BADANIA LABORATORYJNE WEDàUG EUROKODU 7 I NORM ZWIĄZANYCH

BADANIA LABORATORYJNE WEDàUG EUROKODU 7 I NORM ZWIĄZANYCH

Maria Jolanta Sulewska

Politechnika Biaáostocka, Biaáystok

Streszczenie. W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące metodyki badaĔ labo- ratoryjnych gruntów zgodnie z zaleceniami Eurokodu 7 i norm związanych. Omówiono równieĪ, pod kątem aspektów poznawczych i praktycznych, referaty zakwali¿ kowane na I KonferencjĊ Naukowo-Techniczną ProGeotech 2013 „Projektowanie geotechniczne – ba- dania i dobór parametrów”. Do sesji 2. „Badania laboratoryjne wedáug EC 7” zgáoszono 6 artykuáów, których najwaĪniejsze osiągniĊcia i wnioski podsumowano w niniejszej pracy.

Sáowa kluczowe: Eurokod 7-2, metody badaĔ laboratoryjnych, parametry geotechniczne

WSTĉP

Projektowanie geotechniczne, zgodnie z zasadami i reguáami podanymi w Euroko- dzie 7 [PN-EN 1997-1:2008, PN-EN 1997-2:2009], polega na rozwiązywaniu zadaĔ wspóápracy obiektu z podáoĪem gruntowym. Pierwszym etapem projektowania geotech- nicznego jest opracowanie dokumentacji badaĔ podáoĪa gruntowego, w której, wedáug zaáącznika B do Eurokodu 7-2 [2009], wyróĪniono nastĊpujące etapy: planowanie i we- ry¿ kacja programu badaĔ, badania polowe i laboratoryjne oraz opracowanie modelu geologicznego. Badania laboratoryjne przeprowadzane są wedáug ustalonych procedur, ich wyniki powinny byü sprawdzalne i niezaleĪne od osoby badacza. Zakres i metodyka badaĔ powinny byü okreĞlane zaleĪnie od projektowanego obiektu. Z tych samych wy- ników badaĔ moĪna wyciągnąü róĪne wnioski i dla odmiennych budowli podaü róĪne parametry wspóápracy budowli z gruntem [WysokiĔski i in. 2011].

CzĊĞü 1. Eurokodu 7 [2008] wraz z poprawkami (PN-EN 1997-1:2008/AC:2009, PN-EN 1997-1:2008/Ap1:2010, PN-EN 1997-1:2008/Ap2:2010, PN-EN 1997-1:2008/

/NA:2011) obejmuje zasady ogólne i metody projektowania geotechnicznego, nato- miast czĊĞü 2. Eurokodu 7 [2009] wraz z poprawkami (PN-EN 1997-2:2009/AC:2010, PN-EN 1997-2:2009/Ap1:2010) opisuje zasady i wymienia metody rozpoznawania i ba-

Adres do korespondencji – Corresponding author: Maria Jolanta Sulewska, Politechnika Biaáostocka, Wydziaá Budownictwa i InĪynierii ĝrodowiska, Zakáad Geotechniki, ul. Wiejska 45E, 15-351 Biaáystok, e-mail: m.sulewska@pb.edu.pl

dania podáoĪa gruntowego. Postanowienia czĊĞci 2. stosuje siĊ gáównie do dokumentacji obiektów 2. kategorii geotechnicznej. Do dokumentacji budowli 3. kategorii mogą byü konieczne badania dodatkowe lub bardziej zaawansowane.

CzĊĞü 2. Eurokodu 7 zawiera miĊdzy innymi ogólne specy¿ kacje nastĊpujących grup badaĔ laboratoryjnych gruntów (w rozdz. 5.1–5.11 i w zaá. LS):

wymagania ogólne i przygotowanie próbek gruntów do badaĔ,

badania w celu klasy¿ kacji, oznaczenia i opisu gruntów (wilgotnoĞci, gĊstoĞci ob- jĊtoĞciowej, gĊstoĞci wáaĞciwej szkieletu gruntowego, skáadu granulometrycznego, granic konsystencji, stopnia zagĊszczenia, dyspersyjnoĞci, wysadzinowoĞci – mrozo- odpornoĞci),

badania skáadu chemicznego gruntu i wody gruntowej (zawartoĞci czĊĞci organicz- nych, zawartoĞci wĊglanów, siarczanów, chlorków, odczynu pH),

wskaĨnikowe badania wytrzymaáoĞci gruntu (laboratoryjną sondą obrotową, penetro- metrem stoĪkowym),

badania wytrzymaáoĞci gruntu (w aparacie jednoosiowego Ğciskania, w aparacie trój- osiowego Ğciskania, w aparacie bezpoĞredniego Ğcinania lub w aparacie pierĞcienio- wym),

badania ĞciĞliwoĞci i odksztaácalnoĞci gruntu (badanie w edometrze, badanie od- ksztaácalnoĞci metodami opartymi na rozchodzeniu siĊ fal poprzecznych lub innymi metodami dynamicznymi),

badanie zagĊszczalnoĞci gruntu (badania Proctora, CBR), badanie przepuszczalnoĞci gruntu.

Procedury najwaĪniejszych badaĔ laboratoryjnych zostaáy zawarte w dwunastu spe- cy¿ kacjach technicznych PKN-CEN ISO/TS 17892:2009 Badania geotechniczne. Ba- dania laboratoryjne gruntów, czĊĞci 1–12 (CzĊĞü 1: Oznaczanie wilgotnoĞci; CzĊĞü 2:

Oznaczanie gĊstoĞci gruntów drobnoziarnistych; CzĊĞü 3: Oznaczanie gĊstoĞci wáaĞciwej

 metoda piknometryczna; CzĊĞü 4: Oznaczanie skáadu granulometrycznego; CzĊĞü 5:

Badanie edometryczne gruntów; CzĊĞü 6: Badanie penetrometrem stoĪkowym; CzĊĞü 7:

Badanie na Ğciskanie gruntów drobnoziarnistych w jednoosiowym stanie naprĊĪenia;

CzĊĞü 8: Badanie gruntów nieskonsolidowanych w aparacie trójosiowego Ğciskania bez odpáywu wody; CzĊĞü 9: Badanie gruntów w aparacie trójosiowego Ğciskania po nasy- ceniu wodą; CzĊĞü 10: Badanie w aparacie bezpoĞredniego Ğcinania; CzĊĞü 11: Badanie

¿ ltracji przy staáym i zmiennym gradiencie hydraulicznym; CzĊĞü 12: Oznaczanie granic Atterberga).

SpoĞród procedur badaĔ wykonywanych w budownictwie drogowym, opisanych w normie PN-EN 13286:2007 Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicz- nym, geotechnicy mogą wykorzystaü nastĊpujące czĊĞci: CzĊĞü 2: Metody okreĞlenia gĊstoĞci i zawartoĞci wody. ZagĊszczenie metodą Proctora; CzĊĞü 7: Próba cykliczne- go obciąĪania trójosiowego mieszanek niezwiązanych; CzĊĞü 47: Metoda badania do okreĞlenia kalifornijskiego wskaĨnika noĞnoĞci, natychmiastowego wskaĨnika noĞnoĞci i pĊcznienia liniowego.

Klasy¿ kacja i badania makroskopowe gruntów zostaáy opisane w normie PN-EN ISO 14688:2006 Badania geotechniczne. Oznaczanie i klasy¿ kowanie gruntów. CzĊĞü 1:

Oznaczanie i opis, wraz z poprawką (PN-EN ISO 14688-1:2006/Ap1:2012); CzĊĞü 2:

– –

– – –

–

–

–

Zasady klasy¿ kowania, wraz z poprawkami (PN-EN ISO 14688-2:2006/Ap1:2010, PN-EN ISO 14688-2:2006/Ap2:2012).

Badania laboratoryjne stanowią podstawowy sposób wyznaczania wáaĞciwoĞci grun- tów, a ich wyniki są czĊsto referencyjne w analizach porównawczych z innymi meto- dami badawczymi. Ich zaletą jest moĪliwoĞü okreĞlania wáaĞciwoĞci gruntów w ĞciĞle kontrolowanych warunkach naprĊĪenia, odksztaácenia i odpáywu. Gáównymi wadami badaĔ laboratoryjnych są: maáy wymiar badanych próbek, lokalny charakter i ewentu- alna niereprezentatywnoĞü, trudnoĞci z wyeliminowaniem wpáywu naruszenia struktury gruntu. Norma PN-EN 1997-2 [2009] zwraca szczególną uwagĊ na jakoĞü badanych pró- bek, sposób ich pobierania i przygotowania (próbki naruszone, nienaruszone, ponownie zagĊszczone, przerobione i odtworzone).

Rozwój zaawansowanych laboratoryjnych technik badawczych i wspóáczesne kierun- ki w badaniach są tematem wielu konferencji i publikacji [Garbulewski 2009, Newson 2009, Pinto 2010, LipiĔski 2012, 2013, Lechowicz i in. 2013]. W związku z rozwojem w ostatnich latach bazy laboratoryjnej w Polsce najwiĊkszym zainteresowaniem cieszą siĊ badania wykonywane za pomocą nowoczesnego sprzĊtu, takiego jak:

aparaty do badaĔ trójosiowych (cyklicznych, z pomiarem mikroprzemieszczeĔ [Sa- wicki i in. 2011]; do badaĔ próbek nienasyconych [Skutnik 2013]; z pomiarem prĊd- koĞci fal sejsmicznych [Sas i in. 2013b]; z róĪnymi systemami pomiaru odksztaáceĔ [JastrzĊbska i Kowalska 2013],

kolumna rezonansowa [GabryĞ i SzymaĔski 2012], cylindryczny aparat skrĊtny [Kiziewicz i Lechowicz 2013],

aparat bezpoĞredniego Ğcinania z obciąĪeniem cyklicznym [JastrzĊbska 2012], cy- kliczny aparat CBR [Sas i Gáuchowski 2012], dynamiczny aparat CBR [Zabielska- -Adamska i Sulewska 2013],

komora Rowe’a [Zabielska-Adamska 2011, Kowalczyk i in. 2013, Malinowska i in.

2013].

Wprowadzane są nowe metody analizy wyników badaĔ geotechnicznych, miĊdzy in- nymi za pomocą: sztucznych sieci neuronowych [Sulewska 2009, OchmaĔski i Bzówka 2013], algorytmów genetycznych [Srokosz 2012], fraktali [Bzówka i Skrzypczyk 2011], teorii Bayesa [Rabarijoely i in. 2013], logiki rozmytej [Daniszewska 2012, Tran 2012].

Praktyczne znaczenie mają prace i badania porównawcze, których celem jest wdroĪenie w Polsce nowych specy¿ kacji badaĔ laboratoryjnych [JaĞkiewicz i WszĊdyrówny-Nast 2013] i nowej klasy¿ kacji gruntów [Tarnawski i in. 2011, GoáĊbiewska 2012].

Celem niniejszego artykuáu jest analiza szeĞciu artykuáów zakwali¿ kowanych do Sesji 2. „Badania laboratoryjne wedáug Eurokodu 7” I Konferencji Naukowo-Technicznej ProGe- otech 2013 „Projektowanie geotechniczne – badania i dobór parametrów”, Warszawa 2013.

ANALIZA REFERATÓW

Celem pracy Batoga i Hawrysza [2013] byáo okreĞlenie regionalnych zaleĪnoĞci ko- relacyjnych miĊdzy parametrami skurczu – skurczem liniowym (L_s),skurczem objĊto- Ğciowym (V_s) i granicą skurczalnoĞci (w_s) – a parametrami identy¿ kacyjnymi gruntów spoistych – stopniem plastycznoĞci (I_L) i wskaĨnikiem plastycznoĞci (I_p).

–

– – –

–

Badania wykonano na 82 próbkach gruntów spoistych z terenu Górnego ĝląska (48 próbek iáów, 8 próbek glin i glin zwiĊzáych, 4 próbki piasków gliniastych i pyáów, 22 próbki gruntów spoistych organicznych). Badania parametrów skurczu wykonano wedáug normy ASTM D 4943-02 Standard test method for shrinkage factors of soils by the wax method.

Wynikiem badaĔ jest zaleĪnoĞü okreĞlająca maksymalną wartoĞü skurczu liniowego dla gruntów o wilgotnoĞci mniejszej niĪ granica plastycznoĞci (której wykres zamiesz- czono na rysunku 2 w publikacji Batoga i Hawrysza [2013]:

L_{s max} ” 35,9 I_L + 10,42 (1)

Dla badanej serii gruntów nie udaáo siĊ okreĞliü innych korelacji miĊdzy parametrami skurczu a kolejno analizowanymi parametrami geotechnicznymi, takimi jak: wilgotnoĞü naturalna, zawartoĞü czĊĞci organicznych, granice Atterberga, wskaĨnik i stopieĔ pla- stycznoĞci.

Majer i Pietrzykowski [2013] przedstawili ocenĊ przydatnoĞci penetrometru táocz- kowego do badania stopnia plastycznoĞci gruntów spoistych na podstawie porównania wyników badaĔ wykonanych tym przyrządem z wynikami badaĔ laboratoryjnych. Wy- konano badania porównawcze na 333 próbkach gruntów spoistych (rdzenie wiertnicze).

Wedáug PN-88/B-04481 [1988] wykonano oznaczenia penetrometrem táoczkowym oraz badania laboratoryjne wilgotnoĞci naturalnej (w_n) i granicy plastycznoĞci (w_p). Oznacze- nia granicy páynnoĞci (w_L)metodą penetrometru stoĪkowego wykonano wedáug PKN- -CEN ISO/TS 17892-1 i PKN-CEN ISO/TS 17892-6. Badane grunty stanowiáy: piaski gliniaste i gliny zlodowacenia poáudniowopolskiego, przekonsolidowane iáy triasowe i iáy batoĔskie, pyáy i gliny pylaste dolin rzecznych, zwietrzeliny skaá wĊglanowych i klastycznych, grunty organiczne. Byáy to gáównie: grunty gliniaste o zawartoĞci frakcji iáowej f_i = 10–30% (46% próbek) i iáy o f_i > 30% (39% próbek). Wykorzystując wyniki badaĔ, opracowano zaleĪnoĞü stopnia plastycznoĞci (I_L) od wytrzymaáoĞci na jednoosio- we Ğciskanie (q_u), okreĞlanej penetrometrem táoczkowym (przy wskaĨniku determina- cji R² = 0,4527), której wykres zostaá zamieszczony na rysunku 1 w publikacji Majer i Pietrzykowskiego [2013]. Autorzy uwaĪają, Īe zaproponowana krzywa jest dobrym przybliĪeniem analizowanej zaleĪnoĞci. Wnioskują, Īe penetrometr táoczkowy moĪe byü uzupeánieniem makroskopowej oceny konsystencji i moĪe stanowiü obiektywną ocenĊ plastycznoĞci w praktyce.

Malinowska i DomaĔski [2013] przedstawili wyniki badaĔ laboratoryjnych parame- trów ¿ zycznych i mechanicznych gruntu sáabonoĞnego (torfu) zalegającego w podáoĪu, który bĊdzie obciąĪony nasypem drogi miejskiej. Wykonano badania laboratoryjne wáa- ĞciwoĞci ¿ zycznych torfu o stopniu rozkáadu czĊĞci organicznych H6, okreĞlając nastĊ- pujące parametry: wilgotnoĞü naturalną (w_n = 270%), wilgotnoĞü caákowitą (w_r = 296%), stopieĔ wilgotnoĞci (S_r = 0,91), ciĊĪar wáaĞciwy szkieletu gruntowego (Ȗ_s = 16,6 kN·m^–3), ciĊĪar objĊtoĞciowy gruntu (Ȗ = 10,25 kN·m^–3), ciĊĪar objĊtoĞciowy szkieletu gruntowego (Ȗ_d = 2,78 kN·m^–3), wskaĨnik porowatoĞci (e = 5,0), wskaĨnik plastycznoĞci (I_p = 0,15), wskaĨnik konsystencji (I_c = 0,85). Zbadano wybrane wáaĞciwoĞci chemiczne: odczyn (pH = 7,0), popielnoĞü (P = 35%), zawartoĞü czĊĞci organicznych (I_om > 20%). Okre- Ğlono parametry odksztaácenia: naprĊĪenie prekonsolidacji, edometryczne moduáy Ğci- ĞliwoĞci w róĪnych warunkach obciąĪenia oraz w zakresie naprĊĪeĔ prekonsolidacji OC

(pƍ_p = 7,0 kPa) i normalnej konsolidacji NC, oraz parametry wytrzymaáoĞciowe: efektyw- ny kąt tarcia wewnĊtrznego (ij’) i efektywną spójnoĞü (c’). Krzywa ĞciĞliwoĞci z zakre- sem naprĊĪeĔ OC i NC jest zamieszczona na rysunku 7, a ĞcieĪki naprĊĪeĔ na rysunku 11 publikacji Malinowskiej i DomaĔskiego [2013]. Otrzymano nastĊpujące wartoĞci para- metrów ĞciĞliwoĞci: M_OC = 89,7 kPa w zakresie naprĊĪeĔ OC oraz M_NC = 330,5 kPa w zakresie naprĊĪeĔ NC, oraz parametrów wytrzymaáoĞciowych: ij’ = 31° i c’ = 8,7 kPa.

Na podstawie analizy zmian wskaĨnika porowatoĞci grunt okreĞlono jako silnie odksztaá- calny.

Celem pracy Sasa, GabryĞ i SzymaĔskiego [2013a] byá opis idei wyznaczania począt- kowej wartoĞci moduáu odksztaácenia postaciowego (G₀ lub G_max) za pomocą pomiaru prĊdkoĞci fali Ğcinającej (V_S). Zaprezentowano metodykĊ badaĔ w aparacie trójosiowe- go Ğciskania, wyposaĪonym w elementy typu bender, umieszczone w kopuáce górnej i podstawie próbki. Pokazano przykáadowe wyniki badaĔ na gruntach spoistych (clSa, sasiCl) o nienaruszonej strukturze z terenu Warszawy. Badania wykonano w warunkach z konsolidacją izotropową i odpáywem. Pomiaru prĊdkoĞci (V_S) fali poprzecznej dokona- no po etapie nasączania próbek oraz po kaĪdym etapie konsolidacji. Wynikiem badania byá odczyt czasu (ǻt) przepáywu fali od nadajnika do odbiornika dla dziesiĊciu róĪnych czĊstotliwoĞci drgaĔ nadajnika. Wykresy przedstawiające przykáadowe wyniki pomiarów pokazano na rysunku 5 publikacji Sas i inni [2013a]. Ostatnim etapem badaĔ byáo ĞciĊcie próbki. WartoĞü początkowego moduáu Ğcinania (G_max) obliczono wedáug wzoru:

PD[ 6

* ˜U 9 (2)

w którym ȡ jest gĊstoĞcią objĊtoĞciową gruntu. Stwierdzono, Īe prĊdkoĞü fali Ğcinają- cej oraz początkowy moduá odksztaácenia postaciowego zaleĪą od Ğredniego naprĊĪenia efektywnego (p’). Dla wiĊkszych stanów naprĊĪenia otrzymano wiĊksze wartoĞci Vs oraz Gmax, co pokazano na rysunkach 7 i 8 publikacji Sas i inni [2013a].

Sas, Gáuchowski, Bąkowski i SzymaĔski [2013c] opisali zastosowanie metody bada- nia cyklicznego CBR (cCBR). ZaáoĪonym celem byáo okreĞlenie wspóáczynników: sprĊ- Īystego równomiernego pionowego ugiĊcia lub nacisku (C_u), sprĊĪystego równomier- nego poziomego przesuwu lub Ğcinania (Cx) oraz nierównomiernego pionowego ugiĊcia lub nacisku (CșȞ), wykorzystywanych w obliczeniach za pomocą modelu Barkana prze- mieszczeĔ stopy fundamentowej obciąĪonej w sposób cykliczny.

W celu wyznaczenia wspóáczynnika (Cu) iáu piaszczystego badania przeprowadzo- no na gruncie zagĊszczonym w cylindrze Proctora przy wilgotnoĞci optymalnej. Grunt byá obciąĪany cyklicznie za pomocą ukáadu mechanicznego cyklicznego aparatu trójo- siowego staáą siáą wynoszącą 3,9 kN (jest to wartoĞü siáy uzyskana w standardowym, statycznym badaniu CBR przy zagáĊbieniu trzpienia równym 2,54 mm). Wykres zaleĪ- noĞci siáy od przemieszczeĔ z badania cCBR pokazano na rysunku 5 publikacji Sas i inni [2013c]. Na podstawie wyników badania obliczono wartoĞci Cu, które dla pierwszego i ostatniego cyklu wynoszą odpowiednio: 27,26 i 30,76 MPa·m^–1 (rys. 6 w publikacji Sas i inni [2013c]). Zdaniem autorów do projektowania fundamentów obciąĪonych cyklicz- nie naleĪy zaleciü stosowanie metody Barkana z uwzglĊdnieniem cyklicznego moduáu sprĊĪystoĞci (MR).

TymiĔski i Kieáczewski [2013] przedstawili badania gruntów spoistych (piaski gli- niaste, pyáy, gliny, iáy) w aparacie trójosiowego Ğciskania z izotropową konsolidacją i Ğcinaniem w warunkach z odpáywem oraz w warunkach bez odpáywu, prowadzone przy staáej wartoĞci ciĞnienia w komorze i wzrastającej wartoĞci naprĊĪenia pionowego. Opra- cowano zaleĪnoĞci parametrów mechanicznych gruntów od wskaĨnika plastycznoĞci (I_p).

W stosunku do normy PN-81/B-3020 [1981] szczególnie istotne róĪnice obserwuje siĊ dla gruntów o I_p = 0–20%, poniewaĪ z badaĔ otrzymano ij’ = 25–40°, a w cytowanej normie maksymalna wartoĞü ij = 25°. Badania wykonano w zakresie naprĊĪeĔ 50–500 kPa. ZaleĪnoĞci korelacyjne są jedynie narzĊdziem pomocnym przy szacowaniu para- metrów. W przypadku kąta tarcia wewnĊtrznego wydaje siĊ istnieü wyraĨna korelacja ze wskaĨnikiem plastycznoĞci, co widaü na rysunku 3 publikacji TymiĔskiego i Kieáczew- skiego [2013]. Jednoznacznej korelacji miĊdzy wartoĞciami c’ i I_p nie uzyskano. WartoĞci wytrzymaáoĞci na Ğcinanie w warunkach bez odpáywu (c_u) byáy wyraĨnie mniejsze dla gruntów o wiĊkszym I_p, jednak c_u naleĪy zawsze odnosiü do naprĊĪenia efektywnego, przy którym zostaáy wyznaczone.

PODSUMOWANIE

Analizowane referaty dotyczą róĪnych zagadnieĔ z zakresu badaĔ laboratoryjnych gruntów i zawierają aspekty poznawcze oraz praktyczne, mające znaczenie inĪynierskie.

W kaĪdym z nich moĪna znaleĨü nowe i interesujące elementy wiedzy: badania niezbyt czĊsto okreĞlanych parametrów skurczu przy zastosowaniu procedur normy ASTM [Ba- tog i Hawrysz 2013], ocenĊ przydatnoĞci penetrometru táoczkowego w makroskopowym badaniu konsystencji gruntów spoistych [Majer i Pietrzykowski 2013], zastosowanie edo- metru automatycznego [Malinowska i in. 2013], okreĞlenie parametrów sztywnoĞci grun- tów na podstawie pomiaru prĊdkoĞci fali poprzecznej w aparacie trójosiowego Ğciskania, wyposaĪonego w piezoelementy bender [Sas i in. 2013a], wyznaczenie dynamicznych wspóáczynników gruntu za pomocą cyklicznego badania cCBR [Sas i in. 2013c], opraco- wanie lokalnych zaleĪnoĞci parametrów wytrzymaáoĞciowych od wskaĨnika plastyczno- Ğci [TymiĔski i Kieáczewski 2013]. Z treĞci nadesáanych prac wynika, Īe wprowadzenie w Polsce Eurokodu 7 i norm związanych zainicjowaáo nowe interesujące kierunki badaĔ laboratoryjnych i spowodowaáo intensy¿ kacjĊ staraĔ o rozwój bazy laboratoryjnej.

PIĝMIENNICTWO

Batog A., Hawrysz M., 2013. Parametry skurczu gruntów drobnoziarnistych z terenu Dolnego ĝlą- ska. Acta Scientiarum Polonorum, Architectura 12 (3), 125–134.

Bzówka J., Skrzypczyk J., 2011. Wymiar fraktalny w geotechnice. Proc. of the 9th International Conference on New Trends in Statics and Dynamics of Buildings. Bratislava (Slovak Republic), 21–24 (full version on CD).

Daniszewska E., 2012. Zastosowanie adaptacyjnego neuronowo-rozmytego systemu wniosko- wania ANFIS w analizie wyników badania trójosiowego Ğciskania gruntów. Rozprawa doktorska. Uniwersytet WarmiĔsko-Mazurski w Olsztynie, Wydziaá Nauk Technicznych, Olsztyn.

GabryĞ K., SzymaĔski A., 2012. Badania parametrów odksztaáceniowych gruntów spoistych w kolumnie rezonansowej. InĪynieria Morska i Geotechnika 4, 324–327.

Garbulewski K., 2009. Wykonywanie i interpretacja badaĔ laboratoryjnych wedáug PN-EN 1997-2.

XXI Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji, Wisáa, 47–65.

GoáĊbiewska A., 2012. Polska klasy¿ kacja wedáug PN-B-02480:1986 zgodna z wymaganiami PN-EN ISO 14688:2006. Acta Scientiarum Polonorum, Architectura 11 (3), 23–36.

JastrzĊbska M., 2012. Wady i zalety aparatu bezpoĞredniego Ğcinania i aparatu trójosiowego Ğci- skania w badaniach sáabego gruntu spoistego obciąĪanego cyklicznie. InĪynieria Morska i Geotechnika 4, 344–348.

JastrzĊbska M., Kowalska M., 2013. PrzydatnoĞü wybranych systemów pomiaru odksztaáceĔ w ba- daniach trójosiowych sáabych gruntów spoistych. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (2), 105–112.

JaĞkiewicz K., WszĊdyrówny-Nast M., 2013. Wpáyw metodyki oznaczania granic Atterberga na uzyskiwane wartoĞci stopnia plastycznoĞci. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (2), 113–118.

Kiziewicz D., Lechowicz Z., 2013. Anizotropia wytrzymaáoĞci na Ğcinanie bez odpáywu gruntów spoistych w cylindrycznym aparacie skrĊtnym. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (2), 119–126.

Kowalczyk S., SzczepaĔski T., Dobak P., 2013. Charakterystyka rozkáadu ciĞnienia porowego w badaniach konsolidacji past gruntowych z póánocnopolskich glin zwaáowych. Budow- nictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (2), 127–134.

Lechowicz Z., Galas P., Kiziewicz D., WrzesiĔski G., 2013. Wyznaczanie charakterystyk materia- áowych i parametrów na podstawie badaĔ in situ i badaĔ laboratoryjnych. III Problemowa Konferencja Geotechniki „Wspóápraca budowli z podáoĪem gruntowym”, Biaáystok.

LipiĔski M., 2012. Wybrane kryteria okreĞlania parametrów gruntów naturalnych. InĪynieria Mor- ska i Geotechnika 4, 267–277.

LipiĔski M., 2013. Kryteria wyznaczania parametrów geotechnicznych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Majer E., Pietrzykowski P., 2013. Propozycja obiektywizacji makroskopowej oceny konsystencji pe- netrometrem táoczkowym. Acta Scientiarum Polonorum, Architectura 12 (3), 175–181.

Malinowska E., DomaĔski P., 2013. OkreĞlenie parametrów ¿ zycznych i mechanicznych sáabonoĞ- nych gruntów organicznych z podáoĪa trasy S2. Przegląd Naukowy InĪynieria i Ksztaá- towanie ĝrodowiska 22 (2), 60, 147–157.

Malinowska E., Sas W., SzymaĔski A., 2013. Analiza wpáywu rodzaju obciąĪenia na odksztaácal- noĞü podáoĪa sáabonoĞnego. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (1), 47–52.

Newson T., 2009. General Report – Session 1A: Laboratory testing. Proc. of the 17th International Conference on Soil Mechanics and Geotechnical Engineering. Alexandrie (Egypte). IOS Press Amsterdam 4, 3231–3246.

OchmaĔski M., Bzówka J., 2013. Wybrane przykáady zastosowaĔ sztucznych sieci neuronowych w geotechnice. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (4), 287–294.

Pinto P.S., 2010. Ground characterization. Proc. of the XIVth Danube-European Conference on Geotechnical Engineering from Research to Design in European Practice. Slovak Univer- sity of Technology Bratislava, Bratislava (Slovak Republic), 79–104.

PN-81/B-03020:1981 Grunty budowlane. Posadowienie bezpoĞrednie. Obliczenia statyczne i pro- jektowanie.

PN-88/B-04481:1988. Grunty budowlane. Badania próbek gruntów.

PN-EN 1997-1:2008 Eurokod 7. Projektowanie geotechniczne. CzĊĞü 1: Zasady ogólne.

PN-EN 1997-2:2009 Eurokod 7. Projektowanie geotechniczne. CzĊĞü 2: Rozpoznanie i badanie podáoĪa gruntowego.

Rabarijoely S., Jabáonowski S., Garbulewski K., 2013. Dobór parametrów w projektowaniu geo- technicznym z wykorzystaniem teorii Bayesa. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (3), 211–218.

Sas W., Gáuchowski A., 2012. Metodyka wyznaczania moduáów sprĊĪystoĞci (E i M_r) na podstawie badania CBR pod obciąĪeniem cyklicznym. Przegląd Naukowy, InĪynieria i Ksztaátowa- nie ĝrodowiska 21 (3), 57, 171–181.

Sas W., GabryĞ K., SzymaĔski A., 2013a. Laboratoryjne badanie sztywnoĞci gruntu wedáug Euro- kodu 7. Acta Scientiarum Polonorum, Architectura 12 (3), 39–50.

Sas W., GabryĞ K, SzymaĔski A., 2013b. Laboratoryjne oznaczenie prĊdkoĞci fali podáuĪnej i po- przecznej w gruncie. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowiska 4 (2), 151–157.

Sas W., Gáuchowski A., Bąkowski J., SzymaĔski A., 2013c. Wyznaczanie wspóáczynnika sprĊĪystego równomiernego ucisku (C_u) za pomocą badaĔ cCBR dla posadowienia obciąĪanego cy- klicznie. Przegląd Naukowy, InĪynieria i Ksztaátowanie ĝrodowiska 22 (2), 60, 137–146.

Sawicki A., ĝwidziĔski W., MierczyĔski J., 2011. Compaction and liquefaction of sand caused by a large number of loading cycles. Proc. of the 15th European Conference on Soil Mechan- ics and Geotechnical Engineering, Athina (Greece). IOS Press Amsterdam, 1, 261–266.

Skutnik Z., 2013. Badanie parametrów wytrzymaáoĞciowych piasku Ğredniego w aparacie trójosio- wego Ğciskania z kontrolowanym ciĞnieniem ssania. Budownictwo i InĪynieria ĝrodowi- ska 4 (2), 159–165.

Srokosz P.E., 2012. Wybrane zastosowania algorytmów genetycznych w geotechnice. Wydawnic- two Uniwersytetu WarmiĔsko-Mazurskiego, Olsztyn.

Sulewska M.J., 2009. Sztuczne sieci neuronowe w ocenie parametrów zagĊszczenia gruntów nie- spoistych. Studia z Zakresu InĪynierii 64, IPPT PAN, Warszawa – Biaáystok.

Tarnawski M., Sykuáa U., Ura M., 2011. Problemy z nazewnictwem gruntów spoistych wedáug nor- my PN-EN ISO 14688. Biuletyn PaĔstwowego Instytutu Geologicznego 446, 423–428.

Tran C., 2012. Dealing with geotechnical uncertainties using being-non-being philosophy and multi- -valued logic. Wydawnictwo Uniwersytetu WarmiĔsko-Mazurskiego, Olsztyn.

TymiĔski W., Kieáczewski T., 2013. Wpáyw wskaĨnika plastycznoĞci na parametry wytrzymaáo- Ğciowe gruntu. Acta Scientiarum Polonorum, Architectura 12 (2), 73–82.

WysokiĔski L., Kotlicki W., Godlewski T., 2011. Projektowanie geotechniczne wedáug Eurokodu 7.

Poradnik. ITB, Warszawa.

Zabielska-Adamska K., 2011. Fly ash as a barrier material. Proc. of the Conference Geo-Frontiers 2011 Advances in Geotechnical Engineering, Dallas (US), 947–956.

Zabielska-Adamska K., Sulewska M.J., 2013. Dynamic CBR as a method of embankment com- paction assessment. Proc. of the 18th International Conference on Soil Mechanics and Geotechnical Engineering, Paris (France). Presses des Ponts Paris 1, 641–644.

LABORATORY TESTS ACCORDING TO EUROCODE 7 AND COMPLEMENTARY STANDARDS

Abstract. The paper presents the issues related to the methodology of laboratory tests in accordance with the recommendations of Eurocode 7 and complementary standards. The paper also discusses the papers submitted to the Session 2 “Laboratory tests according to EC 7” of the Conference ProGeotech 2013 “Geotechnical design – testing and selection of parameters” in terms of research and practical aspects.

Key words: Eurocode 7-2, methods of laboratory testing, geotechnical parameters

Zaakceptowano do druku – Accepted for print: 20.12.2013