Pierwsze państwa Słowian

(1)

Pierwsze państwa Słowian

1. Pochodzenie Słowian.

2. Przybycie Słowian do Europy.

3. Ustrój, społeczeństwo i gospodarka Słowian.

4. Religia i kultura słowiańska.

5. Powstanie państw słowiańskich.

6. Powstanie państwa węgierskiego.

(2)

1. Pochodzenie Słowian.

Słowianie należą do ludów indoeuropejskich. Ich etnogeneza i praojczyzna są przedmiotem różnych

hipotez. Wiadomo jedynie, ze do Europy przybyli z Azji. Początkowo żyli we wspólnocie

prasłowiańskiej.

(3)

Hipotetyczna

kolbka Słowian

(4)

2. Przybycie Słowian do Europy.

Słowianie zaczęli przybywać do Europy w IV wieku, a ich masowa migracja nastąpiła w okresie od VI do

X stulecia. Ludy słowiańskie osiedlały się we wschodniej, środkowej i południowej Europie.

Między VIII i X wiekiem nastąpił podział na Słowian:

Wschodnich, Zachodnich i Południowych.

(5)

Słowianie w VI wieku

(6)

(7)

2. Przybycie Słowian do Europy.

♦ Słowianie Wschodni: plemiona Rusinów

(przodkowie Rosjan, Białorusinów i Ukraińców),

♦ Słowianie Zachodni: Polacy, Czesi, Słowacy

i Połabianie (Obodryci, Wieleci i Serbowie Łużyccy),

♦ Słowianie Południowi: Serbowie, Chorwaci, Słoweńcy, Czarnogórcy, Macedończycy

(zeslawizowany lud iliryjski) i Bułgarzy

(zesalwizowany lud turecki).

(8)

Ekspansja Słowian w VII w.

(9)

Słowianie VII – IX w.

(10)

3. Ustrój, społeczeństwo i gospodarka Słowian.

♦ Elementarną jednostką życia społecznego Słowian

była patriarchalna rodzina.

♦ Rodziny pochodzące od wspólnego przodka

tworzyły ród.

♦ Sąsiadujące rody łączyły się we wspólnotę o

nazwie opole.

♦ Kilka opoli tworzyło plemię.

♦ Plemiona łączyły się czasem w związki plemienne.

(11)

(12)

Rodzina

(13)

Ród

(14)

Wczesnosłowiańskie grodzisko plemienne

(15)

Półziemianka słowiańska

(16)

Wnętrze słowiańskiej chaty

(17)

Cmentarz wczesnosłowiański

(18)

3. Ustrój, społeczeństwo i gospodarka Słowian.

♣ Ustrojem politycznym Słowian była demokracja

plemienna.

♣ Polegała na tym, że władzę sprawował wiec

(zgromadzenie starszyzny plemiennej).

♣ Wiec na czas wojny wybierał księcia.

♣ Książętom dzięki zdobytym łupom udawało się

uzyskać poparcie wojowników i utrzymać władzę po wojnie. Z czasem stała się ona dziedziczna.

(19)

Wiec słowiański

(20)

3. Ustrój, społeczeństwo i gospodarka Słowian.

♠ Podstawą gospodarki Słowian było rolnictwo.

♠ Słowianie zajmowali się także rzemiosłem.

♠ Słabiej rozwijał się słowiański handel. Towary kupowano głównie od zagranicznych kupców.

(21)

Rolnictwo

(22)

Rzemiosło

(23)

Naczynie typu praskiego

(24)

Handel

(25)

4. Religia i kultura słowiańska.

♥ Religia słowiańska była politeistyczna i opierała się

na kulcie sił przyrody. Duże znaczenie miał kult Słońca. Z czasem siły natury zaczęto personifikować.

♥ Najwyższym bogiem był Perun – personifikacja Słońca, pan nieba i ognia, opiekun kowali. Lokalnie

nazywano go Swarożycem lub Swarogiem.

(26)

Perun

(27)

4. Religia i kultura słowiańska.

♥ Ważnym bóstwem był Wit – bóg wiatru i urodzaju,

który miał również lokalne imiona: Światowid na Rugii i Trygłów na Pomorzu. Przedstawiano go jako

postać o trzech twarzach.

♥ Plemiona wchodniosłowiańskie czciły Dadźboga i Wołosa (Welesa).

(28)

Światowid ze Zbrucza

(29)

Dadźbóg i Weles

(30)

4. Religia i kultura słowiańska.

♥ Kult sprawowano pierwotnie na lonie natury.

Świątynie zaczęto budować późno pod wpływem

chrześcijańskich sąsiadów.

♥ Słowianie Południowi i Wschodni ulegli wpływom kultury greckiej z Bizancjum. Słowianie Zachodni znaleźli się w kręgu oddziaływania kultury łacińskiej.

(31)

Kopiec Kraka

(32)

Figura na szczycie góry Ślęży

(33)

Świątynia w Arkonie na wyspie Rugii

(34)

Kultura

(35)

5. Powstanie państw słowiańskich.

PAŃSTWO SAMONA

* Założyciel – frankijski kupiec Samo.

* Powstanie 622 – 625 r. podczas walk z Awarami.

* Terytorium: Kotlina Czeska, Morawy i Karyntia.

* Rozpad po śmierci Samona ok. 660 r.

(36)

Hipotetyczne terytorium państwa Samona

(37)

Hipotetyczne terytorium państwa Samona

(38)

Samo w otoczeniu wojowników

(39)

5. Powstanie państw słowiańskich.

WIELKIE MORAWY

* Założyciel – książę Mojmir.

* Powstanie ok. 830 r.

* Terytorium: Kotlina Czeska, Morawy, Słowacja, Śląsk,

Panonia i kraj Wiślan.

* Chrzest księcia Rościsława w 863 r.

* Misja chrystianizacyjna świętych Cyryla

i Metodego w latach 863 – 884.

* Upadek w wyniku najazdu Węgrów w 906 r.

(40)

(41)

Mojmir I i Rościsław

(42)

Św. Cyryl

i św. Metody

(43)

Głagolica

(44)

Cyrylica

(45)

5. Powstanie państw słowiańskich.

CZECHY

* Założyciel – książę Bożywoj I.

* Powstanie w połowie IX w.

* Terytorium: Kotlina Czeska, Morawy i Słowacja.

* Chrzest w obrządku zachodnim w 884 r.

(Bożywoj I).

(46)

Bożywoj I

(47)

Czechy (kolor czerwony)

(48)

5. Powstanie państw słowiańskich.

RUŚ KIJOWSKA

* Założyciel – książę Ruryk.

* Powstanie w 862 r.

* Terytorium: od dorzecza górnej Wołgi i górnego Donu na

południu i wschodzie do jezior Onega i Ładoga na zachodzie

oraz górnego biegu rzeki Niemen na północy.

* Chrzest księcia Włodzimierza Wielkiego w obrządku wschodnim w 988 r.

* Podbój przez Litwinów w 1363 r.

(49)

Ruryk i Włodzimierz Wielki

(50)

Ruś Kijowska w IX i X w.

(51)

Ruś Kijowska w XI w.

(52)

5. Powstanie państw słowiańskich.

BUŁGARIA

* Założyciel – chan Asparuch.

* Powstanie w 680 r.

* Terytorium: delta Dunaju, Tracja, Albania i Macedonia.

* Chrzest chana Borysa Michała w obrządku

wschodnim w 968 r.

* Podbój przez Turcję w latach 1393 – 1396.

(53)

Asparuch i Borys Michał

(54)

Bułgaria w IX – X w.

(55)

(56)

Bułgaria w XIV w.

(57)

5. Powstanie państw słowiańskich.

SERBIA

* Założyciel – książę Stefan Nemanja.

* Powstanie w połowie IX w.

*Terytorium: Serbia, Bośnia i Zeta (Czarnogóra).

* Chrzest w obrządku wschodnim w XIII w.

* Podbój przez Turcję w 1389 r.

(58)

Stefan Nemanja

(59)

Serbia w IX w.

(60)

Serbia ok. 1050 r.

(61)

5. Powstanie państw słowiańskich.

CHORWACJA

* Założyciel – książę Tomisław.

* Powstanie w 1. połowie X w.

* Terytorium: Naretania, Dalmacja i Bośnia.

* Chrzest księcia Borny w obrządku zachodnim

ok. 805 r.

* Podbój przez Węgry w latach 1097 – 1102.

(62)

Tomisław

(63)

Wędrówka Serbów i Chorwatów

(64)

Przybycie Chorwatów nad Adriatyk

(65)

Chorwacja w IX w.

(66)

Europa wczesnośredniowieczna

(67)

Państwa słowiańskie i Bizancjum

(68)

6. Powstanie państwa węgierskiego.

* Osiedlenie się Węgrów pod władzą księcia Arpada

(890 – 907) w Panonii nad rzeką Dunaj w IX w.

* Chrystianizacja przez księcia Gejzę (970 – 997) w obrządku zachodnim w 974 r.

* Koronacja królewska Stefana I Świętego (997 –

1038) w 1001 r.

* Podbój Siedmiogrodu przez Węgrów w XI w.

(69)

Arpad

(70)

Chrzest Stefana I

(71)

Węgrzy w Europie

(72)

Siedziba Węgrów (kolor różowy) w Panonii

i kierunki ich wypraw łupieżczych

(73)

Pierwsze państwa Słowian