ROCZNIKI PZH 1964, T. XV, NR 5
JANINA PIEKARSKA
WPŁYW SKŁADU CHEMICZNEGO BŁONNIKA NA NIEKTÓRE FUNKCJE
I CIĘŻAR PRZEWODU POKARMOWEGO
7 Zakładu Higieny Żywienia Akademii Medycznej w Warszawie Kierownik: prof. dr A. Szczygieł
W badaniach przeprowadzonych na szczurach stwierdzono, że skład chemiczny błonnika ma wpływ na niektóre funkcje ruchowe przewo- du pokarmowego, strawność pozorną białka diety i ilość składników mineralnych wydalanych z kałem. Zwiększenie poziomu błonnika w diecie spowodowało wzrost wagi żołądka, jelita ślepego i grubego.
WSTĘP
W związku ze stale pogłębiającymi się u nas wadliwymi tendencjami
w kształtowaniu się spożycia zwiększa się zapadalność na tak zwanechoroby cywilizacyjne, do których należą między innymi przewlekłe
ząparcia wraz ze wszystkimi ich konsekwencjami. Jednym ze sposobów zwalczania zaparcia jest odpowiedni poziom spożycia produktów za- wierających znaczne ilości błonnika. Przeciwko temu przytacza się ar-gumenty, że błonnik znacznie upośledza trawienie i wchłanianie i że
należy raczej ograniczyć jego zawartość w pożywieniu.Błonnik nie jest jednorodnym składnikiem. Składa się z trzech za- sadniczych frakcji pozostających do siebie w różnym stosunku w zależ- ności od pochodzenia błonnika — to jest hemiceluloz celulozy i lignin.
(1, 2, 3, 4).
Stopień oporności poszczególnych frakcji błonnikowych na enzymy bakteryjne przewodu pokarmowego ssaków różni się dość znacznie.
(4, 5, 6, 7). W związku z tym działanie błonnika na pracę przewodu po-
karmowego (ruchy perystaltyczne, trawienie i wchłanienie) może być różne w zależności od jego składu.
W piśmiennictwie istnieją doniesienia na temat wpływu poziomu
błonnika na strawność białka i innych składników oraz na powstawanie
zaparcia. Trudność jednak w wyciąganiu wniosków z tych prac polegana tym, że większość autorów nie brała pod uwagę składu chemicznego
błonnika dodawanego do diety (8, 9, 10, 11, 12).Niektórzy autorzy, zwiększając zawartość błonnika w diecie, stwier-
dzili na zwierzętach wzrost wagi i długości przewodu pokarmowego. Te-
mu zagadnieniu poświęca się dość dużo uwagi, ponieważ przypuszcza się, że wraz ze zwiększeniem się pojemności i wagi jelit wzrasta też po- wierzchnia chłonna (13, 14, 15). Nie ma jednak zgodności poglądów na te tematy.Dlatego zadaniem jakie postawiono sobie w tej pracy jest przebadanie:
1. Jaki ma wpływ skład chemiczny błonnika na a) strawność .pozorną
składników diety, b) funkcje ruchowe przewodu pokarmowego. ' "*
2. Jaki jest wpływ ilości błonnika w diecie na wagę poszczególnych
części i długości jelita. ,
Doświadczenie w celu wyjaśnienia tych zagadnień wykonano na bia- łych szczurach, które otrzymywały jako dodatek do diety — jedne błonnik o przewadze hemiceluloz — inne błonnik o przewadze celułoz.
Błonnik o dużej zawartości hemiceluloz otrzymywany był z otrąb
pszennych, celuloz z jabłek.
Badano wpływ obu rodzajów błonnika na: 1) strawność pozorną biał-
ka, 2) ilość składników mineralnych wydalanych z kałem, 3) funkcje ruchowe jelit, 4) wpływ dodatku błonnika na wagę poszczególnych częścijelit oraz jego długość.
1. Przygotowanie diety dla szczurów.
Przygotowywano trzy rodzaje diet. Dieta pierwsza będąca dietą pod-
stawową. składała się z 19,0%/0 kazeiny, 66,6%/0 cukru, 9,5%/e oleju, 0,9% tranu, 3,9% mieszanki soli*). Pozostałe dwie diety składały się
z diety podstawowej i preparatu błonnikowego, który dodawano w takichilościach, aby zawartość błonnika w obu porównywanych dietach była jednakowa i wynosiła 219/60 ich wagi.
Izolowanie i analiza chemiczna preparatów błonnikowych.
Izolowanie błonnika z produktu odbywało się przy zastosowaniu metod enzymatycznych, pozwalających na wyosobnienie go bez użycia dras- tycznych metod chemicznych wpływających w znacznym stopniu na jego skład. (16).
Metoda ta stosowana była po raz pierwszy przez Remy (17), a nas- tępnie przez Williamsa i Olmsteda (16). Otrzymany preparat poddaro analizie chemicznej. Oznaczanie lignin przeprowadzano metodą podaną w Official Methods of Analizis AOAC (18), hemiceluloz (pentozanów) — metodą Tollensa (19) a celulozy — metodą Scharrera-Kirschnera w mo- dyfikacji Kamera i Ginkla (20). Chociaż wyniki oznaczeń celulozy wyżej wymienioną metodą nie są całkiem ścisłe, gdyż oznacza się przy tym niewielkie ilości pentozanów, mimo to posiłkowano się nią, gdyż jest ona prosta i szybka w wykonaniu i w różnych modyfikacjach była sto- sowana przez wielu autorów.
Azot oznaczano metodą Kjeldahla, a składniki mineralne przez spa- lenie w temp. 550” w piecu muflowym. Zawartość suchej masy określano
przez suszenie w temp. 105".
Końcowy preparat z otrąb zawierał 68% błonnika, 0,94*/0 azotu i 4,7%
składników mineralnych, a preparat jabłkowy: 74,9% błonnika 0,86%
azotu i 5%/0o składników mineralnych.
Udział poszczególnych frakcji w błonniku otrzymanym z otrąb był nastepujacy: 7,8°/o lignin, 58,8°/o hemiceluloz (pentozanéw) i 33,4°/o GE-
luloz, a w błonniku jabłkowym — odpowiednio 18,1%0, 28,6%0 i 56,3%.
*) Skład mieszanki soli był następujący: 5,2%/6 chlorku sodu, 16,5%/6 siarczanu magnezu. 16,3%/0 kwaśnego fosforanu wapnia 18,1%/0 węglanu wapnia, 29,8%/0 “os- foranu potasowego dwuzasadowego, 10,5%/0 fosforanu sodu dwuzasadowego, 3,6%
cytrynianu żelaza.
Мг 5 Błonnik a funkcje przewodu pokarmowego 473
2. Przebieg doświadczenia
Do doświadczenia użyto 45 białych szczurów, hodowli Zakładu Higie- ny Żywienia PZH, w wieku 4 tygodni, o wadze początkowej 52—54 g.
Zwierzęta podzielono na trzy grupy po 15 zwierząt i umieszczano w klat- kach metabolicznych po trzy sztuki w każdej. A zatem każda grupa składała się z 5 podgrup liczących po trzy szczury. Grupa I dostawała dietę podstawową, II — podstawową z dodatkiem preparatu otrzyma- nego z otrąb pszennych i III — podstawową z dodatkiem preparatu z jabłek. Spożycie było tak regulowane, aby wszystkie zwierzęta zja- dały jednakową ilość diety podstawowej.
W czasie doświadczenia notowano codziennie spożycie diety, wagę
kału, liczbę uformowanych jego części. Objętość kału obliczano na pod- stawie jednokrotnie przeprowadzonego pomiaru objętości porcji kału w ksylenie. Zebrany z każdej klatki kał z okresu 14 dniowego suszono w suszarce do stanu powietrznie suchego, a następnie oznaczano w każ- dej próbce ilość suchej masy, azotu i składników mineralnych. Po skoń- czonym doświadczeniu szczury zabijano, wypreparowywano przewód pokarmowy, myto, osuszano bibułą, mierzono długość, dzielono na posz- czególne części i ważono oddzielnie: żołądek, jelito cienkie wraz z dwu-nastnicą oraz jelito ślepe i jelito grube.
OMÓWIENIE WYNIKÓW
I. Wpływ składu błonnika na ilość azotu i składników mineralnych wy- dalanych z kałem.
Wyniki badań podane są w tabeli I. Jak wynika z uzyskanych danych wskutek dodatku preparatów błonnikowych zwiększyła się ilość azotu
wydalanego z kałem. Średnio azot wydalony z kałem stanowił w gru- pie kontrolnej 5,8%/0, w grupie II — 10,6%, a w grupie — III — 18,,1°/o
ilości azotu spożytego. Różnice między ilościami azotu są statystycznie znamienne. Niektórzy autorzy jak np. Meyer (8) i inni zwracali uwagę na fakt istnienia korelacji między ilościami niestrawnej pozostałości a ilością wydalanego azotu, jednak nie przywiązywali uwagi do składu niestrawnej pozostałości.Większość przytoczonych autorów do badań swoich używała albo czyste preparaty celulozy, albo inne fabryczne preparaty błonnikowe przy otrzymywaniu których trzeba stosować dość drastyczne procesy,
co w bardzo znacznym stopniu wpływało na sposób działania na przewód
pokarmowy tak uzyskanych preparatów (16). Dużo przemawia za tym,że mechanizm ich działania nie można porównać z działaniem natural-
nego błonnika (16) nie traktowanego chemikaliami, który obok celulozy zawiera duży procent hemicelulozy i ligniny.Jeden z nielicznych autorów (21) zajmujących się wpływem składu
błonnika na ilość azotu wydalanego z kałem wykazał, że dodatek celu-
lozy do diety szczurzej powoduje mniejszy wzrost wydalania tego skład- nika z kałem niż dodatek trocin czy słomy.Otrzymane w tej pracy wyniki wskazują, że nie tylko ilość, ale i skład
błonnika może mieć wpływ na ilość azotu wydalanego z kalem. Fakt tennależałoby brać pod uwagę przy oznaczaniu strawności i wartości bio-
logicznej białka.Tabela I
Ilość spożytych wraz z dietą podstawową i wydalonych z kałem składników mine- ralnych oraz ilość spożytych białek i wydalonego azotu przez szczury w ciągu badanego okresu.
Ilość Ilość Ilość Ilość
m | om | soi, | wyślonych | pożyąch | wyduaścgo
grupy klatki mineralnych | mineralnych
g*) g**)białek
5***)azotu z kałem
5****)I I 8,64 0,20 49,7 0,40
II. 9,02 0,18 51,9 0,46
II 8,52 0,18 49,0 0,40
IV 9,06 0,20 52,0 0,50
V 8,26 0,19 47,5 0,55
Razem 43,5 0,95 . 250,1 2,32
II VI 8,81 1,88 50,6 0,82
VII 8,85 1,63 50,9 0,63
VIII 8,66 1,48 49,8 0,82
IX 8,81 1,65 50,6 0,74
x 8,42 2,21 48,4 1,19
Razem 43,90 8,85 250,3 4,18
HI XI 8,77 2,41 50,4 1,62
XII 8,93 2,64 51,3 1,49
XIII 8,98 2,01 51,6 1,34
XIV 8,92 2,15 51,2 1,39
RV 8,96 2,42 51,5 1.58
„Razem *) ilość składników mineralnych dostarczanych wraz z dietą podstawową
44,56 11,63 - 256,0 7,42
**) założono, że składniki mineralne, wchodzące w skład preparatu nie zo- stały wykorzystane przez organizm “zwierzecia.
***) dane dotyczące spożycia białka odnoszą się wyłącznie do białka spożyte-
go z dietą podstawową. .
****) azot dostarczony. przez preparat błonnikowy był odejmowany od azotu kału. Wychodzono bowiem z założenią, że jeżeli preparaty błonnikowe poddano uprzednio trawieniu zespołom eńzymów znajdujących się w organizmie zwierzę- cia, to można przyjąć, że po takim przygotowaniu pozostałe związki azotowe nie ulegają w przewodzie pokarmowym dalszemu trawieniu.
Dodatek preparatu błonnikowego do diety zwiększył bardzo znacznie
ilość składników mineralnych wydalanych z kałem przez szczury. W grupie I ilość ta wynosiła średnio 2,20%/0, w grupie II przy dodatku pre-paratu błonnikowego, otrzymanego z otrąb, — 20,3%, a w grupie III,
w której zwierzęta otrzymywały preparat z jabłek, 26% ilości spozywa- nej wraz z dietą podstawową. Na ilość tę składały się składniki mine- ralne pochodzące z diety oraz pochodzenia endogennego. Różnice te są znamienne. To duże zwiększenie wydalania składników mineralnychz kałem u szczurów żywionych dietami, zawierającymi błonnik, można
sobie tłumaczyć albo tym, że masa pokarmowa przechodzi przez prze-Мг 5 Błonnik a funkcje przewodu pokarmowego 475
wód pokarmowy szybciej i dlatego ustrój nie może ich wykorzystać, albo tym, że diety, zawierające duży procent błonnika, sprzyjają roz- wojowi bakterii rozkładających błonnik, które dla swojej egzystencji potrzebują pewnych składników mineralnych i że w ten sposób może być utrudnione wykorzystanie tych składników przez organizm zwie- rzęcia. Za takim tłumaczeniem przemawiają wyniki badań Huberta (22);
który przeprowadzając doświadczenia in vitro z mikroorganizmami żwacza stwierdził, że koncentracja niektórych składników mineralnych ma wpływ na odsetek strawionej celulozy. Z badań Tremoliera (23) wy- nika, że mogą tu wchodzić w grę inne mechanizmy. Autor ten stwier- dził że w pewnych schorzeniach, które powodują zmniejszenie straw- ności białek, a tym samym zwiększenie wydalania azotu z kałem, za- chodzi wzrost wydalania składników mineralnych. Uważa on, że białka
wiążą składniki mineralne i utrudniają ich wchłanianie. .
Dodatek błonnika do diety powoduje zwiększenie wydalania wody z kałem, co może mieć także wpływ na ilość wydalanych w nich skład- ników mineralnych. W opisywanym doświadczeniu szczury grupy trze-
ciej wydalały więcej azotu i wody z kałem niż grupy II; z tym być mo-że wiąże się nieco większe wydalanie składników mineralnych przez szczury grupy III niż grupy II.
2. Skład błonnika a ilość, objętość i zawartość wody kału.
Wyniki ilustruje tabela II. Jako kryteria do oceny wpływu błonnika na funkcje ruchowe przewodu pokarmowego były wzięte pod uwagę:
1) ilość wydalonego kału (waga, objętość, zawartość wody), 2) ilość
cząstek uformowanego kału. Jak podano w tabeli II, waga kału zwie-
rząt grupy II i III była około 9,5-krotnie większa w porównaniu z grupąkontrolną przy czym objętość kału szczurów wykazywała duże róż-
nice w grupie Il, była ona 2,2 razy większa niż grupy III aż 26 razywiększa niż grupy kontrolnej. .
Z danych tych widać, że dodatek błonnika do diety zwiększa w bar-
dzo znaczny sposób wagę i objętość kału, co z kolei, jak wiadomo, wpły- wa na zwiększenie ruchów perystaltycznych jelit. Mimo że waga kału w obu porównywanych grupach dostających błonnik była jednakowa,cząstki kału były dobrze sformowane, to jednak różniły się one kon-
systencjq. —
Spowodowane to było pewnymi różnicami w zawartości procentowej
wody. Średnio zawartość procentowa wody w kałach szczurów otrzy-mujących dodatek błonnika z jabłek wynosiła 43,5%/0, podczas gdy u dos-
tających preparat otrębowy 35,79/0. Trochę większa zawartość wody w kale szczurów grupy III w porównaniu z zawartością w kale grupy II może być spowodowana albo szybszym przechodzeniem treści jeli-towej, szczególnie skróceniem czasu przebywania kału w jelicie grubym,
co jak wiadomo zmniejsza możliwość absorpcji wody przez ściany jelita,albo na skutek większych zdolności absorpcji wody przez błonnik po-
chodzący z jabłek, to jest przez błonnik o dużej przewadze celulozy.Na większe zdolności absorpcji wody przez celulozę w porównaniu z in-
nymi frakcjami błonnika zwrócił uwagę w swych badaniach na świniach Cooper i Fyler (24).Wg danych Macy i Kelby (25) na zawartość wody w kale praktycznie
nie ma wpływu ilość wypitej wody.
Nr 5
Tabela II
Ilość, waga i objętość kału wydalonego przez szczury
№ r Mi fk x wormowanych Waga kału Ilość sztuk Ilość wody | Sucha masa Objętość w kale katy kata
grupy atki cząste szt. ału g g g mi
——— и —_
I 316 11,0 4,1 6,9 6,6
II 296 12,5 5,6 6,9 6,2
I III IV 343 11,0 4,2 6,8 71
392 14,0 4,6 9,4 8,3
У 313 10,8 3,8 7,0 6,6
Razem 1660 59,3 22,3 37,0 34,7
VI 1809 121,5 48,9 72,6 180,6
VII 2049 111,5 36,8 74,8 204,4
п VIII Ix x 1942 1766 1648 112,5 113,5 100,5 33,8 38,6 43,4 73,9 70,1 66,7 165,2 194,6 176,4
Razem 9214 559,5 201,4 358,1 921,2
XI 1844 118,0 56,3 61,7 84,8
XII 1747 111,5 45,7 65,8 79,8
III XIII XIV 2001 113,0 48,7 63,3 85,0
1749 102,5 42,0 60,5 80,5
XV 1719 116,5 51,6 64,9 79,0
Razem 3. Wpływ błonnika na wagę poszczególnych części i długość jelita.
9060
560,5
244,3
316,2 409,1
Wyniki badań ilustruje tabela III. Jak widać z
Tabela III
tabeli III mimo dość zbliżonej wagi tusz w trzech badanych grupach szczurów, istnieją pew-' ne różnice w wadze poszczególnych części jelita. Dodatki błonnika do Średnia długość przewodu pokarmowego oraz średnie wagi poszczególnych jego części u trzech porównywanych grup szczurów.
Waga jelita | Waga jelita Waga jelita
Waga Waga
tuszy żołądka cienkiego ślepego grubego
5 mg mg mg, mg
Grupa I 71,7 605,6 3588 221,4 455,6
Grupa II 75,2 796,6 3022 313,0 755,0
Grupa III 75,6 871,0 3494 445.0 808,3
Długość jelita
107 110 Waga jelita cienkiego wraz z dwunastnicą szczurów dostających do- 111 datek błonnika nie uległy zwiększeniu a nawet jak w przypadku grupy
Nr 5 Błonnik a funkcje przewodu pokarmowego 477
II są niższe (różnice statystyczne znamienne). Fisher, która zwiększała objętość diety przez dodatek celulozy, otrzymała podobne do opisanych przeze mnie wyniki. Stwierdziła ona, że dodatek celulozy z drewna po- wodował zmniejszenie wagi jelita cienkiego, natomiast Friedman (27) stwierdził przeciwnie zwiększenie wagi jelita cienkiego przy powiększa- niu objętości masy pożywienia przez dodatek obojętnego materiału, ja- kim jest talk.
Jeżeli chodzi o jelito ślepe, to dodatki błonnika do diety zwiększyły jego wagę, jak to widać z tabeli III. Na zwiększenie jelita ślepego nie ma wpływu decydującego zwiększenie suchej pozostałości kału, wchodzą tu w grę inne składniki diety. Od rodzaju diety może zależeć konsys- tencja treści jelita Ślepego, ilość treści znajdującej się w jelicie oraz ilość i jakość drobnoustrojów.
Prawdopodobnie zwiększeniu poziomu błonnika w diecie towarzyszy rozwój procesów bakteryjnych w jelicie ślepym, które wpływają ra jego rozrost. Silniejszy rozwój flory bakteryjnej w jelitach zwierząt dostających błonnik może wiązać się w pewnym stopniu ze zmniejsze- niem się strawności pozornej białka. Bakterie zużywają część związków azotowych do budowy swoich komórek, przez co zwiększa się ilość azotu niewykorzystanego w kale. Za istnieniem takiego powiązania wskazywać
mogą wyniki mego doświadczenia. (Najwyższa waga jelita ślepego oraz
najniższa strawność pozorna azotu występuje w grupie III). Fischer (26), podając szczurom dietę z dodatkiem celulozy z drewna stwierdziła, żeciśnienie wywierane na ścianki jelita ślepego przez treść o zwiększonej objętości oraz gazy ma decydujący wpływ na wagę tego odcinka prze-
wodu pokarmowego. Otrzymała ona ścisłą zależność między wagą i dłu- gością jelita ślepego, a wagą jego treści, ale nie było zależności między wagą jelita ślepego a wagą kału.Jak widać z tabeli III dodatek błonnika do diety powodował zwię- kszenie wagi jelita grubego u szczurów, co mogło być spowodowane zwiększeniem jego pracy przy wchłanianiu wody, przesuwaniu treści i formowaniu kału, za czym przemawiają choćby ogromny, bo 9,5-krot- ny wzrost masy kału u szczurów dostających błonnik w porównaniu ze szczurami grupy kontrolnej, 5,5-krotny wzrost ilości uformowanych cząstek kału i 26-krotny w przypadku grupy II i 13-krotny w przypadku grupy III wzrost w porównaniu z grupą kontrolną objętości kału. Zda- niem niektórych autorów przerost jelita grubego umożliwia formowanie większych cząstek kału.
W doświadczeniu opisanym przeze mnie waga jednej cząstki kału wynosiła dla grupy kontrolnej 0,035 g, a grupy II i III 0,06 g.
Podobnie i Fischer (26) porównując działanie diety kontrolnej oraz diety z dodatkiem 25/0 celulozy i agaru otrzymała znaczny wzrost wagi jelita grubego. Jak widać z tabeli III dodatek błonnika do diety nie
miał wpływu na długość jelita.
WNIOSKI
1. Dodatek preparatu błonnikowego do diety powodował zwiększenie
wydalania azotu z kałem w stopniu zależnym od składu chemicznego błonnika.Średnio azot wydalony z kałem stanowił dla grupy kontrolnej .5,8%0,
dla grupy II 10,6%, a dla grupy III —.18,0%/% ilości azotu spożytego.
Fakt wpływu składu błonnika, na ilość wydalanego azotu z kałem na-
leży brać pod uwagę przy oznaczaniu strawności pozornej białka,
2. Dodatek preparatów błonnikowych do diety zwiększa bardzo znacz- nie wydalanie składników mineralnych z kałem. Wydalona ich ilość z kałem stanowiła 2,2% spożytych wraz z dietą w grupie kontrolnej,
20,3% — w grupie II i 26,0% — w grupie III.
3. Po dodaniu preparatów błonnikowych do diety w iłości 21%/0 diety (pod względem wagowym) masa kału w obu badanych grupach wzrosła
9,5-krotnie, objętość kału szczurów otrzymujących z dietą preparat ot- rębowy była 2,2 razy większa niż kału szczurów dostających preparat jabłkowy i aż 26 razy większa niż grupy kontrolnej.Zawartość wody w kale szczurów, dostających błonnik nie była jed-
nakowa w obu badanych grupach: w grupie II wynosiła 35,707, a wgrupie III 43,7%/0.
Po dodaniu preparatów błonnikowych zarówno otrzymanych z otrąb,
jak też z jabłek stwierdzono niewielki przyrost wagi żołądków oraz.zmniejszenie wagi jelita cienkiego i dwunastnicy, natomiast waga je- lita ślepego i grubego była wyraźnie zwiększona w grupie szczurów dostających błonnik. Dodatek błonnika do diety miał niewielki wpływ na długość jelita.
A. Ilekapcka
ВЛИЯНИЕ ХИМИЧЕСКОГО СОСТАВА ЦЕЛЛЮЛОЗА НА ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ И ТЯЖЕСТЬ ПИЩЕВАРИТЕЛЬНОГО ТРАКТА
Содержание
Иеследовали влияние: 1) химического состава древесины добавляемой к дие- те на: а) перистальтику кишки (обмер проведен был посредственно обозначением.
веса, объема, количества сформированных частиц экскрементов и сухой массы) — 6) мнимую удобоваримость белка и количество Удаляемых с экскриментами ми- неральных элементов. 2) Количество древесины в диете в соответствующих.
частях по весу и длине кишки. Исследования велись c тремя труппами крыс.
Первая группа получала основную диету, вторая и третья основную диету © до- бавкой древесины. В древесине добавляемой к диете второй группы, где пре- вышала гемицеллюлоза, между тем в третьей группе — целлюлоза.
Добавка к диете древесины вызывала: а) одинаковое 9,5 кратное, по отно- шению к контрольной группе, повышение массы экскрементов,
6) не одинаковое увеличение объема экскрементов (объем экскрементов крыс получающих в диете древесину, где превышала гемицеллюлоза была 2,2 крат- но болыше нежели экскременты крыс получающих целлюлозу и 26 — крат болыше нежели контрольная группа)
в) возникновение хорошо сформированных экскрементов, однако разной конси- стенции (во второй группе содержание воды равнялось 35,1% а в третьей группе 43,79/)
г) увеличение удаления азота с экскрементами в зависимости от химического состава древесины. (В среднем азот удаляемый с экскрементами составляет 18,3%/% количества потреблённого азота)
для контрольной группы 5,8%/, для второй группы 10,6%/ а для третьей группы
Мг 5 Błonnik a funkcje przewodu pokarmowego 479
m
e)
1)
2 —
увеличение удаления с экскрементами минеральных элементов. В, контроль- ной группе было 2,2% потреблённых вместе с диетой, во второй группе 20,3°/›
и Третьей 26,0°/o i
небольшое увеличение веса желудка, слепой и толстой кишки и уменьше- ние веса тонкой кишки.
Piekarska
THE EFFECT OF CHEMICAL COMPOSITION OF CRUDE FIBER ON SOME FUNCTIONS AND WEIGHT OF THE DIGESTIVE TRACT
Summary
The study involved experiments dealing with:
effects of chemical composition of crude fiber in diets on:
a) peristaltic functions of the intestine (indirect measurements by determina- tions of weight, volume and number of faecal pellets and their dry matter);
b) “apparent” digestibility of proteins and amounts of total minerals excreted in the faeces;
effects of crude fiber levels in the diets on lenght of the intestine and weight
of its individual parts. —
Experiments were performed on three groups of rats. The first group was fed a basal (control) diet and the two others the same diet but mixed with definite additions of crude fiber. The fiber incorporated in the diet for the second group consisted mainly of hemicellulses, while in the diet for the third group — of celluloses.
a)
b)
с) d —
е)
f)
Additions of crude fiber to the diets caused:
over ninefold increase of weight of the faeces in both experimental. groups in comparison to the control group;
different increase of the faecal volume which was 2,2 times larger in com- parison to the control faces when hemicelluloses were predominant in the diet and 26 times larger when celluloses predominated;
excretion of well formed faeces but slightly different in consistency (water content in the second group was about 36%/s and in the third one about 44%/o);
increased excretion of nitrogen in the faeces which depended on the chemical composition of crude fiber used: faecal nitrogen averaged 5,8°/o, in the control group, 10,6% — in the second one and 18,1%o in the third group in relation to ingested nitrogen;
increased excretion of minerals in the faeces: the control group excreted in the faeces 2,2°/o, the second one 20,3%o and the third group 26,0%o of ingested total minerals;
slight increase of weight of stomach, caecum and large intestine bu decrease of weight of small intestine.
PISMIENNICTWO
1. Łobanow D. J., Korobkina G. S.: Wop. Pitan., 1957, 3, 23. — 2. Klimczak Z., Piekarska J.: Rocz. PZH, 1957, 8, 67. — 8. Mangold E.: Nutr. Abstr. and Rev., 1934, 3, 641. — 4, Williams R. O., Olmsted W. H.: J. Biol. Chem., 1935, 108, 653. —
5. Macy J. G.: Nutrition and Chemical Growth in Chilhood. Springfield, 1942, — 6. Kowalski J., Piekarska J.: Cs. Gastroenterologie. 1958, XII, 1, 62. — 7, Forbes R. M. Hamilton T. S.: J. Anim. Sci., 1952, 11, 480. — 8. Meyer J. H.: J. Nutr., 1956, 58, 407. — 9. Meyer J. H.: Amer. J. Physiol., 1958, 193, 488. — 10. Sibbald J.
R., Berg R. T., Bowland J. P.: J. Nutr., 1956, 59, 385.
11. Morgan H.: J. Amer. Med. Assoc., 1934, 102, 995, — 12. Olmsted W. Н., Curtis G., Timm O. K.: J. Biol. Chem., 1935, 108, 645. — 13. Pres J., Nowicki E.:
Rocz. Nauk. Rol, 1959, 74, 119, ser. B. — 14, Dubiski J.: Przeglad Hodowlany, 1931, 1, 3. — 15. Horst P.: Zeitschr. Tierernahrung u Futtermittelkunde, 11, 88, 1956, —- 16. Williams R. D., Olmsted W. H.: J. of Nutr., 1936, 11, 433. — 17. Remy E.: Bio- chem, Zeitschrift, 1931, 236, I. — 18, Official Methods of Analysis. AOAC Waszyng- ton, 1950. — 19. Struszyński M.: Analiza Ilościowa i Techniczna, Warszawa 1950. — 20. Van de Kamer J., Van Ginkel L.: Cereal Chem., 1952, 29, 235.
21. Zorita E., Schobinger U.: Arch. Tierernarh., 1958, 8, 255. — 22. Hubbert F., Cheng J. E., Burrougha W.: J. Anim. Sci., 1958, 17, 559. 23. Tremolierés J.: Annal.
Nutr, Alim. XIV, 1960, 3, 225, — 24. Cooper P. H., Fyler C. J.: J. Agr. Sci., 1952, 52, 332, — 25. Macy I. G., Kelby H. J.: Chemical Antropology, Chicago 1957, 50, — 26. Fischer J. E.: Amer. J. Physiol., 1957, 188, 550. — 27. Friedman M, H. F.: Nat.
Cancer Inst., 1952—1953, 13, 1035.
Warszawa, 7.11.1964 г.
