W sprawie kniaziów Łukomskich

(1)

(2)

W sprawie kniaziów Łtikomskich

W t o m i e X V I H e r b a r z a P o l s k i e g o u m i e s z c z o n o a r t y k u ł p. t.: „ Ł u k o m s c y K s i ą ż ę t a " ( str. 1 0 8 - 1 1 8 ) . H e r b a r z b y ł w y d a w a n y d a w n i e j p r z e z A d a m a B o n i e c k i e g o ; o b e c n i e w y d a w n i c t w e m k i e r u j e b a r o n A r t u r R e i s k y . P o m i m o o b f i t o ś c i ź r ó d e ł , a r t y k u ł p o m i e n i o n y z a w i e r a p e w n e u c h y b i e n i a . P r z y c z y n ę t e g o o b j a ś n i a w y d a w c a n a w s t ę p i e , p i s z ą c , ż e „ a r t y k u ł t e n o p a r t y j e s t w s z c z e g ó ł a c h r o d o w o d o w y c h n a ź r ó d ł o w y c h b a d a n i a c h O ł g e r d a W i l c z y ń s k i e g o , u z u p e ł n i a j ą c y c h i p o p r a w i a j ą c y c h d a n e W o l f f a z a w a r t e w d z i e l e „ K n i a z i o w i e L i t e w s k o - R u s c y “ a z a c z e r p n i ę t e z b o g a t e g o A r c h i w u m r o d z i n n e g o W ł o d z i m i e r z a Ł u k o m s k i e g o “ , J. W o l f f ź r ó d e ł m ia ł n i e w ie l e : M e t r y k ę L i t e w s k ą , k i l k a r ę k o p i s ó w , i d r u k i. Ź r ó d e ł zaś d o h i s t o r y i : j a k d o k u m e n t , p o m n i k , z e z n a n i e sp ó ł- c z e s n e g o ś w i a d k a , J . W o l f f m iał b a r d z o n i e w i e l e , a p r z e t o c z ę s to z m u s z o n y b y ł r o b i ć p r z y p u s z c z e n i a i d o m y s ł y ; n i e r a z z g a d y w a ł , c z a s e m s i ę m ylił, z j e d n e j o s o b y t w o r z y ł d w i e , lu b z e s p a l a ł d w i e o s o b y w j e d n ą , a n a w e t c z y n y k s i ą ż ą t j e d n e g o i m i e n i a p r z e n o s i ł z j e d n e g o n a d r u g ie g o . C o do m n ie , p r z e j r z a ł e m i t e ź r ó d ł a , k t ó r e m ia ł p o d r ę k ą W o l ff i p r z e w e r t o w a ł e m jnadto d o k u m e n t y , z n a j d u j ą c e s ię w A r c h i w u m ro - d z i n n e m W ł o d z i m i e r z a Ł u k o m s k i e g o , o r a z linii P o c z a j e w i c k i e j w B ie - s z e n k o w i c z a c h , n a d t o z a ś K s i ę g i S ą d o w e w W i l n i e , i M e t r y k ę L i t e w s k ą w M o s k w ie . W p r z y p i s k a c h w s k a z a ł e m z j a k i e g o a r c h i w u m c o z a c z e r p n i ę t o , z j a k i e j k s i ę g i k t ó r y N° i z k t ó r e j stronic }! p o c h o d z i. W s z e l k ie k o m p i l a c y e , k t ó r e m i J. W o l f f s ię p o s łu g i w a ł, o d r z u c i ł e m . L e c z z b y t w i e l k a u f n o ś ć w y d a w c y w n i e o m y l n o ś ć W o l ff a p r z e m o g ł a . N a w s t ę p i e w y d a w c a H e r b a r z a p o w i a d a , ż e Ł u k o m s c y p is a li s ię z O l g e r d ó w i d o d a j e , że S. O k o l s k i w y p r o w a d z a k s i ą ż ą t Ł u k o m s k i c h z n i e j a k i m p r a w d o p o d o b i e ń s t w e m o d A n d r z e j a O l g e r d o w i c z a , w ie ż e A n d r z e j w z ią ł w p o s i a d a n i e Ł u k o m l i rz ą d z ił t ą z i e m ią c z a s ja k iś , p r z y t a c z a że s y n A n d r z e j a , J a n , ży^ł j e s z c z e w 1437 r. A n a k o n i e c t w i e r dzi, ż e B azyli, J a n , R o m a n , M ichał i A n d r z e j I w a n o w i c z e , b r a c i a , p o d z ielili k s i ę z t w o Ł u k o m s k i e n a 5 c z ęś ci. Z a ł ą c z y ł n a w e t h e r b P o g o ń , k t ó r y m s ię p i e c z ę t o w a l i tydko O l g e r d o w i c z e . P o d z i a ł n a s t ą p i ł w k r ó t c e p o 14 4 3 r.; tuż j e d n a k z a r a z s a m e m u s o b i e z a p r z e c z a , t w i e r d z ą c , że p o c h o d z ą o n i o d k s i ą ż ą t r u s k i c h R u r y k o w i c z ó w , i to, j a k p is z e K a r a m z i n , „z p l e m i e n i a w. ks. W ł o d z i m i e r z a K i j o w s k i e g o “ K a r a m z i n z a ś n i e j e s t ź r ó d ł e m , bo s a m c z e r p a ć m u s i a ł z e ź r ó d e ł .

(3)

W SPRAWIE KNIAZIÓW ŁUK0MSK1CH. 371 W i n a u s u n i ę c i a k s i ą ż ą t Ł u k o m s k i c h z d y n a s t y i L u t a w o r a s p a d a n a J. W o l ff a , k t ó r y t w i e r d z i , że „ k n i a ź I w a n A n d r e j e w i c z p a n o w a ł w P s k o w i e 1 3 8 9 - 1 3 9 9 r. a żył j e s z c z e w r. 1 4 3 7 . S y n j e g o , k n i a ź A l e k s a n d e r I w a n o w i c z , o b w o ł a n y 1 4 3 9 r. k s i ę c i e m p r z e z P ś k o w i a n , r z ą dził P s k o w e m p r z e z 3 l a t a i z m a r ł 1 4 4 2 r. Z e s z e d ł b e z p o t o m n i e j a k o o s t a t n i z r o d u k n i a z i a A n d r z e j a O l g e r d o w i c z a ( K n i a z i o w i e L i t e w s k o - R u s c y " s tr . 336). D o m y s ł t e n j e s t b e z p o d s t a w n y . Dwraj k r o n i k a r z e p s k o w s c y , n a j b liż s i o w y c h c z a s ó w , n a d m i e n i a j ą t o t y l k o , ż e A l e k s a n d e r I w a n o w i c z , p r a w n u k O l g e r d a , p r z y b y ł z T w e r u d o P s k o w a w 14 3 9 r o k u , o s i a d ł n a k s i ę z t w i e i u m a r ł w 1 4 4 2 r . 1). N ie t w i e r d z ą b y n a j m n i e j , iż b y A l e k s a n d e r I w a n o w i c z b y ł w n u k i e m A n d r z e j a , n i e m ó w i ą , ż e b y ł j e d y n y m s y n e m I w a n a , n i e m ó w i ą , ż e b y ł o s t a t n i m p o t o m k i e m A n d r z e j a O l g e r d o w i c z a . M ó w i ą t y l k o , że b y ł s y n e m I w a n a ( I w a n o w ic z e m ) , a p r a w n u k i e m O l g e r d a , n i e w z m i a n k u j ą j e d n a k cz y im b y ł w n u k i e m . W o l f f p o w o ł u j e s i ę w p r a w d z i e n a S t a d n i c k i e g o i K o n e c z n e g o , l e c z a n i j e d e n a n i d r u g i n i e s t a n o w i ź r ó d ła . S ą o n i s p ó l c z e s n i W o lff o w i, n i e z a ś A l e k s a n d r o w i . S ą t o t y l k o p r z y p u s z c z e n i a i d o m y s ł y J . W o lff a , p o n i e w a ż A l e k s a n d e r m ó g ł b y ć w n u k i e m A n d r z e j a , W ł o d z i m i e r z a , D m i t r a - B u t t a w a czy D m i t r a - K o r y b u t a O l g e r d o - w ic z ó w , g d y ż k a ż d y z t y c h k s i ą ż ą t m ia ł sy n 'a J a n a . I W o l ff n i e z n a ł d o k u m e n t u o p o d z i a l e k s i ę z t w a Ł u k o m s k i e g b m i ę d z y 5- b r a c i . G d y p r z e t o o d r z u c i m y b e z z a s a d n e d o m y s ł y W o lff a , w ó w c z a s p o e h o d z e n i e k s i ą ż ą t Ł u k o m s k i c h o d A n d r z e j a O l g e r d o w i c z a n i e m o ż e u le g a ć w ą t p l i w o ś c i . W e d ł u g o p o w i a d a ń L a t o p i s ó w : P s k o w s k i e g o i N o w o g r o d z k i e g o , n a j s t a r s z y s y n O l g e r d a , W i n g o l d , z o s ta ł w 13 4 2 r . k s i ę c i e m P s k o w s k i m , o t r z y m u j ą c n a c h r z c i e im ię A n d r z e j a . W k r ó t c e p o t e m A n d r z e j o s i a d ł w P o ł o c k u . W 1377 r. z m a r ł w ł a d c a L i t w y , O l g e r d , a p o j e g o ś m i e r c i z a s t ą p i ł g o 6 - t y j e g o s y n , J a g ie ł ło . W n i e o b e c n o ś c i J a g i e ł ł y , A n d r z e j , k s i ą ż ę P o ł o c k i , w t a r g n ą ł n a L i tw ę . S p ó l c z e s n y r o c z n i k a r z T o r u ń s k i p o w i a d a , że A n d r z e j z d o b y ł j e d e n z a m e k i d w i e k r a i n y 2). D ł u g o s z w y j a ś n i a , ż e t e n z a m e k n a z y w a ł się Ł u k o m l, a l a t o p i s N o w o g r o d z k i d o d a j e , że n i e b a w e m k s ią ż ę S k i r g a j ł o z d o b y ł P o ł o c k , w z ią ł w n i e w o l ę b r a t a A n d r z e j a i o d e s ł a ł g o d o P o l sk i, g d z i e w e d ł u g d o k u m e n t ó w i p i s a r z y s p ó ł c z e s ^ m h p r z e s i e d z i a ł t e n ż e w C h ę c i n a c h 3 l a t a j a k o w i ę z i e ń , p o c z e m p r z e z c z t e r y l a t a p o z o s t a w a ł n a d w o r z e k r ó l e w s k i m ; d o p i e r o w 1 3 9 4 r o k u u d a ł s i ę d o P s k o w a i o b j ą ł to k s i ę z t w o , P o ł o c k i e m z a ś r z ą d z ił n a m i e s t n i k L i t e w s k i , M o n t i g e r d . A n d r z e j , j a k p o w i a d a D łu g o s z , o d z y s k a ł p o t e m k s i ę z t w o P o ł o c k i e i d z i e l n i c ę Ł u k o m l . K s i ą ż e t e n n a d a ł n i e k t ó r y m c e r k w i o m r ó ż n e d o b r a , w s k u t e k c z e g o „kniaź. Ł u k o m s k i , A n d r z e j O l g e r d o w i c z “— p r z e z w d z i ę c z n o ś ć d u c h o w i e ń s t w a z o s t a ł w n i e s i o n y n a l is tę d o b r o d z i e j ó w k o ś c i e l n y c h . W e d ł u g L a t o p i s u S u p r a ś l s k i e g o w 1 3 9 9 r. A n d r z e j p o l e g ł w b i t w i e n a d W o r s k l ą . J a n A n d r z e j e w i c z w 1431 r. j e s t ś w i a d k i e m n a d a n i a d o k u m e n t u , a s y n j e g o , k s i ą ż ę P o ł o c k i , B a z y l i I w a n o w i c z , z o s t a ł w 1 4 3 2 r o k u

') riojiH. C oóp. P y c . Jl-fcron. T. IV, 21, 212. V,. 29. ü p i'k x a Ba. I I c k o b - b

KHH3B A jieK caH api HBaHOBHat, a npaBHyKt O jitr e p n o s a “, — khh3s A aeitcaim pa. npecTaBBca B a . o

6

p a

3

k arirencirisMa.“.

2) S c r ip to r e s rerum P ru ssicaru m t. Ill, A n d rea s de P lo tz e k e a cq u iesiv it eo d e m tem p o re a L itw an is unum castrum et duas terras.

(4)

3 7 2 W S P R A W IE KNIAZIÓW ŁUKOMSKICH. w y s ł a n y p r z e z Ś w i d r j r g i e ł ł ę d o I n f l a n t w r a z z b o j a r z y n e m L e o n i d e m P a t r y k i e j e w i c z e m , p r o s z ą c o p o m o c p r z e c i w z d r a j c o m x). J a n żył j e s z cze w 14 3 7 r. i p r z y je ż d ż a ł- d o P s k o w a , j a k o te m ś w i a d c z y l a t o p i s P s k o w s k i 2). W . ks. L i t e w s k i Z y g m u n t ( 1 4 3 2 — 1 4 4 0 r.) w y z u ł w ie lu k s i ą ż ą t z ic h d z i e ln i c i d o p i e r o k r ó l e w i c z K a z i m i e r z p r z y w r ó c i ł n i e k t ó r y m k s i ą ż ę t o m ic h k s i ę z t w a , J u ż p o 1 4 5 0 r. p r z y b y l i d o k s i ę z t w a Ł u k o m - s k i e g o b r a c ia : B a z y l i, J a n , R o m a n , M ic h ał i A n d r z e j I w a n o w i c z e , k t ó r z y p o d z i e l i l i k s i ę z t w o n a 5 c z ę ś c i 3), o c z e m J . W o lff n i e w ie d z ia ł. W 1463 r. k s i ą ż ę B a z y l i Ł u k o m s k i był z n o w u ś w i a d k i e m a k t u , a w n a s t ę p n y c h l a t a c h w y s t ę p u j ą w d o k u m e n t a c h b r a c i a j e g o i ich s y n o w i e . W o l f f o ty m p o d z i a l e n i e w ied z ia ł, d o k u m e n t ó w n i e w id z i a ł, a w s z y s t k i e j e g o w i a d o m o ś c i o p o t o m s t w i e A n d r z e j a O l g e r d o w i c z a o b r a c a j ą się o k o ł o o s o b y A l e k s a n d r a I w a n o w i c z a . G d y b y ś m y p r z y p u ś c i l i , że A l e k s a n d e r b y ł s y n e m J a n a A n d r z e j e w i c z a , z a p r z e c z y t e m u ś m i e r ć j e g o , k t ó r a z a s z ła w 14 4 2 r , p o d z i a ł z a ś n a s t ą p i ł d o p i e r o p o 1 4 5 0 ro k u . W e d ł u g L a t o p i s ó w n i e b y ł o n j e d y n a k i e m , n i e b y ł też- i o s t a t n i m . J e s t to f a n t a z y a W o lff a , k t ó r a w p r o w a d z i ł a w b ł ą d w y d a w c ę H e r b a r z a . R o d o w ó d z a w i e r a t a k ż e w ie l e s p r z e c z n o ś c i .

N a s tr. xo8 p is z e w y d a w c a , że 5 b r a c i: B a zy li, Jan, R o m a n , M i c ha ł i A n d r z e j I w a n o w i c z e p o d z i e l i l i k s i ę z t w o Ł u k o m s k i e n a 5 c z ęś ci, a n a n a s t ę p n e j (109) t w i e r d z i : że „ks. M ic hał b y ł s y n e m a n i e b r a t e m ks. W a s i l a “ . G d y b y M i c h a ł b y ł s y n e m W a s i l a , to b y ł by W a s i l e w i c z e m , n i e z a ś I w a n o w i c z e m ; n a d t o n a t e j ż e s t r o n i c y w y d a w c a j e s t z d a n i a , ż e B a z y l i p o z o s t a w i ł c ó r k i i w ie, że s y n a n ie miał. Michał, m ł o d s z y 0 l a t w i e l e o d b r a t a , B a z j d e g o , o ż e n ił s ię p ó ź n o , w z ią ł m ł o d z i u t k ę T e o d o r ę , t a z a ś p o ś m i e r c i j e g o ż y ł a dłu go.

S t w i e r d z i w s z y n a str. 112, ż e k s i ą ż ę S a m u e l E u s t a c h y u c z e s t n i cz ył 1655 r. w r a z z S y n e m T e o d o r e m w n ie s z c z ę ś liw e j b itw ie p o d W i e s z c h o w i c a m i , t e n ż e s a m f a k t p r z y p i s u j e S a m u e l o w i M i k o ł a j e w i c z o w i 1 p o w i a d a : „ S a m u e i o d z n a c z y ł s ię w y b i t n i e w w o j n a c h k o z a c k i c h i M o s k i e w s k i e j 1655 — 1 6 5 8 r. w k t ó r y c h s y n j e g o p o d W i t e b s k i e m c u d ó w w a l e c z n o ś c i d o k a z y w a ł , j a k o t e m p isz e K o j a ł o w i e z “ . L e c z K o j a ł o w i c z w p r z y t o c z o n e m p r z e z w y d a w c ę m ie js c u , p is z e , że „ S a m u e l ks. Ł u k o m ski, r y c e r z w i e l c e o d w a ż n y , r o t m . y p u łk . j. km . p r z e c i w k o z a k o m , s z w e d o m , M o s k w ie ; s y n j e g o m ł o d y o d w a g ż o ł n i e r s k i c h p o m a g a ł “ . K o j a ł o w i c z n ic p r z e t o n i e m ó w i , ż e b jd to S a m u e l M ik o ła je w ic z , d o k u m e n t z a ś z r. 1655 gło si, ż e b ił s ię p u ł k o w n i k S a m u e l E u s t a c h y i s y n j e g o T e o d o r , c o z g a d z a się i z o p o w i a d a n i e m K o ja l o w i c z a . Z d o k u m e n t u i n n e g o w ie m y , że S a m u e l M ik o ł a je w ic z u m a r ł b e z p o t o m n i e i s y n a n ie m ia ł. W k o ń c u w jr d a w c a d o d a je : „ S a m u e l u m a rł 16 5 9 r., o l o s a c h s y n a j e g o n ic n i e w ie m y , a s p a d e k p o J a n i e K a z i m i e r z u i S a m u e l u w z ię li s y n o w i e F i l o n a “ . N ie w i e m y r z e c z y w i ś c i e n ic o l o s a c h s y n a , b o w e d ł u g d o k u m e n t ó w S a m u e l z m a r ł b e z d z i e t n i e i s y n a n i e z o s ta w ił . C a łą t ę p l ą t a n i n ę u t k a ł n i e o m y l n y W olff, k t ó r y w b r a k u ź r ó d e ł ła ta ł r o d o w ó d d o m y s ł a m i i p r z y p u s z c z e n i a m i .

t) A v o n K otzebue: „ P r e u sse n s ä ltere G esch ich te B. I l l s. 486“ H erz o g v o n P loszk au g e h e is s e n W a sile y Iw a n o w itz “.

2) noÆH. Coßp. P y c . J T L to ii. T . IV, c. 210 „npi'fexa KHH3fe H BaH t, A n - HpeeB-L cbiir-L, O jib repttO B n ab ".

(5)

W S P R A W I E KNIAZIÓW ŁUKOMSKICH. _{3 7 3} N a s tr . 116 p o w i a d a w y d a w c a , że s y n o w i e F r y d e r y k a : „ S t a n i s ł a w , J a n K a z i m i e r z i W ł a d y s ł a w o d 1631 r o k u p r z e s t a l i t y t u ł o w a ć s ię k s i ą ż ę t a m i — t y m c z a s e m są d o k u m e n t a , w k t ó r y c h S t a n i s ł a w , s y n j e g o W i n c e n t y i s y n W i n c e n t e g o M ichał, t y t u ł u j ą s ię k s i ą ż ę t a m i . R ó w n i e ż m y l n i e t w i e r d z i w y d a w c a n a s t r . 117, że: „ s y n o w i e i w n u k o w i e P a w ł a ( f 1709) z a p r z e sta li u ż y w a ć t y t u ł u k s i ą ż ę c e g o , a l e p is a li się z O l g e r d ó w Ł u k o m s k i e m i “ . W r z e c z y w i s t o ś c i i s y n o w i e i w n u k i i p r a w n u k i n i e r a z t y t u ł o w a l i się k s ią ż ę ta m i. W d o k u m e n c i e z 18 0 4 r. t a k p o w i e d z i a n o : „ J o z a f a ta y sa-m e y z Ł u s k ic h k n i a z i ó w Ł u k o sa-m s k i c h , p o d s t o l i c h W i t e b s k i c h w p a n u j u l - j a n o w i k n i a z i o w i z O l g e r d ó w Ł u k o m s k i e m u , s y n o w i ich m ś c i ó w " . D o k u m e n t t e n w 1817 r. b y ł w p i s a n y d o k s i ę g i S ą d u Z i e m s k i e g o L e p e l - s k i e g o . W 1 8 1 7 r. J o z a f a t w m e t r y c e ś l u b n e j n a z w a n y j e s t k n ia z ie m . W k o ś c i e l e L e p e l s k i m , w k s i ę d z e z m a r ł y c h p o d 18 2 4 r . p o w i e d z i a n o : „ I o s a p h a t L u k o m s k i d e O l g e r d ó w p r i n c e p s " . W olff ty c h d o k u m e n tó w n i e z n a ł, n i e widział, p r z e z co w p r o w a d z i ł w b łą d w y d a w c ę . N a s t r . i i 1 p o w i e d z i a n o , że S e r g i u s z u m a r ł , p r z e k a z u j ą c w ła s n o ś ć j e d y n e m u s y n o w i z p i e r w s z e j ż o n y , J e r z e m u ; a w i ę c z D o r o t y u r . S k i n d e r . T y m c z a s e m J e r z y n a z y w a s w ą m a t k ą d r u g ą ż o n ę S e r g i u s z a , M a r y n ę N e w e l s k ą . N a s t r . 114 p o w i a d a w y d a w c a : „ O M e l c h i o r z e d a l s z y c h w z m i a n e k n i e m a m y , m o ż e to o n z m i e n i a ł w i a r ę i im ię i j a k o k s i ą ż ę M ic h ał K o n s t a n t y n o w i c z Ł u k o m s k i b y ł d w o r z a n i n e m c e s a r s k i m 1 6 2 7 — 1 6 5 8 “ . I s t n i e j e d o k u m e n t a u t e n t y c z n y , w k t ó r y m p o w i e d z i a n o , że do M o s k w y z b i e g ł A l e k s a n d e r Ł u k o m s k i . Z o s t a ł o n p r z e c h r z c z o n y i n a z w a n y : „ K n i a ź M i c h a ł - K o n s t a n t i n o w i c z “ , a s y n o w i c ą M e l c h i o r a E l ż b i e t a ś w i a d cz y, ż e M e l c h i o r z m a r ł w d o m u . N a s t r . i i i , p o w i a d a w y d a w c a , ż e i M ic hał n a z y w a ł się P s t r u c z v. P s t r u g . W M e t r y c e L i t e w s k i e j M ic hał w y r a ź n i e n a z w a n y j e s t P s t r u g i li t y l k o p r z e z b ł ę d n ą ł e k c y ę J. W o l ff a p r z e i s t o c z j d się w P s t r u c z a . N a s t r . 115 p o w i e d z i a n o , że B a l t a z a r miał c ó r k ę E lż b i e t ę v. H e l e n ę . W d o k u m e n t a c h z a ś z l a t 1557 i 1 5 6 0 c ó r k a B a l t a z a r a n a z w a n a j e s t A n n ą . N a s t r . 115 p o w i a d a w j^daw ca , ż e P o ł o c k p a d ł w 1563 r. W y d a w c a c h c ia ł p o g o d z i ć d w a w w w ody: j e d e n J. W o l ff a ( K n i a z io w i e L i t e w s k o - R u s c y ) , ł a t a n y d o m y s ł a m i i p r z y p u s z c z e n i a m i , d r u g i m ó j — o p a r t y w y ł ą c z n i e n a ź r ó d ł a c h ( d o k u m e n t a c h , z a b y t k a c h i z e z n a n i u ś w i a d k ó w ) . T o te ż n i e ś c i s ł o ś c i t a k i e u d e r z a j ą n a k a ż d e j n i e m a l s t r o n i c y a r t y k u ł u , b o w y d a w c a n i e t r z y m a ł s ię d o k u m e n t ó w , p r z e c h o w u j ą c y c h się w Z b i o r a c h W . Ł u k o m s k i e g o , w C e n t r a l n e m a r c h i w u m w il e ń s k i e m o r a z w B i e r z e n k o w i c z a c h . N a s tr . 11 6 m ó w i, ż e w y w ó d h e r a l d y c z n y k s ią ż ą t Ł u k o m s k i c h o d b e z d z i e t n e g o J a n a K a z i m i e r z a j e s t m y l n y i b a ł a m u t n y , w i ę c z r u b r y k i k s ią ż ę c e j u s u w a w s z y s t k i e n ie k s i ą ż ę c e o s o b y , u w z g l ę d n i o n e p r z e z J . W o lffa i u m i e s z c z a j e w r u b r y c e s z la c h e c k ie j . S z c z e p W ł o d z i m i e r z a , s y n a W i n c e n t e g o , w n u k a J e r z e g o , n a z a s a d z i e d o k u m e n t ó w p o m ie ś c ił n a s t r . 117 j a k o k s ią ż ą t, ale n a s t r . 10 8 t e ż s a m e o s o b y w y p i s a ł z H e r o l d y i i p o m ie ś c ił w r u b r y c e s z l a c h e c k i e j . N ie m n ie j d z i w n e m j e s t o d d z i e l e n i e W ł a d y s ł a w a , s y n a K r e s c e n t e g o , o d j e g o p r z o d k ó w , k t ó r y c h w y d a w c a p o m i e ś c i ł g d z i e in d z ie j.

• ' - O L G E R D W IL C Z Y Ń S K I.

Wydawca: FR. PÜLRSKI. R edaktor: J. K. KOCHANOWSKI.