Het ontwerp van een Energy Recovery Unit voor een FCC installatie - De economische vergelijking van een FCC installatie bij 2,5 bar en 6,0 bar reactordruk

O'

o

b

o

" . F .tIN .\ L) , ' _, l q

laboratorium voor

t I' \111 dP.1 ..". 4 I' .. .. t~ t W'I JM ( t.1a at' iJl.

Verslag behorende bij het fabrieksvoorontwerp

van A.S.Bos en J.P.Rijnten onderwerp: .'

.

Nr:

24

,/ U. P H.e 'ft -., '.

Economische __ y'~J;.e:~!~.j}~~P:s .. ~r.??,-~)*.j

...

g.t.5..

__

~~i.~,.9

...

1?~ ree.ctordruk

_.

_.

\'1'" '·i, i .. ..:' 1\ • ",ol I., ;

o

o

o

o

o

o

o

o

o

, '. ~

(. ( ( (

c

(

o

o

o

..

- Het ontwerp van een Energy Recovery Unit voor een

Fee

installatie en

- De economische vergelijking van een

Fee

installatie bij 2,5 bar en 6,0 bar

reactordruk

Door:

A.S. Bos

Hooftstraat 253 Alphen a.d. Rijn

Aanvang: 6 februari 1978 Verslag: 2 juni 1978. en J.P. Rijnten Idenburglaan 35 Rijswijk (Z.H.)

I

( Blz. -1-( ( Inhoud: Pag. 2

-

Samenvatting (

Pag. 3

-

Inleiding ERU

Pag. 4

-

Keuze mogelijkheden ERU

Pag. 5

-

Berekening ERU (compressie

(

expansiesectie) Pag. 15

-

Energetische ovenberekening Pag. 19

-

Conclusies ERU

(

Pag. 20

-

Literatuur ERU

Pag. 7.1

-

Inleiding economische vergelijking Pag. 22

-

Massa en warmtebalans

(

Pag. 39

-

Economische vergelijking

Pag. 50

-

Conclusies economische vergelijking.

o

o

o

-<.

( ( ( ( (

o

o

o

'"

, I Samenvatting:

Dit rapport maakt deel uit van een vergelijkende studie van twee procesvoeringen van een FCC respektievelijk bedreven bij 2,5 en 6 bar reactordruk. (Zie Cramwinckel e.a.).

Onze opdracht bestond uit twee delen:

1) Het maken van een voorontwerp van de energy recovery unit, voortaan ERU genoemd. Dit is het gedeelte, waarin het regenerator afgas wordt behandeld en de regenerator

lucht wordt gecomprimeerd.

2) Het maken van een globale economische vergelijking tussen de twee procesvoeringen.

De ERU:

Eerst is een vergelijking gemaakt tussen de diverse uitvoerings-vormen van de ERU. Gekozen is voor een systeem, waarbij het af-gas eerst geexpandeerd wordt en daarna door een CO boiler gaat en waarbij opgestart wordt met een zelfstartende elektromotor/ generator.

In de oven wordt Fuel toegevoerd omdat het afgas alleen een on-r _ _ _

voldoende stookwaarde heeft. In beide druksituaties blijkt ongeveer voldoende vermogen uit de gasexpansie gewonnen te worden voor de regenerator lucht compressor. In het ovenontwerp voor beide druk situaties zitten slechts marginale verschillen.

Economische vergelijking:

Deze is gemaakt aan de hand van een exploitatie balans, nadat voor alle apparatuur massa en warmte-balans opgesteld waren. De inves-tering verschilt niet noemenswaardig in beide situaties. Omdat

L ~het produktenpakket bij hoge druk onguns~iger in prijsstelling

1

~J>h~i.,1v-

is dan bij lage druk, is de exploitatie bij

~

gunstiger.

V·IJ

.~ Overigens is er in beide situaties een exploitatietekort, uitgaande

~J

van de ons bekende prijzen.

Dit komt voornamelijk doordat de voeding voor ca. 80 procent op de exploitatie drukt. Als laatste is berekend, bij welke benzine-prijs de exploitatie sluitend is.

( ( ( ( ( ( (I

o

o

()

I

/)

Blz. - 3 -Inleiding:

Sind~ de oliekrisis is bijna iedereen ervan overtuigd, dat energiebesparin9 om verschillende redenen een nuttige zaak is. De belangrijkste zijn:

- de meeste fossiele brandstoffen raken een keer op en dat willen we liever niet zelf meemaken, bovendien zou ons nageslacht er misschien ook wel wat mee willen doen. - de po~~kelijkheid van de

groter gebleken, dan was gedacht en

olielanden is veel blijkt de stabiliteit van het Westen in gevaar te kunnen brengen.

- de prijzen van brandstoffen stijgen enorm.

Besparingsmogelijkheden werden door de oliemaatschappijen onderkend, zodat ze al voor de energiekrisis met energie-besparing bezig waren: zo werd met het onderhavige Energy Recovery systeem al in 1950 geëxperimenteerd.

Energiebesparing is een goede zaak, maar wordt in

onder-nemingen alleen dan serieus aangepakt, als het lonend blijkt te zijn. Met de steeds stijgende energieprijzen wordt be-sparing dus steeds aantrekkelijker en het ziet er vooralsnog niet naar uit, dat die trend zal stoppen.

/

---

"

l

Om bij een individuele fabriek als deze cat-cracker naar mogelijkheden van energiebesparing te zoeken, gaan we uit van het zogenaamde "total energy" konsept; we vergelijken alle energievormen (chemisch, elektrisch, mechanisch, ther-v' misch enz.) t§Il hun samenhang. Voor de fabriek als geheel is

het streven dan niet om bijvoorbeeld de stoombalans sluitend te krijgen, maar om de totale toegevoerde hoeveelheid energie

l ( ( ( ( ( (

o

o

o

r I Blz. - 4

-zo laag mogelijk te houden, rekening houdend met de

omzettings---

_{rendementen tussen de diverse energievormen. De eenvoudigste}

---manier om dat te berekenen is de fabriek op te delen in zo ~~~ ) klein mogelijke eenheden, die energetisch nog zelfstandig te

'

.

)

~~~î 'beschouwen zijn.

~\,C

(î

Uit energie-oogpunt bezien, zijn in de cat-cracker de belang-rijkste plaatsen:

- de voeding.

De voedingstemperatuur is een regelvariabele en kan dus niet

~~ ~---in deze beschouw~---ing meegenomen worden. Het zal duidelijk zijn, dat de voedingstemperatuur zo hoog mogelijk moet zijn: de

voeding komt al of niet via opslag bij een HVU vandaan en

"-.-

-

_.--

...

----

'.

-komt daar op ca. 300 graden Celsius ui~_ het systeem. - de mainfractonatorjdesuperheater.

Hier wordt veel stoom gewonnen, maar ook _,,~~ deze hoeveelheid ligt door de procesvoering vast, alleen het temperatuurniveau varieert. - de mainfractonatorjtopgascompressiejkondensatie-sectie.

Ook deze ligt, gegeven de proces-eisen grotendeels vast. - de regeneratie.

J-Hier moet lucht in en komË.9 afgassén van hoge temperatuur, d~v bovendien nog veel CO bevatten ,~uit. Hier zijn nogal wat

mogelijkheden voor energie-terugwinning en daarom is het ge-deelte na de regenerator "energy recovery unit" genoemd.

Zoals gezegd, was men (bij Shell) in 1950 al met ontwikkeling van een ERU bezig. Doordat men toen nog slechts 2 cycloontrappen ge-bruikte, traden er erosieproblemen in de expansieturbine op: na

750 uur was een waaierblad "op". Daarom is de derde trapsafschei-der ontwikkeld, die uit een groot aantal kleine cyclonen bestaat. Hierdoor werd de katbelasting van de expansieturbine zodanig ver-laagd, dat het waaierblad makkelijk 5 jaar meekon.

l ( ( ( ( ( (

o

o

FIG.1

Z

I

A.

\/ 1\ ; ( 7 'vI., '1 ₍ o /

\

L

.

' - _~ I! I

E---~

;/

-i

R

C

t--- ___

S

,

o.

v

.

"

- - - ? \

)

L.

"-

K

.

_L.

"-

ft'-i-

F.

~

.--

---

--~~-_

...

-

-

-

-

-

~

._--- ....

FIG.2

A.

L

.

R

_o.

A

.

L

.

L

_F.

~--~---~---~

- -

-

-

..

- -

-

- - ---_

.

---_..--._-

-

---

-

- -

-j

FI

G. 3

x

R

L.

, ,

'"

,"'-' I

A.

o.

Verklaring symbolen fig. 1 tlm 3 : ( A

-

afgas C

-

compressor E

-

elektromotor F

-

fuel K

-

condensatietank L

-

lucht 0

-

oven R

-

regenerator ( S

-

stoomturbine T

-

gasexpansieturbine

vJ

-

warmte wisselaar

X

-

third stage seperator

( Z

-

suppletie uit stoom net

o

o

l ( ( ( [ ( , 0

o

Blz. - 5

-Keuze van de ERU opstelling:

Bij de keuze van de apparatuur en de opstelling hiervan zijn de volgende mogelijkheden bekeken:

- A - gasexpansie of stoomexpansie - B - oven vóór of ná expansieturbine

- C - opstarten met stoom en elektronotor of met zelfstartende elektromotor.

In onderstaande schema's zijn voor- en nadelen van de eerste

twee mogelijkheden beschreven:

A) Gasexpansie (fig. 2-3)

Opstarten met extra stoom-turbine

Stoomexpansie (fig. 1)

Geen opstart apparatuur nodig.

Gasexpansie turbine duurder dan stoomturbine

Stoomturbine goedkoper dan gas-expansieturbine

Elektromotor voor regelen nodig

Druk energie wordt terug-gewonnen

Stoom winst in oven en be-schikbaar voor andere units

Regelen met stoom van of naar het stoomnet

Alle druk energie gaat door vrije expansie verloren

Thermische energie wordt verbruikt in de ERU

l ( ( ( ( ( (

c

'

o

o

o

B) Eerst gasexpansie fig. 3

Atmosferische oven goed-koper

Regenerator afgas gaat met 675 graden Celsius direkt de expansieturbine in

Alle warmte wordt in de oven in HP stoom omgezet

Alleen luchtcompressie voor de regenerator en een ven-tilator voor de oven

Verbrandingsenthalpy fuel moet gelijk zijn aan die van

~ de CO

Blz. - 6

-Eerst CO boiler fig. 2

Oven duurder, werkt onder druk

Na oven afkoelen tot 675 graden Celsius wegens limiet gasexpansieturbine

Extra warmte-wisselaar na de expansieturbine

Extra vermogen in de compressor om de lucht voor de oven te leveren

Stabielere verbranding CO onder druk -7 minder fuel verbruik.

C) Uit een prijsvergelijking bleek, dat bij een doorzet van 3.000

'"\ \ -~

J' i ton/dag, wat een kle~\ installatie is, het in prijs haast niets

~ \:~)--

.

~i~~akt,

of in de installatie een stoomopstart

turbine/elektro-",.j~

"

motor of een zelfstartende elektromotor geplaatst wordt. In ver-band met eenvoud van de opstelling is daarom alleen een elektro- ) ,

motor aantrekkelijker.

c

( ( ( ( ( (

o

c

o

Blz. - 7

-Uit al deze voor- en nadelen blijkt, dat het zinnig is om de druk energie door middel van gasexpansie terug te winnen, wat hierna door cijfers nogmaals aangetoond zal worden.

Gasexpansie kan niet toegepast worden als er zich te veel enlof te grote katalisator-deeltjes in het regene-ratiegas bevinden.

Uit de vergelijkende tabel blijkt dat het expanderen

van het afgas alvorens het te verbranden, duidelijk de voorkeur geniet. Deze conclusie was in de studie van Cramwinckel en Nienoord ook al vermeld, zonder dit echt in voor- en nadelen toegelicht te hebben.

Voor verdere berekeningen werd de opstelling als in figuur 3 gekozen, met dien verstande, dat uiteindelijk gebruik gemaakt zal worden van een zelfstartende elektro-motor.

t ( ( ( ( ( ( C

o

o

'+ Blz. - 8 -Berekening ERU:

- Turbine en compressor sectie 2,5 Bararegeneratordruk

a. Compressor

Voor een één trapscompressor geldt:

Fm (kg/s) CT) (~t),adiab Waarin:

r;

Û V (K.W.) c F 18,32 m C = 1,04 p kg lucht/ s K.J./ kg,

°c

N

tot = 0,70 (voor een centrifuqaal

T p K -uit uit L'lt = _]ad = _{[ p}

]

K T. ln in (K

=

1,395 voor lucht)

hieruit volgt: ~t

₌

87 graden Celsius.

compressor) 1

Berekend kan nu worden dat het benodigde vermogen voor de luchtkompressor (V =) 2391 KW. moet zijn. Voor deze debieten

c

en drukken is een centrifugaalcompressor het meest geschikt.

( ( ( ( ( ( (

o

o

(\ Blz. - 9

-Gebleken is, dat het gebruik van een axiaal compressor pas bij veel hogere vermogens interessant wordt. Dit geldt ook voor de 6 Bara situatie.

b. Turbine

Bij de berekening van de turbines kan niet met het

~ eenvoudige adiabatische model gerekend worden, door

' . de warmte effecten die optreden.

Voor polytrope expansie geldt voor de beschikbare energie per mol:

(\ _{n P n - 1} Z 1 RT 1 (1- (

~

) ) '. A VJv,{...)

IA

L I v \.- I " fI;"V-\I W (J /mol) p n - 1 _{PI n}

Waarin: Zl

=

begin compressibiliteit welke gelijk is aan 1, omdat de afzonderlijke compressibiliteiten van de componenten allen één zijn.

R = 8,32 J/mol

Tl = 903 K (inlaat temperatuur)

De technische grens hiervoor is 975 K PI 2,25 Bara

p 2 1,25 Bara

(de rest druk is nodig voor oven en schoorsteen)

n wordt hier als volgt berekend:

1

n

=

y - m (l + x)

en x en y zijn functies van P en T r r

voor alle componenten geldt hier x« N ( 1 en

p

y

=

1

( ( ( ( ( ( (

o

o

n

Z

.

R m = (n C p P met C = 36,6 p Z

=

1 R

=

8,32 J/mol i N

=

0 8 ( p , + x)

J/mol, graden Celsius

Hieruit kan achtereenvolgens berekend worden:

m

=

0,182

n

=

1,22

W

=

4,19 KJ/mol

p

Het vermogen van de gasexpansieturbine is in dit geval:

F _mo l ' N _p

4,19 . 700,3 . 0,8 2345 kW

Blz. - 10

-De uitgangstemperatuur van de ééntraps axiale gasexpansie turbine wordt door middel van de formule:

Tuit

T,

l n

P

= (

U l ) 't m berekend op 539 graden Celsius

P in

c. Zelfstartende elektromotorgenerator.

Tijdens het opstarten moet deze motor de compressor aan-drijven, zodat het vermogen van deze motor (V ) gelijk

m

moet zijn aan het vermogen wat in de compressie gebruikt

wordt, te weten: V

=

2400 kW.

c

In stationaire toestand moet ongeveer:

V - V

=

2391 - 2345

=

46 kW via de elektromotor ingebracht

c t

worden.

c

( ( ( ( ( ( ('

o

o

o

-

-Blz. - 11

-Compressor en expansieturbine houden elkaar dus zo goed als in evenwicht.

N.B.: Bij een aanvraag van prijsopgaaf van bovengenoemde apparatuur is uitgegaan van 10 procent reserve-capaciteit, te weten: lucht afgas 3

=

20 Nm /s

=

800 mol/se

L (

c

( ( (

c

o

o

o

Blz. - 12

-- Turbine en compressor sectie 6 Bára regeneratordruk.

a. Compressor

In deze situatie is tweetrapscompressie met tussenkoeling noodzakelijk, omdat uit berekening bleek, dat de uitgangs-temperatuur boven 190 graden Celsius uit zou komen.

Deze 190 graden Celsius wordt technisch als een maximum gezien, omdat bij hogere temperaturen speciale voorzienin-gen getroffen moeten worden, die zeer kostbaar zijn, omdat bijvoorbeeld het niet kunnen gebruiken van "oil seals" in verband met explosie-gevaar dure sleepring-afdichtingen nodig maakt. Ondanks speciale voorzieningen blijkt de be-trouwbaarheid vanaf T

=

190 graden Celsius ook sterkt terug te lopen.

Een andere reden voor tweetrapscompressie is dat hierbij minder vermogen nodig is. Voor de regenerator is het gunstig, met een zo hoog mogelijke temperatuur de lucht uit de compressor te laten komen, zodat 180 graden Celsius als uitgangstemperatuur gekozen wordt.

De drukverhoging dient verdeeld te worden over de twee trappen. Energetisch gezien is het het beste, dit te doen met: p tussen P. ln P tussen en P. ln

Waaruit volgt dat P

t ussen

=

2,45 Bar.

Voor elke trap geldt nu weer:

F _m C . a t p V _c

=

N ad K

-

1 T _uit PUit] K

=

_[

T. P. ln ln

=

6 .. /13

( ( ( ( ( (

c

0

o

o

•

131z; - 13

-Van de tweede trap af gerekend volgt hieruit, met gebruik van de bij de 2,5 Bara situatie gebruikte gegevens:

T = 453 K T. = 351 K = 79 graden Celsius uit / 2,45

/

P uit P. ln - - - ? _~ K = 1,395

Voor de eerste trap is dit:

T. _ln

=

20 graden Celsius

=

293 P _Ul ' t / P. _ln

=

2,45 K

=

1,395 afgevoerde warmte: F . C m p .1 t

=

104 -b. Turbine ln At V c2 T _Ul ' t

?

~t

ç

V c1 101 graden = 2775 k~v

=

2319 kW

~9

graden

J-?

Celsius 494 kW

Ook bij deze meertraps axiale gasexpansie turbine gelden dezelfde formules als bij de 2,5 Bara situatie, te weten:

n - 1 n ( : 2 )] W = _{Zl RT 1}

[

1

-

n p n - 1 1 1 n = ( 1 x) y - m

-Z

.

R (n + x) m = C P P

In de 6 Bara situatie zijn alleen Cp

=

36,0 J/mol, graden

Celsius en PI

=

5,75 Bara verschillend ten opzichte van de

2,5 Bara situatie.

Celsius

c

( ( ( ( ( (

c

o

o

o

Blz. - 14

-Achtereenvolgens kan nu berekend worden:

m

=

0,184 n = 1,23 W

=

10,0 kJ/mol p

=

Ttl _p • F _mo 1 N

=

5600 kv.] P De uitgangstemperatuur is hier: T ' t

=

T, Ul ln c. Elektromotor/generator P ' t m (~) D ~ in 408 graden Celsius

Bij het opstarten van de installatie moet in deze

situatie 5094 kW opgebracht worden door de zelfstartende elektromotor. Dit vermogen dient geïnstalleerd te worden.

In stationaire toestand wordt 5600 - 5094

=

;f06 kW aan het elektriciteitsnet terug geleverd.

N.B.: Ook hier is bij de prijsopgaaf van uitgegaan, dat 10 procent meer vermogen geïnstalleerd wordt.

r.

o

D

-Energetische ovenberekening:

De warmtebalans over de oven wordt beschreven door:

Q _reggas + Q _brandstof + Q _lucht + F _CO H _combustlon .

=

Qwand + Qstoom + Qschoorsteen

De termen van deze balans worden als volgt berekend: (Met 6 H relatief ten opzichte van H

250C). Regeneratiegas: Blz.- 15 -H(kJ/mol) T. =812K, ln H(kJ/mol) T. =681 K, ln Samenstelling: 501,8 mol N 2 Is 65,1 mol CO /s 65,1 mol C0₂/ s 65,1 mol H20/s 3,2 mol °2 Is 700,3 mol/s p

=

2,5 ato ~ Q reg p

~

---7Q

L

-

·

-

.

~

reg

=

12, 53 M~'! = 9,25 MW p

=

2,5 p

=

6,0 15,8 11,9 26,6 18,8 24,9 18,3 18,3 12,7 17,2 12,7 17,9 13,2

Brandstof en lucht worden bij 25 graden in de oven gebracht en

brengen dus relatief geen warmte het systeem binnen -7QB

=

QL

=

O.

( ( ( ( .

c

(

c

o

o

o

o

-Blz. - 16 -Verbrandingswarmte:

co

+ ~ 02~C02 À H

=

314 kJ/mol

co

CH 2 + 3/2 02~C02 + H₂0 A H

= -

44,4 kJ/g brandstof Uit de literatuur blijkt, dat bij CO boilers een zodanige

hoeveelheid brandstof ingebracht wordt, dat de hoeveelheid verbrandingswarmte door CO en brandstof ingebracht door verbranding per tijdseenheid gelijk zijn:

FCO . 6 Hc , co

=

65,1 . 314 20,44 MW,($

- II H c , b = 2 0 , 4 4 MW / s / F B = 2 0 , 4 4 /4 4 , 4 0,46 kg/s

F

B

=

39,80 ton/dag Qc (CO + B)

=

40,88 MW

De benodigde hoeveelheid lucht bedraagt indien een eind-concentratie van.~rocent zuurstof genomen wordt:

-~-;;-4,76 x

1,

~

5 x(46~46

x

i

+ 65,1 +

4)

=

409,3 mol/s

4,76 x 2,3 mol zit in reg.gas~toevoegen 398,3 mol lucht/s.

3

De stookwaarde van het gas bedraagt 2050 kJ/Nm . Uit deze waarde blijkt, dat brandstof toevoegen gerechtvaardigd is, omdat in de literatuur een minimum stookwaarde van 3750 kJ/Nm3 aangehouden wordt voor stabiele verbranding.

c

( ( ( ( (

c

o

o

o

Blz. - 17

-Verlies door de wand:

2 procent van Q _c, t ₀ t~ Q _wan d

=

820 kW

Verlies met het schoorsteengas:

Specificatie afgas: T

=

250 graden Celsius, p

=

1,1 Bara

molls stikstof 816,5 CO 2 163,1 H₂0 98,0 °2 4,4 1082,0 Q afgas

=

1082 x 7097

=

7,68 HW. w H 6488 9632 7966 6773 7097

( ( ( (

o

o

o

-Blz. - 18

-Deze waarden ingevuld in de balans geeft:

Preg

=

2,5 Bara -7 Qstoom 12,53 + 40,88 - 0,82 - 7,68

=

44,91 MW

P

=

6,0 Bara -;7 Q t

reg s oom

=

9,25 + 40,88 - 0,82 - 7,68

=

41,63 MW

6H, stoom

=

3,29 MJ/kg (HP stoom, 90 bar, 550 graden Celsius) Voor de hoeveelheid stoom blijkt de uitkomst te zijn:

In geval van P

=

2,5 Bara-713,67 kg/s

=

1181 ton/dag regenerator

en als P

=

6, 0 Bara~ 1095 ton/dag stoomproduktie. regenerator

Uit de vlamtemperatuur berekening volgt dat:

bij 2,5 Bara T

vlam

=

1104 graden Celsius bij 6,0 Bara T 1 _{v am}

=

1091 graden Celsius

Uit de literatuur blijkt, dat T 1 _v tussen 950 graden Celsius am

en 1200 graden Celsius moet liggen, zodat beide berekende waarden ruim binnen de marges liggen.

( ( ( ( (

c

o

o

o

Blz. - 19 -Conclusie ERU:

- Voor beide drukken is de kompressie-energie uit de regeneratorafgassen te winnen; de efficiency is verschillend.

- De extra hoeveelheid elektriciteit is van ondergeschikt belang. (Zie ook economische vergelijking).

- De bij de berekening getrokken conclusie geen stoom

turbine te gebruiken is alleen mogelijk door de lage capaciteit van de ontworpen apparatuur. Bij hogere doorzet wordt een dergelijke turbine financieel/ economisch steeds aantrekkelijker.

Energetisch gezien is het lage druk geval gunstiger dan het hoge druk.

- Bij lagere

co/co

₂ verhouding, wordt een CO boiler

economisch onaantrekkelijker, omdat meer fuel toege-voegd moet worden om de gestelde vlamtemperatuur te halen:

De vuistregel Qc, brandstof

=

Qc,co gaat dan niet meer

op. (Literatuur 6.)

Literatuur ERU: ( 1) J.P. Balfoort ( 2) S.S. Braun 3) J.F. Cramwinckel & M. Nienoord 4) F.L. Evans ( 5) H. Garmann

6) J.H. Harker & O.A. Allen

C' 7) A.P. Krueding 8) Drs. W.E. Nieuwenhuis

o

9) R.H. perry

o

_{10) L.M. Stettenbenz}

o

+' Blz. - 20

-Improved hotgasexpanders for cat-cracker fluegas

Hydrocarbon Processing, maart 1978 p 141 - 3

Power recovery cuts energy costs, Hydrocarbon Processing, mei 1973 p 81 - 5

Reactordruk invloed op FCC komplex Voorstudie, Intern rapport

THO, 1978

Equipment design handbook for refineries and chemical plants Vol. 2, Gulf Publishin Co./ Houston 1974

De Laval Engineering Handbook

3rd, ed., Mc Graw Hill, New York 1970 Fuel Science, Oliver & Boyd

Edinburgh 1972

Cat Cracker power recovery techniques Chemical Eng. Proj. 71, 10 (okt. 75)

P

56-61

Werktuigen voor de procesindustrie deelS, Compressoren, Collegediktaat THe, 1975

Chemical Engineers' Handbook 5th ed. Mc. Graw Hill, New York 1973 Benefits of the power recovery

gas expander, Chem. Eng., 79 (10-1-72)

( (

c

c

·

(

c

o

()

o

o

•

Inleiding:

Dit tweede gedeelte van het eindrapport is op zich zelf weer in twee delen te splitsen.

Eerst zullen van de apparatuur de massa en warmte-balans opgesteld worden, waaruit een totale massa en energie-balans opgesteld kan worden.

Uit deze balans zal daarna via een vergelijkende economische studie bepaald worden of één van de twee voorgestelde drukken duidelijk een betere procesgang geeft dan de ander.

Dit zal gedaan worden, door voor beide situaties een ruwe exploitatiebalans op te stellen.

Blz. - 21

( (

c

( (

c

o

o

o

-Blz. - 22 -Massa- en warmte-balans:

Op de pagina's ~ tot en met ~ staan de warmte- en massa-balansen over de verschillende apparaten in figuren uit-geschreven. Hierbij dient opgemerkt te worden, dat alle warmte-balansen zijn gebaseerd op een standaard enthalpie bij 25 graden C. (H

250C) en dat enkel met thermische energie gerekend is.

Bij de overgang reactor naar main fractonator is een verschil in massa en warmte stromen. Dit wordt veroorzaakt doordat de ontwerpers van de main fractonator met gegevens uit Cramwinckel e.a. gewerkt hebben, terwijl na de studie van Stuy e.a. ge-bleken is, dat er veel minder stoom in de stripper nodig is. Hierdoor zal de main fractonator feed minder water bevatten, wat andere uitkomsten van ontwerp van deze kolom zal geven. De ontwerpers verwachten echter, geen andere veranderingen dan een verandering in de dimensies in de orde van 5 - 10

procent, zodat enkel hercalculatie noodzakelijk is. In verband met het in elkaar grijpen van de berekeningen en de weinige tijd die nog maar beschikbaar was, is echter met de oude cijfers verder gerekend, zodat er meer water via topgascom-pressie sectie condensors afgevoerd wordt.

Dit verschil bedraagt in de massa balans bij 2,5 Bara 1,74 kg/s en bij 6 bara 1,33 kg/s.

[,

Blz.

-23-(

Totale massa balans (in kg/s) over de FCC

(

2,5 bara, 2,5 bara, 6 bara, 6 bara,

in uit in uit - - - - -( ovenbrandstof 0,46

-

0,46

-ovenlucht 11,74

-

11,74

-rookgas

-

32,21

-

32,21 ( voeding 34,72

-

34,72

-regenerator lucht 18,32

-

18,32

-katalysator uit

-

0,04

-

0,04 cyclonen verse ( kat 0,04

-

0,04

-strip stoom 0,43

-

1,13

-LCO stoom 0,24 - 0,31

-HCO stoom 0,09 - 0,18

-( slurry oil

-

0,43

-

0,81 LCO - 8,56 - 9,82 HCO

-

3,15

-

5,94 Condensatie water

-

2,03

-

2,07

c

C2

-

1,47

-

1,51 C 4

-

4,19

-

_2,87 Benzine - 15,70

-

12,96

o

66,04 67,78 66,90 68,23

o

o

c

Blz. - 24

-(

Overall Energie Huishouding (in MW)

---(

Apparaat soort energie 2,5 bara, 2,5 bara 6,0- bara 6,0 bara

in uit in uit ( Oven HP stoom 44,95 41,67 Oven Fuel 40,88 40,88 Elektro-C motor Elektriciteit 0,05 1,70 Stripper MP stroom 0,04 0,29 M.F. LP stoom 0,01 0,01 M.F. HP stoom 33,21 26,99 ( _{Pompen Elektriciteit 1,10 1,10} Compressorerl

(Top gas) HP stoom 2,80 1,20 Reboiler HP stoom 6,96 8,84 Debuteniser MP stoom 2,94 2,16

C, Totaal benodigde energie (MW)

2,5 bara 6 bara

o

LP stoom 0,01 0,01 MP stoom 13,84 13,59 HP stoom

-

78,16

-

68,62 brandstof 40,88 40,88

o

elektriciteit 2,88 1,50 - 20,55 - 15,64

o

N;B.: Om in stoom behoefte uit te drukken is het vermogen

elektriciteit met 2,5 vermenigvuldigd. (40 % omzettingsrendement bij opwekking).

( ( (

c

(

c

.

0 0

0

ROOK GA S

32,21 KG/S

7,69 MW

250

oe

1,10 ATM

C 0 80

fl

t.

H 2,5 B A

~

A

- ---

-...

nHyer b r.

=

40,92 MW

Tylam=1101.°e

HP STOOM

13,67 KG/S

44,95 MW

WAND VERLIES

0,82 MW

LUCHT

11,74 KGfS

REGENERATOR AFGAS

20,01 KG/S

12,51. MW

539

oe

BRANDSTOF

0,46 KGf S

( ( . ( (

o

o

o

.

REGENERATOR

AFGAS

20,01 KG/S

12,54 MW

REGE NERATOR

1 6,11 MW

.

._--_. _--->~-

-LUCHT

1 B,32 KG/S

1,47 M W

;

REACTOR SE CTI E 2,5 SARA

REGENERATOR-c

AFGAS

20,01 KG/S

16,11 MW

(

(

KAT

c

(

o

o

o

0,04 K

KAT.

(nle

w

0,04

KG/S

6.H

c

=

45,4 MW

ÀHH=

15,1 MW

- - - / LU CH T

18,32

KG/S

1,47 MW

- - - _.

_--STOOM

0,~3

KG/S

0,04

MW

VOEDING

_----;:,.

34,72 KG/S

64,90 MW

31

S

oe

KRAAKGAS

I

33,46

KG/S

96,14 MW

6.H

=

kraken

-7,3

M W

ÄHverdampGn=

-7,79 MW

L ( ( ( r \

o

o

o

MAIN FRACTONATER 2,5 SARA

KRAAK GAS

35,20 KG/S

101,79 MW

M.F TOP GAS

23,39 KG/S

21.,1 64 MW

117

oe

SLURRY

Oll

324 W

STOOM 024KG/S

Leo

8,56

KG/S

41,74 MW

123

W

S T 0 0

tv1

0,09 K G/ S

Heo

3,15 KG/S

--- 5,54 M W

0,43 KG/S

0,14 MW

v1

.F TOP GAS

==y-

'23,39 KG/S

21

1 64 MW

<t

cr:

«

cc

LD C'J W t--i

J-U W tf) 0:::

o

tf) Lf) W

0:::

0... ~

o

L) "-'

WATER

1

,91 KG/S

v

_'"'

6,82

"

KGfS

100

KW

-...

LEAN Ol L

=:?

10,11 KGfS

2,57 MW

G \ .... .'

3,65 KG/S

670

KW

'ATER

0,10 KG/S

c

o

(GAS)

1,L.7KG/S

ABSORBER

FEEO

;.-...

_~---"

4 ,09 M W

WATER

0,02 KGf

o

(LIQUIO)

9,79 KGfS

Co

c..

; I

(j

c

c

( (

c

o

o

o

ABSORBER / REBOILER 2,5BARA

FEED

1 ,47 K GIS

0,69 MW

LEAN

Ol

10,1 0 KG/S

2,57 M W

6,96 MW

MP STOOM

26

1

26 KG/S

DEBUTANISER 19,90 KG/S

FEED

12

1

93 MW

(

c

c

( (

o

o

o

DEBUTANISER 2,5 SARA

FE~

19,90 KG/S

12,93MW

BENZINE

2,9

~

tv1

W

MPSTOOM

11.09 KG/S

1 5,70

GIS

10,90 MW

( (

c

( ( 0 0 0

CU

8UILt:K G,Q

dAH

A

ROOK GA S

32,21 KG/S

7,69 MW

250

oe

1,10 ATM

nHverbr

=

40,92

MW

T

vlam

=

1091

oe

HP STOOM

12,61 KG/S

41,67 MW

WAND VERLIES

0,82 M W

LUCHT

REGENERATOR AFGAS

2 G,G

1

KG/S

9,26 MW

408°C

BRANDSTOF

0,46

KG/S

( (

KOEL

(

WATER

Qaf=

2,07 MW

(

o

o

o

o

E

.

R.U

.

6,0 BAR A

REGENERATOR

AFGAS

20,01 KG/S

9,26 MW

Qwuit

,...""

1,70 MW

REGE NE

I

RATOR

16 /11 MW

.

----_

.

_

-

-

---=-.::::>;.---LUCHT

18,32 KG/S

2,75 MW

I

-

I

l ( .

c

c

(' ( (î

o

o

o

~~---REACTOR SECTIE

6,OBARA

REGENERATOR-AFGAS

20,01

16,11 MW

KG/5

KAT

0,04

KGf

KAT.

(nle

w

0,04-

_~Hc

₌

KGfS

45,4 MW

ÄHH=

15,1 MW

LUCHT

1 g,3 2 KG/S

2,75 MW

STOOM

1,1 3 KG/S

0,29 MW

VOEDING

_=--;:.

34.72 KG/S

65,37 HW

318

oe

KRAAKGAS

I

34,16 KGfS

98,67 MW

6H

=

kraken

-7,3 MW

AHverdampC? n=

-7,79 MW

u

( ( (

c

( (

o

o

o

MAIN FRACTONATER 6,OBARA

KRAAK GAS

35,20 KG/S

105 /23 MW

M.F TOP GAS

19,12 KG/S

2q6 92 MW

152°C

SLURRY 0 I

L

416

~

W

ST 00

tv1

0,31

KG/S

LCO

9,82

KG/S

47.87MW

250

l-

W

<STOOM OJ8 KG/S

Heo

5,94

KG/S

~--l

~

-

MW

0,806 KG/S

0,286 MW

MeI: TOP

GA~

19,12 KGIS

206 9 M W

_J

«

0::

«

m

o

lC5

w

...-..

~ U tiJ U)

a:

o

IJ) IJ) W 0:::

D-L

o

û

o

v

WATER

2,05

KG!

u

-v

3,10 KG/S

v

'--' v

c

ABSORBER

FEED

4,61 MW

(LIQUID)

12,44

f\G/S

WATER

,0 20

KG!S

o

o

c

() .

<-c

(

c

(" (

o

o

o

r

.

\ .

ABSORBER / REBOILER 6,0 SARA

BENZI NE

5J 56

KG/S

t57 tvfW

FEED

c

2

1)51 KG/S

0,86 MW

LEAN Ol

3/72 KG IS

1,09 MW

8/

84

MW

MP STOOM

33 /36

KG/S

o

E BUT A NIS E R 21, 3 6 K GIS

- - - -

-DEBUTANISER 6,0

BARGA

(-" ( (

c

c

FEE

( ( I

o

o

o

21,39 KG/S

15,16 MW

5,56 KG/S

4.57 MW

BENZINE

2/ó7

KG/S

1,20 tv1W

2;1

6

tv1

W

MPSTOOM

I

8;1 5

KG/S

PRODUCT

12,96 KG/S

9,33 MW

( ( (

c

( ('

o

o

Blz. - 39 -Economische vergelijking:

Bij deze vergelijking worden alle kosten betrokken op de voeding wat als resultaat een winst of verlies per ton voeding geeft.

Alle vermelde prijzen zijn 1978 guldens. De kosten zijn onder te verdelen in:

- vaste kosten - plant proces kosten - arbeidskosten

- variabele kosten - voeding

- utilities - stoom

- elektriciteit

- ketel voeding water - koelwater

- katalysator - brandstof

Als opbrengstens zijn te beschouwen:

- produkt en

- gewonnen stoom en elektriciteit

u

1

() I

i

I

C1 I

î

I

1

j 0

o

() ()

o

o

o

' (

,(

(

Blz. - 40

-Plant proces kosten:

Dit wordt berekend volgens de methode van Guthrie (K.M. Guthrie, Process Plant Estimating Evaluation and Control, Craftsman Book Co. Of America/California)

1974, waarin onder "plant overhead expenses" wordt verstaan:

- verkoop/marketing

- administratie

- technische service, groot onderhoud

- afschrijving en investering

- renteverlies cq. rentekosten op investering

- verzekering

- andere algemene kosten

De jaarlijkse kosten van dit geheel worden gegeven als

.percentage van de investering. Voor deze plant komt daar

15,2 % uit. Een ruwe schatting (economische levensduur

15 jaar, rente exclusief inflatie 4 %, algemene kosten 5 %,

verzekering 1 %) leert dat dit cijfer volgens de verwachting

is.

Aangezien de beschikbaarheid van de plant 94 % is (3 weken

per jaar down voor schoonmaak en revisie) worden de proces-overhead kosten Ko

(investering) x 0,152

Ko

=

=

f / ton voeding

3000 x 365 x 0,94

Aangezien de investeringen voor 2,5 bara en 6,0 bara verschillend zijn, wordt Ko verderop berekend.

c

( ( ( (,

o

o

0 () Blz. - 41 -- Arbeidskosten (KL):

- 4 ploegen - 4 operators à f 70.000,= per jaar

- 2 senior operators à f 110.000,= per jaar - 2 mechanicals à f 85.000,= per jaar

- 1 shift superiors à f 160.000,= per jaar 2 engineers à f 160.000,= per jaar

- 1 senior engineer à f 220.000,= per jaar

- diverse gedeelte kantoor, kantine personeel e.d. ca. f 140.000,= per jaar

Dit is in totaal f 4.000.000,= per jaar Per ton voeding wordt dit f 3,89

======

Voor de variabele kosten gelden de volgende tarieven cq. opbrengsten:

utilities: - elektricitiet f 110,=/HWh - ketelvoedingswater f2,10/m3 - koelwater f 1,=/m3

- stoom LP stoom f 17,25/ton ~

i

MP stoom f 26,75/ton

ç

HP stoom f 27,25/ton

Katalysator: f 3.000,=/ton

Brandstof voor de CO boiler: f 185,=/ton Voeding: f 220,=/ton

; I

f

Produkt en : (minimaal brandstofwaarde = f 185,=/ton) C 2 en lichter f 185,=/ton C₃ f 315,=/ton

c)

f 275,=/ton C 4 (i en n) f 275,=/ton C= 4 f 264,=/ton benzine f 325,=/ton .. /42

.J , I , l ü LCO f 200,=/ton HCO f 185,=/ton Slurry f 185,=/ton

De vergelijking zal nu als volgt gedaan worden; Eerst worden de kostenkomponenten uitgerekend. Dat geeft

een balans per ton voeding. Als deze balans niet klopt, wordt de benzineprijs berekend, waarbij de balans wél klopt bij onveranderde overige prijzen.

1. Lage druk situatie (2,5 Bara reaktordruk)

A. Vaste Kosten

Investering (Onsite) f 76 miljoen

Voor offsite 25 procent erbij (voor redelijk complexe raffinaderij) - totaalinvestering = f 95 miljoen - Ko = f 14,03/ton voeding - KF = Ko + KL = 17,92/ton voeding B. Variabele Kosten K _v Blz. 42

-Kostenfactor Prijs per

Eenheid

Nodig Kosten per

ton voeding

Voeding f 220 per ton 1 ton/ton f 220,=

Utilities Elektricitiet f 110 /Hrlh kontinu 1100 k 3,52 = 32 kWh/ton Ketelvoedings-3 3 water f 2,10/m 0,56 m /ton 1,17 Koelwater f 1,=/m3 700 I/sec = 0,02 20,2 I/ton

LP stoom f 17,25/ton 0,02 ton/ton 0,36

MP stoom f 26,75/ton 1,21 ton/ton 32,50

katalysator f 3000/ton 0,28 kg/ton 0,85

brandstof f 185,=/ton 0,0128 ton/ton 2,40

totaal variabele kosten ~§QL§~

Blz. - 43

-o

C. Opbrengsten

<- _{Produkt Prijs per Opbrengst in Opbrengst per}

Eenheid Hoeveelheid Ton voeding 0,..e-4" ton/ton

./ '

I

(

C₂ en

lichter f 185,=/ton 0,04 ton/ton 7,46

C₃ f 315,=/ton 0,012 ton/ton 3,31 1(. _C 3 f 275, = /ton 0,021 ton/ton 5,78 C₄ f 275,=/ton 0,035 ton/ton 9,66 C 4 f 264,=/ton 0,027 ton/ton 7,22

benzine f 325,=/ton 0,452 ton/ton 148,26

*

LCO f 200,=/ton 0,247 ton/ton 49,34

HCO f 185,=/ton 0,091 ton/ton 16,84

! (

_Slurry

Oil f 185,=/ton 0,012 ton/ton 2,29

HP stoom

(nf +

CO-boiler) f 27,25/ton 0,56 ton/ton 15,26

elektrici-

teit(gene-1\ ') rator) f 110,=/fvlWh nodig kontinu 46 kW

0,37 kWh/ton

-

0,04

1

o

c

c

c

c'

:)

D. Totale Kosten Vast Variabel Totale opbrengst Exploitatietekort per ton voeding:

Blz. - 44 -f 17,92 f 260,83

-f 278,75 f 265,88 f 14,63 ========

Exploitatie sluit bij een benzineprijs van f 357,=/ton.

2. Hoge druk situatie (6 Bara reaktordruk)

A. Vaste kosten

De investering is berekend met het verschil in investering, tussen 2,5 en 6 Bara, omdat van 6 Bara geen totaalgegevens bekend zijn. Van de volgende apparaten wordt de prijs ver-ondersteld te veranderen:

- Luchtkompressor - Gasexpansieturbine

Elektromotor

- Main fractonator topgas kompressie sectie

Voor de andere apparatuur zal volgens onze informatie op het moment van schrijven van dit rapport de prijs niet beduidend veranderen: de destillatie-ko~ommen bijvoorbeeld worden smaller, maar moeten zwaarder uitgevoerd worden (het aantal schotels

o

o

c

c

)

o

Blz. - 45

-blijft nagenoeg gelijk), wat elkaar ongeveer op zal heffen. De topgaskompressiesectie wordt kleiner, er valt een kompressie-trap weg en er vallen 2 pompen, 1 settler en 1 condensor weg.

De prijzen zijn als volgt:

Apparaat 2,5 Bara 6 Bara

Luchtkompressor f 870.000,= f 1. 940.000,= Gasexpansieturbine f 1.150.000,= f 1.440.000,= Elektromotor f 300.000,= f 410.000,= Topgaskompressiesectie: Ie trap kompressor f 780.000,= f 850.000,= 2e trap turbine f 350.000,= f 270.000,= 2e trap kompressor f 780.000,= 2e trap turbine f 300.000,=

Extra voor meerpompen.

condensor en settler f 200.000,=

Totaal veranderende

kosten: f 4.730.000,= f 4.010.000,=

============= =============

Verschil in onsite investering: f 620.000,=

ook hier offsite 25 % erbij

totaal investering = f 94 miljoen

Ko = f 13,8S/ton voeding

KF = Ko + KL = f 17,77/ton voeding

o

o

B. C C (î (

.

( , ( ')

o

o

o

Blz. - 46 -Variabele Kosten (K ): _v

---Kostenfaktor Prijs per Eenheid Nodig 1 toni Kosten per

voeding f 220,=/ton ton Voeding f

Utilities:

Elektriciteit f 110,=/mWh Kont. 1100 kW 3,52

32 kWh/ton

Ketelvoedings-water f 2,10/m3 0,535 m3/ton 1,12

Koelwater f 1,=/m3 Kont. 700 l/sec. 0,02

= 20,2 l/ton

LP stoom f 17,25/ton 0,01 ton/ton 34,00

HP stoom f 26,75/ton 1,23 ton/ton 34,60

Katalysator f3000,=/ton 0,28 kg/ton 0,85

Brandstof f 185,=/ton 0,0128 ton/ton 2,40

totale variabele kosten (K) 262,67

v

ton 220,=

o

( ')

o

D. Totale kosten: vast variabel totale opbrengsten exploitatietekort per ton voeding:

Blz. - 47 -Totale opbrengst: 260,33 ======================== f 17,77 f 262,67 f 280,44 f 260,33 f 20,11

-Exploitatie sluit bij een benzineprijs van f 379,=/ton

o

o

c

(,

n

( ) )

o

o

De invloed van de diverse kosten- en

opbrengst-posten is (in % % van het totaal per ton voeding)

in de onderstaande tabel uitgezet.

Kostenfaktor 2,5 bara ( % ) 6,0

Kosten:

voeding 78,9

stoom 11,8

fuel 0,9

totaal variabele kosten 93,6

afschrijving ed. 5,0

arbeid 1,4

totale vaste kosten 6,4

0I2brengsten:

benzine 55,8

LCO 18,6

C

3/C4 10,0

Stoffen die als fuel

gebruikt worden 10,0

stoom 5,7

elektriciteit

produkten duurder voeding 65,8

produkten goedkoper voeding 28,6

Blz. - 48 -bar a ( % ) 78,4 12,4 0,9 93,7 4,9 1,4 6,3 46,6 21,7 9,0 16,9 5,6 0,2 55,6 38,6 .. /49

o

o

c

C

n

() [)

o

n

Blz. - 49

-Invloed van lagere doorzet:

als B

=

60 % op jaarbasis.

Onderdeel 2,5 bara 6 bar a

Ko f 21,98 f 21,75

KL f 6,09 f 6,09

Totaalkosten f 283,90 f 290,51

Variabele kosten f 260,83 f 262,67

Opbrengst f 265,88 f 260,33

Exploitatie sluit bij

benzineprijs van f 376,=/ton f 406,=/ton

Hierbij is verondersteld, dat m.n. de hoeveelheid stoom

dezelfde blijft. Dit is distantabel, maar wel te realiseren.

N.B.: Uit de volgende nagekomen tabel blijkt dat de investerings-verschillen in MF, absorber en debiteniser hiervoor terecht ver-waarloosd zijn.

Mainfractonator Absorber Debuteniser

2,5 bara 6 bar a 2,5 bara 6 bara 2,5 bara 6 bar a

Hoogte (m) 25 23 24 24 20 25

Diameter (m) _{3,75 2,90 2,00 2,45 2,05 1,95!}

Schotels 27 29 36 33 30 35

Wanddikte (mm) 12 15 28 30 12 12

")

o

Blz. - 50

-Conclusie economische vergelijking:

Op dit moment, 1978 is een FCC proces financieel gezien een onaantrekkelijk proces voor benzine bereiding.

- Bij de keuze tussen een FCC proces bij 6bara of 2,5 bara reactor-regenerator-druk, geniet 2,5 bara om economische en energetische redenen de voorkeur.

- Een kwantitatieve beschouwing van de verschillen in inves-teringskosten van regenerator mainfractonator, absorber en debutanisor kolommen, zal gezien de geringe invloed van deze investeringskosten op de winst/verlies balans de beide hier-voor getrokken conclusies weinig tot niets veranderen.

N.B.: In het W-gedeelte van de G opdrachten wordt een uit-gebreide kostenberekening per unit gemaakt. Deze was

ten tijde van het afsluiten van deze studie niet be-schikbaar.

- De verwachte besparing in investeringen door het wegvallen van de twee compressie stap bij de mainfractonatortopgascompressie-sektie bij de 6 bara situatie wordt grotendeels teniet gedaan door de prijsverhoging van de overige "rotating equipment".

~

De voedingsprijs bepaalt winst of verlies in een FCC proces op

(,

overheersende wijze (voor ongeveer 78 %).

- Indien een investeringsverhoging een gunstiger

produkten-pakket mogelijk zou maken, v~rdient dit gezien de lage invloed van investeringskosten op de produktprijzen, ernstige over-wegingen.

N.B.: Hierbij kan o.a. gedacht worden aan druk verlagen.

J

, ,

)

o

Lijst van symbolen:

F m Fmol H k, m, n Q R T V \'ii'

z

P Indices: B c m mol t w Blz. - 51

-soortelijke warmte bij constante druk (J/mol, °C)

massastroom (kg/sec) molenstroom (mol/sec) enthalpie (kJ/mol)

stofkonstanten, functies van P, T rendement, polytroop rendement druk (bara)

warmtestroom (W/kW/MW) gasconste (J/mol)

temperatuur vermogen (kW)

beschikbare energie bij polytrope expansie (J/mol) compressibiliteit brandstof compressor massa molair turbine warmte

(bij V ), verbranding (bij Q )

c c

verder zijn diverse stofnamen als index gebruikt (CO, brandstof, stoom etc.).

o

c)

c

) )

o

Blz. - 52

-Bedrijven waarvan informatie betreffende de economische vergelijking verkregen is:

- Brown Bovery Co., Rotterdam - De Laval-Stork, Hengelo - Elliot Inc., Voorburg

- Esso Nederland B.V., Den Haag Geveke Werktuigbouw, Amsterdam - Heemaf, Hengelo

- Ingersol Rand, Zoeterwoude - Rollo B.V., Den Haag

- Shell Raffinaderij, Rotterdam - Shell, Den Haag

~' sc.hoors tee n

F.CC Un

it

stoom water brandstof stoom lucht vooding .;i:"

C4s.CJs

benzine -/» C-\s .. licntar lichte 'cvdz oiI . zware cycJeoi slurv oil 1 sloomturbina 2 comprcsSOl"

3 u"ductie motor generöltor 4 (l)(pcràZr

" 5 vvos te h0::I t boiler

6 katatvsator

atvaroczr

·

7 r~r1<lral~ 8 rcac tor - nscr

9 Wsta stof ~ider-rcacta"

I)str!lwr

11 maln troctorotor

12 compressor

13 da-~ltx:m~er. absorber rebOner f) 00 -butarizar t ;

P-i

'

.

~

..

td iD ~

~

iD I\) \0

\

()

o

" 111035 / " '.

l i , , ,,'*'

"

,< ,', " ' .. i ;."

..

: , "

o

o

o

o

o

o

1

o