Koncepcja „generacji” praw człowieka

(1)

Koncepcja „generacji”

praw człowieka

Mgr Przemysław Mazurek Katedra Prawa Konstytucyjnego

Rok akademicki 2016/2017 Slajdy podlegają ochronie prawnej

(2)

Koncepcja „generacji” praw człowieka

• Wywodzi się z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

• Podział na generacje zaproponował Karel Vasak

• Mamy trzy podziały generacji praw człowieka:

• Prawa I generacji to podstawowe (fundamentalne), wynikające z natury ludzkiej, niezależne od stanu prawnego obowiązującego w państwie. Źródła tych praw można odnaleźć w filozofii oświecenia oraz ideologii liberalnej. Współcześnie zapisane są w każdej

konstytucji państwa demokratycznego.

(3)

Prawa pierwszej generacji

• Związane z egzystencją ludzką:

• Prawo do życia

• Prawo do wolności osobistej

• Wolności do tortur

• Związane z wolnością światopoglądu:

• Wolność wyznania

• Wolność sumienia,

• Wolność myśli

• Wolność wyrażania poglądów (wypowiedzi)

(4)

Prawa pierwszej generacji

• Związane z egzystencją prawną człowieka:

• Prawo do informacji

• Równość wobec prawa

• Prawo do osobowości prawnej

• Prawo do ochrony prawnej w postępowaniu sądowym

• Prawo do tajemnicy korespondencji

• Prawo do swobodnego przemieszczania się

(5)

Prawa pierwszej generacji

• Związane z prawami politycznymi (obywatelskimi):

• Bierne i czynne prawo wyborcze

• Prawo zrzeszania się

• Prawo do skarg na organy państwa

• Prawo do udziału w życiu publicznym

• Prawo równego dostępu do urzędów

(6)

Prawa drugiej generacji

• Prawa II generacji

• Prawa II generacji to prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne, zapewniają jednostce rozwój fizyczny i duchowy i bezpieczeństwo socjalne. Nakładają na państwo obowiązki ekonomiczne i socjalne wobec obywatela. Źródłem praw II generacji jest min.

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych z 1966roku.

(7)

Prawa drugiej generacji

• Do praw II kategorii należą:

• Prawa ekonomiczne

• Prawo do pracy

• Prawo do wynagrodzenia

• Prawo do słusznych warunków pracy

• Prawo do tworzenia związków zawodowych.

(8)

Prawa drugiej generacji

• Prawa socjalne:

• Prawo do świadczeń socjalnych i ubezpieczeń

• Prawo do ubezpieczeń zdrowotnych

• Prawo do wypoczynku

• Prawo do ochrony zdrowia

• Prawo do zabezpieczenia społecznego.

(9)

Prawa drugiej generacji

• Prawa kulturalne:

• Prawo do uczestnictwa w życiu kulturalnym

• Prawo do edukacji - nauki

• Prawo do swobodnych badań

• Prawo do korzystania z osiągnięć rozwoju cywilizacyjnego

• Prawo do wolności sztuki

(10)

Prawa trzeciej generacji

• Prawa III generacji to prawa kolektywne, solidarnościowe, czyli uprawnienia przysługujące grupom, zbiorowością, narodom, odnoszące się do jakości ich życia .

(11)

Prawa trzeciej generacji

• Do praw III generacji należą:

• Prawo do pokoju

• Prawo do demokracji

• Prawo do rozwoju

• Prawo do zdrowego środowiska naturalnego

• Prawo do pomocy humanitarnej

• Prawo narodów do samostanowienia

• Prawo do rozwoju

(12)

Prawa trzeciej generacji

• Prawo do równości wszystkich ludów i narodów

• Prawo do własnych zasobów i bogactw naturalnych

• Prawo do zachowania własnej tożsamości i praw etnicznych (odnosi się do mniejszości narodowych i etnicznych)

• Prawo do wspólnego dziedzictwa przeszłości,

• Prawo do ochrony danych osobowych.

(13)

Koncepcja „generacji” praw człowieka

Podsumowanie

• generacje praw człowieka wywodzą się z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

• dzielą się na trzy kategorie

• w prawodawstwie międzynarodowym uważa się za obowiązkowe przestrzeganie praw I generacji, natomiast II i III w miarę możliwości.

(14)

Koncepcja „generacji” praw człowieka

Podsumowanie

• warto również pamiętać o różnicy pomiędzy „prawo” i „wolność”.

• pierwsze pojęcie odnosi się do uprawnień nadanych przez konkretne przepisy prawne,

• drugie określa granice, których nie wolno przekroczyć.