w szóstej klasie szko ł y podstawowej Sprawdzian

(1)

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu

Sprawdzian

w szóstej klasie szkoły podstawowej w województwie dolnośląskim i opolskim

w roku 2008

SPRAWOZDANIE OKRĘGOWE

(2)

Opracowanie: Janina Różanowska, Elżbieta Rzepecka

Obliczenia statystyczne: Henryk Puchała, Tomasz Szczudłowski

Redakcja: Barbara Laska

(3)

Spis treści

Wprowadzenie 4

Rozdział I. Organizacja i przebieg sprawdzianu w 2008 roku 5

Rozdział II. Wyniki sprawdzianu standardowego 7

Rozdział III. Wykonanie przez uczniów zadań sprawdzianu standardowego 21 1. Zróżnicowanie łatwości zadań sprawdzianu 21

2. Wykonanie zadań w obszarach umiejętności 22 3. Problemy, których można uniknąć 27

Rozdział IV. Wyniki sprawdzianów niestandardowych 33 1. Wyniki uczniów słabo widzących i niewidomych 33 2. Wyniki uczniów słabo słyszących i niesłyszących 34

3. Wyniki uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim 34

Rozdział V. Wnioski i rekomendacje 35

(4)

Szanowni Państwo,

8 kwietnia 2008 roku przeprowadzono siódmy już sprawdzian dla uczniów kończących szkołę podstawową. Przystąpiło do niego 39 199 szóstoklasistów z 1164 szkół z terenu województw dolnośląskiego i opolskiego.

Wyniki sprawdzianu przekazano do szkół 28 maja. W tym też dniu opublikowano w Internecie (www.cke.edu.pl, www.oke.wroc.pl) sprawozdanie pt. Osiągnięcia uczniów kończących szkołę podstawową w roku 2008. Ten krajowy raport, opracowany wspólnie przez ekspertów CKE i OKE, oprócz wyników sprawdzianu zawiera szczegółowe omówienie wykonania przez uczniów poszczególnych zadań. Na początku nowego roku szkolnego książkowe wydanie tego opracowania otrzymała każda szkoła podstawowa w Polsce.

Obecnie przedkładamy Państwu sprawozdanie okręgowe Sprawdzian w szóstej klasie szkoły podstawowej w województwie dolnośląskim i opolskim w 2008 roku, w którym prezentujemy wyniki uzyskane na sprawdzianie przez uczniów naszego okręgu.

Zamykając tym raportem SPRAWDZIAN 2008, przekazujemy serdeczne podziękowania za bardzo dobrą współpracę w minionym roku szkolnym:

• Dyrektorom szkół podstawowych i Nauczycielom ze szkolnych zespołów egzaminacyjnych,

• Przewodniczącym zespołów egzaminatorów, Weryfikatorom oraz Egzaminatorom,

• Kuratorom i Wizytatorom Kuratoriów Oświaty we Wrocławiu i Opolu.

• Pracownikom organów prowadzących szkoły i wszystkim zewnętrznym Obserwatorom.

Życząc owocnej lektury raportu ze sprawdzianu 2008, łączę serdeczne pozdrowienia –

Wojciech Małecki

Dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej we Wrocławiu

(5)

Rozdział I

Organizacja i przebieg sprawdzianu w 2008 roku

Zasady i tryb przeprowadzania sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r.

w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2007 r.

Nr 83, poz. 562) oraz w dwóch rozporządzeniach z 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych...

(Dz.U. z 2005 r. Nr 19, poz. 166 i 167).

Do przeprowadzenia sprawdzianu w roku szkolnym 2007/2008 powołano na terenie OKE we Wrocławiu 1164 szkolne zespoły egzaminacyjne. Przewodniczący tych zespołów (w zdecydowanej większości dyrektorzy szkół) odpowiadali za przygotowanie, organizację i przeprowadzenie sprawdzianu w swoich szkołach oraz za przeszkolenie powołanych przez siebie zespołów nadzorujących przebieg sprawdzianu w salach egzaminacyjnych.

Aby przewodniczący szkolnych zespołów egzaminacyjnych mogli prawidłowo wykonać swoje zadania, już na początku roku szkolnego, w październiku, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu opracowała materiały zawierające wszelkie niezbędne informacje i harmonogram prac związanych z przygotowaniem szkół do przeprowadzenia sprawdzianu, a w marcu 2008 r. odbyło się 11 konferencji szkoleniowych dla przewodniczących lub ich zastępców. Wszystkie szkoły otrzymały niezbędne do sprawnego przeprowadzenia sprawdzianu materiały (listy uczniów, naklejki z kodem kreskowym, instrukcje i szczegółowe harmonogramy działań).

8 kwietnia 2008 roku w 1164 szkołach podstawowych w okręgu do sprawdzianu przystąpiło 39966 szóstoklasistów. Uczniowie pisali go w 2845 salach egzaminacyjnych.

W 527 salach (18% wszystkich sal egzaminacyjnych w okręgu) przeprowadzenie sprawdzianu było monitorowane przez zewnętrznych obserwatorów.

Zewnętrzna obserwacja przebiegu sprawdzianu 8 kwietnia 2008 r.

Obserwatorzy woj.

dolnośląskie

woj.

opolskie Ogółem

Wizytatorzy kuratoriów oświaty 46 48 94

Pracownicy samorządów terytorialnych 65 18 83 Pracownicy ośrodków metodycznych 17 8 25 Pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych 46 30 76

Nauczyciele innych szkół 189 60 249

Ogółem obserwatorów 363 164 527

Procent sal egzaminacyjnych objętych obserwacją 18% 19% 18%

(6)

Z dokumentacji egzaminacyjnej przekazanej przez szkoły do OKE oraz z arkuszy obserwacji zewnętrznych obserwatorów wynika, że szkoły w okręgu były dobrze przygotowane do przeprowadzenia sprawdzianu i zapewniły uczniom właściwe warunki pracy. Uchybienia zdarzały się sporadycznie.

Najczęstsze nieprawidłowości dotyczyły braku przeniesienia przez członków zespołów nadzorujących kodów uczniów na matryce znaków na kartach odpowiedzi, zgłaszane w protokołach przez egzaminatorów sprawdzianu, którzy musieli te braki uzupełniać.

Do sprawdzenia 39966 prac uczniowskich powołano 28 zespołów egzaminatorów, w których pracowało 617 egzaminatorów sprawdzianu wpisanych do ewidencji OKE.

Zespoły egzaminatorów pracowały w dniach 18-20 kwietnia 2008 w 14 ośrodkach oceniania usytuowanych w szkołach na terenie obu województw. Średnio każdy egzaminator – członek zespołu sprawdził 75 prac uczniowskich.

W celu weryfikacji punktowania egzaminatorów sprawdzono powtórnie około 9 tys. prac (ponad 20%), z czego prawie 7 tys. (17%) jeszcze w ośrodkach sprawdzania (przewodniczący zespołów i weryfikatorzy).

Wyniki sprawdzianu zostały przekazane szkołom 28 maja 2008 roku za pośrednictwem

serwisu internetowego dla dyrektorów szkół. W tym samym dniu zostało też opublikowane

na stronach internetowych CKE i OKE sprawozdanie ze sprawdzianu 2008 zawierające

omówienie wyników krajowych oraz szczegółowe analizy wykonania przez uczniów

poszczególnych zadań. W czerwcu wysłano do szkół wydrukowane w OKE indywidualne

zaświadczenia z wynikami sprawdzianu, wręczane uczniom wraz ze świadectwem

ukończenia szkoły podstawowej.

(7)

Rozdział II

Wyniki sprawdzianu standardowego

KRAJ OKRĘG WOJ.

DOLNOŚLĄSKIE WOJ.

OPOLSKIE ŚREDNI WYNIK 25,8 25,4 25,3 25,6 ODCH.STANDARDOWE 7,52 7,59 7,67 7,36

LICZBA UCZNIÓW 414085 39158 28915 10243

Rozkład ogólnych wyników sprawdzianu w okręgu OKE we Wrocławiu

0,000% 0,000% 0,005% 0,023%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

Skala staninowa wyników uczniów

NR STANIN ZAKRES KRAJ OKRĘG WOJ.

DOLNOŚLĄSKIE WOJ.

OPOLSKIE

1 najniższy 0-11 4,3 4,8 5,1 3,9

2 bardzo niski 12-15 6,9 7,4 7,6 7,1 3 niski 16-20 13,6 13,8

26,1

13,8

26,5

14,0

25,0

4 niżej średni 21-24 15,1 15,3 15,3 15,3 5 średni 25-28 18,9 19,1 18,7 19,9 6 wyżej średni 29-31 15,5 15,0

49,3

14,9

48,9

15,2

50,5

7 wysoki 32-34 14,1 13,5 13,4 13,6

(8)

Rozkład ogólnych wyników sprawdzianu w woj. dolnośląskim

0,000% 0,000% 0,007% 0,031%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

Rozkład ogólnych wyników sprawdzianu w woj. opolskim

0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0195%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

(9)

Wyniki chłopców i dziewcząt

KRAJ OKRĘG

DZIEWCZĘTA CHŁOPCY DZIEWCZĘTA CHŁOPCY ŚREDNI WYNIK 26,7 24,9 26,3 24,5 ODCH.STANDARDOWE 7,39 7,54 7,52 7,56

LICZBA UCZNIÓW 203157 210928 19202 19956

Rozkład ogólnych wyników sprawdzianu dziewcząt i chłopców

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

DZIEWCZĘTA CHŁOPCY

Skala staninowa wyników dziewcząt i chłopców

NR STANIN ZAKRES KRAJ OKRĘG DZIEWCZĘTA CHŁOPCY

1 najniższy 0-11 4,3 4,8 3,9 5,7

2 bardzo niski 12-15 6,9 7,4 6,1 8,7 3 niski 16-20 13,6 13,8

26,1

12,8

22,8

14,8

29,2

4 niżej średni 21-24 15,1 15,3 14,1 16,4 5 średni 25-28 18,9 19,1 18,7 19,4 6 wyżej średni 29-31 15,5 15,0

49,3

15,1

47,9

14,9

50,7

7 wysoki 32-34 14,1 13,5 15,2 11,8 8 bardzo wysoki 35-36 6,8 6,6 7,9 5,3 9 najwyższy 37-40 5,0 4,5

24,6

6,1

29,3

3,0

20,1

razem 0-40 100 100 100 100 100 100 100

(10)

Wyniki sprawdzianu a wielkość miejscowości

KRAJ OKRĘG WIEŚ MAŁE

MIASTA* ŚREDNIE

MIASTA* DUŻE

MIASTA* WIEŚ MAŁE

MIASTA* ŚREDNIE

MIASTA* DUŻE MIASTA*

ŚREDNI WYNIK 24,9 25,3 26,2 27,2 24,5 24,8 25,6 27,1 ODCH.STANDARDOWE 7,53 7,53 7,38 7,39 7,52 7,66 7,39 7,54 LICZBA UCZNIÓW 172624 64810 81556 95095 13470 8220 8643 8825

Rozkład ogólnych wyników sprawdzianu w zależności od wielkości miejscowości

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

WIEŚ MAŁE MIASTA* ŚREDNIE MIASTA* DUŻE MIASTA*

Skala staninowa wyników w zależności od wielkości miejscowośći

NR STANIN ZAKRES KRAJ OKRĘG WIEŚ MAŁE MIASTA*

ŚREDNIE MIASTA*

DUŻE MIASTA*

1 najniższy 0-11 4,3 4,8 5,3 5,8 4,3 3,7 2 bardzo niski 12-15 6,9 7,4 8,6 8,4 6,6 5,7 3 niski 16-20 13,6 13,8

26,1

16,0 29,9

13,9 28,1

13,7 24,6

10,5 19,8

4 niżej średni 21-24 15,1 15,3 16,6 15,6 15,6 12,8 5 średni 25-28 18,9 19,1 19,1 19,3 20,2 17,7 6 wyżej średni 29-31 15,5 15,0

49,3

14,3 49,9

14,6 49,5

15,2 51,0

16,2 46,7

7 wysoki 32-34 14,1 13,5 11,6 13,1 13,7 16,5

8 bardzo wysoki 35-36 6,8 6,6 5,1 5,4 6,5 9,9 9 najwyższy 37-40 5,0 4,5

24,6 3,5

20,2 3,8

22,3 4,3

24,4 7,1

33,5

razem 0-40 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

* Małe miasta – do 20 tys. mieszkańców, średnie miasta - od 20 do 100 tys.

mieszkańców, duże miasta – powyżej 100 tys. mieszkańców.

(11)

Wyniki uczniów z dysleksją i bez dysleksji

KRAJ OKRĘG

Z DYSKLEKSJĄ BEZ DYSLEKSJI Z DYSKLEKSJĄ BEZ DYSLEKSJI

ŚREDNI WYNIK 26,0 25,7 25,8 25,4

ODCH.STANDARDOWE 6,67 7,60 6,72 7,6

LICZBA UCZNIÓW 37256 376829 3241 35917

Rozkład ogólnych wyników sprawdzianu uczniów z dysleksją i bez dysleksji

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

7,0%

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

Z DYSLEKSJĄ BEZ DYSLEKSJI

Skala staninowa wyników uczniów z dysleksją i bez dysleksji

NR STANIN ZAKRES KRAJ OKRĘG BEZ DYSLEKSJI Z DYSLEKSJĄ 1 najniższy 0-11 4,3 4,8 5,03 2,19 2 bardzo niski 12-15 6,9 7,4 7,65 5,25 3 niski 16-20 13,6 13,8

26,1

13,75

26,42

14,93

22,37

4 niżej średni 21-24 15,1 15,3 15,10 17,56 5 średni 25-28 18,9 19,1 18,88 20,98 6 wyżej średni 29-31 15,5 15,0

49,3

14,80

48,78

17,00

55,54

7 wysoki 32-34 14,1 13,5 13,56 12,47 8 bardzo wysoki 35-36 6,8 6,6 6,61 6,17 9 najwyższy 37-40 5,0 4,5

24,6

4,64

24,80

3,46

22,09

razem 0-40 100 100 100 100 100 100 100

(12)

Wyniki w obszarach umiejętności

KRAJ OKRĘG OKE UMIEJĘTNOŚĆ MAX

ŚREDNI

WYNIK ŁATWOŚĆ ŚREDNI

WYNIK ŁATWOŚĆ

I CZYTANIE 10 7,5 0,75 7,5 0,75

II PISANIE 10 5,7 0,57 5,6 0,56

III ROZUMOWANIE 8 5,5 0,69 5,4 0,68

IV KORZYSTANIE

Z INFORMACJI 4 2,4 0,61 2,3 0,59

V WYKORZYSTYWANIE

WIEDZY W PRAKTYCE 8 4,6 0,57 4,5 0,57

Łatwość umiejętności w przedziałach skali staninowej

STANINY

1 2 3 4 5 6 7 8 9 WYNIK 0,23 0,34 0,45 0,56 0,66 0,75 0,82 0,89 0,95

I 0,39 0,54 0,64 0,72 0,77 0,83 0,88 0,92 0,96

II 0,18 0,28 0,38 0,47 0,56 0,66 0,74 0,84 0,93

III 0,22 0,35 0,50 0,64 0,74 0,81 0,86 0,90 0,95

IV 0,20 0,30 0,42 0,52 0,61 0,70 0,78 0,85 0,93

V 0,11 0,17 0,28 0,44 0,60 0,74 0,84 0,91 0,96

(13)

Rozkład wyników w czytaniu w okręgu OKE we Wrocławiu

0,031% 0,212%

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

Rozkład wyników w pisaniu w okręgu OKE we Wrocławiu

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

16,0%

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

(14)

Rozkład wyników w rozumowaniu w okręgu OKE we Wrocławiu

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

0 1 2 3 4 5 6 7 8

LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

Rozkład wyników w korzystaniu z informacji w okręgu OKE we Wrocławiu

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

30,0%

35,0%

0 1 2 3 4

LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

(15)

Rozkład wyników w wykorzystywaniu wiedzy w praktyce w okręgu OKE we Wrocławiu

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

16,0%

0 1 2 3 4 5 6 7 8

LICZBA PUNKTÓW

PROCENT UCZNIÓW

(16)

Parametry zadań

NR ZADANIA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ŁATWOŚĆ 0,91 0,84 0,92 0,85 0,77 0,94 0,60 0,50 0,91 0,78 NR ZADANIA 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ŁATWOŚĆ 0,60 0,48 0,36 0,72 0,35 0,56 0,64 0,71 0,70 0,64 NR ZADANIA 21.1 22.1 22.2 22.3 22 23.1 23.2 23.3 23.4 23

ŚREDNI

WYNIK 0,57 0,86 0,58 0,63 2,07 0,81 0,69 0,39 0,40 2,29 ŁATWOŚĆ 0,57 0,86 0,58 0,63 0,69 0,81 0,69 0,39 0,40 0,57 NR ZADANIA 24.1 24.2 24 25.1 25.2 25.3 25.4 25.5 25

ŚREDNI

WYNIK 0,93 1,15 2,09 1,81 0,27 0,89 1,07 0,61 4,64 ŁATWOŚĆ 0,93 0,58 0,70 0,60 0,27 0,44 0,53 0,61 0,52

ZADANIA ZAMKNIĘTE ZADANIA OTWARTE TEST ŚREDNI WYNIK 13,79 11,66 25,45

ŁATWOŚĆ 0,69 0,58 0,64

ODCH.STANDARDOWE 3,60 4,60 7,59

Łatwość zadań w okręgu OKE we Wrocławiu

0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70 0,80 0,90 1,00

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21.1 22.1 22.2 22.3 22 23.1 23.2 23.3 23.4 23 24.1 24.2 24 25.1 25.2 25.3 25.4 25.5 25

ZADANIA

Ł ATWO ŚĆ

(17)

Rozkład odpowiedzi w zadaniach zamkniętych Wersja A

ZADANIE NR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 KLUCZ

ODPOWIEDZI B A C B C A D B D C B C A B C D A D A C

A 1492 16644 241 467 3586 18668 1465 2504 631 1448 2718 3340 7295 2234 3982 8094 12619 1243 13729 2128 B 17871 1449 737 16850 656 734 1070 9821 620 974 11851 4986 5263 14265 4704 235 3889 3720 3420 2839 C 242 1054 18188 933 15182 206 5362 4240 445 15135 4302 9604 4021 1143 7219 339 1553 812 1054 12675 D 137 574 565 1473 299 132 11795 3144 18041 2168 791 1736 3075 2075 3764 11061 1630 13937 1494 2049 BRAK

ODPOWIEDZI 4 20 15 18 20 3 50 36 7 19 82 76 91 20 72 12 48 23 42 54 ODPOWIEDŹ

NIEUSTALONA 2 7 2 7 5 5 6 3 4 4 4 6 3 11 7 7 9 13 9 3

ODPOWIEDŹ

PRAWIDŁOWA 17871 16644 18188 16850 15182 18668 11795 9821 18041 15135 11851 9604 7295 14265 7219 11061 12619 13937 13729 12675

A 7,56 84,28 1,22 2,36 18,16 94,53 7,42 12,68 3,20 7,33 13,76 16,91 36,94 11,31 20,16 40,99 63,90 6,29 69,52 10,78 B 90,50 7,34 3,73 85,33 3,32 3,72 5,42 49,73 3,14 4,93 60,01 25,25 26,65 72,24 23,82 1,19 19,69 18,84 17,32 14,38 C 1,23 5,34 92,10 4,72 76,88 1,04 27,15 21,47 2,25 76,64 21,78 48,63 20,36 5,79 36,56 1,72 7,86 4,11 5,34 64,18 D 0,69 2,91 2,86 7,46 1,51 0,67 59,73 15,92 91,36 10,98 4,01 8,79 15,57 10,51 19,06 56,01 8,25 70,57 7,57 10,38 BRAK

ODPOWIEDZI 0,02 0,10 0,08 0,09 0,10 0,02 0,25 0,18 0,04 0,10 0,42 0,38 0,46 0,10 0,36 0,06 0,24 0,12 0,21 0,27 ODPOWIEDŹ

NIEUSTALONA 0,01 0,04 0,01 0,04 0,03 0,03 0,03 0,02 0,02 0,02 0,02 0,03 0,02 0,06 0,04 0,04 0,05 0,07 0,05 0,02 ODPOWIEDŹ

PRAWIDŁOWA 90,50 84,28 92,10 85,33 76,88 94,53 59,73 49,73 91,36 76,64 60,01 48,63 36,94 72,24 36,56 56,01 63,90 70,57 69,52 64,18

(18)

Wersja B

ZADANIE NR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 KLUCZ

ODPOWIEDZI A B D C A A C B C D B C D A D A D C B B

A 17645 1481 750 1471 14947 18333 1399 2229 912 1051 2463 2451 4968 14026 4137 10909 1664 3536 3159 2111 B 1351 16102 205 1128 3576 712 1096 9790 602 956 11705 5053 4486 2040 4042 7967 1442 1423 13693 12529 C 132 1232 634 16403 233 237 11863 4077 17432 1842 4433 9324 3209 1018 4563 228 3681 13721 1755 3016 D 274 580 17804 378 632 123 4991 3271 458 15527 721 2513 6651 2299 6591 293 12573 694 763 1711 BRAK

ODPOWIEDZI 3 12 12 24 18 1 59 37 4 25 79 64 85 22 72 8 43 30 37 40 ODPOWIEDŹ

NIEUSTALONA 5 3 5 6 4 4 2 6 2 9 9 5 11 5 5 5 7 6 3 3

ODPOWIEDŹ

PRAWIDŁOWA 17645 16102 17804 16403 14947 18333 11863 9790 17432 15527 11705 9324 6651 14026 6591 10909 12573 13721 13693 12529

A 90,91 7,63 3,86 7,58 77,01 94,45 7,21 11,48 4,70 5,41 12,69 12,63 25,60 72,26 21,31 56,20 8,57 18,22 16,28 10,88 B 6,96 82,96 1,06 5,81 18,42 3,67 5,65 50,44 3,10 4,93 60,30 26,03 23,11 10,51 20,82 41,05 7,43 7,33 70,55 64,55 C 0,68 6,35 3,27 84,51 1,20 1,22 61,12 21,00 89,81 9,49 22,84 48,04 16,53 5,24 23,51 1,17 18,96 70,69 9,04 15,54 D 1,41 2,99 91,73 1,95 3,26 0,63 25,71 16,85 2,36 79,99 3,71 12,95 34,27 11,84 33,96 1,51 64,78 3,58 3,93 8,82 BRAK

ODPOWIEDZI 0,02 0,06 0,06 0,12 0,09 0,01 0,30 0,19 0,02 0,13 0,41 0,33 0,44 0,11 0,37 0,04 0,22 0,15 0,19 0,21 ODPOWIEDŹ

NIEUSTALONA 0,03 0,02 0,03 0,03 0,02 0,02 0,01 0,03 0,01 0,05 0,05 0,03 0,06 0,03 0,03 0,03 0,04 0,03 0,02 0,02 ODPOWIEDŹ

PRAWIDŁOWA 90,91 82,96 91,73 84,51 77,01 94,45 61,12 50,44 89,81 79,99 60,30 48,04 34,27 72,26 33,96 56,20 64,78 70,69 70,55 64,55 LICZBA

UCZNIÓW 19410

(19)

Rozkład punktów w zadaniach otwartych

ZADANIA

21.1 22.1 22.2 22.3 22 23.1 23.2 23.3 23.4 23 24.1 24.2 24 25.1 25.2 25.3 25.4 25.5 25 0 16893 5622 16536 14310 4917 7602 11985 23829 23356 7292 2568 11295 2283 1265 28678 15310 13632 15180 1027 1 22265 33536 22622 24848 7000 31556 27173 15329 15802 4811 36590 10513 9183 10877 10480 13003 9224 23978 3773

2 7717 7593 17350 10456 21224 10845 16302 3874

3 19524 7985 17236 5792 4253

4 11477 5137

5 5955

6 5684

7 4661

8 2800

9 1994

21.1 22.1 22.2 22.3 22 23.1 23.2 23.3 23.4 23 24.1 24.2 24 25.1 25.2 25.3 25.4 25.5 25 0 43,1% 14,4% 42,2% 36,5% 12,6% 19,4% 30,6% 60,9% 59,6% 18,6% 6,6% 28,8% 5,8% 3,2% 73,2% 39,1% 34,8% 38,8% 2,6%

1 56,9% 85,6% 57,8% 63,5% 17,9% 80,6% 69,4% 39,1% 40,4% 12,3% 93,4% 26,8% 23,5% 27,8% 26,8% 33,2% 23,6% 61,2% 9,6%

2 19,7% 19,4% 44,3% 26,7% 54,2% 27,7% 41,6% 9,9%

3 49,9% 20,4% 44,0% 14,8% 10,9%

4 29,3% 13,1%

5 15,2%

6 14,5%

7 11,9%

8 7,2%

PUNKTY

9 5,1%

(20)

Łatwość zadań i kryteriów według wyników ogólnych w skali staninowej

WYNIK OGÓLNY MIEŚCI SIĘ W STANINIE:

1 2 3 123 4 5 6 456 7 8 9 789

1 0,47 0,69 0,84 0,73 0,92 0,96 0,99 0,96 0,99 1,00 1,00 1,00 2 0,32 0,53 0,70 0,58 0,83 0,91 0,95 0,90 0,98 0,99 1,00 0,98 3 0,58 0,78 0,86 0,79 0,92 0,96 0,98 0,95 0,99 1,00 1,00 0,99 4 0,36 0,55 0,72 0,60 0,84 0,92 0,96 0,91 0,99 0,99 1,00 0,99 5 0,33 0,47 0,60 0,51 0,72 0,82 0,89 0,81 0,94 0,97 0,99 0,95 6 0,67 0,84 0,92 0,85 0,95 0,97 0,98 0,97 0,99 1,00 1,00 0,99 7 0,23 0,29 0,38 0,33 0,47 0,62 0,74 0,61 0,85 0,93 0,96 0,89 8 0,27 0,33 0,37 0,34 0,39 0,46 0,56 0,47 0,67 0,79 0,90 0,74 9 0,45 0,72 0,84 0,74 0,92 0,96 0,98 0,95 0,99 1,00 1,00 0,99 10 0,41 0,58 0,68 0,60 0,75 0,81 0,86 0,81 0,90 0,94 0,96 0,92 11 0,30 0,35 0,41 0,37 0,49 0,59 0,71 0,60 0,81 0,88 0,95 0,85 12 0,20 0,25 0,30 0,26 0,36 0,45 0,56 0,45 0,69 0,83 0,92 0,77 13 0,16 0,22 0,24 0,22 0,28 0,32 0,38 0,33 0,48 0,59 0,76 0,56 14 0,37 0,51 0,61 0,54 0,70 0,74 0,80 0,75 0,85 0,88 0,93 0,87 15 0,12 0,15 0,18 0,16 0,24 0,31 0,41 0,32 0,55 0,65 0,83 0,63 16 0,14 0,16 0,25 0,20 0,39 0,58 0,75 0,57 0,88 0,94 0,98 0,91 17 0,13 0,19 0,35 0,27 0,58 0,72 0,82 0,71 0,89 0,94 0,96 0,92 18 0,30 0,44 0,55 0,47 0,66 0,74 0,81 0,74 0,87 0,89 0,95 0,89 19 0,19 0,30 0,48 0,37 0,64 0,77 0,86 0,76 0,91 0,94 0,97 0,93 20 0,30 0,42 0,51 0,44 0,58 0,67 0,73 0,66 0,79 0,84 0,90 0,83 21.1 0,21 0,35 0,43 0,37 0,51 0,58 0,64 0,57 0,71 0,79 0,90 0,77 22.1 0,37 0,56 0,74 0,62 0,85 0,93 0,97 0,92 0,98 0,99 1,00 0,99 22.2 0,04 0,13 0,28 0,19 0,46 0,64 0,78 0,63 0,85 0,92 0,96 0,89 22.3 0,05 0,14 0,31 0,21 0,52 0,72 0,86 0,70 0,93 0,97 0,99 0,95 22 0,15 0,28 0,44 0,34 0,61 0,76 0,87 0,75 0,92 0,96 0,98 0,94 23.1 0,14 0,33 0,59 0,44 0,82 0,93 0,97 0,91 0,99 1,00 1,00 1,00 23.2 0,04 0,12 0,35 0,23 0,63 0,83 0,92 0,80 0,97 0,99 1,00 0,98 23.3 0,00 0,02 0,07 0,04 0,21 0,38 0,56 0,38 0,71 0,83 0,92 0,78 23.4 0,00 0,01 0,08 0,04 0,20 0,39 0,58 0,39 0,75 0,86 0,94 0,81 23 0,05 0,12 0,27 0,19 0,47 0,63 0,76 0,62 0,86 0,92 0,96 0,89 24.1 0,59 0,81 0,89 0,81 0,94 0,97 0,99 0,97 1,00 1,00 1,00 1,00 24.2 0,07 0,19 0,35 0,26 0,49 0,62 0,73 0,61 0,80 0,87 0,94 0,85 24 0,24 0,40 0,53 0,44 0,64 0,74 0,81 0,73 0,87 0,91 0,96 0,90 25.1 0,30 0,42 0,49 0,44 0,55 0,61 0,66 0,60 0,72 0,79 0,90 0,77 25.2 0,02 0,04 0,08 0,06 0,14 0,21 0,32 0,22 0,44 0,66 0,87 0,58 25.3 0,04 0,11 0,22 0,15 0,33 0,44 0,56 0,44 0,68 0,82 0,91 0,76 25.4 0,06 0,15 0,28 0,20 0,41 0,55 0,69 0,55 0,81 0,90 0,96 0,86 25.5 0,08 0,19 0,37 0,26 0,51 0,65 0,79 0,65 0,88 0,94 0,98 0,91

NUMER ZADANIA / KRYTERIUM

25 0,13 0,22 0,32 0,26 0,42 0,52 0,62 0,52 0,72 0,82 0,92 0,78

(21)

Rozdział III

Wykonanie przez uczniów zadań sprawdzianu standardowego

Przypomnijmy, że szczegółowe omówienie wykonania przez uczniów poszczególnych zadań testu pt. Jasne jak słońce, wzbogacone wieloma przykładami różnorodnych rozwiązań uczniowskich, wybranych spośród tysięcy prac z całego kraju (rozwiązań typowych, nietypowych, poprawnych, błędnych itp.), można znaleźć w krajowym sprawozdaniu pt. Osiągnięcia uczniów kończących szkołę podstawową w roku 2008, w rozdziale VI.

Analiza wykonania zadań (str. 27-82). Opracowanie to, przygotowane przez ekspertów Centralnej i ośmiu Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych, od 28 maja (dnia ogłoszenia wyników sprawdzianu) jest dostępne w Internecie, a pod koniec wakacji zostało przesłane do wszystkich szkół podstawowych w Polsce.

W tym raporcie omówimy tylko wybrane zagadnienia związane z poziomem wykonania zadań przez uczniów oraz poziomem ich osiągnięć w badanych obszarach umiejętności.

Przypomnimy również, z którymi zadaniami szóstoklasiści mieli najwięcej problemów.

1. Zróżnicowanie łatwości zadań sprawdzianu

Łatwość poszczególnych zadań zestawu Jasne jak słońce jest zróżnicowana. Jak co roku w teście najwięcej było zadań umiarkowanie trudnych.

Łatwości zadań zestawu Jasne jak słońce

Wskaźnik

łatwości 0,00 – 0,19 0,20 – 0,49 0,50 – 0,69 0,70 – 0,89 0,90 – 1,00 Interpretacja

wskaźnika bardzo

trudne trudne umiarkowanie trudne łatwe bardzo łatwe

Liczba zadań 0 3 10 8 4

Numery zadań – 12,13,15 7,8,11,16,17,20,21,22,23,25 2,4,5,10,14,18,19,24 1,3,6,9

Trzeba jednak zauważyć, że wiele zadań/czynności łatwych dla przeciętnego

szóstoklasisty okazało się trudnymi, a nawet bardzo trudnymi, dla uczniów, których ogólne

wyniki sytuują się w przedziałach wyników niskich (pierwsze trzy staniny). Dla uczniów,

których ogólne wyniki są bardzo wysokie bądź najwyższe, wszystkie zadania testu były

bardzo łatwe, a dla uczniów z wynikami najniższymi – żadne zadanie nie było łatwe.

(22)

2. Wykonanie zadań w obszarach umiejętności

Przeciętny szóstoklasista najwyższe wyniki osiągał za czytanie (75% punktów możliwych do uzyskania), a najniższe za pisanie (56%) i wykorzystywanie wiedzy w praktyce (57%).

Jednak w różnych przedziałach wyników na skali staninowej występują znaczne różnice w poziomie osiągnięć uczniów. Średnio dla co czwartego szóstoklasisty prawie wszystkie sprawdzane umiejętności były bardziej lub mniej trudne.

Zróżnicowanie poziomu osiągnięć szóstoklasistów na sprawdzianie 2008.

Przedział wyników ogólnych : wyniki niskie

(staniny 1.2.3.) wyniki średnie

(staniny 4.5.6.) wyniki wysokie

(staniny 7.8.9.)

Procent uczniów w okręgu 26,1 49,3 24,6 Umiejętność Procent punktów uzyskanych za wykonanie zadań sprawdzianu

Czytanie

57 77 90

Pisanie

32 56 80

Rozumowanie

40 73 89

Korzystanie z informacji

35 61 83

Wykorzystywanie wiedzy w praktyce

22 59 88

Ogółem 38 66 86

Uwaga: Szarym kolorem wyróżniono zadowalający poziom osiągnięć uczniów w obszarach umiejętności (70% punktów lub więcej).

Czytanie

Średni wynik za czytanie jest wysoki i wynosi 7,5 punktu na 10 możliwych do uzyskania (75%). Wynik zerowy miało tylko 12 uczniów w okręgu, wynik maksymalny – 4334 (ponad 11%). Najczęściej uzyskiwanym wynikiem było 8 punktów.

Wykonanie zadań sprawdzających czytanie – rozkład wyników na skali staninowej Średni wynik (w procentach) za zadanie/czynność

w kolejnych staninach

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nr zadania

Sprawdzana czynność ucznia (z numerem standardu) Uczeń:

Maks.

liczba punktow.

0-11 12-15 16-20 21-24 25-28 29-31 32-34 35-36 37-40

1 przetwarza informacje zawarte w

tekście popularnonaukowym (1.1) 1 47 69 84 92 96 99 99 100 100 2

wnioskuje na podstawie informacji zawartych w tekście popularnonaukowym (1.1)

1 32 53 70 83 91 95 98 99 100

3 odczytuje informację z tekstu

popularnonaukowego (1.1) 1 58 78 86 92 96 98 99 100 100 5 porównuje dane zapisane w tabeli

(1.4) 1 33 47 60 72 82 89 94 97 99 6 odczytuje dane zapisane w tabeli

(1.4) 1 67 84 92 95 97 98 99 100 100 9 rozumie przenośny sens

powiedzenia (1.1) 1 45 72 84 92 96 98 99 100 100 10 odczytuje sens (temat) wiersza

(1.1) 1 41 58 68 75 81 86 90 94 96 11 rozpoznaje porównanie (1.2) 1 30 35 41 49 59 71 81 88 95 12 rozpoznaje cechy przenośni (1.2) 1 20 25 30 36 45 56 69 83 92 13 rozumie z kontekstu znaczenie

użytego w wierszu słowa (1.1) 1 16 22 24 28 32 38 48 59 76 Ogółem za czytanie 10 39 54 64 72 77 83 88 92 96

Uwaga: Szarym kolorem wyróżniono zadania/czynności łatwe i bardzo łatwe (uczniowie uzyskali 70% punktów lub więcej).

(23)

Żadne z zadań sprawdzających czytanie nie było łatwe dla wszystkich szóstoklasistów.

Dla uczniów, których wynik sytuuje się w staninie 1., wszystkie zadania były trudne, dla uczniów ze stanina 9. – wszystkie łatwe.

Najniższe wyniki z czytania uzyskali uczniowie za zadanie 13. (średnio 37% punktów możliwych do uzyskania). Było ono łatwe tylko dla uczniów z najwyższymi wynikami (stanin 9.).

W tym najtrudniejszym zadaniu pytano o znaczenie słowa wiecheć użytego w ostatniej zwrotce wiersza: aż je (niebo) brzoza rano wiechciem liści przetrze. Nawet gdyby uczniowie nie rozumieli poetyckiego, metaforycznego opisu i odczytywali tekst tylko na poziomie dosłownym, można było odczytać znaczenie tego słowa z kontekstu sytuacji zobrazowanej w wierszu. Tymczasem wielu z nich prawdopodobnie nie rozumiało nawet tego, że „brzoza coś czymś przeciera”, bo czy można coś przetrzeć stosem lub stertą liści? A takich błędnych odpowiedzi udzielano najczęściej, kojarząc najprawdopodobniej wiecheć liści ze znanymi sobie spoza wiersza jesiennymi czynnościami porządkowymi: grabienie, zamiatanie liści, gromadzenie ich w stertach (stosach) i nie rozpatrując szukanego znaczenia w kontekście tekstu, w którym słowo zostało użyte.

Pisanie

Średni wynik za pisanie wynosi 5,6 punktu na 10 możliwych do uzyskania (56%). Wynik zerowy miało 425 uczniów, wynik maksymalny – 1980 (ponad 5%). Najczęściej uzyskiwanym wynikiem było 6 punktów.

Wykonanie zadań sprawdzających pisanie – rozkład wyników na skali staninowej

Średni wynik (w procentach) za zadanie/czynność w kolejnych staninach

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nr

zadania

Badana czynność ucznia

(z numerem standardu)

Uczeń:

Maks.

liczba punktów

0-11 12-15 16-20 21-24 25-28 29-31 32-34 35-36 37-40

24 I. pisze komunikatywną notatkę

zgodnie z tematem (2.1) 1 59 81 89 94 97 99 100 100 100 I. pisze na temat i rozwija treść

wypracowania (2.1) 3 30 42 49 55 61 66 72 79 90 II. dobiera celowo środki

językowe (2.3) 1 2 4 8 14 21 32 44 66 87 III. pisze poprawnie pod

względem językowym (2.3) 2 4 11 22 33 44 56 68 82 91 IV. pisze poprawnie pod

względem ortograficznym (2.3)* 2 6 15 28 41 55 69 81 90 96 25

V. pisze poprawnie pod

względem interpunkcyjnym(2.3)* 1 8 19 37 51 65 79 88 94 98

Ogółem za pisanie 10 18 28 38 47 56 66 74 84 93

Tylko napisanie notatki na podany temat (prognoza pogody dla Polski na jutro) było

dla większości uczniów łatwe. Poziom opanowania innych umiejętności związanych

z napisaniem wypracowania na zadany temat, a więc z tworzeniem i zapisem własnego tekstu,

nie jest zadawalający. Ponad 70% punktów za większość sprawdzanych w pisaniu czynności

(24)

uczniowie nadużywali zaimków, w ich pracach występowały liczne powtórzenia wyrazów i całych konstrukcji zdaniowych. Dużo było błędów fleksyjnych i składniowych. Wielu szóstoklasistów miało problemy z wyznaczaniem granicy zdania. Podobnie niskie wyniki za sprawność językową powtarzają się co roku.

Rozumowanie

Średni wynik za rozumowanie wynosi 5,5 punktu na 8 możliwych do uzyskania (68%).

Maksymalny wynik uzyskał średnio co ósmy uczeń (12%), natomiast wynik zerowy – tylko jeden na 125 zdających (niecały 1%). Najczęściej uzyskiwanym wynikiem było 7 punktów.

Wykonanie zadań sprawdzających rozumowanie – rozkład wyników na skali staninowej

Średni wynik (w procentach) za zadanie/czynność w kolejnych staninach

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nr

zadania

Sprawdzana czynność ucznia

(z numerem standardu)

Uczeń:

Maks.

0-11 12-15 16-20 21-24 25-28 29-31 32-34 35-36 37-40

4 określa wieki (3.1) 1 36 55 72 84 92 96 99 99 100 15 porównuje różnicę liczb (3.6) 1 12 15 18 24 31 41 55 65 83 19 zwiększa liczbę o odpowiednią

wielokrotność innej liczby (3.7) 1 19 30 48 64 77 86 91 94 97 20

rozumie zależność między kierunkiem cienia a porą dnia

(3.6) 1 30 42 51 58 67 73 79 84 90 21 rozpoznaje porę roku na

podstawie obserwacji pozornej

drogi Słońca na niebie (3.6) 1 21 35 43 51 58 64 71 79 90 22

I. ustala sposób obliczenia długości cienia (krotność danej

wielkości) (3.8) 1 37 56 74 85 93 97 98 99 100 I. ustala sposób obliczenia kosztu

zakupu na podstawie ceny

jednostkowej (3.8) 1 14 33 59 82 93 97 99 100 100 23

II. ustala sposób wyznaczenia

reszty (3.8) 1 4 12 35 63 83 92 97 99 100 Ogółem za rozumowanie 10 22 35 50 64 74 81 86 90 95

Nie sprawiło uczniom kłopotu zadanie 4. Umiejętność umieszczania dat w przedziałach czasowych okazała się łatwą już dla uczniów z 3. stanina (z przedziału wyników niskich).

Podobnie dobrze uczniowie radzili sobie z zapisaniem metody prowadzącej do poprawnego rozwiązania zadania 22. Tylko 14% szóstoklasistów nie potrafiło zapisać za pomocą symboli matematycznych sformułowania „2,5 razy dłuższy”. Najczęstszym błędem było mylenie porównywania ilorazowego z różnicowym i w efekcie dodawanie podanych w zadaniu liczb, zamiast ich pomnożenia.

Ustalenie metody rozwiązania drugiego zadania matematycznego (zadanie 23.) dla

większości szóstoklasistów było łatwe, a trudność sprawiło tylko uczniom z niskimi

wynikami ogólnymi. Jednak z rozkładu punktów za wykonanie tego zadania wynika, że aż co

piąty uczeń nie potrafił zapisać działania prowadzącego do obliczenia kosztu zakupu 16

soczków w cenie jednostkowej 0,89 zł, a co ósmy ograniczył swoje rozwiązanie wyłącznie

do zapisania działania 16·0,89. Sposób wyznaczenia reszty pozostałej po zakupie soczków

poprawnie ustaliło i zapisało 86% spośród tych, którzy przyjęli prawidłową metodę obliczenia

(25)

kosztu. Jednak do tego etapu dotarło niewielu uczniów z niskimi wynikami za sprawdzian, chociaż obliczenia pieniężne towarzyszą im już od pierwszych lat nauki w szkole.

Podobnie dzieje się z planowaniem i wykonywaniem obliczeń związanych z czasem, Najtrudniejszym zadaniem w całym teście okazało się zadanie 15. Uczniowie mieli prawdopodobnie problemy z ustaleniem najprostszej metody rozwiązania tego zadania:

należało zauważyć, że 1 marca Słońce wschodzi prawie o godzinę wcześniej niż 1 lutego, a zachodzi prawie o godzinę później. Wtedy, bez żadnych obliczeń, łatwo było oszacować wynik i wybrać właściwy przedział czasowy. Jednak uczniowie najprawdopodobniej częściej wybierali inną metodę: obliczali długość trwania każdego dnia, a potem obliczali różnicę między czasem ich trwania. To oczywiście też poprawna, ale bardzo czasochłonna metoda.

W obliczeniach uczniowie najprawdopodobniej częściej mylili się w rachunkach albo zakładali, że godzina ma 100 minut. W rezultacie porównanie czasu trwania dwóch dni okazało się łatwe jedynie dla uczniów, którzy uzyskali wynik najwyższy (z 9. stanina).

Korzystanie z informacji

Średni wynik za korzystanie z informacji to 2,4 punktu na 4 punkty możliwe do uzyskania (59%). 2587 uczniów w okręgu (prawie 7%) miało wynik zerowy, a 7797 (prawie 20%) – wynik maksymalny. Najczęściej uzyskiwanym wynikiem były 3 punkty.

Wykonanie zadań sprawdzających korzystanie z informacji – rozkład wyników na skali staninowej

Średni wynik (w procentach) za zadanie/czynność w kolejnych staninach

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nr

zadania

Sprawdzana czynność ucznia

(z numerem standardu)

Uczeń:

Maks.

0-11 12-15 16-20 21-24 25-28 29-31 32-34 35-36 37-40

8 wyjaśnia znaczenie użytego w zdaniu wyrazu na podstawie artykułu hasłowego ze słownika (4.1)

1 27 33 37 39 46 56 67 79 90

14 wskazuje słownik wyjaśniający

znaczenie wyrazu (4.1) 1 37 51 61 70 74 80 85 88 93 24 II. korzysta z informacji

zawartych na mapie pogody (4.1) 2 7 19 35 49 62 73 80 87 94 Ogółem za korzystanie z informacji 4 20 30 42 52 61 70 78 85 93

Najłatwiejsze w korzystaniu z informacji było dla uczniów zadanie 14. (ponad 70%punktów możliwych do uzyskania). Ponieważ tego typu zadania powtarzają się co roku, sądzić należy, że uczniowie mają dobrze wyćwiczoną umiejętność rozpoznawania słowników ze względu na ich zawartość i przeznaczenie. Jednak znacznie niższe wyniki za zadanie 8.

pokazują, że tylko co drugi szóstoklasista potrafił korzystać z informacji podanych w artykule hasłowym słownika. Czyżby uczniowie nie mieli wprawy w praktycznym korzystaniu ze słowników, a na lekcjach poznawali je tylko teoretycznie?

Sporo problemów mieli uczniowie z prognozowaniem pogody dla Polski na podstawie

mapy. Nawet jeśli potrafili określić pogodę i poprawnie odczytywali symbole na mapie

(26)

Dla uczniów z niskimi wynikami ze sprawdzianu żadne zadanie sprawdzające korzystanie z informacji nie było łatwe, a korzystanie z mapy pogody okazało się dla większości z nich bardzo trudne.

Wykorzystywanie wiedzy w praktyce

Średni wynik za wykorzystywanie wiedzy w praktyce wynosi 4,5 punktu na 8 możliwych do uzyskania (57%). Maksymalny wynik uzyskał średnio co ósmy uczeń (12%), natomiast wynik zerowy - jeden na 20 zdających (5%). Najczęściej uzyskiwanym wynikiem było 7 punktów.

Wykonanie zadań sprawdzających wykorzystywanie wiedzy w praktyce – rozkład wyników na skali staninowej

Średni wynik (w procentach) za zadanie/czynność w kolejnych staninach

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nr

zadania

Sprawdzana czynność ucznia

(z numerem standardu)

Uczeń:

Maks.

0-11 12-15 16-20 21-24 25-28 29-31 32-34 35-36 37-40

7 oblicza czas trwania zjawiska

(5.3) 1 23 29 38 47 62 74 85 93 96 16 oblicza wielokrotność liczby (5.5) 1 14 16 25 39 58 75 88 94 98 17

wykonuje obliczenia na liczbach całkowitych i ułamkach zwykłych (5.5)

1 13 19 35 58 72 82 89 94 96

18 oblicza koszt na podstawie ceny i

czasu wynajmu (5.3) 1 30 44 55 66 74 81 87 89 95 II. oblicza długość cienia (5.3) 1 4 13 28 46 64 78 85 92 96 22 III. posługuje się jednostkami

długości (5.3) 1 5 14 31 52 72 86 93 97 99 III. wyznacza resztę (5.3) 1 0 2 7 21 38 56 71 83 92 23 IV. określa, ile razy jedna

wielkość mieści się w drugiej

(5.5) 1 0 1 8 20 39 58 75 86 94

Ogółem za wykorzystywanie wiedzy w

praktyce 8 11 17 28 44 60 74 84 91 96

Zadania sprawdzające wykorzystywanie wiedzy w praktyce okazały się łatwymi oraz bardzo łatwymi dla dzieci, których wyniki mieszczą się w przedziałach wyników wysokich.

Dla uczniów z najniższymi wynikami ogólnymi zadania te były trudne a nawet bardzo trudne.

Jedynie zadanie 18., w którym należało obliczyć koszt wypożyczenia kajaka (na podstawie ceny i czasu wynajmu), okazało się nieco łatwiejsze.

Dla dzieci, których wyniki mieszczą się w przedziałach wyników niskich (szczególnie w 1. i 2. staninie) najtrudniejsze były zadania otwarte. Za niektóre kryteria w ogóle nie uzyskiwały punktów (0% !). Na uwagę zasługuje fakt, że otwarte zadanie 22., które wymagało wykonania jednej operacji arytmetycznej (mnożenia) oraz zamiany jednostek długości z centymetrów na metry, zostało w pełni rozwiązane przez połowę szóstoklasistów.

Nie podjęło próby jego rozwiązania bądź całkowicie źle je rozwiązało prawie co ósme

dziecko. Drugie otwarte zadanie 23. było bardziej złożone - wymagało od dzieci wykonania

kilku operacji arytmetycznych na liczbach wymiernych. Jednocześnie było ono bliższe

dziecięcym codziennym doświadczeniom - dotyczyło obliczeń pieniężnych. Wypadło ono

znacznie gorzej niż zadanie 22. - niespełna 30% uczniów przedstawiło w pełni poprawne jego

rozwiązanie, a zerowy wynik uzyskało średnio co piąte dziecko. Przyczyną takiego stanu

rzeczy mogło być gubienie się w większej liczbie danych oraz konieczność korzystania

(27)

z treści zadania oraz danych z tabeli. Dla wielu barierą było z pewnością skuteczne stosowanie algorytmów działań pisemnych, wielu myliło się w prostych rachunkach. Biegłość rachunkowa jest słabą stroną niemal co drugiego szóstoklasisty.

3. Problemy, których można uniknąć

Zazwyczaj niskie wyniki ucznia za zadanie wiążą się z niskim poziomem opanowania przez niego sprawdzanych umiejętności. Obserwujemy jednak wiele sytuacji, w których problemy z rozwiązaniem zadania, a później z jego oceną powstają niejako „na życzenie”

samego ucznia, chociaż najczęściej bez udziału jego świadomości. Pokazujemy kilka przykładów najczęściej występujących problemów, których na pewno można by uniknąć, gdyby szóstoklasista był świadomy ich możliwych konsekwencji.

Brak refleksji nad realnością otrzymanego wyniku

Zdarzają się odpowiedzi, które na pierwszy rzut oka powinny budzić w autorze wątpliwości. Rozwiązującym często brakuje momentu refleksji nad realnością i sensownością otrzymanego wyniku. Być może ta refleksja i analiza własnego rozwiązania pozwoliłyby skorygować niedociągnięcia i błędy, co doprowadziłoby ucznia do właściwego wyniku.

Przykłady rozwiązań z nierealnymi wynikami

(28)

Niestaranny zapis rozwiązania zadania związanego z obliczeniami

Chaos panujący w zapisie obliczeń jest problemem nie tylko dla egzaminatora usiłującego odtworzyć tok myślenia ucznia. Czasami chaotyczny zapis sprawia, że sami uczniowie, twórcy tego bałaganu, „gubią się” we własnych obliczeniach i w konsekwencji popełniają błędy.

Przykłady niestarannie, chaotycznie zapisanych rozwiązań

(29)

Czasochłonność wybranych metod rozwiązania zadania

Wśród wielu dróg, którymi dzieci dążą do rozwiązania zadania, bywają drogi bardzo kręte i zawiłe. Choć prowadzą do celu, to są niejednokrotnie bardzo czasochłonne i uczniowie mają mniej czasu na realizację pozostałych zadań sprawdzianu.

Przykłady zawiłych i czasochłonnych rozwiązań

W zawiłych obliczeniach cząstkowych łatwiej popełnić drobne pomyłki, co może

skutkować obniżeniem wyniku za kryterium poprawności rachunkowej, jak w przykładzie

poniżej.

(30)

Za krótkie rozwinięcie wypowiedzi pisemnej

Żeby ocenić poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną w wypowiedzi pisemnej, egzaminator musi dysponować wystarczającą próbką tekstu ucznia. Jeśli tekst jest krótszy niż ustalona minimalna długość pracy, kryteria poprawnościowe nie są oceniane i uczeń nie otrzymuje za nie punktów, co znacznie obniża jego wynik za pisanie (w tym roku nawet o 5 punktów).

Przykład pracy na temat, ale za krótko rozwiniętej

Są uczniowie, którzy nie potrafią samodzielnie tworzyć dłuższych tekstów na zadany temat, ale są też tacy, którzy choć piszą nieźle i nie mają problemów z rozwinięciem tematu, piszą najmniej, ile można, niebezpiecznie „balansując” na granicy wyznaczonego minimum.

Zdarza się nawet, że numerują linie i z góry wyznaczają sobie granicę: „tyle i ani słowa więcej”.

Wątpliwości co do spełnienia kryterium wymaganej długości wypracowania pojawiają się, gdy uczeń dużo skreśla w tekście, a niewiele w zamian dopisuje. Wątpliwości budzi również długość pracy zapisanej tak szeroko, że w linii mieszczą się zaledwie 2-3 wyrazy.

Naprawdę lepiej i bezpieczniej, by każdy uczeń rozwinął temat najszerzej, jak potrafi, i by

napisał więcej niż wymagane minimum.

(31)

Przykład pracy, której długość budzi wątpliwości (11 linii tekstu, ale tylko 33 wyrazy samodzielne!)

Niedokładne czytanie poleceń i danych do zadania

Wiele popełnionych przez uczniów błędów wynika z niedokładnego czytania poleceń.

Przykładem mogą być niektóre rozwiązania zadania 24. W zadaniu należało notatkę o pogodzie napisać na podstawie załączonej mapki. Tymczasem wielu uczniów pomijało tę dyspozycję, pisząc prognozy wymyślone albo – co zdarzało się jeszcze częściej –

„ubarwiając” prognozę opartą na mapie informacjami spoza niej. Niestety zapominali przy tym, że np. bezchmurne niebo i słoneczna pogoda nie są równoznaczne z wysoką temperaturą powietrza.

Przykład notatki zawierającej informacje spoza mapy

(32)

Obniżeniem oceny skutkuje też niedokładne, pośpieszne czytanie zadań matematycznych i przyjęcie innych danych niż podaje treść zadania. Nawet jeśli tok myślenia ucznia jest poprawny, to przecież nie oblicza on tego, co założono, że miał obliczyć, tylko coś innego (np. długość cienia kogoś o innym wzroście, koszt zakupu soku w innej cenie lub koszt zakupu innej liczby soków niż podano w zadaniu).

Przykład rozwiązania, w którym uczeń przyjął inne dane

(33)

Rozdział IV

Wyniki sprawdzianów niestandardowych

Na sprawdzianie 2008 zestawy niestandardowe, przeznaczone dla dzieci z dysfunkcjami wzroku (S-4, S-5, S-6), słuchu (S-7) oraz z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim (S-8), rozwiązywało łącznie 767 uczniów w okręgu (niecałe 2% populacji tegorocznych szóstoklasistów).

Ponieważ liczebność grup rozwiązujących poszczególne zestawy niestandardowe jest tak mała, że jakiekolwiek analizy statystyczne wyników są tutaj niemożliwe, a uogólnione wnioskowanie o osiągnięciach tych uczniów byłoby nieuprawnione, w niniejszym sprawozdaniu przedstawiamy jedynie rozkłady wyników uczniów w okręgu na skali staninowej.

Centralna Komisja Egzaminacyjna, dysponując wynikami wszystkich uczniów w kraju, ustaliła dla każdego sprawdzianu niestandardowego dziewięć przedziałów wyników dla standardowej, znormalizowanej skali staninowej. Ustalenie, jaki procent wyników uczniów z naszego okręgu mieści się w poszczególnych przedziałach tej skali, pozwala porównać rozkład okręgowy z krajowym oraz określić pozycję wyniku ucznia z daną dysfunkcją względem innych wyników uzyskanych na sprawdzianie przez uczniów tej samej populacji.

Zainteresowanych szerszym omówieniem wykonania zestawów niestandardowych odsyłamy do sprawozdania krajowego, w którym wnioski wynikają z analiz wyników grup znacznie liczniejszych, bo całych populacji krajowych uczniów z poszczególnymi dysfunkcjami.

Jednak, biorąc pod uwagę indywidualny charakter każdej dysfunkcji, należy przyjąć, że wyniki uczniów rozwiązujących zestawy niestandardowe najlepiej zinterpretują ich nauczyciele, znający wszystkie konteksty kształcenia tych dzieci.

1. Wyniki uczniów słabo widzących i niewidomych (zestawy S-4, 5, 6)

Do sprawdzianu w roku 2008 przystąpiło w naszym okręgu 70 uczniów słabo widzących i niewidomych. Rozwiązywali oni zestawy Jasne jak słońce w formie dostosowanej (powiększona czcionka 16 pkt – zestaw S-4 i czcionka 24 pkt – zestaw S-5, druk w brajlu – zestaw S-6).

Zadania zestawów dostosowanych do potrzeb uczniów z dysfunkcjami wzroku sprawdzały te same umiejętności co zadania testu standardowego i okazały się dla większości dość trudne.

Procentowy rozkład wyników uczniów słabo widzących i niewidomych (S-4, S-5, S-6) w przedziałach skali staninowej

Numer stanina 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nazwa stanina/wyniku

najniższy bardzo

niski niski niżej

średni średni wyżej

średni wysoki bardzo

wysoki najwyższy

Przedział punktowy 0-7 8-10 11-14 15-19 20-25 26-29 30-33 34-36 37-40

kraj 3,3 7,5 12,6 16,9 19,9 15,3 14,1 6,6 3,8 Procent

uczniów okręg 7,1 12,9 14,3 12,9 15,7 17,1 11,4 7,1 1,4

(34)

2. Wyniki uczniów słabo słyszących i niesłyszących (zestaw S-7)

Do sprawdzianu w roku 2008 przystąpiło w naszym okręgu 65 uczniów słabo słyszących i niesłyszących. Rozwiązywali oni również test Jasne jak słońce , ale w formie dostosowanej do możliwości dzieci z dysfunkcją słuchu (zestaw S-7).

W naszym okręgu było więcej niż w kraju uczniów z wynikami wysokimi (stanin 7., 8.

i 9.), a nieco mniej niż w kraju było wyników niskich (stanin 1., 2. i 3.) i średnich (stanin 4., 5. i 6.).

Procentowy rozkład wyników uczniów słabo słyszących i niesłyszących (S-7) w przedziałach skali staninowej

Numer stanina 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nazwa stanina/wyniku

Przedział punktowy 0-11 12-16 17-21 22-26 27-30 31-33 34-35 36-37 38-40

kraj 4,4 7,3 11,8 18,5 19,4 15,1 9,9 7,9 5,7

Procent

uczniów okręg 6,2 6,2 9,2 24,6 18,5 7,7 15,4 9,2 7,7

3. Wyniki uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim (zestaw S-8)

Do sprawdzianu w roku 2007 przystąpiło w naszym okręgu 632 uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim. Rozwiązywali oni test O chlebie, specjalnie dla nich przygotowany, w którym najwięcej zadań sprawdzało umiejętność wykorzystywania wiedzy w praktyce.

Procentowy rozkład wyników uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim (S-8) w przedziałach skali staninowej

Numer stanina 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Nazwa stanina/wyniku

Przedział punktowy 0-11 12-16 17-21 22-26 27-30 31-33 34-35 36-37 38-40

kraj 4,4 7,3 11,8 18,5 19,4 15,1 9,9 7,9 5,7

Procent

uczniów okręg 6,0 8,9 13,1 19,0 19,8 10,8 9,3 7,4 5,7

W naszym okręgu było więcej niż w kraju wyników niskich (stanin 1., 2. i 3.), a mniej niż

w kraju wyników średnich (stanin 4., 5. i 6.). Liczby wyników wysokich (stanin 7., 8. i 9.)

w okręgu są zbliżone do krajowych.

(35)

Rozdział V

Wnioski i rekomendacje

Na podstawie wniosków z analizy wykonania przez szóstoklasistów zadań sprawdzianu rekomendujemy Dyrektorom szkół podstawowych i Nauczycielom wzmożenie działań dydaktycznych w zakresie kształcenia tych umiejętności, które ciągle sprawiają uczniom trudności, a są niezwykle ważne zarówno w życiu, jak i w dalszej nauce.

Za szczególnie istotne uważamy skuteczne oddziaływania dydaktyczne w następujących obszarach:

• Czytanie i analizowanie poleceń i treści zadań, formułowanie odpowiedzi na zadane pytania.

• Czytanie ze zrozumieniem tekstów literackich, popularnonaukowych, publicystycznych, informacyjnych, użytkowych itd. oraz odczytywanie danych z tabel, map, planów, diagramów, wykresów. Umiejętność korzystania z informacji w nich zawartych.

Wdrażanie uczniów do praktycznego korzystania ze słowników, encyklopedii, Internetu itp.

• Usprawnianie procesów myślowych dziecka oraz doskonalenie uczniowskich umiejętności rozumowania (np. rozróżnianie ogółu i szczegółu, analogii i przeciwieństw, wiązanie przyczyny i skutku, porównywanie, argumentowanie, analizowanie, syntetyzowanie, wnioskowanie).

• Kształcenie umiejętności analizowania i rozwiązywania zadań wymagających obliczeń.

Stosowanie różnych strategii rozwiązywania zadań tekstowych.

• Wdrażanie do poprawnego i starannego zapisywania obliczeń. Kształtowanie krytycznego podejścia do otrzymanego wyniku (szacowanie wyniku, analiza, sprawdzanie jego sensowności). Skuteczne metody doskonalenia sprawności rachunkowej uczniów. Wykonywanie obliczeń dotyczących długości, czasu, pieniędzy itp., zamiana jednostek, szacowanie.

• Usprawnianie i bogacenie języka uczniów, kształcenie umiejętności językowych poprzez ćwiczenia w mówieniu, słuchaniu, czytaniu i pisaniu. Własne teksty ucznia mogą stać się najlepszym narzędziem uczenia się poprzez ich analizę, omówienie i funkcjonalne ćwiczenia językowe.

• Kształtowanie i doskonalenie umiejętności tworzenia tekstów na określony temat, rozwijania (i „zwijania”) treści oraz komponowania własnych wypowiedzi pisemnych.

• Poszukiwanie skutecznych metod uczenia ortografii, wiązanie nauki interpunkcji z kształceniem językowym (składnią), np. poprzez funkcjonalne ćwiczenia praktyczne na własnych tekstach.

Przypominamy również, że rekomendacje i wnioski związane z wykorzystaniem wyników

sprawdzianu przez Dyrektorów i nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów, przez nadzór

pedagogiczny oraz przez organy prowadzące szkoły zostały sformułowane w krajowym

sprawozdaniu Osiągnięcia uczniów kończących szkołę podstawową w roku 2008.