Ochrona wolności i praw człowieka

(1)

Ochrona wolności i praw człowieka

mgr Piotr Kapusta

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

(2)

Zagrożenia oraz naruszenia praw i wolności człowieka

Źródła zagrożeń Rodzaje zagrożeń trwałe i przejściowe

(1)

1.

2. a)

b) dotyczące pewnej grupy wszystkich osób

społecznej lub

3. Rola monitorowania zagrożeń oraz naruszeń praw i wolności

(3)

Zagrożenia oraz naruszenia praw i wolności człowieka (2)

wolności

1.

2. a)

Pojęcie i źródła naruszeń praw

Rodzaje naruszeń:

powszechne z działania;

i

b)

c)

indywidualne z działania;

powszechne z zaniechania;

d) konkretne z zaniechania.

(4)

Środki ochrony wolności i praw jednostki (1)

1. Pojęcie środków ochrony

2. Relacja między państwowymi a

międzynarodowymi systemami ochrony

3. Rola państwa w systemie środków ochrony

praw i wolności jednostki

(5)

Środki ochrony wolności i praw jednostki (2)

Kategorie środków ochrony

Bezpośrednie

Prawo do sądu i prawo żądania naprawienia wyrządzonej szkody Prawo do zbadania zgodności normy prawnej z konstytucją

Pośrednie Media

Wyspecjalizowane instytucje i organizacje społeczne

Prawo do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie ochrony przez

wyspecjalizowany organ ochrony

Instytucje demokratycznego

oddziaływania jednostki na władze publiczne

Procedury dostępu do informacji publicznej

Pozasądowe procedury rozstrzygania sporów

(6)

Prawo do sądu i rola sądów w ochronie praw jednostki

1. Pojęcie prawa do sądu

2. Rola państwa i sądów w realizacji prawa

3. Rodzaje sądów na przykładzie RP

4. System polskiego sądownictwa na prawnoporównawczym

tle

(7)

Skarga konstytucyjna- zagadnienia wstępne

Pojęcie skargi konstytucyjnej

1. 2. Organy uprawnione do orzekania konstytucyjnej

ze skargi

3. Modele skargi konstytucyjnej

4. Cele skargi konstytucyjnej jako ostatecznego środka ochrony

(8)

Skarga konstytucyjna- rozwiązania polskie

1.

2.

3.

4. Analiza art. 56 Konstytucji

Zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej Zakres przedmiotowy skargi

konstytucyjnej

Przesłanki skargi konstytucyjnej:

a)

b) 5.

materialne,

formalne.

Zasady i tryb rozpoznania skargi konstytucyjnej.

(9)

Ombudsman i inne pokrewne instytucje ochrony

Historia instytucji ombudsmana Modele organizacyjne instytucji:

1.

2. a) organ 1-osobowy i kolegialny, b)

c) 3.

organ

organ Cechy

międzynarodowy, krajowy i lokalny, uniwersalny i wyspecjalizowany.

charakteryzujące specyfkę działania

ombudsmana.

(10)

Rzecznik Praw Obywatelskich

1. Podstawy prawne (Konstytucja RPO)

Kandydatura, wybór, kadencja Pozycja ustrojowa RPO

i ustawa o

2.

3.

4.

5. Czynności podejmowane przez RPO Skutki działań prowadzonych przez RPO

(11)

Rola mediów

Wolność słowa i zakaz cenzury

1. prewencyjnej

2. Media jako „czwarta władza”

3. Działania prewencyjne, represyjne i

opiniotwórcze. Misja mediów publicznych

(12)

Rola organizacji pozarządowych

Pojęcie organizacji pozarządowej

1. 2. Charakter działań podejmowanych organizacje pozarządowe

przez

3. Przykłady organizacji o charakterze międzynarodowym

Przykłady organizacji

4. aktywnych w RP

(13)

Dostęp do informacji publicznej

Jawność działania państwa i struktur państwowych

1. 2. Dostęp do informacji publicznej jako prawo podmiotowe

(14)

Instytucje demokratycznego oddziaływania jednostki na władze

Prawa wyborcze

Wolność zgromadzeń Petycje, skargi, wnioski

publiczne

1.

2.

3.

4.

5. Prawo do krytyki instytucji publicznych

Prawo do odwołania przedstawiciela wadliwie wykonującego swoje

obowiązki

(15)

Pozasądowe procedury rozwiązywania sporów między jednostkami

1. Tendencje rozwojowe w zakresie metod

rozwiązywania sporów

Pojęcie alternatywnych metod rozstrzygania sporów

(ADR) 2.

3. Modele alternatywnych mechanizmów rozstrzygania sporów:

- - - - -

obiektywna ocena;

prywatne osądzanie;

konferencja pojednawcza;

negocjacje;

mediacje;

-arbitraż.

(16)

Prezentacja przygotowana na podstawie:

Jabłoński M., Jarosz-Żukowska S., Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu, Wrocław

2010

Zalecana literatura dodatkowa:

Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2010

Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2012

Wiśniewski L. (red.), Ochrona praw człowieka w świecie,

Bydgoszcz-Poznań 2000

Jabłoński M., Wygoda K., Ustawa o dostępie do

informacji publicznej. Komentarz, Wrocław 2002