja Danielewska
Iwona Domina
Joanna Jędrzejewska
Kinga Kalbarczyk
Joanna Kozłowska
Jakub Krzywonos
Kamil Maciąg
Monika Maciąg
Izabela Mołdoch-Mendoń
Paulina Pomajda
Marcin Szklarczyk
Paulina Szymczyk
Organizator:
Spis treści
Wystąpienia Gości Honorowych
Wartości i jakości w świecie kultury. Ocena estetyczna a wartość i funkcja
współuczestniczenia w odbiorze procesu, wydarzenia, dzieła ...11 Współczesne metakultury podobieństwa, różnic, atomizacji i płynności ...12 Wystąpienia Uczestników
Aktywni konsumenci seriali w dobie platform streamingowych
na przykładzie blogerów popkulturalnych ...15 Fenomen kulturowy transmediów na przykładzie serii „Igrzyska Śmierci”
Suzanne Collins ...16 Jedzenie zwierząt jako praktyka kulturowa ...17 Kaszubski neoregionalizm jako reakcja obronna wobec hegemonii kultur
silniejszych ...18 Kryzys kultury czy kultura kryzysu? O przemianach w kulturze europejskiej
w dobie rewolucji cyfrowej ...19 Kultura Głuchych jako obszar inspiracji w choreografii i projektowaniu ruchu scenicznego w wymiarze uniwersalnym ...20 Kultura wobec końca, czyli sceniczne wizje apokalipsy we współczesnym dramacie brytyjskim ...21 Materiały audiowizualne w nauce języka angielskiego a neologizmy ...22 Polscy kompozytorzy reagują na pandemię. Krótki przegląd twórczości
poświęconej ofiarom COVID-19 ...23 Tożsamość regionalna studentów Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu ...24 Indeks Autorów ...26
Wystąpienia
Gości Honorowych
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Gości Honorowych
11
Wartości i jakości w świecie kultury. Ocena estetyczna a wartość i funkcja współuczestniczenia
w odbiorze procesu, wydarzenia, dzieła
dr hab. Małgorzata A. Szyszkowska, Katedra Nauk Humanistycznych i Języków Obcych, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
Ocena estetyczna pozostaje jednym z podstawowych elementów estetyki i antropologii sztuki. Jednak sama procedura oceny oraz jej wkomponowanie w praktykę estetyczną budzi wątpliwości i pytania o związek oceny z wartością oraz doświadczeniem estetycznym. To ostatnie zwłaszcza bywało przedmiotem sporu w dwudziestowiecznej estetyce.
Nawiązując do trzech modeli współuczestniczenia, które pojawiły się z estetyce dwudziestego wieku jako przeformułowania dominującej wizji estetyki filozoficznej: projektu somaestetyki Richarda Shustermana (Shusterman 1999), estetyki zaangażowania Arnolda Berleanta (Berleant 2004) oraz etnomuzykologicznej koncepcji groove Charlesa Keila (Keil 1994) autorka przedstawia próbę odpowiedzi na tytułowe pytanie o wartość estetyczną i funkcję współuczestniczenia w odbiorze kultury. Czy współuczestniczenie w kulturze uniemożliwia jej adekwatną ocenę? Czy dystans wobec dzieła, wydarzenia, procesu zmienia sposób rozumienia i wartościowania tych elementów kultury? Zakładając możliwość wykroczenia poza ów konflikt nie tylko w historycznym uznaniu przednowoczesnej wizji sztuki oraz praktyki kulturowej, w której współuczestniczenie stanowiło normę, a nie wyjątek, jak również w uznaniu uwolnionego od narosłych znaczeń i uprzedzeń współ- czesnego rozumienia doświadczenia estetycznego, autorka proponuje odnie- sienie się do zaproponowanych w dwudziestym wieku alternatywnych modeli odbioru sztuki. Wskazując na nowe – choć już funkcjonujące na gruncie kultury i estetyki – sposoby widzenia współuczestniczenia w kulturze i sztuce, autorka odwołuje się do dwóch przykładów: (1) wspólnego śpiewu oraz (2) do praktyki i doświadczeń blogowania oraz tworzenia własnego wizerunku w mediach społecznościowych, jako do aktualnych doświadczeń kulturowych otwartych na przekaz sztuki a także istotnie opartych na współuczestniczeniu.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Gości Honorowych
12
Współczesne metakultury podobieństwa, różnic, atomizacji i płynności
dr hab. Mirosław Grusiewicz, prof. UMCS, Katedra Pedagogiki Kultury, Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Bazując na tekstach między innymi Ulfa Hannerza, Grega Urbana, Zygmunta Baumana, Wojciecha Burszty oraz na własnych spostrzeżeniach, w referacie autor przedstawia obraz współczesnej kultury, jej najistotniejsze cechy konstytutywne. Punktem wyjścia stanowią zjawiska szeroko opisywane w literaturze pod pojęciami metakultur podobieństwa (jednorodności, uniwersa- lizmu, nowoczesności, globalizmu, demokracji liberalnej) i różnic (tradycjo- nalizmu, relatywizmu, esencjalizmu, nacjonalizmu). Przez pryzmat ścierania się tych dwóch wizji świata obecnie często opisuje się współczesność.
Niemniej autor stawia tezę, że obie metakultury tracą na znaczeniu, przechodzą do historii, a dzieje się tak głównie na skutek odrywania się kultury od uwarunkowań terytorialnych i coraz słabszego oddziaływania imaginacji społecznych, zanikania wspólnotowych wyobrażeń. I obecnie coraz silniejszej presji podlegamy i coraz mocniej nasze życie jest zdominowane przez metakulturę atomizacji ściśle połączoną z płynnością kultury. Autor stara się dociec i wytłumaczyć zjawiska i ich przyczyny. Podając liczne przykłady broni zarysowanych tez. Przy czym atomizację analizuje nie tylko jako indywidualizm związany z uczestnictwem w kulturze czy z poglądami i przekonaniami, ale również jako indywidualizm w twórczości, nietrwałość relacji międzyludzkich, zanik autorytetów, kryzys tożsamości osobowej czy spadek znaczenia różnych instytucji. W podsumowaniu znajdują się wnioski dla działalności edukacyjno-kulturalnej, w tym przede wszystkim dla szkolnej praktyki edukacyjnej.
Wystąpienia Uczestników
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
15
Aktywni konsumenci seriali w dobie platform
streamingowych na przykładzie blogerów popkulturalnych
Aleksandra Popiel, aleksandra.popiel@edu.uekat.pl, Katedra Projektowania i Analizy Komunikacji, Wydział Informatyki i Komunikacji, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, www.ue.katowice.pl
Rozwój platform streamingowych przyczynił się do zwiększenia popular- ności seriali, co doprowadziło do wykształcenia takich zjawisk jak binge - watching oraz FOMO (Fear of Missing Out). W 2020 roku w USA 70% osób w wieku 30-44 lata oglądało seriale w formule binge-watchingu, który zapewnia natychmiastową gratyfikację, stanowi formę eskapizmu oraz umożliwia przy- należność do fandomu. Z kolei zjawisko FOMO dostrzega się wśród biernych widzów, którzy obawiają się wykluczenia ze społeczności, jeżeli nie zaznajomią się z popularnym serialem. Badania empiryczne dotyczące konsumpcji seriali pomijają jednak grupę aktywnych konsumentów jaką są blogerzy popkulturalni.
W referacie autorka przedstawiła wyniki jakościowego badania eksplora- cyjnego przeprowadzonego wśród polskich blogerów popkulturalnych. Celem indywidualnych wywiadów pogłębionych było uzyskanie informacji, jak blogerzy popkulturalni konsumują seriale w dobie rozwoju platform streamingowych. Badania empiryczne poprzedzono przeglądem literatury z zakresu zjawisk binge-watchingu oraz FOMO.
Z przeprowadzonych badań można wyciągnąć wniosek, że dla blogerów popkulturalnych (w przeciwieństwie do biernych konsumentów seriali) moty- wację do binge-watchingu stanowi nie tyle czerpanie przyjemności z tej formy konsumpcji serialu, a obowiązek komentowania produkcji tuż po jej premierze.
Zaniedbanie tej powinności może prowadzić do utraty czytelników oraz korzyści materialnych. Z kolei FOMO wiąże się nie tylko z obawą przed wykluczeniem społecznym, ale również utratą pozycji autorytetu. Ze względu na zauważone różnice między aktywnymi a biernymi konsumentami seriali dostrzega się konieczność powtórzenia badania na większej grupie blogerów popkulturalnych, jak również zestawienie otrzymanych wyników badań z opinią biernych konsumentów seriali. Pozwoli to na pogłębienie wiedzy z zakresu konsumpcji seriali w dobie powszechności platform streamingowych.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
16
Fenomen kulturowy transmediów na przykładzie serii
„Igrzyska Śmierci” Suzanne Collins
Marceli Pławski, MarcopoloP22@gmail.com, Instytut Komunikacji Społecznej i Mediów, Kolegium IV, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, https://www.ukw.edu.pl/
Celem niniejszego wystąpienia jest omówienie kulturowego fenomenu transmediów w serii „Igrzyska Śmierci” Suzanne Collins. Transmedia są zjawiskiem budowania narracji poprzez różne platformy medialne. Zjawisko transmediów jest obecne w kulturze co najmniej od 70 lat, kiedy to po sukcesie komiksów o „Supermanie” zostały stworzone filmy i seriale radiowe.
Od tego czasu mieliśmy już wiele znanych franczyz transmedialnych jak
„Star Trek”, „Star Wars”, „Assassin’s Creed” czy też „Marvel Cinematic Universe”. Kolejnym przypadkiem odnoszącej sukces franczyzy transmedialnej z ostatnich lat są „Igrzyska Śmierci”. Narracja zamieszczona na różnych platformach transmedialnych zdecydowanie przyczyniła się do sukcesu wspomnianej serii. Pomimo to, w przeciwieństwie do wcześniej wspomnia- nych przykładów franczyz transmedialnych, przypadek „Igrzysk Śmierci” nie został wnikliwie przeanalizowany. W związku z tym wystąpienie omówi wybrane transmedialne treści „Igrzysk Śmierci” z dwóch głównych platform transmedialnych, tj. „Capitol PN” i „Capitol Couture”.
Ponadto w badaniach wprowadzono pojęcie stopnia centralizacji franczyzy transmedialnej. Treści transmedialne mogą wprowadzać istotne nowe informacje, np. nowych bohaterów, którzy wpływają na bieg wydarzeń lub nawet stają się osobnym, istotnym elementem franczyzy transmedialnej.
Obecnie jest to widoczne w „Marvel Cinematic Universe”, gdzie prawie każda nowa treść wprowadza znaczącą kontrybucję do franczyzy. Wpływa to na decentralizację franczyzy transmedialnej – nowe, istotne treści są luźno lub w ogóle nie związane z pierwotnym szkieletem fabuły franczyzy. Z drugiej strony, treści transmedialne mogą wprowadzać też ciekawostki, które nie wpływają na bieg fabuły w franczyzie transmedialnej, np. styl życia mieszkańców jednego z dystryktów „Igrzysk Śmierci”. Treści takie przyczyniają się do centralizacji franczyzy transmedialnej, ponieważ pogłębiają naszą wiedzę o franczyzie zarazem nie wprowadzając nowych, istotnych wątków.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
17
Jedzenie zwierząt jako praktyka kulturowa
Anna Buncler, a.buncler@uw.edu.pl, Katedra Hungarystyki, Wydział Neofilologii, Uniwersytet Warszawski
W swoim wystąpieniu argumentuję, że jedzenie zwierząt jest pewnego rodzaju praktyką kulturową – zależy ono w znacznie silniejszym stopniu od kultury, tradycji, przyzwyczajeń żywieniowych i norm społecznych, niż od rzeczywistego zapotrzebowania organizmu ludzkiego na białko i składniki odżywcze. W różnych kręgach kulturowych różne zwierzęta są uważane za smaczne i nadające się do spożywania. W naszym kręgu kulturowym są to na przykład krowy, świnie i kurczaki, podczas gdy spożycie mięsa konia czy psa (spotykane w innych kulturach) napawa nas odrazą, a nawet uważane jest za zachowanie godne potępienia i okrutne. Z kulturowymi praktykami jedzenia zwierząt łączy się też powszechny podział zwierząt domowych na te
„kochane i głaskane” oraz te „tuczone i zabijane”. Status jednych i drugich bardzo zmienił się w naszej kulturze. Zwierzęta domowe od wieków towa- rzyszą ludziom i przez lata najczęściej biedowały one wraz z człowiekiem.
Podniesienie standardu życia, które dokonało się zwłaszcza w II połowie XX wieku, spowodowało, że poprawiły się warunki życia zwierząt towarzy- szących, takich jak koty i psy, natomiast druga grupa – mimo że jej liczebność gwałtownie, wręcz w sposób dramatyczny, wzrosła – zniknęła z podwórek, pól i łąk, stała się niewidzialna dla człowieka i całkowicie straciła swoją podmiotowość. W II połowie XX wieku zaszła jeszcze jedna ważna zmiana – zdecydowany wzrost spożycia zwierząt. Przez setki lat spożycie mięsa w Polsce nie przekraczało 15 kg na osobę rocznie. Zwierzęta spożywano rzadko i z reguły tylko od święta. Wraz z industrializacją i powstaniem przemysłowych farm zwierząt spożycie ich mięsa wzrosło wielokrotnie. Obecnie wynosi średnio 80-90 kg na osobę. Jak podaje GUS, w 2020 w Polsce w celach spożywczych zabito 1 298 520 256 zwierząt lądowych.
Większość stanowiły franken kurczaki. Zwierzęta hodowlane i udomowione stanowią obecnie 67% biomasy wszystkich kręgowców na Ziemi, ludzie – 30%, a zwierzęta dzikie zaledwie ok. 3%. Wobec tego myślę, że nasza praktyka codziennego jedzenia zwierząt wymaga pogłębionej refleksji i przemyślenia.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
18
Kaszubski neoregionalizm jako reakcja obronna wobec hegemonii kultur silniejszych
Hanna Makurat-Snuzik
Celem referatu jest przedstawienie zagadnienia kaszubskiego neoregio- nalizmu obserwowanego w kontekście postępującej globalizacji. W ostatnich dekadach można zauważyć, że wspólnoty regionalne powracają do rodzimych tradycji i korzeni. Tendencja ta może zostać odniesiona również do Kaszubów, którzy poprzez akcentowanie swojej regionalnej autodentyfikacji próbują obronić się przed hegemonią kultur silniejszych. Odradzanie się wartości lokalnych ujawnia się w szczególności poprzez uczenie się przez Kaszubów porzuconego niegdyś rodzimego lokalnego języka oraz przywra- canie zapomnianych zwyczajów kulturowych. Język kaszubski jest nauczany w szkołach i na uniwersytecie, a także wykorzystywany w różnych sytuacjach społecznych, również tych oficjalnych. Znacząco zwiększyła się też liczba publikacji kaszubskojęzycznych oraz poświęconych tematyce kaszubskiej, a język kaszubski jest używany podczas różnych wydarzeń kulturalnych, np.
konferencji. Kaszubszczyzna pielęgnowana jest już nie tylko w kontekście życia domowego i wiejskiego, ale zaczęła być częścią kultury wysokiej.
Podejmowane w ostatnim czasie działania mające na celu upowszechnianie kultury kaszubskiej mogą być uznane za swego rodzaju reakcję obronną wobec mechanizmów globalnych. Obserwowany w kaszubskiej społeczności zwrot ku lokalizmowi można interpretować jako wyraz sprzeciwu wobec rozprzestrzeniającej się w świecie homogenizacji oraz hegemonii kultur silniejszych. Jednocześnie zachowania kulturowe Kaszubów pokazują, że dokonali oni rewizji wartości regionalnych i zaczęli coraz częściej podkreślać swoją regionalną autoidentyfikację.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
19
Kryzys kultury czy kultura kryzysu? O przemianach w kulturze europejskiej w dobie rewolucji cyfrowej
Paweł Staniurski, p.staniurski@uwb.edu.pl, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych, Uniwersytet w Białymstoku
Przemiany każdego przejawu życia społecznego wywołane trwającą obecnie rewolucją cyfrową, czy też „czwartą rewolucją przemysłową”, nie omijają tak ważnej dziedziny, jak kultura współczesna. Celem wystąpienia było zapre- zentowanie procesu przemian cyfrowych na płaszczyźnie kultury euro - pejskiej – jednej z kluczowych kultur zachodniego świata i posiadającej ogromne dziedzictwo materialne i duchowe. Rewolucja cyfrowa odciska obecnie głębokie piętno na całości funkcjonowania kontynentu europejskiego, a co za tym idzie w sposób fundamentalny redefiniuje zamieszkujące go społeczeństwa oraz przeobraża krąg kulturowy, w którym funkcjonują. Z pewnością możemy tu mówić o głębokim przeobrażeniu poczucia przynależności oraz przemia- nach postrzegania tego, co kulturę stanowi, a zatem co jest fundamentem naszego własnego świata. Nie mniej istotne są z pewnością rodzaje udziału w kulturze, oraz skala tego udziału. Nowa rzeczywistość „społeczeństwa sieci” i kolejne jej obszary sprawiają, że przestrzeń do badania kultury staje się coraz szersza, a być może nawet jest już nieskończona. Nie oznacza to jednak, że po temat ten nie należy sięgać. Jak napisał bowiem Denis de Rougemont: „Europa jeśli nie będzie kulturą – umrze”. Wystąpienie po krótce przybliżyło uczestnikom transformację kultury europejskiej wywołaną skokowym procesem rozwoju nowych technologii, Internetu i mediów spo- łecznościowych, w szerokim kontekście europejskiego kryzysu społecznego, gospodarczego, oraz aksjologicznego.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
20
Kultura Głuchych jako obszar inspiracji w choreografii i projektowaniu ruchu scenicznego
w wymiarze uniwersalnym
Marek Chojnacki, mchojnac@amu.edu.pl, Wydział Antropologii i Kulturoznawstwa UAM, Instytut Kulturoznawstwa UAM
Pojęcie „Kultury Głuchych” oznacza społeczność ludzi posługujących się wyodrębnionym kodem komunikacyjnym, jakim jest język migowy. W polskiej rzeczywistości społecznej jest to Polski Język Migowy (PJM). Jak każda mniejszość kulturowa tak i Głusi posiadają odrębne katalogi norm, na tle których wypracowane zostały zachowania i spostrzeżenia, posiadające potencjał w kształtowaniu komunikacji międzykulturowej. W dziedzinie kultury arty- stycznej występują obszary praktyk związanych z komunikowaniem sensów wyrażonych poprzez ruch ciała. W projektowaniu ruchu scenicznego istotnymi cechami działania są reprezentacje świadomej motoryki, pamięć ruchu, wiedza o symbolice przestrzeni, estetycznych granicach symulacji zdarzeń, potrzebie metafor, czy wreszcie ciągle aktualna w teatrze opozycja wokół mimetycznego i wyabstrahowanego podejścia do reakcji ciała na bodźce środowiskowe. W wystąpieniu zostaną zaprezentowane wnioski z przeprowa- dzonego wywiadu pogłębionego IDI z dr Pauliną Wycichowską, choreografką i badaczką, ekspertką ruchu scenicznego, biorącą udział w międzynarodowych projektach z udziałem przedstawicieli Kultury Głuchych. Pytania badawcze dotyczyły szans wykorzystania elementów Kultury Głuchych w praktyce peda- gogiki tańca a także w realizacji przedstawień wywiedzionych z estetyki teatru tańca. Jaki można przewidzieć efekt współpracy scenicznej artystów słyszących z artystami należącymi do Kultury Głuchych? Co w tej komunikacji może okazać się pomostem a co przeszkodą najtrudniejszą do pokonania? Czy zintegrowane działania mogą doprowadzić do uwspólniania reprezentacji semantycznych pojęć, które organizują metodę pracy twórczej na scenie?
Przygotowywana publikacja oraz wystąpienie konferencyjne związane są z realizacją grantu badawczego o nazwie „Analiza przydatności Polskiego Języka Migowego (PJM) w badaniu wizualno-przestrzennych cech teatru”
współfinansowanego przez PFRON i realizowanego w Instytucie Kulturo - znawstwa UAM.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
21
Kultura wobec końca, czyli sceniczne wizje apokalipsy we współczesnym dramacie brytyjskim
Anna Suwalska-Kołecka, a.s.kolecka@gmail.com, Wydział Nauk Humanistycznych i Informatyki, Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku, https://mazowiecka.edu.pl/
dla-studentow/wydzial-nauk-humanistycznych-i-informatyki/
W ostatnich latach ton niepokoju i strachu przed tym, co może nastąpić, jak może wyglądać przyszłość naszej planety i cywilizacji, staje się coraz mocniejszy, a kryzys o podłożu aksjologicznym, epistemologicznym i ontolo- gicznym znacznie się nasila. Owocem tego niepokoju jest profuzja tekstów kultury od literatury, teatr, przez film i sztuki wizualne, ukazujących nadcią- gający koniec człowieka i świata, który znamy.
Do niedawna teatr brytyjski pozostawał pod dużym wpływem estetyki realizmu zatem złowieszcze wizje katastrofy nie pojawiały się w nim zbyt często. Wydarzenia o zasięgu globalnym, takie jak światowa wojna z terroryzmem czy zmiany klimatyczne odwróciły tę tendencję. Celem niniejszego wystą- pienia było zatem przedstawienie wybranych, scenicznych obrazów zagłady czołowych brytyjskich dramaturgów nakreślonych w „Końcówce” Samuela Becketta, „Zbombardowanych” Sarah Kane oraz „Gdzieś daleko” Caryl Churchill.
Przeprowadzona analiza wykazała, że dramaturdzy wykorzystują odmienne rozwiązania formalne i poszukują nowego języka teatralnego do wyrażenia pamięci o apokaliptycznych wydarzeniach minionego stulecia oraz lęku, który kształtuje naszą wyobraźnię i współczesną kulturę. Poruszające obrazy końca zmuszają odbiorcę do refleksji ponieważ „odsłaniają” (z gr. apokalypsis –
„zdjęcie zasłony”, „odsłonięcie”) obawy, przemyślenia i prawdy nie o świecie, który nadejdzie, ale o świecie, w którym powstały. Kiedy na scenie apoka- liptyczny konflikt przerywa bieg codzienności, teatr próbuje w ten sposób oddać zmedializowany kształt naszej rzeczywistości, w której to, co lokalne zlewa się z tym, co globalne. Clov stojący nieruchomo przy drzwiach, krwawe łzy na twarzy Iana, Joan wspominająca plusk wody wokół stóp to ostatnie sceny omówionych sztuk. Stanowią one wymowny, finalny komentarz na temat znaczenia relacji międzyludzkich oraz możliwości odrodzenia w cza- sach kryzysu.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
22
Materiały audiowizualne w nauce języka angielskiego a neologizmy
Natalia Matczak
Celem wystąpienia jest omówienie wyników badań przeprowadzonych w celu zebrania informacji na temat skuteczności audiowizualnych środków przekazu w nauce języka angielskiego ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji zetknięcia się z neologizmami. Badanie zostało przeprowadzone w celu usta- lenia, jaki wpływ środki audiowizualne mają na naukę języka angielskiego, jak również sprawdzenia, jak nierodzimi użytkownicy języka angielskiego reagują na pojawiające się w oglądanych filmach i serialach anglojęzycznych neologizmy. Badanie zostało przeprowadzone w formie ankiety elektronicznej za pomocą platformy Google Forms. Pytania zawarte w ankiecie dotyczyły dwóch aspektów – sposobu i celów oglądania filmów i seriali anglojęzycz- nych oraz sytuacji zetknięcia się z neologizmami. Do badania wykorzystano wybrane fragmenty popularnego serialu komediowego „Przyjaciele” emito- wanego przez amerykańską stację telewizyjną NBC w latach 1994-2004 i stworzonego przez Martę Kauffman i Davida Crane’a. Fragmenty serialu zawierały użyte przez postaci neologizmy, a zadaniem respondentów było stwierdzenie, czy mimo nieznajomości nowego słowa, są w stanie odgadnąć jego znaczenie posługując się kontekstem wypowiedzi oraz swoją dotych- czasową wiedzą o języku. Z przeprowadzonych badań wynika, że respondenci są w stanie zrozumieć znaczenie słowa niezależnie od jego struktury, głównie za pomocą kontekstu wypowiedzi. Respondenci bardzo chętnie decydują się na naukę języka obcego w formie oglądania filmów lub seriali anglojęzycznych, ponieważ jest to dla nich stosunkowo łatwy sposób na utrwalenie lub poprawienie znajomości języka angielskiego, a nowe słowa pojawiające się w oglądanych przez nich produkcjach nie zniechęcają ich do dalszego oglądania, ponieważ respondenci są w stanie odgadnąć ich znaczenie.
Można wysunąć wniosek, iż podczas rozmowy z obcokrajowcem, respondenci również będą kierowali się kontekstem wypowiedzi w celu zrozumienia zna- czenia nowego słowa.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
23
Polscy kompozytorzy reagują na pandemię.
Krótki przegląd twórczości poświęconej ofiarom COVID-19
Wojciech Wojtuch, wwojtuch@gmail.com, Szkoła Doktorska, Uniwersytet Humani- styczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, www.ujd.edu.pl
Niniejszy referat jest próbą przybliżenia twórczości muzycznej poświę- conej ofiarom pandemii COVID-19 autorstwa polskich kompozytorów. Przez stulecia, kiedy to ludzkość napotykały epidemie różnorakich chorób, artyści zawsze reagowali na ludzkie nieszczęście i śmierć, próbując odnaleźć się i wyrazić siebie w trudnych czasach. Dzieje się tak również obecnie.
W referacie omówiono pokrótce kompozycje nawiązujące do różnych epidemii na przestrzeni epok: franciszkański hymn wzywający Maryję do pomocy w walce z zarazą Stella Caeli Exstirpavit, antyfony, madrygały, motety i inne teksty nabożne, które odnoszą się do orędowników w walce z zarazą, takich jak św. Roch czy św. Sebastian. Przedstawiono również opracowania specjal- nej formuły wstawiającej się za ofiarami dżumy – Recordare Domine autorstwa florentczyków Philippe'a Verdelota i Jacques'a Arcadelta, stworzonej na polecenie papieża Klemensa VI podczas szczytu zarazy w połowie XIV wieku, a także kompozycję wokalno-instrumentalną Fanny Mendelssohn-Hensel Cholera Cantata – Musik für die Toten der Cholera Epidemie; dzieło pocho- dzące z lat 30. XIX w. wydane jednak dopiero w 1986 roku. Wśród omówionych polskich kompozycji powstałych obecnie, czyli w czasie pandemii COVID-19, znalazły się: kameralne kompozycje Pawła Hendricha i Andrzeja Henryka Bączyka, dzieło symfoniczno-chóralne, łączące ponadto taniec oraz wizuali- zacje komputerowe Romana Illa Drozda, a także wokalno-instrumentalna kompozycja Korneliusza Wiatra spajająca combo jazzowe z orkiestrą smycz- kową i elektroniką.
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
24
Tożsamość regionalna studentów Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu
Agnieszka Janas, agnieszka.janas@ppuz.edu.pl, Zakład Turystyki i Rekreacji, Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowa w Nowym Targu, www.ppuz.edu.pl Małgorzata Muszyńska-Kurnik, malgorzata.muszynska@ppwsz.edu.pl, Zakład Turystyki i Rekreacji, Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowa w Nowym Targu, www.ppuz.edu.pl
Podhale to region wyróżniający się unikalną i bardzo ciekawą kulturą, sztuką, a przede wszystkim folklorem. Posiada charakterystyczne stroje góralskie, muzykę, gwarę, a także architekturę czy drewniane rzeźby. Region kojarzony jest nie tylko z pięknym górskim krajobrazem, ale także z kuchnią podha- lańską, a przede wszystkim serami góralskimi, takimi jak oscypek czy bryndza.
Czy młodzi utożsamiają się z regionem Podhala?
Celem przeprowadzonych badań było określenie tożsamości regionalnej młodzieży studiującej w Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu. Podjęto próbę poszukiwania odpowiedzi na pytania: Jakie cechy, według studentów, wyróżniają mieszkańców Podhala? Z jakimi słowami kojarzy się studentom Podhale? Z jakimi potrawami kojarzy się studentom Podhale? Z czym kojarzą architekturę Podhala?, Czy studenci odczuwają dumę ze względu na regionu z którego pochodzą? Czy i w jaki sposób kultywują regionalne tradycje?
Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z użyciem kwestionariusza ankiety rozesłanego drogą mailową do wszystkich studentów Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu. W bada- niach, przeprowadzonych w grudniu 2021 roku wzięło udział 387 studentów wszystkich kierunków studiów.
Uzyskane wyniki wskazują, że zdecydowana większość studentów odczuwa dumę oraz nie czuje się dyskryminowana z powodu miejsce pochodzenia. Dla ponad połowy ankietowanych studentów ważne jest kultywowanie tradycji regionalnych. Ponad 40% studentów zakłada stroje regionalne w trakcie ważnych uroczystości a ponad 47% posługuje się gwarą. Blisko 15%
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Kultura we współczesnym świecie”, 17 lutego 2022 r., Wystąpienia Uczestników
25
studentów przynależy do zespołów regionalnych, 12 ankietowanych studentów zrzeszonych jest w związku Podhalan.
Badania ukazują iż duże grono młodzieży studiującej na Podhalu żywo interesuje się kulturą regionu, a swój wolny czas chętnie przeznaczają na działania związane z kultywowaniem i upowszechnianiem tradycji Podhala.
26
Indeks Autorów
Buncler A. ... 17
Chojnacki M. ... 20
Grusiewicz M. ... 12
Janas A. ... 24
Makurat-Snuzik H. ... 18
Matczak N. ... 22
Muszyńska-Kurnik M. ... 24
Pławski M. ... 16
Popiel A. ... 15
Staniurski P. ... 19
Suwalska-Kołecka A. ... 21
Szyszkowska M.A. ... 11
Wojtuch W. ... 23
27
dr Agnieszka Ochenkowska
Józef Morelowski (1777-1845) jako poeta późnego oświecenia.
Zarys monograficzny
Zamówienia:
www.wydawnictwo-tygiel.pl
kontakt@wydawnictwo-tygiel.pl
tel. 733 933 178 (Alicja Danielewska)
ul. Głowackiego 35/348, Lublin
https://allegro.pl/oferta/jozef-morelowski-zarys-monograficzny- ochenkowska-11044284183
28
