POJĘCIE I ZNACZENIE PRZEDSIĘBIORCA

PRZEDSIĘBIORCA

POJĘCIE I ZNACZENIE

Barbara Trybulińska

ZARYS HISTORYCZNY

 Okres międzywojenny: kupiec i kupiec rejestrowy (kodeks handlowy).

 Kupiec - osoba prowadząca we własnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe (także wspólnie z drugą osobą).

 Kupiec rejestrowy - kupiec, który prowadził przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze, spółkę handlową, gospodarstwo rolne w większym rozmiarze po wpisaniu go do rejestru handlowego – wyłącznie na jego żądanie.

 W czasach gospodarki sterowanej przez państwo używano

określenia "jednostka gospodarcza" lub "jednostka gospodarki

uspołecznionej" oraz "jednostka gospodarki

nieuspołecznionej".

ZARYS HISTORYCZNY

 W ustawie z dnia 23.12.1988 r. o działalności gospodarczej pojawia się pojęcie podmiotu gospodarczego - osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, utworzona zgodnie z przepisami prawa, jeśli jej przedmiot działania obejmował prowadzenie działalności gospodarczej, a więc działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej lub usługowej, prowadzonej w celach zarobkowych i na rachunek własny.

 W ustawie z dnia 24.02.1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów, zastąpionej przez obecnie obowiązującą ustawę z dnia15.12.2000 r. ochronie konkurencji i konsumentów i ustawę z dnia 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji pojawiło się po raz pierwszy pojęcie

„przedsiębiorca”.

 W ustawie z dnia 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym powszechnie wprowadzono pojęcie przedsiębiorcy.

 Do 2018 r. pojęcie przedsiębiorcy znajdowało się w ustawie z dnia

2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

PRZEDSIĘBIORCA W KC

Art. 43 ¹ k.c.

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i

jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 ¹ § 1,

prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą

lub zawodową.

Dwa kryteria:

 podmiotowe – określa ono jakie podmioty uważane są za przedsiębiorców, a zatem osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne, którym przepis ustawy przyznaje osobowość prawną;

 funkcjonalne – to cechy, którymi powinien wykazać się przedsiębiorca prowadząc swoją działalność gospodarczą lub zawodową.

Brak w kodeksie cywilnym definicji działalności gospodarczej i zawodowej.

PRZEDSIĘBIORCA W KC

 Konstytucja dla biznesu  ustawa z dnia 6.03.2018 r. prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r. poz. 646).

Art. 4

1. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.

2. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Art. 3

Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły

PRZEDSIĘBIORCA W KONSTYTUCJI DLA

BIZNESU

Dwa kryteria:

 podmiotowe – określa ono jakie podmioty uważane są za przedsiębiorców, a zatem osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne, którym przepis ustawy przyznaje osobowość prawną oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

 funkcjonalne – to cechy, którymi powinien wykazać się przedsiębiorca prowadząc swoją działalność gospodarczą.

PRZEDSIĘBIORCA W KONSTYTUCJI DLA

BIZNESU

Pojęcie działalności gospodarczej oparto na trzech filarach:

 gospodarczym charakterze działalności;

 celu zarobkowym – jest to założenie osiągania zysku bez względu na to, czy wystąpi on w praktyce; należy uwzględniać ryzyko gospodarcze uzależnione od różnych czynników (np.

koniunktury na rynku);

 wykonywaniu działalności w sposób ciągły i zorganizowany – nie jest działalnością gospodarczą czynność jednorazowa. Musi zachodzić powtarzalność czynności. Zorganizowanie to przyjęcie odpowiedniej dla danej działalności formy organizacyjno-prawnej i dokonanie stosownych czynności w celu jej założenia (np. rejestracja, koncesja/zezwolenie, założenie rachunku w banku).

PRZEDSIĘBIORCA W KONSTYTUCJI DLA

BIZNESU

Przepisów ustawy nie stosuje się do:

 działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;

 wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;

 wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz.U. z 2016 r. poz. 859, z 2017 r. poz. 624 oraz z 2018 r. poz. 650);

 działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust.

1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 200, z późn. zm.);

 działalności prowadzonej przez koła gospodyń wiejskich na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz.U. poz.

2212), które spełniają warunki, o których mowa w art. 24 ust. 1 tej ustawy.

PRZEDSIĘBIORCA W KONSTYTUCJI DLA

BIZNESU

Dwie inne istotne ustawy dla pojęcia przedsiębiorcy:

 ustawa z dnia 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 419 z późn. zm.);

 ustawa z dnia 16.02.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 798 z późn. zm.).

PRZEDSIĘBIORCA W INNYCH USTAWACH

Art. 2

ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.

PRZEDSIĘBIORCA W INNYCH USTAWACH

Art. 4 pkt 1) ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) przedsiębiorcy - rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. poz. 646), a także:

a) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców,

b) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,

c) osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13,

d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2, z wyłączeniem przepisów dotyczących koncentracji;

PRZEDSIĘBIORCA W INNYCH USTAWACH

Działalność gospodarczą wyróżniają pewne specyficzne właściwości, do których należy zaliczyć:

 zawodowy (a więc stały) charakter,

 związaną z nim powtarzalność podejmowanych działań,

 podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, oraz

 uczestnictwo w obrocie gospodarczym.

UCHWAŁA 7 SĘDZIÓW SN Z 6.12.1991

III CZP 117/91

Art. 55

k.c.

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

PRZEDSIĘBIORSTWO

 wewnętrzne - najczęściej wskazywaną formą organizacji przedsiębiorców jest zakład, można też wyróżnić oddziały (filie)

 zewnętrzne - do najistotniejszych powiązań gospodarczych zaliczamy:

 holding (powiązanie w pionie);

 koncern (powiązanie w poziomie);

 kartele;

 Trusty.

FORMY ZORGANIZOWANIA

PRZEDSIĘBIORCÓW

Charakteryzuje się strukturą gospodarczą, organizacyjną, personalną oraz majątkową. Istotą zakładu jest realizacja celów gospodarczych. Musi stanowić wyodrębnioną wewnętrznie i organizacyjnie strukturę, ze względu na czynnik lokalizacyjny spotykamy się z pojęciami zakładu głównego (główne miejsce wykonywania działalności) lub oddziału (filia) gdy znajduje się poza siedzibą organu zarządzającego.

ZAKŁAD

 Ustawa z dnia 6.03.2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie zagranicznym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2018 r. poz. 649).

 Oddziały i przedstawicielstwa to dwie z istniejących w polskim systemie prawnym dopuszczalnych form prowadzenia działalności gospodarczej. Są one dostępne wyłącznie dla zagranicznych przedsiębiorców.

 Oddział jest wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie częścią działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności.

ODDZIAŁ I PRZEDSTAWICIELSTWO

PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO

Dziękuję za uwagę!