R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E , T . X V D O D . W A R S Z A W A 1965
MARIA RADOMSKA
PRZYCZYNEK DO BADAŃ NAD POGŁĘBIANIEM UPRAWY
NA MADZIE LEK K IEJ
K atedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin WSR W rocław
B adania nad możliwością podniesienia produkcyjności gleb lekkich
poprzez pogłębienie upraw y prowadzone są w K atedrze Ogólnej U praw y
Roli i Roślin WSR we W rocławiu od I960 r. na madzie lekkiej piaszczy
stej. Dotychczasowe w yniki doświadczeń polowych [1, 2] upow ażniają
już do wnioskowania, że w w arunkach badanej gleby jednorazowe zwięk
szenie głębokości upraw y o 10—15 cm nie w ywołuje na tyle istotnych
zm ian w środowisku glebowym, by znalazły one w yraz w wysokości plo
nów. Nie w yklucza to jednak, że po w ielokrotnym i częstym (corocznym)
pogłębianiu upraw y nastąpi istotne przeobrażenie pogłębionej w arstw y,
polegające na zwiększeniu miąższości poziomu próchnicznego, co z kolei
w płynie na plony roślin upraw nych.
Zachodzi jednak pytanie, czy w badanej glebie, odznaczającej się b ar
dzo niską zawartością próchnicy (w w arstw ie 0—22 cm średnio 520 mg С
ogółem w 100 g gleby), celowe jest dążenie do zwiększenia miąższości
tej tak ubogiej w arstw y, czy raczej dążenie do podniesienia jej żyzności
poprzez wzbogacenie w próchnicę lub w inny sposób.
Próbę prognozowania odpowiedzi, jaką doświadczenia polowe dadzą
po upływie trudnego z góry do przewidzenia paroletniego okresu badań,
podjęto w oparciu o krótkotrw ałe doświadczenia w egetacyjne. W ykorzy
stano w nich ziemię z próbek pobieranych masowo z terenu doświadcze
nia polowego do analiz chemicznych, związanych z in terp retacją do
świadczeń polowych. Spośród 140 próbek, pobranych równocześnie do
oznaczeń ogólnej zawartości C, które w ykazały znaczną zmienność za
w artości tego składnika, w yodrębniono 3 grupy, w których, po dokład
nym wymieszaniu, zawartość С wynosiła: w grupie I — 420 mg, w II —
850 mg i w III — 1150 mg w 100 g gleby. N atom iast skład m echaniczny
25*388 M. R A D O M S K A
wszystkich próbek był w yrów nany (szkielet 4—5%, części ziem iste —
94—96%, w tym części spław ialne — 11—12%) i jednakow a pojemność
wodna (31 do 33%).
Doświadczenia w egetacyjne założone zostały w krystalizatorach zao
patrzonych w pionowe dreny do podsiąkowego naw adniania. Naważki zie
mi (po 200 g na krystalizator) zostały zgruźlone z wodą destylow aną i ob
siane owsem w liczbie 15 sztuk na k ry stalizato r (po przecince — 10)
w 5 powtórzeniach. K rystalizatory przetrzym yw ano w w arunkach 12-go-
dzinnego dnia, w tem peraturze 18—22 °C i codziennie podlewano do 70%
m aksym alnej pojemności wodnej.
W pierw szym doświadczeniu rośliną testow ą był owies. W yniki pa
rokrotnych pomiarów podczas w egetacji oraz ciężar zielonej m asy po
3 tygodniach przedstawiono w tab. 1.
T a b e l a 1
Wysokość cwsa i c i ę ż a r z i e l o n e j mesy przy różnej zaw artości próchnicyHeight and weight of green m a tte r of oat p l a n t s growing on s o i l s with d i f f e r e n t humus co n te n ts Obiekt - Object Wysokość r o ś l i n - Height of p l a n t s
C ięż ar z i e l o n e j masy Weight of green m a tte r zawartość С og. t o t a l С co nten t i l o ś ć dni po zasiewi e number of days a f t e r sowing
8 12 16 18 18
og % cm g %
420 100 7,27 12,82 17,25 22,00 100,00 3,55 100
650 202 7,30 13,07 17,62 22,77 103,00 4,97 140 115C 274 3,25 13,80 17,87 25,55 112,00 5,24 148
W drugim doświadczeniu jako roślinę testow ą zasiano jęczmień jary.
W yniki drugiego doświadczenia przedstawiono w tab. 2.
T a b e l a 2
Wysokość i c i ę ż a r jęcz mien ia przy różnej z a w a rtoś ci próchnicyHeight and weight of bar ley p l a n t s growing on s o i l with d i f f e r e n t humus c o n te n ts
Obiekt - Object Wysokość r o ś l i n - Height of p l a n t s Cięża r - Weight
zawartość С og. t o t a l С c on ten t
i l o ś ć dni po zasiew ie number of days a f t e r sowing
c z ę ś c i nadziemnych of overground p a r t s ko rzeni r o o t s 8 12
_
16 _ 1 1 18 18 E6 /Э cm g % g % 420 C50 1150 100 202 2/4 f',4 s ,7 9,3 12,4 12,0 12,9 14,6 14,8 15,3 15 s 7 17,4 13,0 100,0 111,0 115,0 4,12 5,47 5,65 100 133 142 3,51 3,60 3,08 100 106 88P O G Ł Ę B IE N IE U P R A W Y N A M A D Z IE L E K K IE J 389
W yniki obu tabel w skazują na silną reakcję roślin testow ych na zmia
nę zaw artości próchnicy w badanej madzie lekkiej. C harakterystyczna
jest przy tym silna reakcja na podwojenie zawartości próchnicy, w y ra
żająca się zwyżkami m asy rzędu 30—40% w stosunku do m asy uzyska
nej przy przeciętnej zaw artości próchnicy w tej glebie i znacznie słabsza
reakcja na dalszy w zrost jej zawartości.
Uzyskane w yniki sugerują, że należałoby dążyć przede w szystkim do
podniesienia zawartości próchnicy w badanej madzie lekkiej.
W dalszym ciągu badań analizow any będzie w pływ różnej miąższości
w arstw y próchnicznej tej gleby w oparciu o doświadczenia wazonowe,
um ożliw iające doprowadzenie roślin testow ych do stadium dojrzałości.
LITERATURA
[11 R a d o m s k a M.: Porów nanie sposobów pogłębienia uprawy na glebach le k kich. Zeszyty Problem. Postępów Nauk Roln. z. 40b, s. 283—298.
[2] R a d o m s k a M.: W pływ różnych sposobów pogłębiania uprawy na m adzie lekkiej na wzrost i plonow anie owsa. Zeszyty N aukow e WSR W rocław, 1965 (w druku). М. РАДО М СКА К ИССЛЕДОВАНИЯМ ПО УГЛУБЛЕНИЮ ОБРАБОТКИ ПО ЛЕГКОЙ МАДЕ К а ф е д р а О бщ его З ем л ед ел и я В р оц лав ск ой С ел ь ск охозя й ств ен н ой А кадем и и
Р е з ю м е
Автор рассматривает поскольку на легкой маде, отличающейся очень низ ким содержанием перегноя (в слое 0— 20 см в среднем 520 мг общего С в 100 г почвы) целесообразно стремление к увеличению мощности этого так обедненного слоя, не лучш е ли стремиться к повышению его плодородности путем обогащения гумусом или другими путями. С исследуемого поля было отобрано 140 образцов, разделенны х затем на 3 группы в зависимости от количества находящегося в них органического угле рода. В первую группу зачисляли образцы содерж ащ ие 420 мг С, во вторую — 850 мг С, в третью — 1150 мг С на 100 г почвы. М еханический состав всех образ цов был почти одинаков: скелетных частиц 4—5%, мелкозема 94—96%, в том взвеш енных частиц 11 — 12%. Влагоемкость тож е была одинакова и состав ляла 31 — 33%. Навески образцов в 200 г помещали в кристаллизаторы и проводили сев овса (15 растений, после прореживания — 10). Температура 18 — 22° С. К ри сталлизаторы содерж али в условиях 12-часового дня, поливали еж едневно до 70% от полной влагоемкости. Результаты измерений после 3-недельного срока показаны в таб. 1. Аналогичный опыт проведен был с ячменем (таб. 2).390 M. R A D O M S K A Результаты обеих табелей указывают на сильную отзывчивость тестовых растений на содерж ание гумуса в исследуемой легкой маде. Характерна при этом сильная отзывчивость на удвоение содерж ания гумуса, вы раженная при бавкой разряда 30 — 40°/о по отношению к массе полученной при среднем содер жании перегноя в этой почве и значительно меньшая отзывчивость при даль нейшем увеличении его содержания. Полученные результаты внушают, что следовало бы их стремиться преж де всего к повышению содерж ания гумуса в исследованной легкой маде. М. RADO M SK A
A CONTRIBUTION ТО THE STUDIES ON DEEPING OF TILLAGE LIGHT MADA SOILS
D ep a rtm en t of G en eral S o il and Pliant C u ltiv a tio n , C o lleg e o f A g r ic u ltu r e , W rocław
S u m m a r y
A uthoress considers the question w hether on ligh t mada soil characterized by very low hum us content (mean: 520 mg total C/100 g soil in layer 0—22 cm) it is more expedient to aim at deeping of this poor layer or to attem pt to raise its fertility by enrichm ent w ith humus or by some other means.
140 sam ples, taken from the tested field, w ere divided in 3 groups according to organic carbon contents. The first group comprised sam ples w ith 420 mg C, the second w ith 850 mg C, the third w ith 1150 mg C/100 g soil. M echanical com position of the sam ples w as approxim ately sim ilar: skeletal parts 4—5%, fin e earth parts 94—96°/o of w hich 11—12% floatable particles. Water capacity w as also similar, am ounting to 31—33%.
200 g portions of the sam ples w ere placed in glass-pots and sown w ith oat (15 plants, after thinning — 10 plants). Tem perature w as 18—22 °C. The glass-pots w ere kept in 12-h day conditions and w ere filled up every day to 70% m axim um w ater capacity. The results after 3 w eeks are in tab. 1.
Sim ilar tests w ere performed w ith barley (tab. 2).
The data in both tables indicate strong response of the test plants to humus content in the light mada soil. Very significant is here the strong response to doubling of the humus content, finding its expression in w eigh t increase of the order of 30—40% over the m atter obtained w ith average humus content in this soil, and a considerably w eaker response to further increase of the humus content.
The above findings suggest the advisability of attem pting in the first place to increase the humus content of the tested light mada soil.
