Nazwa zajęć: Geologia Złóż i Gospodarka Surowcami Mineralnymi Kod zajęć: S II-EZIZO/10
Przynależność do grupy zajęć:
Rodzaj zajęć: specjalnościowy
obowiązkowy
Kierunek studiów: GÓRNICTWO I GEOLOGIA (RG) Poziom studiów: studia drugiego stopnia
Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne
Specjalność (specjalizacja): EKSPLOATACJA ZŁÓŻ I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW Rok studiów: I
Semestr studiów: I
Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:
wykłady – 15;
seminarium – 15.
Język/i, w którym/ch prowadzone są zajęcia: polski Liczba punktów ECTS (zgodnie z programem studiów): 2
* – pozostawić właściwe
1. Założenia przedmiotu: Celem przedmiotu jest poszerzenie wiedzy specjalistycznej w zakresie geologii złóż oraz gospodarki surowcami mineralnymi. Przedmiot obejmuje treści, związane z problematyką dotyczącą geologii złóż, w tym typów kopalin, ich genezy oraz występowania w Polsce i na świecie oraz gospodarką surowcami mineralnymi.
2. Odniesienie kierunkowych efektów uczenia się do form prowadzenia zajęć oraz sposobów weryfikacji i oceny efektów uczenia się osiągniętych przez studenta:
K_W04 (+) Student zna i rozumie przyrodnicze, ekonomiczne, techniczne
i prawne uwarunkowania gospodarki surowcami mineralnymi. Seminarium Referat oraz pisemne sprawozdanie K_W22 (+) Student zna i rozumie przyrodnicze, ekonomiczne, techniczne
i prawne uwarunkowania gospodarki surowcami mineralnymi. Wykład Sprawdzian pisemny K_W15 (++)
Student ma podstawową wiedzę w zakresie źródeł głównych surowców mineralnych w Polsce i na Świecie i zna zasady gospodarowania nimi.
Wykład Sprawdzian pisemny
K_U01 (++)
Potrafi pozyskiwać informacje z literatury i baz danych, potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznej oceny a także wyciągać wnioski.
Seminarium Referat oraz pisemne sprawozdanie
K_K02 (+)
Student ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływ na środowisko.
Wykład Sprawdzian pisemny
K_K07 (+)
Ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej, a zwłaszcza rozumie potrzebę formułowania i przekazywania społeczeństwu – m. in. poprzez środki masowego przekazu – informacji i opinii dotyczących osiągnięć techniki i innych aspektów działalności inżyniera.
Wykład Sprawdzian pisemny
3. Treści programowe zapewniające uzyskanie efektów uczenia się (zgodnie z programem studiów):
Wykład
Pojęcia podstawowe- zadania geologii złóż i gospodarki surowcami mineralnymi. Geologia gospodarcza a gospodarka surowcami mineralnymi; podstawowe definicje związane z kopalinami, zawarte w prawie górniczym i geologicznym; kopalina;
podział kopalin; surowiec mineralny; podział surowców mineralnych; definicje pojęć: ruda, kruszec; formy morfologiczne złóż.
Klasyfikacja genetyczna złóż, rodzaje złóż endogenicznych, egzogenicznych i metamorfogenicznych; Występowanie złóż kopalin endogenicznych, egzogenicznych i metamorfogenicznych na świecie.
Podstawy prawne działalności geologicznej i górniczej w Polsce: własność kopalin, koncesja. Zasoby naturalne Ziemi: pojęcie zasobów naturalnych, statyczna i dynamiczna teoria zasobów, szacowanie zasobów, kryteria bilansowości. Charakterystyka rynku zasobów mineralnych. Bezpieczeństwo surowcowe. Rynek surowcowy. Międzynarodowe organizacje surowcowe.
Giełdy surowców mineralnych. Ceny surowców mineralnych.
Złoża kaustobiolitów stałych w Polsce. Charakterystyka ważniejszych polskich złóż kopalin użytecznych. Perspektywy surowcowe Polski i świata: Polska surowcowa, ocean światowy- potencjał surowcowy.
Seminarium
Charakterystyka, geneza i formy morfologiczne oraz gospodarka zasobami złóż i obrotem surowcami energetycznymi (węgiel brunatny, węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny ze złóż konwencjonalnych oraz gaz z łupków) oraz surowcami energetyki jądrowej w Polsce i na świecie.
Charakterystyka, geneza i formy morfologiczne oraz gospodarka zasobami złóż i obrotem surowcami ważniejszych złóż kopalin metalicznych (złoża rud żelaza, uszlachetniaczy stali, miedzi wraz ze srebrem, cynku i ołowiu oraz złota) w Polsce i świecie.
Charakterystyka, geneza i formy morfologiczne oraz gospodarka zasobami złóż i obrotem surowcami ważniejszych złóż kopalin chemicznych (złoża soli, siarki, surowców siarkonośnych, fosfatów) i innych (złoża iłów ceramicznych i ogniotrwałych, piasków szklarskich, diamentów) oraz gospodarka ich zasobami w Polsce i na świecie.
4. Opis sposobu wyznaczania punktów ECTS:
30 / 2
wykład – zapoznanie się z literaturą 3 / 0,2
wykład – przygotowanie do zaliczenia z wykładu 12 / 0,8
seminarium – przygotowanie i przedstawienie w postaci prezentacji referatu 9 / 0,6
seminarium – sporządzenie sprawozdania 6 / 0,4
60 2 Objaśnienia:
* – praca własna studenta, należy wymienić formy aktywności, np. przygotowanie do zajęć, interpretacja wyników, opracowanie raportu z zajęć, przygotowanie do egzaminu, zapoznanie się z literaturą, przygotowanie projektu, prezentacji, pracy pisemnej, sprawozdania itp.
** – inne np. dodatkowe godziny zajęć
5. Wskaźniki sumaryczne:
− liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach z bezpośrednim udziałem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia i studentów: 30 / 1,4
− liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach związanych z prowadzoną w Politechnice Śląskiej działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów –
w przypadku studiów o profilu ogólnoakademickim: 60 / 2
− liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach kształtujących umiejętności praktyczne – w przypadku studiów o profilu praktycznym:
− liczba godzin zajęć prowadzonych przez nauczycieli akademickich zatrudnionych w Politechnice Śląskiej jako podstawowym miejscu pracy: 30
6. Osoby prowadzące poszczególne formy zajęć (imię, nazwisko, stopień naukowy lub stopień w zakresie sztuki, tytuł profesora, służbowy adres e-mail):
Wykład: dr hab. inż. Katarzyna Stanienda-Pilecki, Prof. PŚ, służbowy adres e-mail: Katarzyna.Stanienda-Pilecki@polsl.pl Seminarium: dr hab. inż. Rafał Morga, Prof. PŚ, służbowy adres e-mail: Rafał.Morga@polsl.pl
7. Szczegółowy opis form prowadzenia zajęć:
1) wykłady:
− szczegółowe treści programowe:
Pojęcia podstawowe- zadania geologii złóż i gospodarki surowcami mineralnymi. Geologia gospodarcza a gospodarka surowcami mineralnymi; podstawowe definicje związane z kopalinami, zawarte w prawie górniczym i geologicznym; kopalina; podział kopalin; surowiec mineralny; podział surowców mineralnych; definicje pojęć: ruda, kruszec;
formy morfologiczne złóż. Klasyfikacja genetyczna złóż, rodzaje złóż endogenicznych, egzogenicznych i metamorfogenicznych;
Występowanie złóż kopalin endogenicznych, egzogenicznych i metamorfogenicznych na świecie. Podstawy prawne działalności geologicznej i górniczej w Polsce: własność kopalin, koncesja. Zasoby naturalne Ziemi: pojęcie zasobów naturalnych, statyczna i dynamiczna teoria zasobów, szacowanie zasobów, kryteria bilansowości. Charakterystyka rynku zasobów mineralnych. Bezpieczeństwo surowcowe. Rynek surowcowy. Międzynarodowe organizacje surowcowe. Giełdy surowców mineralnych. Ceny surowców mineralnych. Złoża kaustobiolitów stałych w Polsce. Charakterystyka ważniejszych polskich złóż kopalin użytecznych. Perspektywy surowcowe Polski i świata: Polska surowcowa, ocean światowy- potencjał surowcowy.
− stosowane metody kształcenia, w tym metody i techniki kształcenia na odległość:
Wykłady, połączone z prezentacjami multimedialnymi, obejmują omówienie treści programu przedmiotu.
− forma i kryteria zaliczenia, w tym zasady zaliczeń poprawkowych, a także warunki dopuszczenia do egzaminu:
Formą zaliczenia wykładu jest zaliczenie, w postaci sprawdzianu pisemnego, zaliczonego przez studenta na pozytywną ocenę..
− organizacja zajęć oraz zasady udziału w zajęciach, ze wskazaniem czy obecność studenta na zajęciach jest obowiązkowa,
Zgodnie z Regulaminem Studiów wykłady są otwarte, obecność na wykładzie nie jest obowiązkowa.
2) opis pozostałych form prowadzenia zajęć: seminarium
Charakterystyka, geneza i formy morfologiczne oraz gospodarka zasobami złóż i obrotem surowcami energetycznymi (węgiel brunatny, węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny ze złóż konwencjonalnych oraz gaz z łupków) oraz surowcami energetyki jądrowej w Polsce i na świecie. Charakterystyka, geneza i formy morfologiczne oraz gospodarka zasobami złóż i obrotem surowcami ważniejszych złóż kopalin metalicznych (złoża rud żelaza, uszlachetniaczy stali, miedzi wraz ze srebrem, cynku i ołowiu oraz złota) w Polsce i świecie. Charakterystyka, geneza i formy morfologiczne oraz gospodarka zasobami złóż i obrotem surowcami ważniejszych złóż kopalin chemicznych (złoża soli, siarki, surowców siarkonośnych, fosfatów) i innych (złoża iłów ceramicznych i ogniotrwałych, piasków szklarskich, diamentów) oraz gospodarka ich zasobami w Polsce i na świecie.
− stosowane metody kształcenia, w tym metody i techniki kształcenia na odległość:
Podczas zajęć seminaryjnych prezentowany jest referat, z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej.
− forma i kryteria zaliczenia, w tym zasady zaliczeń poprawkowych, a także warunki dopuszczenia do egzaminu:
Zaliczenie z zajęć seminaryjnych student uzyskuje na podstawie oceny z referatu (prezentacji wybranego tematu) oraz pisemnego sprawozdania.
− organizacja zajęć oraz zasady udziału w zajęciach, ze wskazaniem czy obecność studenta na zajęciach jest obowiązkowa,
Zgodnie z Regulaminem Studiów zajęcia seminaryjne są obowiązkowe. W przypadku nieobecności, student musi je odrobić.
8. Opis sposobu ustalania oceny końcowej (zasady i kryteria przyznawania oceny, a także sposób obliczania oceny w przypadku zajęć, w skład których wchodzi więcej niż jedna forma prowadzenia zajęć, z uwzględnieniem wszystkich form prowadzenia zajęć oraz wszystkich terminów egzaminów i zaliczeń, w tym także poprawkowych):
Zaliczenie z zajęć seminaryjnych student uzyskuje na podstawie oceny z referatu (prezentacji wybranego tematu) oraz pisemnego sprawozdania. Pozytywne oceny z referatu oraz sprawozdania są podstawą osiągnięcia przez studenta efektów
kształcenia wymaganych do zaliczenia seminarium. Formą zaliczenia wykładu jest zaliczenie, w formie sprawdzianu pisemnego, który student musi zaliczyć na pozytywną ocenę,. Pozytywna ocena ze sprawdzianu pisemnego jest podstawą osiągnięcia przez studenta efektów kształcenia wymaganych dla zaliczenia wykładu. Zaliczenie z przedmiotu student uzyskuje na podstawie oceny z zajęć seminaryjnych oraz wykładu, w tym, osiągnięcia wymaganych dla przedmiotu, efektów kształcenia.
Ostateczna ocena na zliczenie przedmiotu obliczana jest według wzoru: O = 0,5∙OS+0,5∙OW, gdzie OS i OW oznaczają odpowiednio oceny cząstkowe z seminarium oraz ocenę ze sprawdzianu pisemnego z wykładu.
9. Sposób i tryb uzupełniania zaległości powstałych wskutek:
− nieobecności studenta na zajęciach,
W przypadku nieobecności studenta na zajęciach seminaryjnych, student musi niezwłocznie zgłosić ten fakt prowadzącemu zajęcia, w celu odrobienia tych zajęć.
− różnic w programach studiów osób przenoszących się z innego kierunku studiów, z innej uczelni albo wznawiających studia na Politechnice Śląskiej,
W przypadku realizacji różnic programowych, student, przenoszący się z innego kierunku lub innej uczelni albo wznawiający studia na Politechnice Śląskiej, musi uzupełnić zaległości z przedmiotu, w postaci odrobienia zajęć seminaryjnych oraz przygotowania materiału z wykładu do napisania sprawdzianu pisemnego.
10. Wymagania wstępne i dodatkowe, z uwzględnieniem sekwencyjności zajęć:
Przedmioty wprowadzające na pierwszym stopniu studiów, w tym Geologia Ogólna oraz Geologia Złóż.
11. Zalecana literatura oraz pomoce naukowe:
Literatura podstawowa:
• Bolewski A. (red.)- Encyklopedia surowców mineralnych: A-G- 1991; H-O- 1992; P-S- 1993; Ś-Ż- 1994
• Bilans gospodarki surowcami mineralnymi - ostatni obejmuje rok 2008 (wyd. 2010r.)
• Chodyniecka L., Zawiślak L.- Mineralogia i petrografia kopalin metalicznych i chemicznych: Skrypt Pol. Śl. Nr 1768
• Gabzdyl W .- Geologia złóż- Skrypt Pol. Śl., Gliwice, 1999
• Gruszczyk H.- Nauka o złożach- Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1984
• Konstantynowicz E.- Geologia Surowców Mineralnych- t. I- Surowce energetyczne (US.,1984); t. II- Złoża rud metali (US.,1979)
• Ney R. (red.) - Surowce mineralne Polski- Surowce chemiczne- sól kamienna, Kraków 1996; Surowce chemiczne- siarka, Kraków 2000;
Surowce energetyczne- Kraków 1996; Surowce skalne węglanowe- Kraków 2000
• Paulo A., Strzelska-Smakowska B.- Rudy metali nieżelaznych i szlachetnych- Kraków, 2000
• Paulo A., Strzelska-Smakowska B.- Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej- Tom I, część II- Rudy metali- Kraków, 1996
• Szamałek K.- Podstawy geologii gospodarczej i gospodarki surowcami mineralnymi- Wydawnictw naukowe PWN, Warszawa 2007 Literatura uzupełniająca:
• Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na dzień 31.12.2008r., Warszawa, Państwowy Instytut Geologiczny.
• Bolewski A., Manecki A.- Mineralogia szczegółowa- Wydawnictwo PAE, Warszawa 1993
• Chodyniecka L., Gabzdyl W., Kapuściński T.- Mineralogia i petrografia dla górników- Śląskie Wydawnictwo Techniczne, Katowice 1993
• Kozłowski S.- Surowce Skalne Polski, W-G, Warszawa, 1986
• Magda R.- Międzynarodowe Rynki Metali i Surowców Mineralnych, Wyd. AGH, Kraków, 1999r.
• Przegląd Geologiczny- sprawy surowcowe
• Rocznik Statystyczny Polski, GUS Warszawa
• Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego, GUS Warszawa
• Rocznik Statystyki Międzynarodowej, GUS Warszawa
• Sokołowski J.- „Geologia regionalna i złożowa Polski”- Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1990
• www.pgi.gov.pl
• www.usgs.gov
12. Opis kompetencji prowadzących zajęcia (np. publikacje, doświadczenie zawodowe, certyfikaty, szkolenia itp.
związane
z treściami programowymi realizowanymi w ramach zajęć):
Dr hab. inż. Katarzyna Stanienda-Pilecki – wieloletnie doświadczenie w pracy dydaktycznej, autorstwo kilkudziesięciu publikacji oraz projektów badawczych z zakresu geologii złóż i gospodarki surowcami mineralnymi, a także realizację habilitacji w zakresie tej tematyki.
Dr hab. inż. Rafał Morga – autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu petrologii i geologii złóż, wieloletnie doświadczenie dydaktyczne, w tym w prowadzeniu wykładów i seminariów z zakresu Geologii złóż i gospodarki surowcami mineralnymi.
