Geo-electrisch onderzoek in en nabij de West Pannerdense Landsdijk en de Peppelgraafse dijk

Geo-electrisch cmderzoek

i n

en

n a b i j

de W.est Pannerdense

Landsdi j k

en de

Peppel graafse

d i j k .

A-77.078

Centrum voor Onderzoek W.aterkeri ngen

.+

April 1978.

Inhoud

_-

B l z . 1. Inleiding

2 . Methode van onderzoek 3. Uitvoering van de metingen

3.1. West Pannerdense Landsdi j k 3.1.1. Periode van uitvoering

3.1.2. Meersomstandigheden en r i v i e r s t a n d 3.1.3. L i g g i n g van de trenches

3.2. Peppelgraafse d i j k 3.2.1. Periode van uitvoering

3.2.2. Weersomstandigheden

en

r i v i e r s t a n d 3.2.3. Ligging van de trenchec

1

Bijlagen1 i j s t

Nr.

Omschrijving

Form/te

k

.

nr.

1 Si tuatie West Pannerdense Landsdi j k en Peppel graafse dijk

2

Schema

Wenneropstelling

32-78 .o27

~ 4 - 7 8 . o35

3 Ver1

oop

rivierstand t e Pannerden

en

neersl aggegevens A4-78 .O28 t e Duiven

4 Recul taten geo-el ectrisch onderzoek West Panner- AZ-78.029 dense Landsdijk dp" O t / m 8

5 Resultaten geo-electrisch onderzoek Peppelgraafse A3-78.030 dijk d p 29

t / m

31

1. I n l e i d i n g

I n verband met de p annen t o t v e r b e t e r i n g van r i v i e r d i j k e n h e e f t de R i j k s w a t e r s t a a t , D i r e c t i e G e l d e r l a n d h e t Centrum v o o r Onder- zoek Waterkeringen e r z o c h t een g e o - e l e c t r i s c h onderzoek u i t t e voeren i n de West Pannerdense L a n d s d i j k (dp' O t / m 8) en de Peppelgraafse d i j k ( d p 29 t / m 31).

Het doel van d i t onderzoek i s h e t verkennen van de ondergrond, waardoor een e e r s t e i n f o r m a t i e w o r d t v e r k r e g e n o v e r de homogeni- t e i t en e v e n t u e l e d i s c o n t i n u ï t e i t e n i n de opbouw daarvan.

Vooy: de i n t e r p r e t a t i e van de gevonden meetgegevens i s a a n v u l l e n d grondonderzoek n o o d z a k e l i j k .

De t o t a l e l e n g t e van de onderzochte d i j k e n b e d r a a g t 1000 m. Voor de s i t u a t i e van de onderzochte trenches w o r d t verwezen naar b i j l a g e 1.

- 2 -

2. Methode van onderzoek

De g e o - e l e c t r i s c h e metingen worden u i t g e v o e r d i n e n i g e t r e n c h e s , d i e meestal zoveel m o g e l i j k e v e n w i j d i g aan de as van de d i j k z i j n gelegen. I n de meetpunten, d i e o p c o n s t a n t e a f s t a n d van e l k a a r z i j n gelegen, w o r d t de s c h i j n b a r e s o o r t e l i j k e e l e c t r i s c h e weerstand p s van de g r o n d bepaald b i j twee of meer v e r s c h i l l e n d e e l e c t r o d e n a f s tanden volgens de Wennerops t e l 1 i ng

.

I n de W e n n e r o p s t e l l i n g ( b i j l a g e 2) s t a a n de v i e r e l e c t r o d e n op o n d e r l i n g g e l i j k e a f s t a n d e n a en symmetrisch t e n o p z i c h t e van h e t meetpunt. De v i e r e l e c t r o d e n s t a a n op een r e c h t e l i j n . B i j minimaal twee a f s t a n d e n a w o r d t i n h e t meetpunt de e l e c t r i s c h e weerstand R gemeten. De s c h i j n b a r e s o o r t e l i j k e weerstand p s w o r d t berekend volgens p s = C . R . , w a a r i n C = 2 ~ a .

Voor

metingen op d i j k e n i s C = 2 r a een benadering.

Per meetpunt worden dus twee o f meer, meestal v e r s c h i l l e n d e waar-’ den van p s v o o r de r e s p e c t i e v e l i j k e e l e c t r o d e n a f s t a n d e n gevonden. A l s v u i s t r e g e l mag men aannemen d a t de d i e p t e waarover w o r d t ge- meten g e l i j k i s aan de a f s t a n d a t u s s e n de e l e c t r o d e n . De p s -

waarden b i j de k l e i n e waarde van a hebben v o o r n a m e l i j k b e t r e k k i n g op de l a g e n aan h e t o p p e r v l a k en de ps-waarden b i j de g r o t e waarde van a geven i n f o r m a t i e o v e r de d i e p e r gelegen l a g e n . H i e r b i j moet worden opgemerkt d a t i n h e t l a a t s t e geval de weerstand van de l a g e n

aan h e t o p p e r v l a k w o r d t meegemeten. De keuze van de e l e c t r o d e n - afstanden i s a f h a n k e l i j k van de p l a a t s van de t r e n c h .

B i j d i t onderzoek z i j n d r i e g e v a l l e n t e onderscheiden:

a ) De t r e n c h l i g t i n de u i t e r w a a r d : De a f s t a n d a h a n g t a f van de t e onderscheiden d i k t e ,van h e t k l e i p a k k e t .

I n de meeste g e v a l l e n kan met twee k l e i n e waarden van a worden v o l s t a a n .

b ) De t r e n c h l i g t

o p

de d i j k : De a f s t a n d a h a n g t a f van de kerende hoogte van de d i j k . De a f s t a n d a z a l b i j een g r o t e r e kerende hoogte g r o t e r worden gekozen. De a f s t a n d a moet i n i e d e r g e v a l zo g r o o t z i j n , d a t i n f o r m a t i e kan worden v e r k r e g e n o v e r de weerstand e n i g e meters onder de d i j k . Omdat meestal o v e r een g r o t e hoogte w o r d t gemeten, moeten vaak minimaal d r i e waarden voor a worden gekozen.

- 3 -

c ) De trench

l i g t

achter de

d i j k :

De t e onderzoeken diepte

h a n g t

af

van

de kerende hoogte van de

d i j k i n

verband

met de mogelijke invloed van diepere lagen op de s t a b i -

l i t e i t van de kering. De afstand

a

z a l b i j

een grotere

kerende hoogte groter worden gekozen, t e n z i j e r aan

wijzingen

z i j n d a t

de kleilaag een zeer geringe dikte

heeft.

Als

over een t r a j e c t de waarden van

p s

constant blijven,

i s daarover

de

grondopbouw hoogstwaarschijnlijk

ook

constant.

Als

de waarden

van

p s

verschillen, dan v e r s c h i l t

i n

het

algemeen

ook de grondopbouw. Hoe de

grondopbouw

i s en wat

de verandering

van

p s

precies

i n h o u d t ,

k a n

n i e t

u i t

de

metingen alleen worden afgeleid. Aanvullend grondonderzoek,

bijvoorbeeld

i n

de

vorm

van

sonderingen en/of boringen,

i s

voor een volledige i n t e r p r e t a t i e v e r e i s t .

Slechts algemeen

kan

worden gesteld dat

ps>40n

rn

op

de

aan-

wezigheid

v a n veel

zand d u i d t

en

ps<30n

rn

op

de aanwezigheid

van

veel k l e i . Deze waarden gelden

b i j

de aanwezigheid van

zoet grondwater.

- 4 -

3. Uitvoering

van

de metingen 3.1, Weat Pannerdense Landsdi j k 3.1.1. Periode

van

uitvoering

De metingen z i j n verri,cht op v ie r werkdagen in de periode

van

18

t / m

28 januari 1978. De re su lt a t e n

van

de metingen z i j n even- a l s de onderzoekdata weergegeven

op

bijlage 4.

3.1.2. Weersomstandigheden en riv ie rsta n d

Aangezien de weersomstandigheden invloed kunnen uitoefenen op de resultaten

van

de waarnemingen volgt hieronder een over- z i c h t

van

de weersgesteldheid.

Voor

de hoeveelheden neerslag en het verloop

van

de r i v i e r st an d tijd en s de periode

van

uitvoering

wordt

verwezen

naar

b i j l a g e 3 .

Dat

urn

Weersgesteldheid t i j d e n s de meti,ng

Weersgesteldheid voorgaande peri ode

~-~ ~

18-1-1978

droog,

bewol k t

droog

20- 1-1978

droog, 1

i ch

t

bewol k

t

droog

24-1-1978 droog, bewolkt regen

28-1-1978

droog,

1

i c h t bewolkt buiig

3,1.3. Li.gging

van

de trenchec

Naar mogelijk z i j n v i e r trenches evenwijdig

aan

de as

van

de di jk geme ten :

trench I i n de uiterwaard

op

ongeveer 40

m

afstand u i t de b u i ten teen.

trench I1 in

de

uiterwaard op ongeveer

10

m

afstand u i t de bui tenteen e

- 5 -

trench

IV

in het achterland

op

ongeveer 10

m

afstand u i t de binnenteen.

Trench IV i s i n verband met bebouwing alleen gemeten tussen d p

2

en d p 6.

In trench I z i j n de meetpunten

op

50

m

afstand van elkaar gekozen;in de andere trenches z i j n de meetpunten

op

25

m

afstand

v a n

elkaar gekozen.

3.2. Peppelgraafse dijk

3.2.1.

Periode

van

uitvoering

De metingen z i j n v e rric h t op 25 januari 1978. De resultaten van de metingen z i j n weergegeven op b i j l a ge 5.

3.2.2. Weersomstandigheden en riv ie rsta n d Tijdens de metingen

was

het buiig.

Voor

de hoeveelheid neerslag en de rivierstand wordt verwezen naar bijla g e 3.

3.2.3. Ligging

v a n

de trenches

Tussen d p 29 en 31

z i j n

4 trenches evenwijdig

aan

de as

van

de dijk gemeten.

Trench I Trench I1

Trench 111

Langs

de binnenkruinlijn. Trench

IV

In de uiterwaard

op

ongeveer 40

m

afstand u i t de b u i tenteen.

In

de

uiterwaard

op ongeveer 10

m

afstand

u i t

de bui tenteen.

In het achterland op ongeveer 10

t o t

30

m

afstand u i t de binnenteen.

In trench I z i j n de meetpunten

op

50

rn

afstand

van

elkaar gekozen; in de andere trenches. z i j n de meetpunten

op 25

m

afstand gekozen.

A

I I

- -

3/2

a

_ -

T

CENTRUM VOOR ONDERZOEK WAT ERK ER1 N GEN

M

LI A

-

77.078

----

WERKNR T E K .

N R

78.03

5,

A l

a

_, I

-I-

I 312

a

meet pun

t

I

A

en

6

:

stroomelektroden

M

en

N

:

potentiaalelektroden

BIJLAGE

2

SCHEMA WENNEROPSTELLI N

G

8,O o

RIVÏÉRCTAND

TE

DOORNENBURG

-

NEERSLAG

TE

DUIVEN

g c m g e t g e z J .V.

CENTRUM VOOR ONDERZOEK

W A T E R K E R I N G E N

₄

_-78

'

11

BIJLAGE

3

-

S C H A A L

A 4

' T E K . N R . 78.028 W E R K N R . A-77.078 JANUARI 1978

I

5 43

O

d p r n

E

&

c

-150 100 50 I 29 30 3' gem. 25-1-1978 40 m uit buitenteen 80 60

tn

a

TRENCH

E

* 100

1

RESULTATEN

WO-EL

E

C

f

R ISCH

&IJLAGE

5

I

ONDERZOEK

PEPPELGRAAFSE DIJK

-

SCHAAL

-

g e m g e t g e z J.V. 4 -78 < C E N T R U M V O O R ONDERZOEK ~ _{W E R K N R .} A-77.07E 78.W

A 3

' T E K . N R . WAT.ER K E R IN GEN 80 60 40 20

O

dF

JRENCH

I

150

51TRENCH

II

I 29 30 31 gem. 25 - 1

-

1978 10 m uit buitenteen n

E

c

I u)

a

100 50

TRENCH

IE

\ I I \ I I !9 30 31 aem- 25-1-1978 b i nn e n k r u i n i ij n

i

40 20 - . bcbou- /-

'

I-/ wing

--

1 29 30 , 31 gem.25-1-1978

1

I

10 - 3 0 m uit binnenteen

I