wwiwrw 10 Oygotówfrg a
PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓW
Nr S6 || M^^iłrzeźno, PONMLKJIHGFEDCBAsobota dnia 13 maja 1939 || Rok 21
ŚLUBUJEMY
W zadumie żałobnej spędzimy dzień dzisiejszy....
Myśli nasze i uczucia skupią się przy Srebrnej Trumnie w podziemiach Wawelu.. Cisza zalegnie Polskę, gdy ciem ności spowiją ziemię i po raz czwarty nadejdzie godzina, gdy na wieki zamknął oczy Józef Piłsudski.
W tej żałobnej zadumie i tej głębokiej ciszy usłyszymy, co nam przykazuje Je
go Duch. Usłyszymy nakazy chwili.
Osobliwa jest bowiem chwila, którą przeżywamy. Ujmuje ją odezwa Naczel
nego Komitetu Uczczenia Pamięci Mar
szałka Józefa Piłsudskiego w słowa:
„Niepewność jutra zawisła nad świa tern. Na szalach niewiadomej przyszłoś
ci ważą się losy narodów '.
Cóż mamy czynić w tym wyjątko
wym może i przełomowym momencie dziejowym? Powiedział nam Józef Pił sudski, co czynić mamy.
Powiedział:
— „Musimy czuwać i być gotowi do odparcia każdego zamachu na naszą Oj
czyznę”.
Uświadomił nas:
— „Wojsko to prawda siły ramie
nia, co broni i chroni, co życie dając, ży
cie innym otwiera, co krwią, jak cemen tem, mo^ci prawdę historii i trwania na
rodu”.
Oto nakazy chwili. Oto wskazania z ducha Tego, co wyprowadził Polskę z niewoli i uczynił Ją wolną i silną.
Życie całe Józefa Piłsudskiego było poświęcone przełamaniu stanu niemocy, w której ugrzęzła Polska osiemnastego stulecia i zktórej Jej nie zdołały wydo być najszlachetniejsze porywy wielkich
patriotów od Tadeusza Kościuszki po tylko rozkruszyła kajdany niewoli ale i Romualda Traugutta, ani martyrologia' stała się rękojmią bytu i przyszłości wol polska dziewiętnastego wieku od Łukasiń nego państwa.
skiego po Okrzeję. | — „Żołnierz — głosił Piłsudski —
cować mogą, nie doznając trwogi i nie pokoju, ża jakakolwiek piędź ziemi jczy stej stać się może pustynią czy ruiną od najazdu wroga”.
Tak też przeżyliśmy ostatnie czasy.
Nie istnieją dla nas chwile słabości, wszyscy obywatele zwarci są przy war sztatach pracy, nie dojrzy nikt w Polsce niepokoju!
Bo spełniliśmy to, czego od nas za
żądał ideowy następca Odnowiciela, Marszałek Śmigły _ Rydz, gdy Wskrze
siciel Polski odszedł w wieczność. Mó
wił nam nasz Wódz Naczelny:
— „Chociaż nikomu nie chcemy na
rzucać wojny, chcemy żyć i w spokoju trzymać to, co do nas należy, to jednak musimy pamiętać, że musimy być silni, aby wojna przeciw nam była niebezpie czna i groźna.”
— „Wiemy — mówił nam Naczelny Wódz — że temperatura przyjaźni lub nieprzyjaźni w życiu międzynarodowym jest ściśle zależna od siły tego państwa, które jest obiektem tych afektów.”
I wysunął z
— „Musimy i potężnym”.
To też dziś,
mie i skupionej ciszy łączymy się z du chem Wielkiego Marszałka, Wskrzesi ciela Polski, Ślubujemy Jego pamięć sło
wami, które nam przekazał, ślubujemy
„postanowieniem nowych czynów”-
— Czuwamy i jesteśmy gotowi!
— Wojsko to prawda siły naszych ramion!
tego być
gdy
jedyny wniosek:
państwem silnym
w żałobnej zadu-
Niemocy tej dopiero Józef Piłsudski idać musi Polsce poczucie, że chwile sła- przeciwstawił ideę Czynu Zbrojnego, i bości nie istnieją dla jego Ojczyzny, że
myśl stworzenia takiej siły, któraby nie'wszyscy obywatele kraju spokojnie pra- —®—
W gęstej mgle płynie Królewska para Angielska do Ameryki
Jak Niemcy tłumaczą odmowę Państw północnych
LONDYN. Specjalny wysłannik a- gencji Reutera, towarzyszący angielskiej parze królewskiej w podróży do Kana
dy, donosi z pokładu parowca „Empress of Australia”: O godzinie 15,00 okręt wszedł w pasmo gęstej mgły, panującej
w obecnej porze roku na obszarze pół
nocnego Atlantyku. Okręt zmuszony zo stał zmniejszyć szybkość do 10 węzłów.
Na spotkanie „Empress of Austra-
Samolot niemiecki strącono we Francji
BESANCON. W toku śledztwa usta lono, że samolot niemiecki, strącony w środę w pobliżu Pontarlier, był dwumo-
torowym samolotem myśliwskim „Messer
Protest Polski w Gdańsku
lia” wyszły wczoraj wieczorem kontrtorpedowce kanadyjskie.
assooi
GDAŃSK. W związku z pobiciem przez trzech nie znanych sprawców w nocy z dnia 10 na 11 maja zawiadowcy stacji Marienau, Brunona Grygiewicza, podczas pełnienia przez obitego służby
schmidt” Ze szczątków samolotu wydo byto cztery karabiny maszynowe, rozbi ty aparat do zdjęć lotniczych oraz reszt
ki rozbitej radiostacji pokładowej.
dwai BERLIN. Odmwa państw północnych j zawarcia paktów nieagresji z Niemcami
oraz w związku z ponownym podłoże niem petardy pod dom, zamieszkały przez polskich inspektorów celnych w miejscowości Kalthof, komisarz gene ralny R. P. interweniował w Senacie W.
। M. Gdańska, protestując energicznie prze ciw stanowi bezpieczeństwa w powiecie Wielkie Żuławy i domagając się wyda nia zarządzeń celem zapewnienia bez pieczeństwa osobistego oraz wykonania służby przez urzędników i funkcjonariu- szów polskich.
Ze strony Senatu W. M. Gdańska wyrażono ubolewanie z powodu wyżej wymienionych wypadków i zapewniono, iż przedsięwzięte zostaną odpowiednie kroki.
tłomaczona jest przez prasę niemiecką jako „przyznanie się do neutralności .
Opinia niemiecka informowana jest przez prasę niemiecką w tym kierunku, że każde z państw północnych odpowie samo na propozycję niemiecką.
GDAŃSK. Policja gdańska zaaresz
towała przedstawiciela angielskiego pi
sma „Pictures Posten” p. Darwoll, który przebywając w charakterze prywatnym w Gdańsku zajmował się fotografowa
niem zabytków gdańskich.
CHICAGO. Pożar jaki spowodował wybuch w elewatorze zbożowym, rozpo
wszechnił się na 4 sąsiednie elewatory, zawierające ogółem około 5 milionów buszli pszenicy. Ponad 3 miliony buszli uległo zniszczeniu. Straty oceniane są na dwa miliony dolarów. Jak przypuszcza ją — w katastrofie tej utraciło życie o- koło 20 osób.
M r. 2 ,G Ł O S POMORZA* Nr. 56
Jak subskrybowało Pomorze?
66 milionów złotych na roboty publiczne
N a te r e n ie z a le g o p a ń s tw a u r u c h o - '6 6 .5 0 0 ty s . z ło ty c h , z c z e g o 7 m ilio n ó w m io n e ju ż z o s ta ły r o b o ty p u b lic z n e , p r o 'z ło ty c h o tr z y m a ją k r e d y to b io rc y w m a - w a d z o n e p r z y p o m o c y lin a n s o w e j F u n - te r ia ła c h b u d o w la n y c h p o tr z e b n y c h d o d u s z u P r a c y . K r e d y ty b u n d u s z u P r a c y
n a te r o b o ty w y n o s z ą w r o k u b ie ż ą c y m T O R U Ń . J a k s ię d o w ia d u je m y , w y - w s z y s c y o b y w a te le s p e łn ią s w ó j o b o w ią -
n ik i s u b s k r y p c ji P o ż y c z k i O b ro n y P r z e - z e k , tj. je ż e li z ja k ie g o k o lw ie k p o w o d u c iw lo tn ic z e j n a te r e n ie P o m o r z a p r z e d s ta j
w ia ją s ię b a r d z o o k a z a le . N a p o d s ta w ie d o ty c h c z a s o w y c h n ie k o m p le tn y c h d a n y c h d o d n ia 6 m a ja 1 9 3 9 r o k u s u b s k r y b o w a n o 2 2 .5 5 6 .7 8 9 z ło ty c h . B io r ą c p o d u w a g ę p r z e s u n ię c ie te r m in u z a m k n ię c ia s u b s k r y p c ji d la r o ln ik ó w d o d n ia 1 5 m a ja 1 9 3 9 r o k u d o ty c h c z a s o w y w y n ik s u b s k r y p c ji n a le ż y u w a ż a ć z a s u k c e s . W e d łu g p r z e w id y w a ń w o je w ó d z k ie g o k o m is a r< a P . O . P . p . g e n e r a ła B o łtu c ia c a łk o w ita k w o ta z te r e n u P o m o r z a o s ią g n ie 2 4 m i
lio n y z ło ty c h . S u k c e s te n ty m b a r d z ie j p p ^ w z a g r a n ic z n y m i n a ia u y a iv iv u y a u o in a »»
g o d n y je s t p o d k r e ś le n ia , ż e w o je w ó d z - 3 a n c lle r a ( S z w e c ja ) , K o th a ( N o r w e g ia ), p o lity k i k o n s e k w e n tn e j i d o b ro w o ln ie o - tw o p o m o rs k ie n a w ie d z o n e k lę s k ą n ie u r o ł£ r k o ( F in la n d ia ) i M u n c h a ( D a n ia ) . b r a n e j, k tó r ą z a m ie r z a ją u tr z y m a ć , w y - d z a ju i n ie p o s ia d a ją c e w ie lk ie g o p r z e
m y s łu i h a n d lu , w te n s p o s ó b z a d o k u m e n to w a ło p a tr io ty z m i o f ia rn o ś ć .
N a w y r ó ż n ie n ie z a s łu g u ją m ia s ta . G d y n ia z s u b s k r y b o w a n ą k w o tą 4 m iln .) 2 7 4 ty s . z ło ty c h , B y d g o s z c z 3 .2 5 3 .3 2 0 z ło ty c h , T o r u ń 1 .3 5 7 .9 8 0 z ło ty c h , W ło c ła w e k — m ia s to i p o w ia t — 1 .5 1 2 .0 0 9 z ło ty c h . Z p o w ia tó w n a le ż y w y m ie n ić in o w r o c ła w s k i — 9 3 5 .8 9 5 z ło ty c h tc z e w s k i — 6 2 8 .8 5 0 z ło ty c h , to r u ń s k i 6 1 9 ,0 7 3 z ło ty c h , ś w ie c k i — 5 0 5 .0 0 0 z ło ty c h . I m i.
W b a r d z o m a ły m s to p n iu d o p o w o -j d z e n ia p o ż y c z k i p r z y c z y n ili s ię ż y d z i i o s a d n ic y n ie m ie c c y .
O b s e r w u ją c p r z e b e g s u b s k r y p c ji,' s tw ie r d z ić n a le ż y , ż e o lia r n o ś ć s p o łe c z e ń ' s tw a w z m o g ła s ię o d d n ia 2 5 K w ie tn ia ) 1 9 3 9 ro k u , g d y ż o d p o c z ą tk u a k c ji s u b s k r y p c y jn e j o d d n ia 2 6 k w ie tn ia d o d n ia 6 m a ja w c ią g u 1 0 d n i p r a w ie 1 2 m ilo n ó w z ło ty c h .
n ie s u b s k r y b o w a li p o ż y c z k i, z ło ż ą s w e o f ia r y n a F u n d u s z O b r o n y N a r o d o w e j.
Deklaracja ministrów zagr.
Szwecji, Norwegii, fmiandii i Danii
S Z T O K H O L M . W ś r o d ę o g o d z . C z te r e j m in is tro w ie z g o d n ie s tw ie r - 1 0 ,3 0 r o z p o c z ę ły s ię w m in is te r s tw ie d z ili, ż e s ta n o w is k o m ię d z y n a r o d o w e , ja - p r a w z a g r a n ic z n y c h n a r a d y m in is tr ó w k ie ic h p a ń s tw a p r a g n ą z a ją ć w d r o d z e
_ _ _ _ _ . ( b r a n e j, k tó r ą z a m ie r z a ją u tr z y m a ć , w y -
O b r a d y z p r z e r w ą o b ia d o w ą tr w a ły k lu c z a , b y m o g ły o n e s ta ć s ię p r z e d m io - c a ły d z ie ń W w y n ik u ic h o p u b lik o w a n o e ra w ja k ic n k o lw ie k k o m b in a ta c h p o ll- w ie c z o r e m n a s tę p u ją c y k o m u n ik a t o fi- 5 c z n y c
c ja ln y , w k tó r y m s tw ie r d z o n o m . in . | O d p o w ie d z i, k tó r e p o p o w z ię c iu d e - M in is tr o w ie s p r a w z a g r a n ic z n y c h c y z ji p r z e z k a ż d y k r a j b ę d ą m o g ły b y ć p a ń s tw p ó łn o c n y c h s tw ie r d z ili w to k u u d z ie lo n e w s p r a w ie ic h s ta n o w is k a w o - o b r a d , ż e p r a g n ą tr z y m a ć s ię z d a ła o d b e c u k ła d ó w o b e c n ie p r o p o n o w a n y c h , u g r u p o w a ń m o c a r s tw , m o g ą c y c h p o w s ta ć w z m o c n ią p o d k a ż d y m w z g lę d e m z a u f a - w ° E u r o p ie , w w y p a d k u z a ś w o jn y p o - n ie d o p o lity k i b e z s tro n n e j n e u tra ln o ś c i, m ię d z y ta k im i u g r u p o w a n ia m i u c z y n ią k tó r ą p a ń s tw a p ó łn o c n e p o d tr z y m u ją w s z y s tk o , b y n ie b y ć d o n ic h w c ią g n ię ty im ię ic h p r a w a d o s a m o s ta n o w ie n ia .
w
ggnaamr#
Specjalna ekspedycja
ruszyła na pomoc prof. Demicarda
O S L O . J a k p o d a je p r a s a , e k s p e d y c ja u d a ją c a s ię n a p o m o c f r a n c u s k ie m u
w y k o n y w a n ia ro b ó t.
Z k r e d y tó w ty c h m . in . s to lic a o tr z y m a 5 .3 0 4 .0 0 0 z ło ty c h , w o je w ó d z tw a z a c h o d n ie , a w ię c p o m o r s k ie — 8 .0 6 5 .0 0 0 z ło ty c h , p o z n a ń s k ie — 6 .0 5 7 .0 0 0 z ło ty c h , łó d z k ie — 7 .4 0 3 .0 0 0 z ło ty c h , i s lą s k ie — 5 .6 1 0 .0 0 0 z ło ty c h . P o w a ż n e k r e d y ty o - tr z y m a ły ró w n ie ż w o je w ó d z tw a k r e s o w e , ja k lw o w s k ie — 5 .0 1 8 .0 0 0 z ło ty c h , w o ły ń s k ie 3 .2 0 1 .0 0 0 z ło ty c h i w ile ń s k ie — 3 .4 1 5 .0 0 0 z ło ty c h .
I n w e s ty c je o p a r te o te k r e d y ty d o k o n y w a n e b ę d ą p r z e w a ż n ie n a te r e n ie m ia s t p r z e z c o , z a tr u d n ia ją c b e z r o b o t
n y c h , p r z y c z y n ia ją s ię je d n o c z e ś n ie d o z a s p o k o je n ia r o z lic z n y c h p o tr z e b in w e s ty c y jn y c h n a s z y c h m ia s t i o s ie d li. W a ż n ie js z e z ty c h in w e s ty c y j to b u d o w a w o d o c ią g ó w i k a n a liz a c ji, b u d o w a n o w y c h u lic , u le p s z a n ie n a w ie r z c h n i n a is tn ie ją c y c h u lic a c h , b u d o w a rz e ź n i, h a l ta r g o w y c h itp .
P o n a d to p o d o b n ie , ja k i w la ta c h u - b ie g ły c h 1 0 m ilio n ó w z ło ty c h p r z y z n a n o d la ju n a c k ic h H u f c ó w P r a c y n a z a tr u d n ie n ie i w y s z k o le n ie b e z r o b o tn e j m ło d z ie ż y o r a z 1 0 m ilio n ó w d la T o w a r z y s tw a O s ie d li R o b o tn ic z n y c h n a b u d o w ę n o w o c z e s n y c h d o m ó w r o b o tn ic z n y c h p r z y z a k ła d a c h p r z e m y s ło w y c h .
S z y b k ie u r u c h o m ie n ie ty c h k r e d y tó w p o z w o liło n a w c z e ś n ie js z e r o z ła d o w a n ie b e z ro b o c ia , k tó r e g o s ta n z m n ie js z y
s ię w b a r d z o z n a c z n y m s to p n iu .
J a k o ś w ia d c z y ł k o m is a r z w o je w ó d z - b a d a c z o w i G a s to n o w i D e m ic a r d w y r u s z y k i P . O . P . p . g e n e r a ł B o łtu ć n a k o n fe - w p ią te k w ie c z o r e m z A a le s u n d s ta tk ie m , r e n c ji p r a s o w e j, o f ia r n o ś ć s p o łe c z e ń s tw a E k s p lo r a to r f r a n c u s k i, k tó ry s p ę d z ił z i- p o m o r s k ie g o n ie o g r a n ic z y ła s ię ty lk o n a P ^ n « w s c h o d z ie G r e n la n d ii r o z e - d o d e k la r o w a n ia lu b w p ła c a n ia p e w
n y c h k w o t n a p o ż y c z k ę . R ó w n o le g le s k ła d a n o n a r ę c e g e n e r a ła B o łtu c ia w a r to ś c io w e p r z e d m io ty z e z ło ta i s r e b r a o - r a z g o tó w k ę n a F u n d u s z O b r o n y N a r o d o w e j. W a r to ś ć ty c h d a r ó w z e w z g lę d ó w te c h n ic z n y c h je s t tr u d n a d o u s ta le n ia , je d n a k p r z e k r o c z y p e łe n m ilio n z ło ty c h . P e łn y o b r a z o f ia r n o ś c i P o m o r z a n a r z e c z o b r o n y n a r o d o w e j b ę d z ie z n a n y p ó ź n ie j.
J a k o ś w ia d c z y ł p . g e n e r a ł B o łtu ć , k o m ite ty o b y w a te ls k ie P . O . P . i k o m i
s a r z e o r a z k o m ite ty k o n tr o ln e b ę d ą n a d a l s p r a w o w a ć s w e f u n k c je . Z a k o ń c z e n ie a k c ji n a s tą p i w ó w c z a s d o p ie r o , g d y
;s ła ł p r z e z r a d io a la r m u ją c e w e z w a n ia z d u je s ię b a d a c z .
w ia d o m o ś c ią , ż e c ię ż k o z a c h o ro w a ł i p r o s i o n a ty c h m ia s to w ą p o m o c .
E k s p e d y c ja lic z y s ię z ty m , ż e d o p ie ro w c ią g u tr z e c h d n i z d o ła o s ią g n ą ć g r a n ic ę lo d ó w i s ta m tą d s p e c ja ln y s a m o lo t r u s z y 2 0 0 k m w g łą b lą d u , g d z ie z n a j- !
Niemcy dobierają się do czeskich lasów
SILNE LOTNICTWO TO SILNA POLSKA1*
Eksport trzody do Niemiec odbywa się spokojnie
J a k s ię d o w ia d u je P . A . A ., m im o z a o s tr z o n y c h s to s u n k ó w p o lity c z n y c h m ię d z y P o ls k ą i N ie m c a m i — e k s p o r t i tr z o d y c h le w n e j ja k ż y w e j ta k i b ite j o d b y w a s ię s p o k o jn ie i je s t w y k o n y w a n y w n ie c o z m n ie js z o n e j ilo ś c i w s to s u n k u d o p o p r z e d n ic h m ie s ię c y .
M in is te rs tw o g o s p o d a r k i w p r o te k - ' d o k o n a n ie w y r ę b ó w d o k o ń c a w r z e ś n ia to r a c ie , ja k d o n o s i c z e s k a p r a s a f a c h o w a 1 9 3 9 r o k u w 1 0 0 p r o c , u s ta lo n e g o w y r ę - m a w y d a ć w n a jb liż s z y c h d n ia c h r o z p o - b u , le c z d o k o n a n ie je s z c z e d o d a tk o w o r z ą d z e n ie , n a k a z u ją c e w ła ś c ic ie lo m la - 5 0 p r o c , w y r ę b u k o n ty n g e n tó w d r e w n a s ó w w C z e c h a c h i M o r a w a c h n ie ty lk o ig la s te g o .
Wywieźliśmy cały kontygent jaj do Niemiec
J a k s ię d o w ia d u je P . A . A . z e Z w . r ó w n a n ie m a l c a łe m u k o n ty n g e n to w i n a Z a w . Z r z e s z e ń E k s p o r te r ó w J a j o d d n ia te n o k r e s . N ie m c y , k tó r e c z y n iły w p ła ty 2 0 k w ie tn ia 1 9 3 9 r o k u w y w ie ź liś m y d o z a to w a r p o 3 ty g o d n ia c h — o b e c n ie u - N ie m ie c ja j z a 2 m iln . z ło ty c h , c o s ię s k u te c z n iły je w c z e ś n ie j.
Pogrzeb śp. J. Rakowskiego
W ś r o d ę o d b y ł s ię w G r u d z ią d z u I p o g r z e b ie w ła d z e r e p r e z e n to w a ł w lc e - p o g r z e b z a s łu ż o n e g o d z ia ła c z a s p o le c z - |s ta r o s ta W in c e n ty D o łż y c k i, w o js k o —
• n e g u , o f ia r n e g o b o jo w n ik a o p o ls k o ś ć p łk . d y p l. Ś w ita ls k i, m ia s to — p r e z y - P o m o r z a w c z a s a c h z a b o r c z y c h i p ie r - d e n t W ic d e k i w ic e p r e z y d e n t M ic h a - w’s z e g o s e n io r a S y n d y k a tu D z ie n n ik a - ło w s k i. S p e c ja ln ie n a p o g r z e b p r z y b y ł r z y P o m o r s k ic h ś p . r e d a k to r a Jana b . g e n e r a ln y s e k r e ta r z K a to lic k ie g o
Rakorvskiego. P o g r z e b b y ł w ie lk ą m a n if e s ta c ją s p o łe c z e ń s tw a g r u d z ią d z k ie g o .
R a n o o g o d z . 8 ,3 0 r u s z y ł z d o m u ż a ło b y p r z y u l. T o r u ń s k ie j k o n d u k t ż a ło b n y d o k o ś c io ła ś w . D u c h a . U r o c z y s te n a b o ż e ń s tw o p r z y g łó w n y m o łta r z u c e le b r o w a ł k s . p r ó b , d r P a s tw a . P r z y b o c z n y c h o łta r z a c h o d p r a w io n o ró w ro n c z e ś n ie tr z y ż a ło b n e m s z e ś w . z a d u s z ę Z m a r łe g o .
P o p o łu d n iu , ju ż g o d z in ę p r z e d r o z p o c z ę c ie m u r o c z y s to ś c i p o g r z e b o w y c h , p r z e d k o ś c io łe m z a c z ę ły s ię z b ie r a ć m ie js e o w ’e o r g a n iz a c je z e s z ta n d a r a m i i tłu m y m ie s z k a ń c ó w m ia s ta . Z a c z ę ły s ię z je ż d ż a ć d e le g a c je r ó ż n y c h o r g a n i
z a c y j z c a łe g o P o m o r z a . P r z y b y ła r ó w n ie ż z B y d g o s z c z y d e le g a c ja d z ie n n i
k a r z y z p r e z e s e m S y n d y k a tu D z ie n n i
k a r z y P o m o r s k ic h r e d . F ie d le r e m . N a
n ia p o ls k o ś c i n a P o m o r z u , ż e b y ł W ie l
k im P o la k ie m i g o r ą c y m p a tr io tą . — P r z e p ię k n e p r z e m ó w ie n ie w im ie n iu w o js k a w y g ło s i! p ik . d y p l. Ś w ita ls k i.
„ l o b i e J a n ie R a k o w s k i z a w d z ię c z a m y p o w ie lk ie j c z ę ś c i p o ls k o ś ć te j z ie m i, k tó r a n a z a w s z e p o ls k ą z o s ta n ie , l o b i e
— m ó w ił p łk . Ś w ita ls k i — z a w d z ię c z a m y p o w ie lk ie j c z ę ś c i to , ż e d z iś m a m y tu w o js k o p o ls k ie '4. W im ie n iu k o le g ó w 7 ż e g n a ł z a s łu ż o n e g o d z ie n n ik a r z a p r e e z s r e d . K o n r a d F ie d le r . W r e s z c ie p r z e m ó w ił n a jb liż s z y p r z y ja c ie l i w s p ó łp r a c o w n ik Z m a r łe g o , p r e z e s S o k o ła r e d . S t. K u n z ( s e n io r) .
T r u m n ę z e z w ło k a m i ś p . J a n a R a k o w s k ie g o z ło ż o n o n a k a r a w a n ie . R o z c ią g n ą ł s ię d łu g i k o n d u k t p o g r z e b o w Ty . N a p r z e d z ie s z ły d e le g a c je w s z y s tk ic h m ie js c o w y c h o r g a n iz a c y j z e s z ta n d a r a m i, u c z n io w ie s z k ó ł p o w s z e c h n y c h i ś r e d n ic h , w o js k o w a k o m p a n ia h o n o r o w a z o r k ie s tr ą , s tr a ż a c y n ie ś li p ię k n e w ie ń c e , a p r z e d tr u m n ą c z ło n k o w ie K S M . — o d z n a c z e n a Z m a r łe g o .
Z a tr u m n ą s z ła r o d z in a Z m a r łe g o , p r z e d s ta w ic ie le w ła d z , w o js k a m ia s ta , k o le d z y Z m a rłe g o o r a z w ie lu o f ic e r ó w .
tanie, czyste, ciche i cieple z wodą bież, blisko Dworca Gł.
w Warszawie poleca
ROYAL
Chmielna 31 K 8 w i a r n i a Beaplatny garaż.—
m i m ia s ta : M ic k ie w ic z a , S ie n k ie w ic z a , P la c e m 2 3 S ty c z n ia , M a r s z . F o c h a i H a lle r a n a c m e n ta r z . P r a w ie d w ie g o d z in y tr w a ła o s ta tn ia w ę d r ó w k a ś p .
J a n a R a k o w s k ie g o .
P r z y w e jś c iu n a c m e n ta r z u s ta w i
ła s ię k o m p a n ia h o n o r o w a . P r z e d tr u m n ą s p r e z e n to w a ła b r o ń , a o r k ie s tr a o d e g r a ła m a r s z ż a ło b n y C h o p in a .
P o m o d ła c h k a p ła ń s k ic h , ś p ie w ie c h ó r u „ E c h o “ ż e g n a ł w ie lk ie g o i z a s łu ż o n e g o o b y w a te la w ic e s ta r o s ta W in c e n ty D o łż y c k i. O d ś p ie w a n ie m „ B o ż e c o ś P o ls k ę 4* z a k o ń c z o n o m a n if e s ta c y j n y p o g r z e b c z ło w ie k a , k tó r y z n o jn ą i b e z in te r e s o w n ą p r a c ą k u ł w d u s z a c h P o la k ó w , z w ła s z c z a m ło d z ie ż y , z a c z a s ó w z a b o r c z y c h z r ę b y w ie lk ie j i p o tę ż n e j P o ls k i.
T O R U Ń . W z w ią z k u z e z g o n e m ś p . r e d a k to r a J a n a R a k o w s k ie g o z a s łu ż o n e g o d z ia ła c z a n ie p o d le g ło ś c io w e g o o r a z S e n io ra S y n d y k a tu D z ie n n ik a r z y P o m o r
s k ic h z ło ż y ł p . W o je w o d a P o m o r s k i W . R a c z k ie w ic z n a r ę c e s io s tr y z m a rłe g o w y r a z y w s p ó łc z u c ia i ż a lu o r a z p r z e s ła ł d e p e s z e k o n d o le n c y jn ą n a r ę c e P r e z e s a S to w a r z y s z e n ia M ło d z ie ż y M ę s k ie j d ie
c e z ji c h e łm iń s k ie j, k s . d z ie k a n Ż y n d a , o b e c n ie p r o b o s z c z w C h e łm n ie . W ś r ó d s z e r e g u d z ie n n ik a r z y b y ł o b e c n y r ó w n ie ż p . B o le s ła w S z c z u k a , w y d a w c a n a s z e g o p is m a .
P u n k tu a ln ie o g o d z . 1 5 m in . 3 0 r u s z y ł z k c ś c io la ś w . D u c h a k o n d u k t ż a ło b n y , p ro w Ta d z o n y p r z e z k s . d z ie k a n a Ż y n d ę w a s y ś c ie 1 1 k s ię ż y . T r u m n ę z c z w ło k a m i ś p . R a k o w s k ie g o w y n ie ś li z k o ś c io ła n a R y n e k G łó w n y p r z e d s ta w ic ie le m ie js c o w y c h o r g a n iz a c y j: H a l
le r c z y c y , S o k o li i c z lo n k o w d e K a to lic k ie g o S to w a r z y s z e n ia M ło d z ie ż y . N a R y n k u tr u m n ę p o s ta w io n o u s tó p p o m n ik a Ż o łn ie r z a P o ls k ie g o . W im ie n iu m ia s ta ż e g n a ł ś p . J a n a R a k o w s k ie g o —
w ic e p r e z y d e n t M ic h a ło w s k i. W d łu ż - --- --- — o - --- --- - . * . . . s z y m p r z e m ó w ie n iu p o d n ió s ł, iż Z m a r- [ P r z y d ź w ię k a c h m a r s z a ż a ło b n e g o S y n d y k a tu D z ie n n ik a r z y P o m o r s k ic h p . iły p r z y c z y n ił s ię w ie lc e d o u tr z y m a - s z e d ł o r s z a k ż a ło b n y g łó w n y m i u lic a -( K o n r a d a F ie d le r a w B y d g o s z c z y .
Nr 56 GŁOS POMORZA' Str 3
Wlddomosci cioXsw© b!is/^o ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBAe daSloka |
JL S*omorz.a
G R U D Z IĄ D Z .
<3 (W sk u te k k o ły sa n ia się n a ło d z i u to n ęli.) W G ó rn e j G ru p ie p o d G ru d z ią d żem w y d a rz y ł się tra g icz n y w y p a d e k , k tó ry p o c ią g n ą ł z a so b ą śm ierć d w ó ch m ło d y c h lu d zi. Z a tru d n ie n i w g o sp o d a r
stw ie Z a k ład u M isy jn eg o , L eo n K u c z y ń sk i i P a w e ł Ju re k w c z a sie p rz e rw y o - b iad o w ej w y je c h a li łó d k ą n a sta w . K ie- d y z n a leź li się n a śro d k u sta w u , g łęb o
k ieg o w ty m m ie jsc u 3 .5 0 m ro z p o cz ę li le k k o m y śln ie k o ły sa ć łó d k ą i w p ew n ej ch w ili łó d ź p rz e w ró c iła się i o b aj m ło d z ień c y w p a d li d o w o d y , p o n o sz ą c tra g iczn ą śm ierć.
Z w ło k i o b y d w ó c h u to p io n y ch w y d o b y to .
G D Y N IA .
3 (N o w y p o lsk i sta te k h an d lo w y .) D o G d y n i p rz y b y ł p o d b a n d e rą a n g ie l
sk ą SjS ,,R iv er D a rt", z a k u p io n y o statn io p rz e z B a łty c k ą S p ó łk ę O k rę to w y w G d y n i.
N o w a je d n o stk a p o lsk iej m a ry n a r
k i h a n d lo w e j p o sia d a d łu g o ść 2 6 5 stó p , sz e ro k o śc i 3 9 stó p , p o jem n o ść 1 .8 5 9 trb . i 1 .0 5 2 trn . P o z a reje stro w a n iu sta tk u n a z w a z o sta n ie zm ien io n a n a ,,W ig ry "
S 's ,.W ig ry " b ę d z ie ju ż d ru g im sta tk ie m , n a b y ty m p rz e z B a łty c k ą S p ó łk ę O k rę to w ą. P ie rw szy sta te k n o si n a z w ę „N a- ro c z " i p ły w a ju ż p o d p o lsk ą b a n d e rą ja k o tra m p .
N o w y state k p rz y w ió sł o b ecn ie z R o u e n 2 .1 0 0 to n zło m u .
N iew ątp liw d e w ład z e p o lsk ie u p o m -
; n c się o u rz ę d n ik a p o lsk ieg o i z a żą d a ją w y ja śn ie ń .
□ (O d w ażn i n o cą.) Z G d a ń sk a o ra z z te re n u W o ln e g o M ia sta n a d c h o d z ą d a lsz e w iad o m o ści o b iciu szy b w d o m ach
Pneślatowania Polaków« in i
K A T O W IC E . W y k ro c z e n ia n a Ś lą
sk u O p o lsk im n ie u stają .
I ta k w D o b ro d zien iu w n o cy n a p a st n icy w y tłu k li p o ra z d ru g i szy b y w b iu ra c h i sk ła d n ic y „ R o ln ik a " o ra z w p ry w a tn y c h m ieszk an iach , m ieszczący ch się n a d ,,R o ln ik ie m ". R ó w n ież zn iszczo n o tab licę B a n k u L u d o w eg o . N iezw y k le z n a m ien n y m je st, że m iejco w a p o lic ja o d m ó w iła n o cn ej o c h ro n y p o licy jn e j d la ,.R o ln ik a ", tłó m a c z ą c się ty m , że p e rso n el p o c a ło d z ie n n e j p ra c y ch ce m ieć sp o k o jn ą n o c.
W o b ec ta k ieg o sta n u p ra c o w n ic y
„ R o ln ik a " p rz e z k ilk a n o cy sam i p iln o w a li m ien ia in sty tu c ji. R zu can o k a m ie n ie w stro n ę la m p y , ab y ją zg asić. P o w ta rz a ło
Niepokoje w Z
W z ra sta jąc e w m a sa c h n iem ieck ich n a stro je o p o z y c y jn e o g a rn ę ły ró w n ie ż Z a g łęb ie S a a ry . W o statn ic h c z a sa c h w ła d z e R z e sz y w id zia ły się zm u szo n e zw ięk szy ć liczb ę fu n k c jo n a riu sz y G e sta -
P o la k ó w o ra z w d o m ach o rg an izacy j p o i sk ich . W y p a d k i te m a ją m ie jsc e ty lk o w p o rz e n o c n e j.
B E R L IN .
□ (W N iem czech k w itn ie p o ta je m n y h a n d e l.) Z a z n a c z a jąc y się w e w szy -
się to p rz e z trz y n o ce, W c z w a rtą n o c n a stą p ił siln ie jsz y a ta k , p rz y czy m u d a ło się n a p a stn ik o m stłu c la m p ę . N a p o n o w n e ż ą d a n ie n ik t z p o lic ji n ie in te rw e
n io w ał. D o p ie ro n a in te rw e n c ję te le fo n ic zn ą d o p o licji w O p o lu w y słan o p o m o c.
R ó w n ież k lie n tela „ R o ln ik a " n ie za- z n a je sp o k o ju . G o sp o d a rz e z a k u p u ją c y to w a r w „ R o ln ik u ", są n a u lic a c h m iasta z a trz y m y w a n i p rz e z ro z a g ito w a n e je d n o stk i. Z a k u p io n y w „ R o ln ik u " to w a r n a p a stn icy w y rz u c a ją z w o zó w n a u licę.
N a le ż y n ad m ien ić, że n ie m a l c a łe m iasto ż y je p o d w ra ż e n ie m p ro p a g an d y a n ty p o lsk iej.
ągłębiu Saary
D o p o w a ż n ie jsz y c h z a jść d o szło w m iejsco w o ści U rb a c h , g d zie m iejsco w i g ó rn icy z o rg a n iz o w a li z e b ra n ie p ro te sta
c y jn e p rz e c iw k o o b n iżen iu z a ro b k ó w i p o g o rsz e n iu w a ru n k ó w p ra c y . P o lic ja p ró
stk ic h d z ie d zin a c h b ra k to w aró w w N iem czech d o p ro w a d ził d o n ie b y w a łe g o ro z k w itu h a n d e l p o k ą tn y , k tó re g o ro z m iary p rz y p o m in a ją la ta o statn ie w o jn y e u ro
p e jsk ie j, S zczeg ó ln ie siln ie h a n d e l ten ro z w in ął się w d z ie d z in ie a rty k u łó w sp o ży w czy ch i p ie rw sz e j p o trz e b y . N a jw ięk sz e jeg o z a sile n ie z a o b se rw o w an o w A u strii i k ra ja c h p ro te k to ra tu . W ła d ze n ie
m ieck ie p o sta n o w iły stw o rz y ć p rz y m ie j
sco w y ch o d d z ia ła c h G e sta p o sp e c ja ln e k o m isje lo tn e d o w a lk i z p o k ą tn y m h a n
d lem . B E R L IN .
□ (N iem ieck a p ro p a g a n d a d la A ra b ó w i A fry k i P o łu d n io w ej.) R a d io n ie
m ieck ie w y g ła sz a o d 2 5 k w ietn ia a u d y c je p ro p a g a n d o w a w ję zy k u a ra b sk im o ra z w n a rze c zu a fry k a ń sk im , u ż y w a n y m p rz e z lu d n o ść tu b y lc z ą A fry k i P o łu d n io w e j.
K R Ó L E W IE C .
□ (P o la c y z P ru s w sch o d n ich w y sied lan i d o A u strii.) W o sta tn ic h d n iach fu n k c jo n a riu sz e G e sta p o z a w ia d o m ili k il k u n a stu ro b o tn ik ó w _ P o la k ó w w p asie p rz y g ra n ic z n y m P ru s W sc h o d n ic h , że m u sz ą u d a ć się n a ro b o ty p u b lic zn e d o A u strii.
D o P ru s W sc h o d n ic h p rz y b y li ro b o t n ic y z C zech i R u si Z a k arp a c k ie j, k tó rz y z o sta li z a tru d n ie n i w m ie jsco w o śc ia c h n a d b rz e żn y c h .
□ (A re sz to w a n ie k się ż y w P ru sa c h W sch o d n ich .) P o p rz y b y c iu n o w y c h o d d z iałó w G e sta p o z T rz e c ie j R z e szy d o P ru s W sc h o d n ic h ro z p o c z ę to o strze jszy k u rs w sto su n k u d o k a to lik ó w . G e sta p o
jest kawa z p :
i •
W7
1. całef
L W Ó W .
A (H itlero w sk ie p ism o d la M a ło p o l
sk i d ru k o w a n e w P o z n a n iu .) O sta tn i n u m e r o rg a n u h itle ro w c ó w w e L w o w ie
„ O std e u tsc h e V o lk sb la tt" m a p o d w ó jn ą o b ję to ść , g d y ż d o n o rm a ln e o g n u m e ru d o łą c z o n o p e łn y te k st p rz e m ó w ie n ia k a n c le rz a H itle ra .
p o w ty m o k ręg u . W k ilk u m iejsco w o ś
ciach Z a g łę b ia S a a ry d o szło w d n iu 1 m a ją d o o tw a rte j w a lk i m ięd zy , h itle ro w cam i a p rz e c iw n ik a m i reżim u , W zw iązk u z ty m i z a jśc iam i ^ ajn a n iem iec k a p o lic ja p o lity c z n a (G e sta p o ) d o k o n a ła liczn y ch
a re sz to w a ń .
b o w a ła ro z p ro sz y ć z g ro m a d z o n y c h . W o b ec g ro ź n e j p o sta w y tłu m u m u sian o w ez w ać d o p o m o c y w o jsk o . J a k d o n o si p o g ran iczn a. p ra sa fra n c u sk a , ż o łn ie rze d ali sa lw ę d o tłu m u , w w y n ik u k tó re j n a p la
cu p o z o sta ło k ilk u z a b ity c h o ra z k ilk u
n a stu ra n n y c h .
Co będzie z młodzieżą polską w Gdańsku
a re szto w ało k ilk u k się ży k a to lic k ich , k tó ry c h w y w iezio n o z P ru s W sc h o d n ic h . P R A G A .
□ (O lb rz y m ia k a m ie n ica w P ra d z e w y lec iała w p o w ie trz e .) W je d n y m z d o m ó w w c e n tru m m ia sta d o sz ło w n o cy d o ta je m n ic z e g o w y b u c h u , k tó ry z d e m o
lo w a ł 5 -p ię tro w ą k a m ie n ic ę . D o ty c h cz a s n ie z d o ła n o u sta lić p rz y c z y n w y b u ch u . P o d ty tu ł 8 -m io stro n ico w eg o d o d a t
k u b rz m i: „ D e r F u h re r h a t g e sp ro c h e n ! G e w a ltig e s E x p o se d e r d e u tsc h e n F rie - -d d n sp nllitik ". D o d a tek te n , ja k i c a łe w y d a w n ictw o w y d ru k o w a n e z o sta ło w d ru k a rn i „ C o n c o rd ia " w P o z n a n iu , A l.
M a rsz . P iłsu d sk ie g o 2 5 .
A (P o z a k o sz to w a n iu ro z k o sz y w N iem czech — p o w ró t d o P o lsk i.) Z w ró co n o w e L w o w ie u w ag ę n a e fe k ty litera
ck iej p ro p a g a n d y w śró d N iem có w lw o w sk ich , M . in . stw ierd z o n o n ie le g a ln e w y ja zd y d o N iem iec. P rz e d k ilk u d n iam i w ró c ił d o L w o w a p e w ie n h a n d lo w iec , k tó ry p o k ró tk im p o b y c ie z rę z y g n o w a ł z ra ju n iem ieck ieg o , stw ie rd z a ją c, że n ie m o ż n a w a ru n k ó w ż y c ia w P o lsc e w c a le p o ró w n y w a ć z ży ciem w T rz e c ie j R z e
szy.
GDAŃSK.
□ (W G d a ń sk u u p ro w a d z o n o k o le ja rz a p o lsk ieg o .) D n ia 1 m a ja 1 9 3 9 ro k u z n ik ł w G d a ń sk u b ez śla d u p o lsk i u rz ę d n ik k o le jo w y O n u fry D re w a , z a m ie sz k a
ły w N o w y m P o rc ie . D re w a z a tru d n io n y b y ł n a P . K . P . w G d a ń sk u p rz e z 19 la t.
W e d łu g sp ra w d z o n y c h w iad o m o ści, D re w a z a b ra n y z o sta ł z m iesz k a n ia w d n iu 1 m a ja i d o tą d w sze lk i śla d p o n im z a g in ął. P o n ie w a ż u p ro w ad z o n y o tw a r
c ie w y z n aw a ł sw e p rz e k o n an ie n a ro d o we, p e w n y m je st, że z o sta ł p o rw a n y p rz e z h itle ro w c ó w g d ań sk ich .
niedopuszczoną i szykanowaną przez Niemców
G D A Ń S K .M ło d zie ź p o lsk a stu d iu ją ca n a P o lite ch n ic e G d a ń sk iej, k tó re j N iem cy n ie d o p u szc z ają n a w y k ład y , ro z w aż a , ja k ie m a z a ją ć sta n o w isk o w o b ec p rz e d łu ż a ją c e j się sy tu a c ji.
B o jk o t p rz y m u so w y n a rz u co n y p rz e z p rz e m o c i sz y k an y n a ro d o w y c h so c ja li
stó w , c ie sz ąc y się m ilc z ą c y m p o p a rc ie m n ie m ie c k ic h u rz ę d o w y c h c z y n n ik ó w , grod
zi m ło d z ie ż y sz k o ln ej u tra tą try m estru . B y ła b y to stra ta n ie ty lk o n a u k o w a , lecz ta k że fin a n so w a , g d y ż o p ła ty sz k o ln e n p . n a P o lite c h n ic e w y n o sz ą ro czn ie 1 .0 0 0
zł, a p o b y t w G d a ń sk u p rz e c ię tn ie 150 zł m iesięczn ie.
N a p o litec h n ic e z a ś ilo ść stu d e n tó w p o lsk ic h w y n o si p o n a d 6 0 0 , k tó rzy b y li i są n a ra ż e n i n a sz y k an y ze stro n y „ k o leg ó w " n iem ieck ich . L o sem n a sz e j m ło d zieży o ra z ro z w o je m sy tu a c ji, k tó rą N iem cy ja k b y ro z m y śln ie p rz e c ią g a ją, in tere su ją się P o la c y z P o lsk ie j M a c ie rz y S z k o ln e j, k tó ra o d d a w n a ju ż sp e łn ia sz c z y tn ą m isję sw eg o ro d z a ju a m b a sa d y p o lsk ie j n a te re n ie V 7. M , G d a ń sk a.
Zatrucia czekoladą ze śmietników
B U D A P S Z T . W o sie d lu im . ces. Z y -jk o la d o w y w p o d w ó rz u n a śm ie tn isk u ty w k o lo n ii b a ra k ó w m iejsk ic h z a m ie sz - z n a n ej b u d a p e sz ta ń sk ie j fa b ry k i c z e k o la . k a ły c h p rz e z b e z d o m n y ch i d e le ź o w a-i d y z k o sz ó w n a o d p a d k i i p rz e z n a c z o n y c h z a c h o ro w ało n a g le 6 5 m iesz k a ń có w n y c h d o w y w iez ien ia za m ia sto .
teg o o sie d la w śró d o b ja w ó w g ro ź n e g o | H a n d la rk a p rz y z n a ła się też, że o d z a tru c ia N a ty c h m ia st p rz e w ie z io n o ich b lisk o 10 m ie się c y u p ra w ia te n p ro c e d er, d o sz p ita la . D o c h o d z en ia w y k a z a ły , że O d p a d k i c z e k o lad o w e c z y ściła rzek o m o w szy sc y z a n iem o g li w k ró tce p o sp o ż y - stara n n ie sw o isty m sp o so b em , n a stę p n ie ciu c z e k o la d y - ło m u , k tó rą n a b y li b . ta - o p a k o w y w a ła i sp rz ed a w ała , m e m a jąc n io u p e w n e j k o b ie ty , tru d n ią c ej się h an _ d o tą d ż a d n y c h re k la m a c y j z p o w o d u ja d łe m o b n o śn y m sło d y c z a m i i in n y m i a r- k o ści to w aru . „ S u b fab ry k a n tk ę a resz to - ty k u ła m i sp o ż y w c z y m i. N a p o d staw ie w y । w an o , a je d n o cz e śn ie w d ro ż o n o d o ch o - n ik ó w b a d a n ia c h e m ic z n eg o stw ie rd z o n o ,! d z e n ie p rz e ciw w ła ścic ielo w i la o ry k i, że c z ek o lad a z n a jd o w a ła się w stan ie ze_ j R ied elo w i.
p su cia. H a n d la rk a z b ie g a ła ó w ło m cze-*
teg o o sie d la w śró d o b ja w ó w g ro źn eg o j d o sz p ita la . D o c h o d z en ia w y k a z a ły , że
ciu c z e k o la d y - ło m u , k tó rą n a b y li b . ta - o p a k o w y w a ła 1 sp rz ed a w ała , m e m a jąc
T O K IO .
□ (K a ta stro fa ln y w y b u ch w fa b ry c e c e lu lo id u .) W fa b ry ce c e lu lo id u w o k rę g u S z im u ra p o d T o k io n a stą p ił w y b u ch . 11 ro b o tn ik ó w z o sta ło z a b ity c h , a 251 o d n io sło ra n y , w ty m 9 9 o só b ra n n y c h b a r
d zo ciężk o .
9 b u d y n k ó w fa b ry k i sp a liło się c a ł
k o w icie. P o z a ty m sp ło n ę ło 4 0 są sie d n ic h d o m ó w .
P rz y c z y n a strasz liw eg o w y b u c h u n ie je st z n a n a . Ja k p rz y p u sz c za ją , p o ż a r p o w sta ł o d isk ry z fa jk i ro b o tn ik a , z a tru d n io n e g o p rz y ła d o w a n iu c e lu lo id u n a sa m o ch ó d ciężaro w y .
K A IR .
□ (E g ip t p o z b y w a się u c ią ż liw y c h N iem có w .) J a k d o n o si a g e n c ja H a w a sa , k o re sp o n d e n t „ V o e lk isc h e r B e o b a c h ter' w K a irz e S ch m itz, k tó ry p rz ed k ilk u d n ia m i o trz y m ał n a k a z o p u sz c z en ia te ry to riu m E g ip tu , w y je c h a ł w c z o ra j u o N iem iec.
S ch m itz za p o śre d n ictw e m k o n su la tu n iem ieck ieg o sta ra ł się o c o ln ięc ie d e c y z ji w ła d z eg ip sk ich , stara n ia te je d n a k n ie o d n io sły ż a d n e g o sk u tk u .
Ulte Btupuś
u żyda
