Socjologia
Karta opisu przedmiotu
Informacje podstawowe
Kierunek studiów pedagogika specjalna Ścieżka
-
Jednostka organizacyjna Wydział Filozoficzny Poziom kształcenia jednolite magisterskie Forma studiów studia stacjonarne Profil studiów ogólnoakademicki Obligatoryjność obowiązkowy
Cykl kształcenia 2021/22
Kod przedmiotu
UJ.WFzPSPS.330.5cb0a0ed7e076.21 Języki wykładowe
Polski Dyscypliny Nauki socjologiczne Klasyfikacja ISCED
0314 Socjologia i kulturoznawstwo Kod USOS
Koordynator przedmiotu
Katarzyna Smoter
Prowadzący zajęcia Katarzyna Smoter
Okres Semestr 1
Forma weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się zaliczenie
Sposób realizacji i godziny zajęć wykład: 30
Liczba
punktów ECTS 0.0
Okres Semestr 2
Forma weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się egzamin
Sposób realizacji i godziny zajęć wykład: 30, ćwiczenia: 30
Liczba
punktów ECTS 5.0
Efekty uczenia się dla przedmiotu
Kod Efekty w zakresie Kierunkowe efekty
uczenia się Metody weryfikacji Wiedzy – Student zna i rozumie:
W1 Posiada pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o podstawowych pojęciach stosowanych na gruncie
socjologii i jej subdyscyplin. O.W2 egzamin pisemny,
zaliczenie pisemne, zaliczenie
W2 Zna w stopniu podstawowym główne orientacje teoretyczno-metodologiczne obecne na gruncie
socjologii. O.W6 egzamin pisemny,
zaliczenie pisemne, zaliczenie
W3 Posiada usystematyzowaną wiedzę na temat perspektyw przyjętych na gruncie socjologii oraz
najważniejszych koncepcji i teorii socjologicznych O.W2 egzamin pisemny, zaliczenie pisemne, zaliczenie
Umiejętności – Student potrafi:
U1 Posiada umiejętność wykorzystywania poznanych terminów socjologicznych do opisu zjawisk społecznych (także edukacyjnych);
O.U1 egzamin pisemny, esej,
prezentacja, zaliczenie
U2 Posiada umiejętność interpretacji zjawisk i procesów
społecznych przez pryzmat teorii socjologicznych O.U2 egzamin pisemny, prezentacja, zaliczenie
U3 Posiada umiejętność krytycznej oceny i twórczego
korzystania z teorii socjologicznych O.U17 egzamin pisemny,
prezentacja, zaliczenie Kompetencji społecznych – Student jest gotów do:
K1
Umie zastosować wiedzę z dziedziny socjologii i jej subdyscyplin do projektowania rozwiązania wybranego
problemu społecznego. PSP_K3_K02 egzamin pisemny,
prezentacja
Bilans punktów ECTS
Semestr 1
Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin* przeznaczonych na zrealizowane rodzaje zajęć
wykład 30
studiowanie literatury wskazanej przez prowadzącego
zajęcia 10
przygotowanie do egzaminu 10
samodzielna nauka dotycząca treści poruszanych
na zajęciach 10
Łączny nakład pracy studenta Liczba godzin
60
ECTS 0.0
Liczba godzin kontaktowych Liczba godzin
30 ECTS
1.0
* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut
Semestr 2
Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin* przeznaczonych na zrealizowane rodzaje zajęć
wykład 30
ćwiczenia 30
przygotowanie do egzaminu 20
studiowanie literatury wskazanej przez prowadzącego
zajęcia 10
Łączny nakład pracy studenta Liczba godzin
90 ECTS
5.0
Liczba godzin kontaktowych Liczba godzin
60 ECTS
2.0
* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut
Treści programowe
Lp. Treści programowe Efekty uczenia się dla
przedmiotu 1.
Socjologia jako nauka. Elementy historii socjologii – najważniejsi twórcy tej dziedziny i ich wkład w rozwój dyscypliny. Perspektywy wyjaśniania rzeczywistości
społecznej w socjologii. W2, W3
2.
Więź społeczna i etapy jej powstawania. Podstawowe pojęcia socjologiczne, m.in.:
zachowanie, działanie, działanie społeczne, wzajemne oddziaływanie, stosunek
społeczny, typy stosunków społecznych, organizacja społeczna i in. W1, W3
3. Struktura normatywna. Wartości i normy społeczne. Zjawisko anomii społecznej i
jego charakterystyki; W1, W2, W3
4. Rola społeczna - pozycja społeczna, sekwencja pozycji, krąg społeczny. „Konflikty
ról” i „konflikt w roli” oraz strategie radzenia sobie w sytuacji konfliktu. W1, W3, U1
5.
Wrastanie w życie społeczne. Socjalizacja pierwotna i wtórna. Proces socjalizacji a działania wychowawcze. Wybrane teorie socjalizacji. 17. Proces socjalizacji:
kultura i język jako podstawa socjalizacji, odmiany socjalizacji, socjalizacja a wychowanie, efektywność socjalizacji.
W1, W3, U1
6. Grupa społeczna i jej typy. Grupy pierwotne i wtórne jako element budujący
strukturę społeczną; W1, W3, U1
7.
Problematyka małych grup społecznych w teoriach: C. Cooleya, F. Tönniesa, E.
Durkheima, G. Simmela. Teoria grup odniesienia. Spójność grupy. Syndrom myślenia grupowego. Komunikacja w małej grupie i jej charakterystyki. Struktury grupowe: struktura socjometryczna i struktura przywództwa.
W1, W3, U1
8. Instytucje społeczne i ich charakterystyka. W1, W3, U1
9. Pojęcie struktury społecznej w ujęciu S. Ossowskiego. Uwarstwienie społeczne i
ruchliwość społeczna. Klasy społeczne; W1, W3, U2
10. Władza w społeczeństwie. Naród, Państwo i polityka. W1, W3, U1
11. Zmiana społeczna. Postęp i rozwój społeczny – czym jest warunkowany? Teorie
zmiany społecznej. Ruchy społeczne. Nowoczesność i późna nowoczesność. W1, W3, U3
12. Socjologiczne pojęcie kultury. Kultura jako „góra lodowa”. Obszary regulacji
kulturowej. Wielokulturowość i jej konsekwencje społeczne. W1, W3, U1, U2
13. Nierówności społeczne, marginalizacja i wykluczenie społeczne – współczesne
odniesienia W1, W3, U1, U2
14. Socjologia wychowania i jej miejsce wśród innych nauk, socjologia wychowania a
socjologia edukacji. Podstawowe pojęcia socjologii wychowania i edukacji. W1, W2, W3
15.
Podstawowe środowiska socjalizacyjne: rodzina, grupa rówieśnicza, szkoła.
Współczesna młodzież – specyfika kategorii wiekowej, socjologiczne teorie młodzieży, współczesne problemy.
Społeczność lokalna. Środowiskowe uwarunkowania procesów socjalizacyjnych.
W1, W3, U1, U3, K1
16.
Szkoła jako środowisko socjalizacyjno - wychowawcze. Funkcja selekcyjna i stratyfikacyjna placówek edukacyjnych. Ukryty program w placówkach oświatowych i wychowawczych, problem przemocy w edukacji i oporu edukacyjnego.
Polityka edukacyjna, polityczność i upolitycznienie edukacji, ideologie w edukacji.
Nierówności i wykluczenie edukacyjne. Międzynarodowe badania edukacji i jej uwarunkowań społecznych i ekonomicznych.
W1, W3, U1, U3
17. Migracje międzynarodowe i „nowe mniejszości”. „Inni” i „Obcy”. Dyskryminacja
jako szczególna forma patologii świadomości społecznej. U1, U2, U3, K1
18. Płeć (gender) w społeczeństwie W1, W3, U1, K1
19. Konsumpcja i społeczeństwo konsumpcyjne (wczoraj i dziś). W1, W3, U1, U2, U3, K1
20. Małżeństwo i alternatywne formy życia rodzinnego we współczesnym świecie.
Macierzyństwo i ojcostwo. Style wychowania we współczesnej Polsce. W1, W3, U1, U2, K1
21. Uniwersytet i szkolnictwo wyższe w Polsce w kontekście pełnienia przez nich
ważnych funkcji i zadań oraz społecznych oczekiwań. W1, W3, U1, U2, U3, K1 22. Polityczność i upolitycznienie edukacji – ideologie edukacyjne a edukacja. W1, W3, U1, U2, U3, K1 23. Media jako „IV Władza” procesów wychowania i socjalizacji. W1, W3, U1, U2, U3, K1
24. Współczesne problemy społeczne. Analiza socjologiczna W1, W2, W3, U1, U2, U3, K1
Informacje rozszerzone
Semestr 1
Metody nauczania:
wykład konwencjonalny, wykład konwersatoryjny, wykład z prezentacją multimedialną
Rodzaj zajęć Formy zaliczenia Warunki zaliczenia przedmiotu
wykład zaliczenie Obecność na wykładzie nie jest obowiązkowa.
Semestr 2
Metody nauczania:
burza mózgów, wykład konwencjonalny, wykład konwersatoryjny, wykład z prezentacją multimedialną, dyskusja, gra dydaktyczna, analiza przypadków, ćwiczenia przedmiotowe
Rodzaj zajęć Formy zaliczenia Warunki zaliczenia przedmiotu
wykład egzamin pisemny
Wykład: • egzamin pisemny w formie testu (warunkiem zaliczenia jest uzyskanie 60% prawidłowych odpowiedzi na egzaminie);
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń;
ćwiczenia zaliczenie pisemne, esej, prezentacja
Ćwiczenia: • obecność i aktywność na zajęciach: możliwe 2 nieobecności, nieobecność na więcej niż połowie zajęć skutkuje brakiem zaliczenia, - ocena bdb z ćwiczeń podnosi ocenę końcową z egzaminu o pół stopnia; • przygotowanie pracy pisemnej
dotyczącej analizy socjologicznej wybranego problemu społecznego (prezentacja na zajęciach i przedłożenie pracy pisemnej) i jej pozytywna ocena • przedłożenie recenzji książki socjologicznej i jej pozytywna ocena • kolokwium zaliczeniowe (pozytywna ocena - 60% prawidłowych odpowiedzi)
Literatura
Obowiązkowa
• Sztompka P. Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2012, • Sztompka P., Kucia M. Socjologia. Lektury, Znak, 1.
Kraków 2005, (część 1: "Socjologia jako nauka") • Karkowska M., Socjologia wychowania – wybrane elementy, Łódź 2007.
• Szmatka J. Małe struktury społeczne. PWN, Warszawa 2007, część 1 (2)
Literatura: ćwiczenia: A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2004, s. 27-43. B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, 2.
Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, s. 183 - 201 N. Goodman, Wstęp do socjologii, Zysk i S-ka, Poznań 2009, s. 67-75. J.
Mucha, Migracje, polska i problemy z wielokulturowością, Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, z. 4 (162)/2016, ss.
9–21, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-e9abcbdb-9049-455d-967d-cf64e4208cef U. Hannerz, Siedem argumentów na rzecz kulturowej różnorodności [w:] P. Sztompka, M. Kucia, Socjologia. Lektury, 3.
Znak, Kraków 2005 A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2004, s. 126-149 Slany K., Alternatywne formy życia
małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, NOMOS, Kraków 2002, r. II, p. 3. i 5., r. III, s. 77-85, 116-138. Wrochna P., Relacje intymne we współczesnym świecie,
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-c004c5e4-e975-46ce-bdd2-f149524eb1be Majka-Rostek D., Zaangażowane ojcostwo – specyfika współczesnego wzorca kulturowego, w: „Kultura i Historia”, 4.
http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/2786. Sińczuch M., Młodzież w epoce późnej nowoczesności – czas, przestrzeń, kultura, [w:] E. Narkiewicz-Niedbalec, Zielińska M., Młodzież w czasie wolnym. Między przyjemnością a obowiązkami, Adam Marszalek, Toruń 2011, s. 57-70.
Długosz P., Pokolenie przegranych?… Kondycja psychospołeczna młodzieży w Europie Środkowo-Wschodniej, „Zeszyty 5.
Pracy Socjalnej” 2016, 21, z. 2, s. 77–90,
http://repozytorium.ur.edu.pl/bitstream/handle/item/2395/ZPS-2016-2-03-Dlugosz-Pokolenie.pdf?sequence=1&isAllowed
=y Sulik M., W poszukiwaniu (od)cieni macierzyńskich doświadczeń – peregrynacje andragogiczno-biograficzne,
„Edukacja Dorosłych 2017”, nr 1, s. 79-89. www.ata.edu.pl/dokumenty/2017/ATA-1-2017-calosc.pdf
Karkowska M., Socjologia wychowania – wybrane elementy, Łódź 2007, r. 11, s. 211-238. Gmerek T., Młodzież i dyplom 6.
akademicki. Społeczne konstrukcje sukcesu życiowego, w: Gromkowska-Melosik A., Gmerek T. (red.), Problemy
nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej, Kraków 2008, s. 21-35. Buchner-Jeziorska A., Studia wyższe – bez szans na sukces?!, Acta Universitatis Lodziensis FOLIA SOCIOLOGICA 39, 2011,
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_862
Przyszczypkowski K., Polityczność (w) edukacji, UAM, Poznań 2012, s. 37-71. Lisowska-Magdziarz M., Pasażer z tylnego 7.
siedzenia. Media, reklama i wychowanie w społeczeństwie konsumpcyjnym, Łośgraf, Warszawa 2010, rozdział. 1, s.
61-90. Szlendak T., Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru,
https://www.nck.pl/upload/archiwum_kw_files/artykuly/1._tomasz_szlendak_-_kultura_nadmiaru_w_czasach_niedomiaru.p df
Dodatkowa
• Berger P., Zaproszenie do socjologii, Warszawa 1995. • Dudzikowa M., Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych 1.
w edukacji szkolnej, Kraków 2013. • Gromkowska-Melosik A., Gmerek T. (red.), Problemy nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej, Kraków 2008. • Lewicka M. i Grzelak J. (red.), Jednostka i społeczeństwo, Gdańsk: GWP. Lisowska- Magdziarz M., Pasażer z tylnego siedzenia. Media, reklama i wychowanie w społeczeństwie konsumpcyjnym, Łośgraf, Warszawa 2010.
• Ossowski S., O osobliwościach nauk społecznych, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2001. • Przyszczypkowski K., 2.
Polityczność (w) edukacji, UAM, Poznań 2012 • Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego
w ponowoczesnym świecie, NOMOS, Kraków 2002. • Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003. • Żuk P.
(red.), Wiedza Ideologia Władza. O społecznej funkcji uniwersytetu w społeczeństwie rynkowym, Warszawa 2012.
Kierunkowe efekty uczenia się
Kod Treść
O.W2 klasyczne i współczesne teorie rozwoju człowieka, wychowania, uczenia się i nauczania lub kształcenia, socjalizacji oraz różnorodne uwarunkowania tych procesów
O.W6 metodologię badań naukowych stosowanych w dziedzinach nauk humanistycznych i nauk społecznych, w szczególności zasady projektowania i prowadzenia badań naukowych w zakresie pedagogiki specjalnej, oraz postulat wieloparadygmatyczności
O.U1 wykorzystywać i integrować wiedzę z zakresu pedagogiki specjalnej oraz powiązanych z nią dyscyplin naukowych w celu analizy problemów rehabilitacyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych
O.U2 rozpoznawać i interpretować zjawiska społeczne, ukazując ich powiązania z różnymi zakresami pedagogiki specjalnej, dziedzinami nauk społecznych, humanistycznych oraz medycznych i nauk o zdrowiu
O.U17 twórczo korzystać z teorii dotyczących rozwoju człowieka, socjalizacji, wychowania, nauczania-uczenia się oraz krytycznie je oceniać
PSP_K3_K02 optymalizowania poziomu swojej wiedzy i umiejętności ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji społecznych oraz ma potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego
