POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA LATA

(1)

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr IV/25/2019

Rady Powiatu w Oławie z dnia 30 stycznia 2019 r.

POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

NA LATA 2019-2023

Oława 2018 r.

(2)

2

Spis treści

1. Wprowadzenie. _______________________________________________3

2. Miejsce realizacji. _____________________________________________6

3. Adresaci programu.____________________________________________6

4. Realizator programu. __________________________________________6

5. Współrealizatorzy. ____________________________________________6

6. Źródła finansowania. __________________________________________7

7. Założenia i cele programu. ______________________________________7

8. Zadania i sposoby realizacji programu. _____________________________8

9. Zakończenie. ________________________________________________16

(3)

3

1. Wprowadzenie.

Zgodnie z definicją słownikową niepełnosprawność to długotrwały stan występowania pewnych ograniczeń w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych art. 4 ust. 1. wyróżnia trzy stopnie niepełnosprawności:

Znaczny stopień

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną

sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej

lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Umiarkowany stopień

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną

sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy

innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Lekki stopień

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach

zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Do najczęstszych przyczyn powstania niepełnosprawności zaliczamy: wady wrodzone, choroby przewlekłe, oraz przyczyny nagłe takie jak: wypadki, urazy, zatrucia, infekcje.

Aktualnie niepełnosprawność zaliczana jest do jednego z poważnych problemów świata. Na przestrzeni czasu problem niepełnosprawności staje się co raz bardziej powszechny i rozprzestrzenia się na wiele obszarów życia. Z niepełnosprawnością

(4)

4 fizyczną wiąże się ponadto zazwyczaj tzw. niepełnosprawność społeczna, czyli niemożność pełnego funkcjonowania w społeczeństwie.

Informacje na temat skali niepełnosprawności w Polsce pochodzą przede wszystkim

z badań prowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny. Ostatnie pełne dane o rozmiarach niepełnosprawności pochodzą z narodowego spisu powszechnego,

który został przeprowadzony w czerwcu 2011 roku. Według powyższych informacji liczba osób niepełnosprawnych w Polsce rosła do 2002 r., a w 2011 r. wynosiła

4 697 000 osób, co stanowiło 12,3% całego społeczeństwa. Oznacza to, że co siódmy Polak był osobą niepełnosprawną. W odniesieniu do Powiatu

Oławskiego dane te przedstawiają się następująco: status osoby niepełnosprawnej posiada orientacyjnie ok. 11% mieszkańców powyżej 15 roku życia. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Oławie w latach 2014-2017 wydał 6251 orzeczeń o niepełnosprawności, z czego 720 orzeczeń przyznano dzieciom do 16 roku życia, a 5531 osobom dorosłym.

Na przestrzeni ubiegłych dziesięcioleci, sytuacja osób niepełnosprawnych uległa znaczącej poprawie, jednak w dalszym ciągu doświadczają one trudności w wielu sferach życia, np. napotykając w swoim otoczeniu na:

• bariery transportowe - to brak dostępności lub utrudnienie w korzystaniu ze środków transportu,

• bariery architektoniczne - niedostosowanie architektury budynków mieszkalnych oraz budynków użytku publicznego do potrzeb osób niepełnosprawnych,

• bariery techniczne - będące konsekwencją montażu i działania przedmiotów uwzględniających wyłącznie osoby sprawne,

• bariery w komunikowaniu się - stanowią brak możliwości lub utrudnienie w porozumiewaniu się miedzy ludźmi.

• bariery urbanistyczne – zaliczają się do nich m.in. sygnalizacja świetlna na przejściach dla pieszych oraz miejsca parkingowe nieprzystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Ponadto osoby niepełnosprawne co raz częściej napotykają w swoim życiu bariery o charakterze społecznym, do których zaliczyć można:

• psychologiczne, to trudność osoby niepełnosprawnej w zaakceptowaniu własnej sytuacji będącej rezultatem niepełnej sprawności. Może ona skutkować brakiem

(5)

5

wiary w poprawę swojej sytuacji bądź nieufnością wobec innych osób.

W skrajnych przypadkach mogą one prowadzić do załamania, braku nadziei.

• mentalne, obejmujące negatywne reakcje oraz postawy osób zdrowych wobec ludzi niepełnosprawnych, przejawiające się niechęcią, wrogością, dyskryminacją

czy obojętnością na problemy. Do barier mentalnych wliczamy także uprzedzenia i stereotypy wobec niepełnosprawnych, prowadzące do ich marginalizacji i izolacji

społecznej,

• prawne, ich wyrazem może być negatywny stosunek wobec jakiejś grupy ludzi utrwalony w formie przepisów prawnych. Omawiane bariery mogą opóźniać proces rehabilitacji oraz integracji społecznej poprzez szereg ograniczeń (nakazów lub zakazów) sankcjonowanych prawnie,

• ekonomiczne, najczęściej spotykane spośród barier społecznych, wynikające z niskich dochodów oraz wysokich kosztów leczenia, rehabilitacji itp., stanowią

one dotkliwą i dużą przeszkodę na drodze do integracji i podwyższania jakości życia osób niepełnosprawnych.

Osoby niepełnosprawne stanowią we współczesnym społeczeństwie „najliczniejszą mniejszość”, dlatego celem działań zmierzających do poprawy sytuacji osób

niepełnosprawnych powinno być wielowymiarowe wyrównanie szans na uczestnictwo tych osób w życiu społecznym, dostępie do edukacji czy

zatrudnienia.

Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2019-2023 stanowi i opisuje szereg działań, których realizacja przyczyni się do aktywizacji

społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Główną zasadą utworzenia w/w programu było dostosowanie zadań i sposobu ich realizacji w taki sposób, aby

jak najlepiej odpowiadały na potrzeby osób, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności.

Realizacja Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2019-2023 ma na celu poprawienie warunków życia osób i rodzin dotkniętych

problemem niepełnosprawności, w szczególności poprzez likwidowanie różnorodnych barier, wspieranie aktywności osób niepełnosprawnych, a także zintegrowanie podmiotów działających na rzecz tego środowiska.

(6)

6 Niniejszy dokument jest spójny ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Oławskiego na lata 2018-2023 i z Dolnośląską Strategią Integracji Społecznej na lata 2014-2020.

2. Miejsce realizacji.

Powiat Oławski – obejmujący swym zasięgiem gminy: wiejską Domaniów oraz Oława, miejską Oława, oraz wiejsko – miejską Jelcz-Laskowice.

3. Adresaci programu.

• osoby niepełnosprawne i ich rodziny,

• organizacje pozarządowe zrzeszające osoby niepełnosprawne i działające na ich rzecz,

• organizacje pracodawców osób niepełnosprawnych,

• kadra pomocy społecznej,

• administracja rządowa i samorządowa,

• placówki oświatowe kształcące osoby niepełnosprawne.

4. Realizator programu.

Powiat Oławski we współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie oraz Powiatowym Urzędem Pracy.

5. Współrealizatorzy.

• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

• Państwowy Inspektorat Sanitarny,

• administracja rządowa,

• administracja samorządowa,

• organizacje pozarządowe,

• organizacje pracodawców osób niepełnosprawnych,

• zakłady opieki zdrowotnej.

(7)

7

6. Źródła finansowania.

• budżet jednostek samorządu terytorialnego,

• środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

• środki EFS i innych funduszy Unii Europejskiej,

• środki pozabudżetowe, w tym z krajowych i zagranicznych funduszy publicznych i prywatnych.

7. Założenia i cele programu.

Obniżenie sprawności funkcji fizycznych, psychicznych bądź umysłowych

skutkuje zmniejszeniem zdolności do pełnienia ról społecznych i zawodowych na równi z osobami sprawnymi, dlatego tak ważne jest, aby kierunki działań na rzecz

osób niepełnosprawnych, przyczyniały się do zredukowania lub likwidacji istniejących utrudnień i wiązały się z przystosowaniem pewnych obszarów do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Celem Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2019- 2023 jest:

• poprawa jakości życia i funkcjonowania osób niepełnosprawnych poprzez wspieranie w likwidacji barier funkcjonalnych,

• dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ułatwiające funkcjonowanie, a także wsparcie w integracji, organizacji wypoczynku i rehabilitacji tych osób,

• dofinansowanie i wsparcie w zdobywaniu wykształcenia, co w konsekwencji może przyczynić się do zwiększenia szans na zdobycie zatrudnienia,

• rozwój aktywności społecznej osób niepełnosprawnych poprzez wsparcie działalności Warsztatów Terapii Zajęciowej oraz Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób psychicznie chorych i upośledzonych umysłowo,

• kształtowanie i rozwijanie świadomości społecznej w zakresie dostrzegania i zrozumienia problemów osób niepełnosprawnych, poprzez współpracę z podmiotami działającymi w imieniu i na rzecz osób niepełnosprawnych,

• zapobieganie niepełnosprawności, poprzez profilaktykę prozdrowotną, edukację oraz propagowanie tematyki niepełnosprawności,

• podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy społecznej, w celu rzetelnej i kompleksowej obsługi niepełnosprawnych klientów.

(8)

8

8. Zadania i sposoby realizacji programu.

Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy i instytucje

współrealizujące Termin realizacji Źródła finansowania 1.Rozwój rehabilitacji

społecznej.

1.1.

Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych.

Starostwo Powiatowe w Oławie,

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie,

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Zadanie o charakterze ciągłym.

- środki PFRON, - środki EFS,

- środki własne osób niepełnosprawnych.

1.2.

Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób

niepełnosprawnych.

Zespół Szkół Specjalnych w Oławie, Dom Pomocy Społecznej

w Oławie,

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

Organizacje pozarządowe zrzeszające osoby niepełnosprawne i działające na ich rzecz.

- środki PFRON, - środki samorządowe, - środki pozabudżetowe.

1.3.

Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.

Narodowy Fundusz Zdrowia.

- środki PFRON, - środki NFZ,

- środki własne osób niepełnosprawnych.

1.4.

Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych.

- środki PFRON, - środki własne osób niepełnosprawnych.

(9)

9 Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy i instytucje

współrealizujące Termin realizacji Źródła finansowania

1.5.

Dofinansowanie usług tłumacza języka migowego lub tłumacza –przewodnika.

1.6.

Dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii

zajęciowej.

Gminna administracja samorządowa,

- środki PFRON, - środki samorządowe, - środki EFS,

- środki pozabudżetowe.

1.7.

Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości

prawnej, jeżeli prowadzą działalność związaną z rehabilitacją osób niepełnosprawnych przez

okres co najmniej dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie.

- środki PFRON,

2. Rozwój rehabilitacji

zawodowej.

2.1.

Pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób

niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie.

Starostwo Powiatowe w Oławie, Powiatowy Urząd Pracy w Oławie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie,

Pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne.

- środki PFRON, - środki EFS,

(10)

2.2.

Przyznawanie osobom niepełnosprawnym środków

finansowych na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej.

2.3.

Zwrot kosztów pracodawcom zatrudniającym osoby

niepełnosprawne:

- adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób

niepełnosprawnych,

- adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie

niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy,

- zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek

pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii

wspomagających lub

przystosowanych do potrzeb wynikających z ich

niepełnosprawności,

- rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa wyżej.

- środki PFRON,

(11)

2.4.

Zwrot pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi

niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego

wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy,

- środki PFRON,

2.5.

Zwrot pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne kosztów wyposażenia stanowiska pracy.

Starostwo Powiatowe w Oławie, Powiatowy Urząd Pracy w Oławie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

- środki PFRON,

2.6.

Dofinansowanie lub finansowanie usług i instrumentów rynku pracy, tj.:

- szkoleń, - stażu,

- prac interwencyjnych,

- przygotowania zawodowego dorosłych,

- badań lekarskich,

- zwrot kosztów przejazdu do miejsca pracy lub pracodawcy

- studiów podyplomowych, - bonu na zasiedlenie, - bonu szkoleniowego, - bonu stażowego.

Starostwo Powiatowe w Oławie, Powiatowy Urząd Pracy w Oławie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

- środki PFRON,

- środki Funduszu Pracy, - środki pozabudżetowe.

(12)

2,7

Utworzenie zakładu aktywności zawodowej.

Organizacje pozarządowe.

- środki samorządowe, - środki PFRON, - środki EFS, - środki organizacji pozarządowych

3. Wyeliminowanie lub zmniejszenie barier

ograniczających uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, zawodowym.

3.1.

Realizacja Modułu I pilotażowego programu „Aktywny Samorząd”:

likwidacja barier transportowych, likwidacja barier w dostępie do uczestnictwa w społeczeństwie informacyjnym, likwidacja barier w poruszaniu się oraz pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej.

Ciągłość realizacji zadania i jego specyfikacja

uzależniona od decyzji PFRON.

- środki PFRON - środki własne osób niepełnosprawnych

3.2

Utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób psychicznie chorych i upośledzonych umysłowo.

Administracja samorządowa,

Administracja rządowa, Ciągłość realizacji zadania i jego specyfikacja uzależniona od dostępnych środków finansowych.

- środki samorządowe - środki pozabudżetowe

4. Wyrównanie szans edukacyjnych.

4.1.

Tworzenie oraz utrzymanie w ramach potrzeb istniejących przedszkoli i szkół z oddziałami integracyjnymi dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych.

Administracja samorządowa, Administracja rządowa,

- subwencja oświatowa - środki pozabudżetowe - środki PFRON

4.2.

Prowadzenie Ośrodka

Rewalidacyjnego w „Krok po Kroku”.

Powiat Oławski,

Fundacja Krok po Kroku

- subwencja oświatowa

(13)

4.3

Prowadzenie zajęć dla osób

niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe w ramach otwartego konkursu

Administracja samorządowa, Organizacje pozarządowe,

Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych.

Ciągłość realizacji zadania uzależniona od złożonych wniosków

- środki samorządowe

4.4.

Realizacja Modułu II pilotażowego programu „Aktywny Samorząd”, pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym.

- środki PFRON - środki własne osób niepełnosprawnych

5. Korzystanie z możliwości dofinansowania inicjatyw na rzecz osób

niepełnosprawnych w ramach

programów

celowych PFRON.

5.1.

Propagowanie w środowisku osób niepełnosprawnych oraz organizacji działających na ich rzecz możliwości uczestnictwa w programach celowych PFRON, uczestnictwo Powiatu w realizacji takich programów w ramach potrzeb i posiadanych możliwości.

- środki samorządowe, - środki pozabudżetowe, - środki PFRON.

6. Zapobieganie niepełnosprawności.

6.1.

Popularyzacja zdrowego trybu życia, sposoby zapobiegania chorobom, przestrzeganie przed skutkami nałogów.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, Organizacje pozarządowe zrzeszające osoby niepełnosprawne i działające na ich rzecz, Zakłady opieki zdrowotnej.

- środki samorządowe, - środki pozabudżetowe.

(14)

6.2.

Wczesne rozpoznawanie,

diagnozowanie oraz ograniczanie skutków niepełnosprawności.

Organizacje pozarządowe zrzeszające osoby niepełnosprawne i działające na ich rzecz, Zakłady opieki zdrowotnej.

- środki samorządowe, - środki pozabudżetowe.

6.3

Prowadzenie i dotowanie zajęć z wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (0-7 lat)

Jednostki organizacyjne Powiatu Oławskiego,

Fundacja „Krok po Kroku”. Zadanie o charakterze ciągłym

6.4.

Edukacja rodziców Jednostki organizacyjne Powiatu Oławskiego. Zadanie o charakterze ciągłym.

7. Podnoszenie kwalifikacji

pracowników w celu sprawniejszej

obsługi klienta

niepełnosprawnego.

7.1

Szkolenie kadr samorządów oraz organizacji pozarządowych z zakresu problematyki niepełnosprawności – uczestnictwo w Module III

pilotażowego programu „Aktywny Samorząd”, inicjatywach

Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej i innych

- środki samorządowe, - środki pozabudżetowe, - środki PFRON,

- środki EFS.

8. Wsparcie informacyjno- edukacyjne i

integracyjne rodzin z osobami

niepełnosprawnymi.

8.1.

Utworzenie punktu informacyjno- doradczego dla osób

niepełnosprawnych i ich rodzin.

Starostwo Powiatowe w Oławie, Powiatowy Urząd Pracy w Oławie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie.

(15)

8.2.

Upowszechnienie informacji o działalności punktu informacyjnego wśród instytucji publicznych i

organizacji pozarządowych na terenie powiatu.

-środki samorządowe -środki organizacji pozarządowych

8.3.

Monitorowanie sytuacji osób

niepełnosprawnych i ich rodzin

Ośrodki pomocy Społecznej

Centrum Edukacyjno-Rewalidacyjnym z Zespołem Szkół Specjalnych

Organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych.

(16)

16

9. Zakończenie.

Opracowanie i realizacja Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych jest obowiązkiem nałożonym przez art. 35 a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511z późn. zm.), która stanowi również podstawę prawną przyjmowania w/w programu, zgodnego z Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych.

Działania ujęte w tym dokumencie powinny ułatwić osobom niepełnosprawnym pełne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym, ułatwić funkcjonowanie w otoczeniu, a także przyczynić się do rehabilitacji edukacji.

Działalność prowadząca do realizacji wymienionego celu polega na tworzeniu

warunków sprzyjających wyrównywaniu szans i społecznej integracji osób z niepełnosprawnością, z drugiej zaś strony na działaniach skierowanych

bezpośrednio do samych osób niepełnosprawnych, prowadząc do wzmocnienia

ich samodzielności i zdolności do samoorganizacji. Program zakłada, że końcowym i długofalowym efektem realizacji założeń będzie wzrost poziomu

integracji osób niepełnosprawnych w społeczności lokalnej oraz poprawa ich jakości życia.

Powyższy program może stanowić podstawę do aplikowania o środki finansowe Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz środki Europejskiego Funduszu Społecznego.

Podstawa prawna:

1. art. 68 ust. 3 oraz art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. z 2009 r.

Nr 114, poz.946 z późn. zm.).

2. art.35 a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511z późn. zm.).

3. art. 4 ust.5 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2018 poz.995 z późn.

zm.).

4. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 1 sierpnia 1997r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M.P.1997 r. Nr 50, poz.475 z pózn. zm.).