• Nie Znaleziono Wyników

Komórki i ich różnicowanie

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Komórki i ich różnicowanie"

Copied!
13
0
0

Pełen tekst

(1)

Komórki i ich

różnicowanie

(2)

 Proces różnicowania (dyferencjacja) – ciąg zdarzeń prowadzący od komórki wyjściowej do wyspecjalizowanych w

strukturze i funkcji komórek w dojrzałym organizmie. Jest procesem

wieloetapowym, polega na stopniowym ograniczeniu potencji rozwojowych

kolejnych pokoleń komórek i

zdeterminowaniu ich losów w

organizmie.

(3)

Komórki rozwijającego się zarodka różnią się stopniem zróżnicowania;

można wyróżnić wśród nich:

 komórki totipotencjalne

 komórki pluripotencjalne

 komórki ukierunkowane

(4)

Przyczyny różnicowania

Przyczyną specjalizacji strukturalno-

funkcjonalnej komórek w czasie różnicowania jest zmienna aktywność ich genów. W

poszczególnych typach komórek zróżnicowanych większość genów ulega czasowej bądź trwałej

represji, a tylko nieliczne pozostają aktywne transkrypcyjnie. Komórki zróżnicowane różnią się wzorem ekspresji genów. Charakterystyczny dla danej linii komórkowej wzór ekspresji genów warunkuje powstanie takiego, a nie innego

zestawu białek enzymatycznych.

(5)

Czynniki warunkujące różnicowanie komórek

W genomie różnych zwierząt istnieją geny nadrzędne, które mogą uczynniać zespoły genów struktury

odpowiedzialne za różnicowanie komórek

 chromogeny – nadrzędne geny uczynniające zespoły genów struktury w takcie różnicowania komórkowego pojawiającego się w określonym czasie.

 geny segmentacji i homeotyczne – geny nadrzędne kontrolujące segmentową budowę organizmu oraz występowanie narządów w odpowiednim miejscu – różnicowanie komórkowe w przestrzeni

 produkt genów – homeodomena (białko), wiąże się z

DNA genów struktury, które ulegają uczynnieniu

(6)

Oddziaływania międzykomórkowe:

 bezpośrednie – łączenie się powierzchni odgrywa rolę w mechanizmie różnicowania w morfogenezie; na

powierzchni komórek znajdują się swoiste białka odpowiedzialne za łączenie się komórek, tworzenie połączeń międzykomórkowych

 komórki mezenchymy – wydzielają one miejscowo

proteoglikany do istoty międzykomórkowej w pobliżu błony podstawnej określonej tkanki, wpływa na zmianę kształtu komórek

 pośrednie – indukcja – czynnik mezenchymalny , pobudza komórki nabłonka do syntezy DNA,

specjalizacja komórek

(7)

Zmiany morfologiczne

 komórka niezróżnicowana – nieliczne błony cytoplazmatyczne, rybosomy, mitochondria, siateczka śródplazmatyczna – luźno ułożone pęcherzyki

 pierwsze oznaki różnicowania – rozbudowa

siateczki śródplazmatycznej, zwiększenie liczby rybosomów, pojawienie się siateczki

śródplazmatycznej szorstkiej, zwiększenie liczby mitochondriów, rozbudowa lizosomów i aparatu Golgiego

 ostatnie stadium – pojawienie się elementów

cytoszkieletu

(8)

Powstawanie erytrocytów

1. Okres mezoblastyczny – na początku życia zarodkowego, w ścianie woreczka żółtkowego powstają wyspy erytroblastyczne, w ich obrębie powstają komórki macierzyste krwi (niezróżnicowane, zasadochłonna cytoplazma, jądro o luźno rozmieszczonej chromatynie)

2. Proerytroblast – komórka duża, kulista, średnica 15-20 µm, silnie zasadochłonna cytoplazma, centralnie położone duże jądro z luźną chromatyną zawierające 1-3 jąderek

3. Erytroblast zasadochłonny – mniejsze od proerytroblastów, jądro o zagęszczonej chromatynie, ciągle zasadochłonna cytoplazma (ziarnistości z ferrtyną)

4. Erytroblast polichromatofilny – ferrytyna zużywana do wytwarzania hemoglobiny, zmniejszenie liczby rybosomów, cytoplazma kwaso- i zasadochłonna

5. Erytroblast kwasochłonny – redukcja rybosomów, silna kondensacja chromatyny jądrowej, pyknotyczne jądro, kwasochłonna cytoplazma (duża ilość

hemoglobiny), barwa zbliżona do dojrzałej krwinki; koniec syntezy hemoglobiny

6. Retikulocyt – lateralizacja jądra, przeniknięcie przez ścianę zatok szpiku, usunięcie wraz z niewielkim rąbkiem cytoplazmy z komórki; w cytoplazmie – pozostałości rybosomów (substancja siateczkowo-ziarnisto-włóknista

7. Erytrocyt – zaniknięcie ww. struktur, kształt dwuwklęsłego krążka

(9)
(10)
(11)

Powstawanie osteoblastów

1. komórka osteogenna (osteoprogenitorowa) – z

mezenchymy pierwotnej, podobna morfologicznie;

także w dojrzałych kościach, jako forma nieaktywna – w wyniku działania bodźca przekształcają się w

formę aktywną o zasadochłonnej cytoplazmie

2. osteoblast – zasadochłonna cytoplazma, dobrze rozwinięty aparat Golgiego; w cytoplazmie –

pęcherzyki zawierające białkowe prekursory kolagenu i glikozaminoglikany; wytwarzają pęcherzyki macierzy

3. osteocyt – osteoblasty „zamurowane” w substancji

międzykomórkowej

(12)
(13)

Cytaty

Powiązane dokumenty

Nic co można byłoby przewidzieć I stać się dla niej bardziej pięknym A śmierć jest. Za

Mimo że białko BMAL1 kodowane przez gen ARNTL jest jednym z kluczowych w centralnym zegarze ryt- mu okołodobowego, to badań asocjacyjnych poli- morfizmów tego genu nie ma zbyt

[r]

•Czasem tylko wiedza, jeśli choroby nie można leczyć; czasem.. dopasowane leczenie, choć czasem dość

nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę

W Hiszpanii nauka Galla spotkała się z 'dość dużym zainteresowaniem. Listę licznych artykułów na temat frenologii otworzył wydany w 11806 r. w Madrycie Exposition de la

różnorodność odbiorców kształcenia oraz specyfika (często jednostkowa i niepowta- rzalna) ich potrzeb. W prze- ważającej większości przypadków jest jednak zmuszony

Jego narzędzia składające się na metodę komparatystyczną pozwalają bowiem językoznawcom sięgnąć maksymalnie dziesięciu tysięcy lat w przeszłość człowieka