Maryja w rzymskiej liturgii okresu paschalnego

Jan Józef Janicki

Maryja w rzymskiej liturgii okresu

paschalnego

Salvatoris Mater 4/4, 99-114

2002

S

o b ó r W atykański II p rz y p o m n ia ł i przybliżył w szy stk im w ier­ nym K ościoła podstaw ow e praw dy o roku liturgicznym , w którym odsłania się

cale misterium Chrystusa, począwszy od Wcielenia i Naro­

dzenia aż do Wniebowstąpienia, do dnia Zesłania Ducha Świętego oraz

oczekiwania błogosławionej nadziei i przyjścia Pańskiego1.

K ażdy rok liturgiczny jest „rok iem m iłosierdzia” (por. Iz 61, 3) i praw dziw ym „ r o ­ kiem św iętym ” , poniew aż jest bogaty w zbaw czą obecność C hrystusa, „Ś w iętego B o ga” (por. M k 1, 2 4 ; Ł k 1, 3 5 ; 4 , 34) i w Je g o zbaw cze działanie2. C zas ludzki, m ający początek w stw orzeniu, znalazł sw oją pełnię przez przyjście B o g a w Je g o Przedw iecznym Synu n a ziem ię. H isto ria zbaw ienia, k tóra dokonuje się w czasie, osiągnęła sw ój szczyt w „p e łn i czasu” w cielenia, a sw ój kres będzie m iała

w chwalebnym

powrocie Syna Bożego na końcu czasów. Czas staje się, w Jezusie Chry­

stusie Słowie Wcielonym, wymiarem Boga, który jest wieczny sam

w sobie.

Z

przyjściem Chrystusa rozpoczynają się „ostateczne dni” (por.

Hbr 1, 2), „ostatnia godzina”

(1 J 2, 18), zaczyna się czas Ko­

ścioła, który trwać będzie do Pa-

ruzji3. Chrystus jest Panem czasu,

jest jego początkiem i jego wype­

łnieniem; każdy rok i dzień,

i każda chwila zostaje ogarnięta

Jego Wcieleniem i Zmartwych­

wstaniem, aby człowiek znalazł

się w „pełni czasu”. Dlatego też

Kościół żyje i sprawuje liturgię

w granicach każdego roku4.

R o k liturgiczny przen ika ro k k alen d arzo ­ wy, gdyż

odtwarza poniekąd całą tajemnicę Wcielenia i Odkupienia,

rozpoczynając się w pierwszą Niedzielę Adwentu, a kończąc w Uroczy­

stość Chrystusa Króla Pana wszechświata i Pana dziejóu/.

K o śció ł, zw iązan y z C h ry stu se m ja k o O b lu b ien ica z O b lu b ie ń ­ cem (por. E f 5 , 2 5 - 2 7 ) , dzięki o b ch o d zen iu - sp raw o w an iu , z b ie ­ g ie m ro k u , m isteriów O d k u p ie n ia czerpie łaskę i zbaw ienie z u o b e c­ n iający ch się („w pew ien s p o s ó b ” -

quodammodo)

w k ażd y m

cza-1 SC 102.

2 Por. KONGREGACJA KULTU BOŻEGO, Wskazania i propozycje obchodu Roku

Maryjnego (3 ГѴ 1987), 2, „Kielecki Pr/egląd Diecezjalny” 64(1988) 90; JAN PAWEŁ II,

List apostolski Tertio millennio adveniente (10 XI 1994), 16 (dalej: TMA).

3 T M A 10. 4 TAM ŻE. 5 TAM ŻE. K s. J a n J ó z e f Ja n ic k i

Maryja w rzymskiej

liturgii okresu

paschalnego

SALVATORIS M ATER 4(2002) nr 4, 99-144

sie, zbaw czych czynów i zasług sw ego Pana6. S o b ó r W atykański II p o ­ ucza, że to Boskie m isterium zbaw ienia objaw ia się i trw a w Kościele, w którym w ierni, trw ając przy Chrystusie i p ozostając w zjednoczeniu ze wszystkimi Je g o świętymi, ze czcią w spom inają

najpierw pełną chwały

Maryję, zawsze Dziewicę, Matkę Boga i naszego Pana, Jezusa Chrystu­

sa7.

D la w szystkich chrześcijan w zorem oblubieńczej w ięzi K ościoła z C hrystu sem jest - w ciągu roku liturgicznego - jedyna i niepow tarzal­ n a w ięź B ożej R odzicielki M ary i z Je j Synem . M a tk a C h rystu so w a uczestniczyła w dziele sw ego Syna n a m ocy odw iecznego w yboru ze stron y B o g a i jak o pierw sza z ludzi została najpełniej objęta tym dzie­ łem , pon iew aż otrzym ała już udział w chw ale C hrystusa8. N ajśw iętsza M a tk a Boża, która uczestniczyła w m isteriach C hrystusa, doznaje od K ościoła szczególnej czci, gdyż w zięta d o nieba, nie zaprzestała pełnić swojej zbawczej roli,

lecz poprzez swoje wielorakie wstawiennictwo usta­

wicznie wyjednuje nam dary wiecznego zbawienia

9. D latego też Kościół, spraw ując i urzeczyw istniając w rok u liturgicznym m isteria Chrystusa,

ze szczególną miłością oddaje cześć Najświętszej Matce Bożej, Maryi, która

nierozerwalnym węzłem złączona jest ze zbawczym dziełem swojego

Syna.

W

Niej Kościół podziwia i wysławia wspaniały owoc odkupienia

i jakby w przeczystym obrazie z radością ogląda to, czym cały pragnie

i spodziewa się być10.

K o śc ió ł sp raw u je zatem w liturgii, p o p rz e z św ięte znaki, c a łk o ­ w ite i p e łn e d zie ło zbaw ien ia, k tó re g o d o k o n a ł B ó g O jciec przez C h ry stu sa w D u ch u Św iętym . O b c h o d z ą c w liturgii, k tó ra

zawiera

w sobie dziwną moc przypominania i uobecniania przeszłości

n , rze ­ czy w isto śc i m in io n e K o śció ł czyni je w p e w ien s p o só b o b ecn y m i i d o k o n u je dzieła zbaw ienia w iernych, którzy nie m ając tutaj n a ziem i m ia sta trw a łe g o , szu k ają p rzy szłego (por. H b r 1 3 , 1 4 )12.

6 Por. SC 102.

7 Z ob. Pierwsza M odlitw a Eucharystyczna, w: M szał R zym ski dla Diecezji polskich, Poznań 1986, 304*; por. LG 52; por. S. CZERWIK, Kult M atki Bożej w dziejach

Kościoła i jego odnow a po Soborze Watykańskim II, „Kielecki Przegląd Diecezjalny”

6 7 (1991) 41n; S.C. NAPIÓRKOWSKI, M aryja w dziejach zbawienia, w: Katechizm

Kościoła Katolickiego. Wprowadzenie, red. M . RUSECKI, E. PUDEŁKO, Lublin

1 9 9 5 , 131n.

8 Z ob . S. CZERWIK, M aryja D ziew ica w roczn ym cyklu o b ch odów tajem nic

C hrystusa na p o d sta w ie „C ollectio m issarum de B eata M aria Virgine”, w: M atka Jezusa po śró d pielgrzym ującego K ościoła, red. J.S. GAJEK, К. РЕК, Warszawa

1 9 9 3 , 152n. 9LG 62. ,0SC 103.

11 Wprowadzenie teologiczne i pastoralne, 14, (dalej: WTP),w: Zbiór Mszy o Najświętszej

M aryi Pannie, Poznań 1998, 14 (dalej: „Zbiór M szy o N M P ”). 12 Z ob. W TP 5.

W sp o m n ien ie M a tk i B o ż e j, k tó ra n a ró żn e i g o d n e p o d z iw u s p o so b y czynnie u czestn iczy ła w m isteriach życia C h ry stu sa,

zosta­

ło włączone w roczny cykl tajemnic Jej Syna w bardziej organiczny

sposób i w ściślejszym powiązaniu z tymi tajemnicami13,.

D la te g o li­ tu rg ia rzym sk a d o ść czę sto i w w ie lo rak i sp o só b w ciąg u ro k u litu r­ giczn ego w spo m in a o udziale N ajśw iętszej M ary i Panny w m isterium zbaw ien ia. Z n ak o m ite św iad ectw a p o b o żn o ści m aryjnej zn ajd u ją się w M sz a le R zy m skim , w L itu rg ii G o d z in i w innych k sięgach litur­ giczn ych ja k R ytuał czy P o n ty fik ał14.

K o śció ł, k tóry ze czcią w sp o m in a w liturgii N ajśw ię tsz ą M a ry ­ ję, p o u c z a , że

Msze o Błogosławionej Dziewicy czerpią moc i sens

z Jej najgłębszego udziału w historii zbawienia. Kościół bowiem, wspo­

minając udział Matki Fana w dziele odkupienia lub rozważając Jej

przywileje, przede wszystkim obchodzi wydarzenia zbawcze, w któ­

rych Najświętsza Panna, dzięki zbawczym zamysłom Boga, uczestni­

czyła ze wzgłędu na misterium Chrystusa15

. W M sza ch litu rgii rzym ­ skiej o N ajśw iętszej M ary i Pannie K o śció ł czci Pana B o g a za Je g o d ziałan ie d la zbaw ien ia ludzi.

B o ż a R o d z ic ie lk a M a r y ja , ze w z g lę d u n a sz c z e g ó ln y u d z ia ł w m iste ria c h C h ry stu sa , je st n ie u stan n ie c z c z o n a w w ie lo rak ic h a sp e k tac h w ciąg u k ażd e g o ro k u litu rgiczn eg o 16.

W ok resie A d w en tu , n a p o c zą tk u rok u litu rgiczn eg o , K o śció ł o d d a je cze ść B o g u za d z ie ło z b a w ie n ia p rz y g o to w a n e w M a tc e O d k u p iciela, k tó ra

zajmuje pierwsze miejsce wśród pokornych i ubo­

gich Panai?,

z u fn o śc ią oczek u jących i d o stęp u jący ch o d N ie g o zb a­ w ien ia. W raz z M a ry ją ,

wzniosłą Córą Syjonu, po długim oczekiwa­

niu na spełnienie obietnicy, przychodzi pełnia czasu i nastaje nowa

ekonomia zbawienian.

W A d w en cie K o śc ió ł p rz e ż y w a w litu rgii p ra w d ę , że B ó g o k azał sw ą szc zeg ó ln ą łaskę M ary i, zach o w u jąc J ą o d w szelkiej zm azy g rzech u p ie rw o ro d n e g o o ra z że D u ch Św ięty

13 PAWEŁ VI, Adhortacja apostolska „M arialis cu ltu s” o n a leżytym kształtow an iu

i rozw ijaniu kultu N a jśw iętszej M aryi Panny, 2 (dalej: M C); por. W TP 5. 2. 14 Z ob. WTP 3.

15 TAM ŻE, 6.

16 W pewnym sensie o każdym roku liturgicznym można powiedzieć, że jest „maryjny”. KONGREGACJA KULTU BO ŻEG O , W skazania i propozycje obchodu Roku

Maryjnego..., 3, 91. 17 LG 55.

18 TAMŻE; zob. WTP 7; zob. KONGREGACJA KULTU BOŻEGO , Wskazania

i propozycje obchodu Roku M aryjnego..., 3 , 91. Ecclesia, anno liturgico ineunte, c e le b r a t opu s D ei in R ed em p to ris M a ter praeparanda. P raen otan da 7 , w:

CONGREG ATIO PRO CULTU DIVINO , Collectio missarum de Beata Maria

n ap ełn ił J ą d aram i, a p o tem n ieu stan n ie o słan iał m iłością, czyniąc Je j „w ielk ie rzeczy ” (por. Ł k 1, 4 9 ) d la zb aw ien ia lu d zi19.

W o k resie N a ro d z e n ia P a ń sk ie g o K o śc ió ł celebru je w liturgii B o ż ą in terw encję, k tó ra m iała m iejsce w e w cieleniu Syna B o żeg o , w n aro d z e n iu C h ry stu sa i w Je g o u k azan iu się p aste rz o m o ra z m ę ­ d rc o m , a także w innych m o m e n tach d zieciń stw a n asze go Z b a w i­ ciela. M a tk a Je z u so w a jest b a rd z o m o c n o złączo n a ze w szystkim i tym i w y d arzen iam i zbaw czym i20. T o tłu m aczy fakt, że liczne fo rm u ­ larze m szaln e te g o o k resu , z k tóry ch w iele o d zn acza się sta ro ży tn o ­ śc ią i w a rto śc ią litu rgiczn ą (np. u ro czy sto ść 1 stycznia

Świętej Bożej

Rodzicielki Maryi

słusznie u w ażan a jest za n ajstarsze w sp o m n ien ie m ary jn e w K o ściele rzym skim ), w sk azu jąc n a u o b ecn iające się w li­ tu rg ii m iste ria C h ry stu so w e g o d z ie c iń stw a , u k az u ją i n aśw ie tla ją ró w n ie ż uczestn ictw o w nich M a tk i Je z u so w e j21.

W ok resie zw ykłym K ościół celebru jąc w liturgicznym obrzędzie

(;ritu liturgico celebrans

)22 p am iątk ę życia p u b liczn eg o Z b aw icie la, w sp o m in a ze czcią N a jśw ię tsz ą M a tk ę B o ż ą ,

która uczestniczyła

w misteriach Chrystusa

23. Vaticanum II p ou cza, że

w życiu publicznym

Jezusa Jego Matka pojawia się w sposób znamienny i to zaraz na po­

czątku, gdy na weselu w Kanie Galilejskiej, przejęta litością spowodo­

wała swym wstawiennictwem początek znaków Jezusa jako Mesjasza

(por. J 2, 1-11). W czasie Jego nauczania przyjęła słowa, w których Syn,

stawiając królestwo ponad względami i więzami ciała i krwi, błogosła­

wionymi nazwał słuchających i zachowujących słowo Boże (por. Mk

3, 32; Łk 11, 27n), jak to Ona wiernie czyniła (por. Łk 2, 19. 51)2Ą.

O k re s zw ykły m a w liturgii rzym sk iej w iele św iąt m aryjn ych , z u ro cz y sto ścią W nieb ow zięcia N ajśw iętsze j M a ry i Panny n a czele (15 sierpn ia),

która jest ukoronowaniem Jej wzrastania w łasce i szczy­

tem Jej uwielbienia25.

19 Z ob. W TP 7.

20 Zob. TAM ŻE, 8 ; interventum Dei Ecclesia celebrat in Verbi incarnatione, in Christi

nativitate, in eius manifestatione pastoribus, [...] et magis, [...] necnon in aliis Salvatoris infantiae m om entis. Q uibus factis salutis Maria intim e est sociata. Praenotanda 8, w: CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO , Collectio missarum

de Beata M aria..., XI.

21 Z ob . W TP 8; por. KONGREGACJA KULTU BO Ż E G O , Wskazania i propozycje

obchodu Roku M aryjnego..., 3, 91.

22 Praenotanda 9, w: CONGREGATIO PRO CULTU D IVINO , Collectio missarum

de Beata M aria..., XI.

23 LG 6 6.

24 TA M ŻE, 58; zob. WTP 9.

25 KONGREGACJA KULTU BOŻEGO, Wskazania i propozycje obchodu Roku

K o śc ió ł, w o k re sie W ie lk ie g o P o stu , w k tó ry m zd ą ża m y ku W ielkanocy, ze szczeg ó ln ą czcią celebru je (

Ecclesia potissimum cele­

brat16)

to , cze go B ó g d o k o n a ł w p asch aln y m m isteriu m C h ry stu sa. O b c h o d z ą c te w y d arzen ia, sp o ty k am y w litu rgii M a tk ę Je z u so w ą g łę b o k o z je d n o c z o n ą ze sw y m S y n em . B ło g o s ła w io n a D z ie w ic a utrzym yw ała bo w iem w iernie sw e zjednoczenie z Syn em aż d o krzy­ ża;

najgłębiej współcierpiala ze swym Jednorodzonym i z Jego ofiarą

złączyła się matczynym duchem, z miłością godząc się na ofiarowa­

nie zrodzonej z Niej Żertwy27.

M a t k a Je z u s o w a z o sta ła p rze z Je j u m ie rające g o n a krzyżu S y n a o d d a n a jak o M a tk a u czn iow i sło w a ­ m i:

Niewiasto, oto syn Twój

(J 19, 2 6 ).

O k re s W ielkan ocn y , ja k o czas rad o ści K o ścio ła ze zm artw y ch ­ w stan ia Pana i z d aru D u c h a Ś w ięteg o , jest p rzed łu żen iem ra d o ści M ary i, M atk i Z m artw y ch w stałe go . J a k w ierzy i m o d li się K o śció ł, B ó g n apełn ił J ą n iew y p o w ied zian ą ra d o śc ią ze zw ycięstw a Je j Syna n ad śm iercią, z Je g o zm artw y ch w stan ia28. B o ża R o d zicielk a M a ry ­ ja, jak czytam y w

Dziejach Apostolskich,

b y ła p o śro d k u ro d z ą c e g o się K o ścio ła, o c zek u jące g o n a d a r D u ch a Św ięteg o (por. D z 1, 14).

W czasie p ię ć d z ie się c iu dn i, k tó re K o śc ió ł z w ie lk ą ra d o ś c ią p rze ży w a o d N ie d z ie li Z m a rtw y c h w sta n ia d o N ie d z ie li Z e sła n ia D u ch a Ś w ięteg o , ja k o jed en dzień św iąteczny, ja k o „w ie lk ą n ied zie­ lę” 29 - litu rgia rzym sk a, o b ch o d z ąc tajem nicę p asc h a ln ą C h ry stu sa, uk azu je także B o żą R odzicielkę M ary ję ro zrad o w an ą ze zm artw y ch ­ w stan ia sw e go Syn a o raz trw ają cą z A p o sto ła m i n a m o d litw ie i u f­ nie o c zek u jącą z nim i n a d a r D u ch a Św iętego.

K o ś c ió ł, c e le b r u ją c p a s c h a ln e s a k r a m e n ty w ta je m n ic z e n ia c h rz e śc ija ń sk ie g o , w id zi w N a jśw ię tsz e j D ziew icy w z ó r sw o je g o m acierzy ń stw a, a także d o strze g a w M atc e Je z u sa p rzy k ład i p o m o c

26 P ra en o ta n d a 1 0, w: C O N G R E G A T IO PRO CULTU D IV IN O , C o lle c tio

m issarum de Beata M aria..., XI. 27 LG 58.

28 Zob. Liturgia Godzin. Teksty w spólne o NMP. I i II Nieszpory, Prośby (drugi formularz); W TP 10; KONGREGACJA KULTU BOŻEGO, Wskazania i propozycje

obchodu Roku Maryjnego..., 3, 91; in eius resurrectione superna repleta est laetitia. Praenotanda 10, w: CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Collectio missarum de Beata Maria..., XI. J. Kudasiewicz pisze, że Ewangelie nic nie m ów ią o ukazaniu się Zmartiirychwstalego swej Matce. Zauważa to Jan Pawel II: „Ewangelie nie m ówią nic o ukazaniu się zm artwychwstałego Jezusa Maryi: to niewypowiedziane misterium radości pozostaje pod osłoną mistycznego milczenia". [...] Milczenie całego N owego Testamentu o chrystofanii adresowanej do M atki Jezusa świadczy o tym , że takiej chrystofanii nie było (D. Barsotti). J. KUDASIEWICZ, Matka Odkupiciela, Kielce

1 9 9 1 ,2 0 3 . Por. ponadto: D .M . SARTOR, „Luoghi" mariani nella liturgia, „Rivista di Pastorale Liturgica” 3 9 (2001) 2 (225), 17n.

w m isji g ło szen ia Ew angelii, którą zm artw ych w stały Chrystus p o w ie ­ rzył A p o sto ło m i całem u K o ścio ło w i (por. M t 2 8 , 19n).

„ Z b ió r M sz y o N ajśw iętszej M ary i P an n ie” , zatw ierdzon y przez Ja n a P aw ła II i o g ło szo n y przez K o n g re g ację K ultu B o że g o (15 VIII 1 9 8 6 r.), zm ierza d o te go ,

aby w kulcie oddawanym Maryi Dziewi­

cy mieć na względzie te obchody, które odznaczają się nauką, wyróż­

niają się bogatą treścią i w sposób właściwy przywodzą na pamięć

wydarzenia zbawcze, dokonane przez Pana Boga w Najświętszej Dzie­

wicy ze względu na tajemnicę Chrystusa i Kościoła30.

N ajśw iętsza Panna jest najściślej złączo n a z tajem nicą C hrystusa, d lateg o - jeśli chodzi o m isterium Z m artw ych w stan ia - liturgia rzym ­ sk a uk azu je N ajśw iętszą M aryję Pannę (1) w tajem nicy Z m artw ych ­ w stan ia P ań sk iego ; (2) staw ia przed n aszym i oczym a Św iętą M aryję, Ź r ó d ło św iatła i życia; (3) m ów i o N ajśw iętszej M ary i Pannie z W ie­ czernika o raz (4) o N ajśw iętszej M ary i Pannie, K rólow ej A postołów .

1. Najświętsza Maryja Panna w tajemnicy

zmartwychwstania Pańskiego31

Lex orandi

K o śc io ła sp ra w u jąc e g o M sz ę św iętą k u czci B ożej R odzicielki M ary i w okresie w ielk an ocn ym w ysław ia przede w szyst­ k im zm artw y ch w stan ie Jej Syna, n a sze g o Pana Je z u sa C h ry stu sa32. F o rm u larz m szalny ogłasza: Jezu s, S ło ń ce spraw iedliw ości, przezw y­ ciężył „m ro k i g ro b u ” , Alleluja33; C hrystu s p o w stał z grobu , Alleluja34. Z w y c ię stw o C h ry stu sa n ad śm iercią je st źró d łem rad o ści, k tó ra o b fic ie sp ły w a n a cały św iat; B ó g O jciec p rzez zm artw ych w stan ie sw o je g o S y n a p rzyw rócił ra d o ść św iatu 35. D zień zm artw y ch w stan ia P an a stał się dn iem „św iatła i życia” , d n iem ,

w którym po ustąpie­

niu nocy śmierci cały świat się rozweseli

Зб.

Z m artw y ch w stan ie C h ry stu sa sp ra w iło , że ro d z ą cy się K o śc ió ł

{oriens Ecclesia)

w o so b ach A p o sto łó w p o d z iw ia

z radosnym drże­

3° W TP 19.

31 „Zbiór M szy o N M P ” pod tym tytułem podaje M szę, która z wyjątkiem A n ty fony

na wejście i Prefacji znajduje się w „Mszale Rzymskim dla Diecezji polskich” jako M sza o N M P w Okresie W ielkanocnym (1 1 ” - 1 2 ”).

32 Z ob. Kolekta (dalej: Ko), Prefacja (dalej : Pf), M o d litw a p o K om unii (dalej : M pK), w: „Zbiór M szy o N M P ”, 85-87.

33 A n ty fona na w ejście (dalej: AnW ), w: TAM ŻE, 85.

34 Z ob . A n tyfon a na Kom unię (dalej: AnK), w: T A M ŻE, 87.

35 Z ob. Ko, w: TAM ŻE, 85.

niem chwalebne oblicze swojego nieśmiertelnego Pana37.

M aria M a g ­ d a le n a i d ru g a M a ria , które przyszły o św icie p ierw szego d n ia ty g o ­ d n ia o b ejrzeć g ró b , sp o tk ały an io ła o z n ajm ia jące g o im , że m ają się nie lękać, b o w iem ukrzyżow any Je z u s p o w sta ł z m artw ych, zm ar­ tw y c h w s ta ł38. N ie w ia s ty

pospiesznie więc oddaliły się od grobu

z bojaźnią i wielką radością i pobiegły oznajmić to Jego uczniom39.

M o d lą c y się tekstam i m szalnym i K o śció ł w y raża p rzek on an ie, że w ra d o śc i zm artw y ch w stan ia w s p o só b w y jątk o w y uczestn iczy M a t k a Je z u so w a , M ary ja . B ó g

przez zmartwychwstanie Jezusa Chry­

stusa

napełnił

niewymowną radością Najświętszą Dziewicę i przedziw­

nie

w yw yższył

Jej wiarę40.

Ta ra d o ść p asc h a ln a je st n a g ro d ą d la n ie­ z ło m n e j w ia ry N a jśw ię tsz e j Panny, k t ó r a

wierząc, poczęła Syna

i

wierząc, oczekiwała Jego zmartwychwstania

41. D la te g o jest w zorem w iary, m o c ą której uczniow ie C h ry stu so w i w yzn ają, że

Syn Maryi

Dziewicy jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem

i

mocą

Jego zmartîvychwstania

sp o d ziew ają się

dojść do wiekuistej radości42.

Z takiej w iary w ypływ a p o zd ro w ien ie , jak ie K o śció ł kieruje d o M a ry i:

Bądź pozdrowiona, Święta Maryjo, Ty bolejąc pod krzyżem

mężnie zniosłaś cierpienia Syna, a teraz promieniejesz pogodną rado­

ścią

43. K o śc ió ł p o n a d to zap rasza M a tk ę Je z u s a d o u działu w r a d o ­ ści z racji o b c h o d u tajem nicy zm artw y ch w stan ia Je j Syn a w liturgii K o śc io ła :

Wesel się, Matko Dziewico, bo Chrystus powstał z grobu.

Alleluja

44 ;

Matko Światłości, wesel się: Jezus, Słońce sprawiedliwości,

przezwyciężając mroki grobu, cały świat olśniewa swym blaskiem45.

K o śc ió ł w sw ym

lex orandi

w y raża p rzek o n an ie

(lex credendi),

że N a jś w ię t s z a M a r y ja P an n a u c z e stn ic z y w s p o s ó b sz c z e g ó ln y w litu rgii K o śc io ła,

dla którego doroczny obchód paschalnego miste­

rium jest źródłem radości i podtrzymaniem nadziei46.

37 TAM ŻE; por. Łk 2 4 ,4 1 ; J 2 0 ,2 0 .

38 Z ob. Ewangelia (Mt 2 8 ,1 -1 0 ) analizowanego tu mszalnego formularza maryjnego, w: Lekcjonarz do M szy o N ajśw iętszej M aryi Pannie, Poznań 1998, 73.

39 TAM ŻE.

40 Pf, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 86.

41 TAM ŻE.

42 M pK , w: „Zbiór M szy o N M P ”, 87.

43 Śpiew przed Ewangelią (Alleluja), w: L ekcjonarz do M szy o N M P ..., 72.

44 A nK , w: „Zbiór M szy o N M P ”, 87; por. S. CZERWIK, M aryja D ziew ica

w ro czn ym ..., 170.

45 AnW, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 85.

46 S. CZERWIK, M aryja D ziew ica w ro czn ym ..., 170.

105 M ar yja w rzy mskiej litur gii ok re su p as ch al n eg o

2. Święta Maryja, Źródło światła i życia47

Św ięta M atk a Kościół w spom ina w swojej liturgii m acierzyńską rolę B łogosław ionej D ziew icy M aryi, k tóra z postan ow ien ia O patrzności Bożej, przeznaczona o d w ieków w raz z w cieleniem Sło w a B ożego na M atk ę B o ga, stała się tu, na ziemi M atk ą Żyw icielką B oskiego O d k u ­ piciela. Pokorna służebnica Pana, poprzez poczęcie, zrodzenie, karm ie­ nie C hrystusa, ofiarow an ie G o w świątyni O jcu i w spółcierpienie ze sw oim Synem um ierającym na krzyżu, w spó łpraco w ała w dziele zba­ w ienia przez posłuszeństw o, w iarę, nadzieję i żarliw ą m iłość48. M o d lą ­ cy się K ościół

(lex orandi)

bardzo w ym ow nie w yraża tę praw dę w for­ m ularzu m szalnym :

Błogosławiona jesteś, Dziewico Maryjo, albowiem

za sprawą Ducha Świętego nosiłaś w dziewiczym łonie Syna Ojca przed­

wiecznego49·, Witaj, Matko

[...]

będąc Dziewicą zrodziłaś Chrystusa50·,

Boże, Twój Syn narodzony z Matki Dziewicy stał się pierworodnym

między wielu braćmi i Zbawicielem świata

51. W tekstach m szalnych K o śció ł w yznaje i czci Św iętą M ary ję jak o M a tk ę Ś w iatło ści, k tó ra p orodziła Je zu sa C hrystusa, Św iatłość św iata: „Witaj, M atk o Św iatło­ ści” 52;

Szczęśliwa jesteś, Najświętsza Panno Maryjo, bo z Ciebie się na­

rodziło Słońce sprawiedliwości, Chrystus, który jest naszym Bogiem: kto

idzie za Nim, będzie miał światło życia

53 ;

Ja przyszedłem na świat jako

światło, aby każdy, kto we Mnie wierzy, nie pozostawał w ciemności54.

W m odlitw ie m szalnej K ościół w yznaje w iarę, że C hrystus Pan, który

uświęcił całe życie Dziewicy Maryi,

jest Tym, który kieruje naszym i czy­ nam i i

oświeca wszystkie ścieżki Kościoła55.

47 Z ob. „Zbiór M szy o N M P ”, 88-90. Teksty tego formularza nawiązują do liturgii W igilii Paschalnej, która upamiętnia świętą noc zmartwychwstania Pana i jest jakby „matką wszystkich świętych w igilii”. K ościół czuw ając oczekuje Pańskiego

zm artw ychw stania i sprawuje je w sakramentach chrześcijańskiego wtajemniczenia.

KONGREGACJA KULTU BOŻEGO, L ist okólny o przygotow aniu i obchodzeniu

ś w ią t p a sch a ln ych (1 6 I 1 9 8 8 ), 7 7 . W igilia Paschalna ro zp o czy n a okres

w ie lk a n o c n y i d la te g o jej p ełn a n azw a brzm i: „ N ie d z ie la W ielk an ocn a. Zmartwychwstanie Pańskie. Wigilia Paschalna w Wielką N o c” (zob. M szał Rzymski

dla D iecezji polskich, Poznań 1 9 8 6 ,1 5 0 -1 8 3 ). Analizowany tu maryjny formularz

m szalny m ożn a u ży w a ć w so b o ty Okresu Wielkanocnego, ilekroć ze słusznej

przyczyny, z zachow aniem prawa, odprawia się M szę o N ajśw iętszej M aryi Pannie.

Zob. „Zbiór M szy o N M P ”, 88.

48 Z ob. LG 61.

49 AnK, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 90.

50 An W, w: TAM ŻE, 89.

51 Ko, w: TAM ŻE.

52 An W, w: TAM ŻE.

53 Śpiew przed Ewangelią (Alleluja), w: Lekcjonarz do M szy o N M P ..., 75.

54 Ewangelia (pierwsza, d o wyboru) przeznaczona d o M szy 16. Św ięta Maryja,

Ź ródło św ia tła i życia , w: Lekcjonarz do M szy o N M P..., 75. 55 M pK, w: „Zbiór Mszy o N M P ”, 90.

M ac ie rz y ń stw o M a ry i trw a n ieu stan n ie w o b ec w szystkich w ie ­ rzących, dla których stala się M atk ą p o d krzyżem sw ego Syna. M atk a C h ry stu so w a w zięta d o nieba, nie zap rzestała pełn ić sw ojej zbaw czej roli, g d y ż p o p rz e z w ielorak ie w staw ien n ictw o ustaw icznie w yprasza n a m d ary w ieczn ego zbaw ienia.

Dzięki macierzyńskiej miłości opie­

kuje się braćmi swego Syna, pielgrzymującymi jeszcze i narażonymi

na niebezpieczeństwa i trudy, dopóki nie zostaną doprowadzeni do

szczęśliwej ojczyzny56.

B o ż a R od zicielk a M ary ja z racji te g o d aru i roli B o sk ie g o m a ­ cierzy ń stw a je st zatem m o cn o zje d n o czo n a ze sw ym Syn em O d k u ­ p icielem i g łę b o k o zw iązana ze w sp ó ln o tą Je g o uczniów , K ościołem , d la k tó re g o je st pierw o w zo rem (

typus

)

w porządku wiary, miłości

i doskonałego zjednoczenia z Chrystusem. W misterium bowiem Ko­

ścioła, który sam także słusznie jest nazywany matką i dziewicą, Bło­

gosławiona Dziewica Maryja idzie przed nami, stanowiąc najdosko­

nalszy i jedyny wzór zarówno dziewicy, jak i matki57.

K o śció ł rzeczy­ w iście staje się m atk ą, b o w iem przez p rzep o w ia d an ie i ch rzest r o ­ dzi d o n o w e g o i n ieśm ierteln ego życia dzieci p o częte z D u ch a Św ię­ te g o i zro d zo n e z B o g a 58.

W m ary jn y m fo rm u larzu m szaln y m , n aw iązu jącym d o liturgii W igilii Paschalnej, w czasie której

Kościół czuwając oczekuje Pańskie­

go zmartwychwstania i sprawuje je w sakramentach chrześcijańskie­

go wtajemniczenia59,

m o d lący się K o śc ió ł w yzn aje z w iarą

(lex cre­

dendi),

że w o d a ch rztu czyni lu d zi d ziećm i B o ży m i; przez św ięte n am aszczen ie i w łożenie rąk ochrzczeni n apełn iają się D u ch em Św ię­ tym , a p rzez u dział w U czcie E u charystycznej stają się

communio

- je d n o śc ią z C h ry stu sem 60.

M o d litw y m szaln e w yraźnie z a te m p o tw ie rd z a ją , że

Kościół,

płodna dziewica, rodzi w wodzie chrztu

[po dkreślen ie m o je - J.J .]

dzieci, które się poczęły z wiary i Ducha Świętego61, odradza wierzą­

ce ludy w czystym źródle chrzcielnym62.

Pierw sze czytanie Liturgii S ło w a u k azu je o k o ło trzech ty sięcy lu d zi, k tó rzy przyjęli ch rzest w im ię Je z u s a C h ry stu sa63. K o śció ł je st M atk ą , bo

w czystym źródle

5<s LG 62.

57 T A M ŻE, 6 3 .

58 Por. TAM ŻE, 6 4.

59 KONGREGACJA KULTU BOŻEGO, L ist o k ó ln y..., 77.

60 Zob. Formularz mszalny: 16. Święta Maryja, Źródło..., w: „Zbiór Mszy o N M P”, 88.

61 Pf, w: T A M ŻE, 90.

62 An W, w: TA M ŻE, 89.

61 Z ob. L ekcjonarz do M szy o N M P ..., 74.

107 M ar yja w rzy mskiej litur gii ok re su p as ch al n eg o

chrzcielnym zrodził dla nieba ludzi pochodzących z ziemi64,

a p o n ad to jest za tro sk a n y o tych w szystkich , k tóry ch „z ro d z ił” , aby

przez ży­

cie według Ewangelii i sakramenty dające łaskę

d o p ro w ad zić ich

do

podobieństwa ze swoim Założycielem, naszym Panem Jezusem Chry­

stusem65.

D u ch Święty, k tóry u św ię ca ło n o K o śc io ła , czyli ź ró d ło ch rzcieln e, ab y m ó g ł on rodzić d zieci B o że, uśw ięcił też ło n o M a ­ ryi, ab y p o ro d z iła P ierw o ro d n ego m iędzy w ielu braćm i (por. H b r 2 , 1 1 -1 5 ) i Z b a w icie la św iata66.

D u ch Święty, k tóry w o b fito ści zstąp ił n a N ajśw iętszą D ziew icę w d n iu P ięćd ziesiątn icy, zstęp u je też n a n o w o o c h rz c z o n y c h , g d y u d ziela się im sak ra m e n tu b ierzm o w an ia . S ło w a m od litw y m szalnej m ó w ią , że K o śc ió ł n am aszcza n o w o n a ro d zo n y c h cen n ym olejem krzyżm a, aby D u ch Święty, k tóry n ap ełn ił D ziew icę M ary ję, zstąpił n a n ich ze sw o im i d a ram i67.

C ia ło i K rew , ofiaro w an e p rzez C h ry stu sa n a o łtarzu krzyża za życie św iata, są co dzien n ie sk ład an e w O fierze E u ch ary sty czn ej, i są to żsa m e z C ia łe m i K rw ią C h ry stu sa, k tó re g o N ajśw iętsza D ziew ica M a ry ja w y d ała n a św iat68. K o śció ł, b ę d ą cy ja k N ajśw ię tsz a M ary ja, dziew icą, „n a ślad u ją c M atk ę C h ry stu sa” 69, sk ład a O fiarę E u ch ary ­ sty c zn ą i g łę b o k o w ierzy, że

w sakramentach Kościoła mistycznie

o d n aw iają się

zdarzenia, które w całej prawdzie przeżyła Matka Dzie­

wica70.

C o d z ie n n ie w ię c K o śc ió ł

zastawia stół dla swoich dzieci

i karmi je chlebem z nieba, Ciałem naszego Pana Jezusa Chrystusa,

którego Dziewica Maryja zrodziła na życie świata

71. B ó g k arm i nas C ia łe m C h ry stu sa i n ap ełn ia

nas Jego Duchem71;

sp raw ia p o n a d to , że z g ro m ad z e n i n a E u ch ary stię

z każdego ludu i narodu,

sta ją się

jednym Ciałem ożywionym przez jednego Ducha

73.

B o ża R odzicielka M ary ja stała się „św iąty n ią niebieskich sak ra­ m en tó w ” 74, po n iew aż w sw ym „dziew iczym ło n ie” n osiła C h rystu sa

64 Ko, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 89.

65 TAM ŻE.

66 TAM ŻE.

67 Pf, w: TAM ŻE, 90.

68 Zob. Formularz mszalny: 16. Święta Maryja Źródło..., w: „Zbiór Mszy o N M P ”, 88.

69 M o d litw a nad daram i (dalej: M nD ), w: TAM ŻE, 89. 70 Pf, w: TAM ŻE, 90.

71 TAMŻE; łacińskie brzmienie tego tekstu jest następujące: sed et cotidie filiis mensam

parat, ubi ipsos caelesti nutriat pane, quem Virgo Maria pro m undi edidit vita, lesum Christum D om inum nostrum. CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Collectio missarum de Beata Maria. ..,6 8 .

72 Z ob. M pK, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 90.

73 M n D , w: T A M ŻE, 89.

b ę d ą ce g o „S ak ram e n te m O jca przed w ieczn ego” : w N im są bow iem ukryte w szelkie skarby zbaw ienia i łaski, i przez N ie g o także objaw ia się w szystkim lu d ziom oblicze O jca (por. Ł k 10, 2 2 ; J 14, 9 )75.

3. Najświętsza Maryja Panna z Wieczernika76

K o śc ió ł w id ział o d sw o ich p o c z ą tk ó w w o so b ie N ajśw iętsze j D ziew icy, ob ecn ej w pierw szym zgro m ad ze n iu uczniów , w W ieczer­ n ik u n a Syjon ie w Je ro z o lim ie (por. D z 1, 1 3 n )77, sw o ją M atk ę o ta ­ czają cą m iło ścią p o czątk i chrześcijańskiej w sp ó ln o ty o raz p rzykład i św ietlan y w zó r jedn om yśln ej i w spó ln ej m od litw y 78.

W m o d litw ach fo rm u larza m szaln e go ,

lex orandi

K o śc io ła w y­ ra ża je g o w iarę (

lex credendi),

że B ó g n ap ełn ił M a ry ję m o c ą sw o je ­ g o D u c h a , przy W cieleniu i w dn iu Pięćdziesiątnicy.

Ta, którą przy

Wcieleniu Słowa ocienił Duch Święty (por. Łk 1, 35), przy narodze­

niu nowego Ludu

[...]

znowu otrzymuje pełnię Daru Bożego79; Ma­

ryja,

[...]

w gorących błaganiach

p rzy zy w ała

obiecanego Pocieszycie-

la*°,

a B ó g ,

Najświętszą- Pannę modlącą się razem z Apostołami,

u b o ­ gacił

darami Ducha Świętego

81.

Ten sam D u ch Św ięty jest zatem sp ra w c ą m acierzy ń stw a M ary i w sto su n k u d o W cielonego S ło w a o ra z w od n iesien iu d o n o w e go L u d u B o ż e g o , K o śc io ła, k tóry ro d zi się w m isteriu m Z e sła n ia D u ­ ch a Ś w ię te g o 82.

75 Z ob. TAM ŻE, 88.

76 Zob. TAMŻE, 9 1 -9 3 . Najświętsza Maryja Panna z Wieczernika doznaje czci w wielu

diecezjach i rodzinach zakonnych w liturgicznym wspomnieniu. Wśród wspólnot zakonnych wyróżnia się Zgromadzenie Sióstr Naszej Pani z Wieczernika, założone przez św. Teresę Couderc (fl8 8 5 ). Zob. „Zbiór Mszy o N M P ”, 91; CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Collectio missarum de Beata Maria..., 69.

77 Zob. AnW, w: „Zbiór Mszy o N M P ”, 91; Pierwsze czytanie (Dz 1, 6-14), w:

Lekcjonarz do M szy o NM P..., 77. (Tradycja umieszcza salę „na górze” [„w górnej

części dom u”], w której A postołowie trwali na m odlitw ie z niewiastami, z Maryją, Matką Jezusa, i z braćmi - w dzisiejszym Wieczerniku na Syjonie w Jerozolimie, choć

przypuszcza się także, że byl to dom Marii, m atki Jana-Marka (por. J 12,12); „Jakuba” (por.M t 10, 2 n n ;M k 3, 16-19; Łk 6, 13-16) - z o b . ВТ). Por. F. BRACHA, Podstawy kultu maryjnego w świetle w ypow iedzi Jana Pawia II w encyklice „Redemptoris M ater”, w: M atka Odkupiciela, red. S. GRZYBEK, Kraków 1988, 294n.

78 Por. „Zbiór Mszy o N M P ”, 91 ; CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Collectio

missarum de Beata Maria..., 69; zob. A. CATELLA, La „Collectio missarum de Beata Maria Virgine”. Analisi della eucologia, „Rivista liturgica” 75(1988) 1, ЮЗ-

106; S. CZERWIK, M aryja Dziewica w rocznym ..., 170.

79 Pf, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 92.

80 TAM ŻE.

81 K, w: TAM ŻE, 91.

82 Z ob. S. CZERWIK, M aryja D ziew ica w ro czn ym ..., 170.

o 109 M ary ja w rzymskiej li turgii ok re su p as ch aln eg <

W tekstach euch ologijn ych M a ry ja je st w zorem d la K o śc io ła , zw łaszcza m od litw y jed n om yśln ej, zan o szo n ej w zgro m ad zen iu :

Pa­

nie, Ojcze święty

[...]

Ty nam dałeś w młodym Kościele przedziwny

wzór zgody i modlitwy: Matkę Jezusa modlącą się jednomyślnie

z Apostołami

83.

B o ż a R o d zicielk a je st w zorem K o śc io ła w m odlitw ie p o łączon ej z czu w an iem , p o sta w ą m iło ści i o czek iw an iem . N ajśw iętsza M a ry ja P an n a uczy czujn ości w oczek iw an iu n a d ru gie przyjście C h ry stu sa:

Najświętsza Dziewica, czuwająca na modlitwie i płonąca miłością,

stała się wzorem Kościoła, który ubogacony darami Ducha, czujnie

oczekuje drugiego przyjścia Chrystusa

84. M ary ja je st zatem w zo rem p o sta w y esch ato lo giczn ej K o ścio ła85.

N a jśw ię tsz a M a ry ja P an n a o rę d u je za K o śc io łe m i o ta c z a g o o p ie k ą ; Je j w staw ien n ictw o zap ew n ia je d n o m y śln o ść n a m od litw ie i a p o sto lsk i zap ał u czn iów C h rystu sow ych , co

lex orandi

w yraża sło ­ w am i:

spraw

[...],

abyśmy

[...]

mogli trwać jednomyślnie na modli­

twie i nieść braciom dobrą nowinę o zbawieniu

8e. O p ie k a N ajśw ię t­ szej D ziew icy u m o żliw ia n am przyczyn ian ie się d o zg o d y i p o k o ju m ięd zy b raćm i, za których Syn M a ry i

Jezus Chrystus ofiarował się

jako żertwa odkupienia

87.

M ary ja uczy nas, w raz ze składanym i n a Eucharystii daram i ofiar­ nym i, posłuszeństw a głosow i D u ch a Św iętego; trzeba

abyśmy gorliwie

naśladując Najświętszą Pannę, byli ulegli głosowi Ducha Świętego™.

M a tk a zm artw y ch w stałego Pana uczy n as i teg o w ym iaru p a s ­ ch alnej p o staw y u czn iów Je j Syna, k tó ry m je st w ierne zach o w y w a­ n ie sło w a B o ż e g o i je g o g orliw e rozp o w szech n ian ie . Śp iew p rzed E w an g elią w ych w ala M ary ję, a n am staw ia w zór przed oczam i:

Bło­

gosławiona jesteś, Panno Maryjo, zachowałaś słowo Boże i rozważa­

łaś je w swoim sercu*9.

E w an gelia liturgii sło w a tej M szy koń czy sło ­ w am i C h ry stu sa:

Moją matką i moimi braćmi są ci, którzy słuchają

słowa Bożego i wypełniają je

(Ł k 8, 2 1 )90.

P apież Ja n Paw eł II w sw ym Liście ap o sto lsk im

Novo millennio

ineunte

n a zakoń czen ie W ielkiego Ju b ile u szu R ok u 2 0 0 0 , zach ęca

83 Pf, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 92; zob. też: An W, w: TAM ŻE, 91.

84 Pf, w: TAM ŻE, 92; por. J. KUDASIEWICZ, M atka O dkupiciela..., 207n .

85 Por. „Zbiór Mszy o N M P ”, 91; S. CZERWIK, Maryja Dziewica w rocznym ..., 171. 8Й K o, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 91.

87 M pK , w: TAM ŻE, 93.

88 M n D , w: TAM ŻE, 92.

89 Lekcjonarz do M szy o N M P, 78.

wszystkich, by poszli z nadzieją w nowe tysiąclecie, zespoleni wię­

zami jednej komunii, umacnianej każdego dnia przy stole euchary­

stycznego Chleba i Słowa życia91.

W każdą niedzielę zmartwychwstały

Chrystus na nowo jakby wyznacza nam spotkanie w Wieczerniku

[podkreś. moje - J.J.],

gdzie wieczorem „pierwszego dnia tygodnia”

(J 20, 19) ukazał się swoim uczniom, aby „tchnąć” w nich ożywiają­

cy dar Ducha Świętego i wprowadzić ich w wielką przygodę ewange­

lizacji. W tej drodze towarzyszy nam Najświętsza Maryja Panna,

Gwiazda nowej ewangelizacji, prom ienna Jutrzenka i niezawodna

Przewodniczka na naszej drodze92.

4. Najświętsza Maryja Panna Królowa Apostołów93

Kościół dostrzegał od początku wyjątkowe, „prawdziwie królew­

skie” miejsce, jakie zajmowała M atka Jezusa w pierwszej wspólno­

cie chrześcijan i jaką rolę spełniła w wydarzeniu zesłania Ducha

Świętego odnośnie do szerzenia ewangelicznego orędzia94. Sobór

Watykański II, który określił działalność misyjną jako

najważniejsze

i najświętsze zadanie Kościoła95, zachęcił wszystkich wiernych do

modlitwy,

aby przez wstawiennictwo Dziewicy Maryi, Królowej Apo­

stołów, narody jak najszybciej były doprowadzone do poznania praw­

dy (por. 1 Tm 2, 4), a chwała Boża, która lśni na obliczu Chrystusa

Jezusa, przez Ducha Świętego zajaśniała wszystkim (por. 2 Kor 4, 6)96.

Zapał misyjny wzbudza dzisiaj modlitwa Kościoła (

lex orandi),

której

lex credendi podkreśla ciągłą aktualność głoszenia Dobrej

Nowiny. Zgrom adzenie liturgiczne wiernych, które jest znakiem

91 Z ob. JAN PAWEŁ II, List apostolski „ N o vo m illennio in eu n te” na zakończenie

W ielkiego Jubileuszu Roku 2 0 0 0 , 58. 92 TAM ŻE.

93 Zob. „Zbiór Mszy o N M P ”, 9 4 -9 6 . Wiele Instytutów zakonnych i Stowarzyszeń życia apostolskiego uznaje Najświętszą Maryję Pannę modlącą się w Wieczerniku z Apostołam i za swoją Patronkę. Pod tytułem „Królowej A postołów ” oddają Jej liturgiczną cześć. Wśród nich górują: Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego założone przez św. W incentego Palloniego ( f l8 5 0 ) , Papieski Instytut dla Misji Zagranicznych założony przez biskupa Angelo Ramazzottiego (J1861), Pobożne Stowarzyszenie od świętego Pawła Apostoła oraz inne Instytuty, założone przez Sługę B ożego Jakuba Alberione (ΊΊ971). Ten formularz mszalny (z wyjątkiem prefacji) został wzięty z Mszy własnych Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego.

94 Z ob. „Zbiór M szy o N M P ”, 94; por. A. CATELLA, La „C ollectio missarum de

Beata M aria..., 1 0 3 -1 0 6 .

95 SO B Ó R WATYKAŃSKI II, Dekret o działalności misyjnej Kościoła A d gentes

divin itu s, 29 (dalej: AG)

Kościoła, prosi Boga, aby służąc wiernie Jego Majestatowi - za wsta­

wiennictwem Maryi, Matki Jezusa - mogło rozszerzać chwałę imie­

nia Bożego „słowem i przykładem”97. Boże zmiłowanie i wstawien­

nictw o Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy sprawiają, że O fiara

Eucharystyczna wyprasza, aby

Kościół wzrastał w liczbę wiernych98.

Działalność misyjną Kościoła umacnia Pan, który karmi wiernych

„zbawiennym Pokarmem”; potrzeba jednakże, aby cały lud - wspie­

rany wstawiennictwem błogosławionej M aryi Dziewicy, Królowej

Apostołów - pełniąc wolę Bożą i

służąc człowiekowi, dążył niestru­

dzenie do zbawienia".

Kościół dziękuje ustawicznie Panu Bogu za zamysł Jego m ądro­

ści i dobroci, aby ludzi wynieść do udziału w życiu Bożym100,

aby

zaprosić i przyjąć ich do wspólnoty z sobąm i aby wszystko zostało

odnowione w Chrystusie oraz by ludzie w Nim właśnie tworzyli jed­

ną rodzinę i jeden Lud Bożym . Z najgłębszej zatem własnej potrze­

by powszechności i posłuszny nakazowi Założyciela (por. M k 16,

15), Kościół stara się głosić Ewangelię Chrystusa wszystkim ludziom;

rozprzestrzeniać

wszędzie królestwo Chrystusa, Pana i Boga wieków,

i przygotowywać ścieżki na Jego przyjście103.

W modlitwie mszalnej Kościół „zawsze i wszędzie” składa dzięk­

czynienie Bogu za Jego plan zbawienia i oddaje cześć Najświętszej

Dziewicy Maryi,

która poprzedziła Apostołów w zwiastowaniu Chry­

stusa i wiedziona przez Ducha Świętego, z pośpiechem zaniosła Chry­

stusa Janowi, aby stał się dla niego źródłem uświęcenia i radości104.

Piotr oraz pozostali Apostołowie, napełnieni i przynagleni Duchem

Świętym,

zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał

mówić105; wyszli z Wieczernika i nieustraszenie głosili Ewangelię wszyst­

kim narodom, aby stała się dla nich zbawieniem i życiem106.

Kościół, którego Matką jest M atka Jezusa, „Królowa nieba i Pani

świata” 107, jest złączony głęboką więzią z Maryją i tak jak O na

chce

97 Ko, w: „Zbiór M szy o N M P ”. 98 M n D , w: TAM ŻE, 95. 99 M pK , w: TAM ŻE, 96. 100 Por. LG 2. 101 D V 2. 102 A G 1. 103 TAM ŻE. 104 Pf, w: „Zbiór Mszy o N M P ”, 95.

105 Pierwsze czytanie (Dz 1, 12-14; 2 , 1-4), w: L ekcjonarz do M szy o N M P ..., 80.

106 Pf, w: „Zbiór M szy o N M P ”, 95.

107 Śpiew przed Ewangelią (Alleluja) i zob. Ewangelia (J 19, 2 5 -2 7 ), w: L ekcjonarz

przeżywać tajemnicę Chrystusam , ciągle doświadczając, że Najświęt­

sza Panna nieustannie, lecz szczególnie w świętej liturgii, jest z nim

jako Matka i Pomocnica'09. Najświętsza Dziewica i w naszych cza­

sach, dzisiaj,

pociąga przykładem zwiastunów Ewangelii, rozgrzewa

miłością, wspomaga ustawicznie modlitwą, aby głosili na całym świe­

cie Chrystusa Zbawicielano.

* * *

Dzieło zbawienia dokonane przez Chrystusa uobecnia się, po

Jego chwalebnym wniebowstąpieniu i zesłaniu Ducha Świętego, aż

do Paruzji, zwłaszcza poprzez sprawowanie liturgii, która zatem

słusznie jest uważana za ostatni etap historii zbawienia („czas Ko­

ścioła”). Chrystus wielorako obecny w liturgii przewodniczy jako

Głowa zgromadzeniu wiernych przyjmujących słowo wiary i uczest­

niczących w liturgicznych obrzędach „w Duchu”; jako Nauczyciel

głosi, także teraz, Ewangelię zbawienia; jako Kapłan sprawuje ofia­

rę nowego i wiecznego Przymierza oraz działa swą mocą w sakra­

mentach; czyni to wszystko jako Pośrednik (

Mediator Dei), który

ustawicznie wstawia się za ludźmi do Boga Ojca (por. H br 7, 25)111.

Najświętsza Panna wzięta w chwale do nieba i wyniesiona u boku

Syna, Króla królów i Pana panujących (por. Ap 19, 16), również nie

zaprzestała zbawczego zadania powierzonego sobie przez Boga Ojca,

„lecz poprzez wielorakie swoje wstawiennictwo ustawicznie zjednuje

nam dary zbawienia wiecznego”UI. Liturgia ze swej natury tworzy

i wyraża wspólnotę nie tylko z Kościołami całego świata, ale rów ­

nież i z mieszkańcami nieba: z aniołami i świętymi, a przede wszyst­

kim z chwalebną Bogurodzicą Dziewicą M aryją113.

Kościół, sprawując Boskie misteria, jednoczy się z Najświętszą

Maryją Panną, by z Jej głosem, błogosławić Boga Ojca i wielbić Go

hymnem uwielbienia; aby razem z Nią słuchać Bożego słowa i stale

rozważać je w swoim sercu; ażeby razem z Nią stać się uczestnikiem

108 M C 11.

109 W X p i2.

,io Pf,

w: „Zbiór M szy o N M P ”, 95. Sed et nunc beata Virgo Evangelii praecones

trahit exem plo, fo v e t caritate, incessanti iu vat oratione, ut to to orbe Christum Salvatorem an n untient. CO N G R EG ATIO PRO CULTU D IV IN O , Collectio m issarum de B eata M aria..., 74.

111 Z ob. WTP 11.

112 TAM ŻE, 12.

paschalnego misterium Chrystusa i złączyć się z Jego dziełem odku­

pienia114. Kościół w liturgii naśladuje ponadto swoją Matkę Maryję

modlącą się z Apostołami w Wieczerniku, aby wypraszać ustawicz­

nie dar Ducha Świętego;

wzywa Jej wstawiennictwa, ucieka się pod

Jej obronę, prosi Ją, by nawiedzała lud wierny i napełniała go dara­

mi łaski; razem z Nią, łaskawą Opiekunką swej drogi, z ufnością idzie

na spotkanie Chrystusa115.

Ks. dr hab. Ja n Jó z e f Janicki Papieska A kadem ia Teologiczna (Kraków )

ul. L. Rydla 3 PL - 3 2 -0 9 0 Słom niki e- m ail: atjanick@ cyf-kr.edu.pl

Maria nella liturgia romana del tempo pasquale

(R iassun to)

La Vergine M aria è presente lungo d ell’anno liturgico che celebra tutto il m istero pasquale di Cristo. Tutta la celebrazione liturgica verte verso la Pasqua. D ato che M aria è presente in m odo particolare nei misteri di Cristo, è anche presente in diversi aspetti d ell’anno liturgico: dall’A vvento al tem po ordinario.

L’autore si sofferm a sulla celebrazione della risurezione di Cristo e cerca di mettere in luce la presenza liturgica di Maria in quel m istero celebrato. L’autore studia prima di tutto le M esse dal „C ollectio M issarum ” previste per il tem po pasquale.

114 Por. TAMŻE.