PROGRAM WYKONAWCZY STRATEGII #WARSZAWA2030

(1)

Załącznik

do zarządzenia nr ……….

Prezydenta m.st. Warszawy z dnia ….……….

PROGRAM DIALOG

PROGRAM WYKONAWCZY

STRATEGII #WARSZAWA2030

na lata 2018-2023

październik 2018 r.

(2)

2 Spis treści

Wprowadzenie ... 3

Założenia programu Dialog ... 4

Potencjały i wyzwania dialogu publicznego w Warszawie ... 8

Program Dialog a inne dokumenty m.st. Warszawy ... 11

Cele programu Dialog ... 13

Zarządzanie programem... 35

Załączniki ... 39

(3)

3

Wprowadzenie

Program Dialog jest dokumentem wykonawczym Strategii #Warszawa2030 i realizuje cel operacyjny 1.2 Wspólnie decydujemy o naszym mieście w ramach celu strategicznego 1 – Odpowiedzialna wspólnota.

Adresatami programu są wszyscy mieszkańcy i użytkownicy miasta Warszawy, a jego głównymi realizatorami są biura i dzielnice m.st. Warszawy we współpracy z instytucjami i organizacjami społecznymi.

Prace nad programem miały charakter partycypacyjny – m.in. w formie spotkań plenarnych, prac warsztatowych zespołów roboczych oraz interdyscyplinarnej pracy w ramach Urzędu m.st.

Warszawy. Zapisy dokumentu są zatem efektem współpracy wielu osób – zarówno urzędników, jak i przedstawicieli instytucji, organizacji czy mieszkańców.

Na wstępie programu przedstawiono najważniejsze założenia, definicje oraz wartości, które zostały wypracowane w toku kolejnych etapów projektowania dokumentu. Zasadnicza część programu składa się z opisu celu głównego, a następnie celów szczegółowych, w ramach których wskazane są działania, które należy podjąć dla osiągnięcia tych celów. Każde działanie ma przypisane konkretne projekty do realizacji. Przy opisach poszczególnych projektów zostali wskazani ich wykonawcy – zarówno biura wiodące, jak i współpracujące, a także okres realizacji, budżet oraz produkty.

Katalog projektów służących realizacji poszczególnych celów jest zamknięty na dzień przyjęcia programu, jednak biorąc pod uwagę fakt, że dialog jest zjawiskiem dynamicznym, zależnym również od uwarunkowań zewnętrznych, przewidziane są mechanizmy uzupełnienia listy przedsięwzięć.

Podczas realizacji programu będzie prowadzony systematyczny monitoring oraz ewaluacja (tzw. ewaluacja on-going). Jeśli wyniki ewaluacji wykażą potrzebę uzupełnienia istniejącego katalogu o nowe działania lub projekty, to podjęte zostaną prace mające na celu aktualizację programu w zakresie wskazanym przez zalecenia z ewaluacji. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że część projektów wskazana w dokumencie realizuje również założenia innych programów wdrażanych obecnie w m.st. Warszawie. Szczegóły tych powiązań zawarte są w dedykowanym podrozdziale.

W końcowej części programu podane są szczegółowe informacje dotyczące systemu zarządzania programem oraz jego realizacji, finansowania i komunikowania. Ta część zawiera również informacje na temat monitoringu i ewaluacji programu.

(4)

4

Założenia programu Dialog

Jak rozumiemy dialog?

Dialog, o którym mowa w tym programie, toczy się we wspólnocie samorządowej. To dialog publiczny¹, ponieważ dotyczy funkcjonowania Warszawy i zaspokajania zbiorowych potrzeb jej mieszkańców. Pomaga zarządzać miastem i podejmować decyzje w miejskich sprawach. Dialog prowadzą wszyscy mieszkańcy i użytkownicy miasta, w tym:

• indywidualni mieszkańcy i osoby korzystające z miasta,

• aktywiści i wolontariusze działający na rzecz instytucji lub organizacji,

• przedstawiciele organizacji pozarządowych, grup nieformalnych,

• przedstawiciele sektora gospodarczego i nauki,

• przedstawiciele administracji samorządowej,

• przedstawiciele instytucji publicznych i niepublicznych,

• radni miasta, dzielnicy czy osiedla,

• władze miasta i dzielnic.

Zarówno władze, jak i organizacje, grupy lub indywidualne osoby mogą inicjować dialog.

Uczestniczyć w dialogu może każdy zainteresowany daną kwestią, a jego tematem mogą być sprawy z różnych sfer życia społecznego. Podstawowym warunkiem dialogu jest zatem współuczestnictwo (inaczej partycypacja). Wobec tego adresatami programu są wszyscy mieszkańcy Warszawy, niezależnie od ról, w których występują w dialogu.

Dialog publiczny to każda zorganizowana forma komunikacji pomiędzy władzami samorządowymi a mieszkańcami, w sprawach związanych z zarządzaniem Warszawą, w szczególności obejmująca procesy podejmowania decyzji.

Co warto mieć na względzie dążąc do rozwoju dialogu?

Dialog publiczny ma miejsce w złożonej sieci relacji społecznych. Projektując działania na rzecz jego rozwoju warto mieć na uwadze następujące uwarunkowania:

• Uczestnicy dialogu mogą występować w różnych (niekiedy nakładających się) rolach.

• Uczestnicy dialogu mogą mieć różny zasób wiedzy, różne kompetencje, różne interesy, cele, motywacje czy wcześniejsze doświadczenia.

• Uczestnicy dialogu mogą mieć różne perspektywy, np. patrzeć przez pryzmat interesów lokalnych (własnego podwórka, najbliższej okolicy lub dzielnicy), miasta jako całości, czy też metropolii.

• Dialog można prowadzić na różne tematy, w tym m.in.: dokumentów programujących rozwój miasta, inwestycji w przestrzeni i planów zagospodarowania przestrzennego, a także

1Odróżniamy tu dialog publiczny od dialogu społecznego oraz dialogu obywatelskiego. Dialog społeczny toczy się pomiędzy rządem a związkami zawodowymi i związkami pracodawców na podst. Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. Dialog obywatelski ma miejsce pomiędzy władzami publicznymi a zorganizowanymi grupami obywateli, głównie organizacjami pozarządowym

(5)

5 konkretnych rozwiązań w zakresie organizacji ruchu i transportu publicznego, dróg, zieleni miejskiej i ochrony środowiska, spraw społecznych i zdrowia, kultury, edukacji i oświaty, sportu i rekreacji oraz innych sfer.

• W zależności od konkretnych uwarunkowań i przepisów prawnych różny może być zakres udziału mieszkańców w podejmowaniu decyzji – od informowania, przez konsultowanie, po współdecydowanie (zgodnie z modelem tzw. drabiny partycypacji)². W każdym przypadku zarówno zakres partycypacji, jak i ostateczna decyzja, powinny być szeroko komunikowane mieszkańcom.

• Dialog trwa cały czas – nawet gdy decyzja jest już podjęta i trwa wdrożenie, mieszkańcy powinni być informowani o jego przebiegu i ewentualnych wyzwaniach.

Dlaczego dialog jest ważny dla rozwoju Warszawy?

Miasto to przede wszystkim jego mieszkańcy. Ich świadomość obywatelska, kreatywność, różnorodne kompetencje i gotowość do zaangażowania na rzecz wspólnego dobra stanowią kluczowy zasób Warszawy. Podstawą rozwoju Warszawy jest zatem budowanie silnego i odpowiedzialnego partnerstwa pomiędzy przedstawicielami administracji samorządowej a mieszkańcami w ich różnorodnych rolach społecznych i zawodowych.

Dzięki dialogowi publicznemu możliwe jest bardziej efektywne zarządzanie w mieście. Pomaga on w dokonaniu bardziej trafnej diagnozy potrzeb mieszkańców, w tym szczególnie grup słabszych, umożliwia lepsze dostosowanie działań, rozważne i gospodarne korzystanie z zasobów.

Współdecydowanie obniża także koszty oraz zmniejsza negatywne skutki podejmowanych decyzji.

Rozwiązywanie złożonych problemów miasta wymaga współpracy, wymiany wiedzy, a także wykorzystania różnorodnych kompetencji, perspektyw i doświadczeń wszystkich członków wspólnoty (zarówno władz samorządowych, jak i mieszkańców).

Dialog a dobre rządzenie

Cele programu Dialog wpisują się w idee tzw. dobrego rządzenia (good governance) oraz współrządzenia (collective governance) – rozwijane na świecie i w Polsce.

„Dobre rządzenie to sprawowanie władzy publicznej w ramach wzajemnych relacji rządu, administracji i społeczeństwa, cechujące się otwartością, partnerstwem, rozliczalnością, skutecznością, efektywnością i spójnością”³.

W modelu współrządzenia kładzie się nacisk na cele realizujące dobro wspólne oraz na otwarty i partnerski proces podejmowania decyzji, z uwzględnieniem różnorodnych grup interesu. Opiera się to na trzech podstawowych filarach: transparentności, odpowiedzialności i partycypacji⁴.

Dobre rządzenie można realizować na różnych poziomach, np. państwowym czy samorządowym.

Komisja Europejska wskazuje 12 zasad dobrego rządzenia, jakie powinny obowiązywać na poziomie lokalnym, to jest:

2 Arnstein S.R., A Ladder of Citizen Participation, JAIP, Vol. 35, No. 4, 1996, pp.216-224.

3 Koncepcja Good Governance – refleksje do dyskusji, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Warszawa wrzesień 2008, str.9.

4 https://www.weforum.org/agenda/2015/07/what-is-collective-governance/.

(6)

6

• uczestnictwo (partycypacja), reprezentacja, uczciwe procedury wyborcze,

• responsywność - oparcie działań na uzasadnionych potrzebach mieszkańców,

• wydajność i efektywność,

• otwartość i transparentność,

• praworządność,

• etyczne działanie,

• kompetencje i zdolności,

• innowacyjność i gotowość do zmiany,

• myślenie w kategoriach zrównoważonego i długoterminowego rozwoju,

• rzetelne zarządzanie finansami,

• respektowanie praw człowieka, różnic kulturowych i spójności społecznej,

• odpowiedzialność (rozliczalność)⁵.

Jakie są wartości kluczowe dla dialogu w Warszawie?

Dialog jest tym bardziej efektywny, im większe zaufanie pomiędzy jego uczestnikami i jednocześnie dzięki dialogowi i w dialogu zaufanie się wzmacnia.

Opierając się na 12 zasadach dobrego rządzenia, dialog w Warszawie chcemy opierać w szczególności na takich wartościach, jak partnerstwo, transparentność, konsekwencja i rzetelność⁶.

PARTNERSTWOoznacza:

• przystępowanie do dialogu w dobrej wierze i w zgodzie z deklarowanymi intencjami,

• szacunek do odmiennych racji,

• troskę o dobro wspólne,

5 http://www.coe.int/t/dgap/localdemocracy/Strategy_Innovation/12principles_en.asp.99.

6 Bazujemy też na istniejących standardach – np. kanonie lokalnych konsultacji społecznych (http://www.kanonkonsultacji.pl/).

Rola wartości została wskazana również w procesie debaty nad warszawską strukturą dialogu pomiędzy trzecim sektorem a administracją samorządową – zob. Miasto w dialogu z 3 sektorem. Rekomendacje, Fundacja Pole Dialogu, Warszawa 2017.

(7)

7

• możliwość wyrażenia zdania oraz wniesienia wkładu przez wszystkich zainteresowanych,

• współpracę i wymianę informacji.

TRANSPARENTNOŚĆ oznacza:

• łatwy dostęp do ważnych informacji,

• jasny i zrozumiały sposób przedstawienia informacji,

• porozumiewanie się zrozumiałym językiem,

• przejrzyste przesłanki działania u wszystkich uczestników dialogu,

• dbałość o terminowe, regularne i sprawne upowszechnianie istotnych informacji.

RZETELNOŚĆ oznacza:

• bazowanie na rzeczowych i racjonalnych argumentach,

• poszukiwanie różnorodnych informacji oraz możliwie wszechstronną analizę potrzeb i problemów,

• uzasadnianie wyrażanych opinii,

• reagowanie na potrzeby i oczekiwania (responsywność),

• udzielanie informacji zwrotnych w sposób szybki i przejrzysty.

KONSEKWENCJA oznacza:

• wypełnianie podejmowanych deklaracji i zobowiązań (rozliczalność),

• tworzenie standardów⁷ i działanie zgodnie z przyjętymi zasadami oraz dbałość o ich rozwijanie,

• czytelne przypisanie odpowiedzialności za podejmowanie decyzji,

• rzetelne informowanie o realizacji podjętych zobowiązań, w tym również o problemach,

• wspólne z mieszkańcami poszukiwanie rozwiązań zmierzających do zrealizowania wypracowanych razem celów.

7 Takich, jak np. standardy konsultacji społecznych wynikające z Uchwały Rady m.st. Warszawy w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami m.st. Warszawy (z dnia 11 lipca 2013 r.) oraz Zarządzenia w sprawie określenia zasad postępowania w Urzędzie m.st. Warszawy w związku z przeprowadzanymi konsultacjami z mieszkańcami m.st. Warszawy, czy też zasady prowadzenia budżetu partycypacyjnego wynikające z Zarządzenia Nr 1660/2017 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 18 października 2017 r. w sprawie konsultacji społecznych z mieszkańcami m.st. Warszawy w zakresie budżetu partycypacyjnego na rok 2019.

(8)

8

Potencjały i wyzwania dialogu publicznego w Warszawie

W analizie uwzględniono te elementy, które wydają się być szczególnie istotne dla rozwoju dialogu w Warszawie. Czynniki o charakterze bardziej ogólnym zawarto w analizie SWOT, w części dotyczącej szans i zagrożeń.

Potencjały:

➢ najwyższy w kraju poziom rozwoju i dobrobyt materialny jako dobra baza do szukania rozwiązań realizujących dobro wspólne;

➢ przywiązanie warszawiaków do miejsca zamieszkania, zadowolenie z miejsca zamieszkania na poziomie miasta i dzielnicy oraz tożsamość dzielnicowa, miejska i metropolitalna mieszkańców Warszawy i gmin w pobliżu Warszawy – więź z miastem jako czynnik potencjalnie motywujący do dialogu i działania na rzecz jego rozwoju;

➢ relatywnie wysoki poziom kapitału społecznego (na tle innych miast Polski);

➢ mieszkańcy jako cenni partnerzy dla administracji samorządowej:

o wysoki poziom kapitału ludzkiego, ludzie przedsiębiorczy (z inicjatywą i dobrymi pomysłami, w tym najwyższe w Polsce skupienie podmiotów z branży kreatywnej), a także specjaliści i robotnicy wysoko wykwalifikowani;

o naukowcy warszawscy: bliskość ważnych ośrodków nauki i nawiązana współpraca z uczelniami warszawskimi;

o aktywni działacze, organizacje i grupy lokalne, którzy – nawet w sytuacji generalnej bierności obywatelskiej – będą stymulowali zmianę i dialog; włączenie się organizacji i ruchów lokalnych w formalne zarządzanie miastem (np. rady dzielnic) oraz artykułowane silne oczekiwania co do zwiększania udziału mieszkańców w podejmowaniu decyzji;

➢ deklarowany wysoki poziom poczucia wpływu mieszkańców na sprawy związane z dzielnicą/

miastem (potencjał uśpiony – nie przekłada się wprost na zaangażowanie mieszkańców);

➢ relatywnie wysoka na tle innych największych polskich miast aktywność obywatelska mierzona frekwencją wyborczą;

➢ dobra ocena władz miasta i dzielnicy w kontekście generalnego zaspokojenia potrzeb mieszkańców;

➢ dobra ocena poinformowania mieszkańców przez władze miasta i dzielnic;

➢ regulacje dotyczące dialogu (w tym możliwość inicjowania konsultacji społecznych przez mieszkańców, organizacje społeczne i innych interesariuszy społecznych);

➢ szerokie doświadczenia Urzędu m. st. Warszawy w zakresie konsultacji społecznych (w tym rosnąca liczba konsultacji społecznych, większość wiodących dokumentów opracowywana z udziałem społecznym i otwartość na nowe formy włączania mieszkańców), coraz szersze doświadczenie we współpracy administracji samorządowej z mieszkańcami i grupami interesariuszy, aktywizacja zarówno urzędników, jak i mieszkańców;

➢ Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy jako jednostka koordynująca, wspomagająca i modelująca dialog w mieście – jedna z pierwszych jednostek tego typu w samorządach polskich;

(9)

9

➢ wiele różnych możliwości udziału w dialogu i współdziałaniu (np. konsultacje społeczne, budżet partycypacyjny, inicjatywa lokalna, rady społeczne i in.) i otwieranie się Urzędu na mieszkańców (np. możliwość uczestniczenia mieszkańców w pracach ciał dotąd skupiających wyłącznie organizacje pozarządowe);

➢ relatywnie dobrze widoczny, łatwo dostępny dla projektodawców i głosujących budżet partycypacyjny;

➢ różnorodność kanałów informowania i pozyskiwania informacji, w tym m.in. platforma Warszawa 19115 umożliwiająca przyjmowanie, dystrybucję i monitoring interwencji (współtworzenie miasta i komunikacja zwrotna), oraz możliwość wielokanałowego przekazywania wolnych wniosków związanych z rozwojem i usprawnianiem zarządzania miastem;

➢ współpraca metropolitalna, udział w ciałach zrzeszających samorządy, współpraca międzynarodowa.

Wyzwania:

➢ relatywnie niski poziom zaufania do administracji samorządowej;

➢ deficyty w zakresie aktywności obywatelskiej i generalnym zaangażowaniu mieszkańców w dialog;

➢ trudność w angażowaniu w dialog różnorodnych grup mieszkańców (w tym młodzieży czy przyjezdnych studentów lub innych tymczasowych mieszkańców Warszawy, którzy nie czują potrzeby angażowania się w życie miasta), a w efekcie brak wiedzy administracji o potrzebach wszystkich interesariuszy (narracja zdominowana przez grupy widoczne, dobrze zorganizowane);

➢ zaangażowanie mieszkańców bardziej motywowane sprzeciwem niż chęcią pozytywnej zmiany – trudność w umieszczeniu głosów sprzeciwu na tle różnorodnych opinii na temat kierunku rozwoju/ planowanych działań, konflikt jako dominujący kontekst dialogu;

➢ mechanizmy włączania głosu mieszkańców i kryteria podejmowania decyzji postrzegane jako nieczytelne, nieprzejrzyste;

➢ niewystarczająca skuteczność administracji w odpowiadaniu na zróżnicowane potrzeby mieszkańców związane z udziałem w dialogu;

➢ niewystarczające wykorzystanie potencjału eksperckiego w stosunku do zasobów, jakimi dysponuje Warszawa (liczne uczelnie i instytucje naukowe);

➢ wyzwania w zakresie budżetu partycypacyjnego (dylematy wokół budżetu partycypacyjnego jako działania na rzecz dobra wspólnego, frekwencja, potrzeba mechanizmów zapobiegania konfliktom, usprawnienia w procesach weryfikacji, głosowania i realizacji projektów);

➢ słabe zarządzanie zasobami danych gromadzonych i wytwarzanych w administracji, nieoptymalne sposoby udostępniania danych miejskich, powolność w upowszechnianiu dobrych praktyk;

➢ złożoność administracji samorządowej i deficyty w zakresie zarządzania (koordynacja inicjatyw, interdyscyplinarność);

(10)

10

➢ niewystarczająco rozbudowane postawy otwartości w dialogu oraz kompetencje kadr administracji samorządowej związane z dialogiem publicznym i partycypacją w stosunku do potrzeb;

➢ relatywnie niska świadomość obywatelska dotycząca zarządzania sferą publiczną, regulacji prawnych wpływających na działanie samorządu, warunków realizacji zadań publicznych;

➢ relatywnie niski poziom troski mieszkańców o dobro wspólne.

(11)

11

Program Dialog a inne dokumenty m.st. Warszawy

Program Dialog jest dokumentem wykonawczym Strategii #Warszawa2030 i realizuje cel operacyjny 1.2 Wspólnie decydujemy o naszym mieście.

Jednocześnie, jak podkreśla Strategia #Warszawa2030: „wprowadzenie współdecydowania o mieście wpłynie na jakość działań prowadzonych w ramach pozostałych celów strategii, powstaną bowiem warunki dla mieszkańców i innych interesariuszy do aktywnego włączenia się w planowanie i realizację wspólnotowych przedsięwzięć”. Program Dialog ma charakter interdyscyplinarny i przekrojowy, ponieważ sam dialog może dotyczyć wszystkich sfer rozwoju i funkcjonowania miasta, a także uczestnictwa mieszkańców w podejmowaniu decyzji o bardzo różnym charakterze (od poziomu tworzenia strategii rozwoju miasta oraz sposobów jej wprowadzania, do poziomu spraw codziennych i lokalnych). Tym samym realizacja celów programu Dialog będzie miała korzystny wpływ na osiąganie wszystkich celów przyjętych w Strategii #Warszawa2030. Szczególnie ważna jest synergia pomiędzy programem Dialog a programem Wspólnota realizującym cel operacyjny 1.1 Strategii #Warszawa2030 – Dbamy o siebie nawzajem, jako że warunkuje to realizację nadrzędnego dla obu programów celu strategicznego 1 – Odpowiedzialna wspólnota.

Program Dialog pozostaje w ścisłym powiązaniu z Programem Rozwoju Współpracy m.st.

Warszawy i organizacji pozarządowych do roku 2020⁸ (PRW) w zakresie jego celu 1.1:

Wzmocnienie efektywności dialogu obywatelskiego. Przy czym PRW precyzuje działania, które odnoszą się specyficznie do organizacji pozarządowych, zaś program Dialog odnosi się do tzw.

dialogu publicznego, czyli dialogu z udziałem władz samorządowych i mieszkańców, niezależnie czy są oni zrzeszeni w organizacjach społecznych, pracowniczych, branżowych i innych, czy też nie.

Potrzeba wypracowania programu – jako programu rozwoju dialogu i komunikacji społecznej – została wskazana już w Strategii rozwiązywania problemów społecznych na lata 2009-2020 (tzw.

Społecznej Strategii Warszawy/SSW)⁹. Program uwzględnia też i bazuje na potencjale działań realizowanych w Programie Wzmacniania Wspólnot Lokalnych do roku 2020¹⁰. Powiązany jest również z programem Młoda Warszawa. Miasto z klimatem dla młodych 2016-2020 (w szczególności z celami: II.1 Wzmocnienie samorządności uczniowskiej; II.2 Wzmocnienie samorządności młodzieży w ramach struktur samorządu; II.3 Stworzenie możliwości współdecydowania przez młodzież o sprawach miasta, w szczególności o ofercie kierowanej do młodych ludzi) oraz Programem rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (w szczególności z celami: 1.1.4. Wzmacnianie kompetencji społecznych i obywatelskich oraz samorządności młodzieżowej; 1.2.1. Rozwijanie umiejętności współdziałania i tworzenie warunków do społecznej partycypacji młodych ludzi; 2.1.6. Podnoszenie umiejętności współpracy z partnerami społecznymi; 3.1.1. Rozwój samorządności uczniowskiej i rodzicielskiej w szkołach, dzielnicach i mieście). W związku z kończącym się okresem programowania przywołanych dokumentów po roku 2020 działania w nich przewidziane, odnoszące się do rozwijania dialogu, będą realizowane wyłącznie w ramach programu Dialog.

Program Dialog jest również zgodny z celem 5 Strategii Rozwoju Obszaru Metropolitalnego Warszawy do roku 2030, jakim jest wysoki poziom kapitału ludzkiego i społecznego, udział mieszkańców OMW w kształtowaniu zrównoważonej metropolii, oparty na idei społeczeństwa

8 A w dalszej perspektywie czasowej ze zaktualizowanym dokumentem.

9 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2009–2020 przyjęta uchwałą nr XLVI/1427/2008 Rady m.st. Warszawy z dnia 18 grudnia 2008 r.

10 Zarządzenie nr 1186/2015 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie przyjęcia do realizacji Programu Wzmacniania Wspólnoty Lokalnej na lata 2015-2020. Docelowo cele tego programu zostaną zaktualizowane i włączone do nowego dokumentu Programu Wspólnota (nazwa robocza), realizującego cel 1.2. Strategii #Warszawa2030 – Dbamy o siebie nawzajem.

(12)

12 obywatelskiego. Założenia programu Dialog są również zgodne z krajową Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego, w szczególności z celem 2: Poprawa mechanizmów partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne.

(13)

13

Cele programu Dialog

Cel główny: WSPÓLNIE DECYDUJEMY O NASZYM MIEŚCIE

Głównym celem niniejszego programu jest cel 1.2 Strategii #Warszawa2030: Wspólnie decydujemy o naszym mieście.

Stanowi on, iż:

„Rozwój współzarządzania będzie się wiązał ze zmianą sposobu funkcjonowania Urzędu, w tym z usprawnieniem wewnętrznego przepływu informacji oraz zarządzania wiedzą i relacjami, a także wzmocnieniem poczucia misji urzędników. Transparentność funkcjonowania samorządu zwiększy się w efekcie otwartej polityki informacyjnej dotyczącej realizowanych działań oraz uwarunkowań podejmowanych decyzji. W większym stopniu będzie wykorzystywana wiedza o potrzebach mieszkańców, możliwościach ich zaspokajania oraz o przebiegu i efektach dotychczas prowadzonych działań. Zasady współpracy mieszkańców, organizacji pozarządowych i instytucji otoczenia biznesu z administracją zostaną uporządkowane, a instrumenty wspólnego podejmowania decyzji znacząco rozwinięte. Duże znaczenie będzie miało zintensyfikowanie edukacji obywatelskiej, upowszechnienie wiedzy w zakresie funkcjonowania samorządu i miasta, a także pobudzenie zainteresowania mieszkańców sprawami Warszawy. Rozwinięte zostaną możliwości ciągłego nabywania doświadczenia obywatelskiego w formie samorządności uczniowskiej, spółdzielczej, pracowniczej i pozarządowej. Kształtowane będą umiejętności prowadzenia dialogu, a jednocześnie przeciwdziałania stereotypom”.

Chcemy, aby w Warszawie, zarówno zarządzający (na wszystkich szczeblach), jak i mieszkańcy mieli warunki do rozmowy o najbliższej okolicy, dzielnicy, mieście oraz metropolii jako o dobru wspólnym;

brali pod uwagę różne punkty widzenia; aktywnie angażowali się w dialog; wspólnie wypracowywali rozwiązania i współdecydowali o ich wdrożeniu.

Biorąc pod uwagę zarysowany powyżej cel, program skupia się na czterech głównych obszarach:

• zwiększeniu dostępu do wiedzy o mieście oraz transparentności działania samorządu, jako warunkach niezbędnych do włączania mieszkańców we wspólne podejmowanie decyzji;

• wzmocnieniu kultury dialogu w administracji m.st. Warszawy, w tym rozwijaniu postaw, kompetencji i współpracy, jako niezbędnych elementów efektywnego dialogu po stronie Urzędu;

• rozwoju metod i form partnerskiego dialogu publicznego jako niezbędnych narzędzi do prowadzenia dialogu,

• pogłębieniu kompetencji obywatelskich i samorządowych wśród ogółu mieszkańców Warszawy.

(14)

14 Program Dialog obejmuje projekty we wszystkich obszarach wskazanych w celu 1.2 Strategii

#Warszawa2030, przy czym w pierwszej kolejności koncentruje się na działaniach wewnątrz Urzędu, mających na celu budowanie kultury instytucjonalnej wspierającej prowadzenie dialogu oraz podejmowanie decyzji wspólnie z mieszkańcami. Wynika to z przekonania, że dobrze przygotowane, sprawnie współpracujące i zmotywowane do dialogu publicznego kadry są kluczowym warunkiem wspólnego decydowania o mieście.

Dostępna i przejrzysta wiedza o mieście

Cel szczegółowy 1

Zwiększenie dostępu do wiedzy o mieście oraz wzrost transparentności działań administracji

Urząd kompetentny i otwarty na dialog z mieszkańcami

Cel szczegółowy 2

Wzmocnienie kultury dialogu w administracji m.st.

Warszawy

Przyjazne dla mieszkańców i różnorodne narzędzia wpływania na rozwój Warszawy

Cel szczegółowy 3

Rozwój metod, form i narzędzi partnerskiego dialogu publicznego

Mieszkańcy świadomi i aktywni jako obywatele

Cel szczegółowy 4

Pogłębienie kompetencji obywatelskich i samorządowych

Efektywny dialog publiczny - Wspólnie decydujemy o naszym

mieście

(15)

15

Struktura celów i działań w programie

Cel główny

Wspólnie decydujemy o naszym mieście

• 1.1. Działania na rzecz rozwoju polityki informacyjnej

• 1.2. Działania na rzecz wzmacniania transparentności

• 1.3. Działania na rzecz zwiększenia wykorzystania potencjału eksperckiego w dialogu o mieście

Cel szczegółowy 1 Zwiększenie dostępu do

wiedzy o mieście oraz wzrost transparentności

działań administracji

• 2.1. Działania na rzecz wzmacniania postaw nastawionych na dialog oraz rozwijania

kompetencji kadry administracji samorządowej

• 2.2. Działania na rzecz wzmacniania współpracy wewnątrz m.st. Warszawy

Cel szczegółowy 2 Wzmocnienie kultury dialogu w administracji

m.st. Warszawy

• 3.1. Działania na rzecz rozwoju narzędzi dialogu

• 3.2. Działania na rzecz zarządzania wiedzą o dialogu

Cel szczegółowy 3 Rozwój metod, form i narzędzi partnerskiego

dialogu publicznego

• 4.1. Działania na rzecz rozwoju kompetencji obywatelskich

• 4.2. Działania na rzecz zwiększenia zaangażowania w dialog o mieście

Cel szczegółowy 4 Pogłębienie kompetencji

obywatelskich

i samorządowych

(16)

16

Cel szczegółowy 1: Zwiększenie dostępu do wiedzy o mieście oraz wzrost transparentności działań administracji

Otwartość i transparentność w zarządzaniu miastem jest podstawą do budowania zaufania i partnerstwa w dialogu.

Warunkiem, który umożliwia mieszkańcom włączanie się w dialog publiczny, jest dostęp do wiedzy na temat okolicy, dzielnicy, miasta czy metropolii. Samorząd warszawski dysponuje szerokim zakresem danych na temat miasta i jego pozycji na tle innych samorządów, a także danymi na temat dotychczasowych i planowanych działań, a co roku powstają liczne ekspertyzy i opracowania.

Zasadnicze znaczenie ma w tej sytuacji efektywne gromadzenie tych danych i zarządzanie nimi (np. ich kategoryzowanie, syntetyzowanie, przekładanie na informacje użyteczne zarówno dla ekspertów, jak i mieszkańców nie będących specjalistami).

Rzetelne i łatwo dostępne dla każdego informacje przyczyniają się do wzrostu aktywności obywatelskiej i społecznej mieszkańców oraz identyfikacji z miastem jako wspólnotą. Otwarte dane publiczne sprzyjają też rozwojowi innowacyjności. Dostęp do wiedzy umożliwia mieszkańcom artykułowanie interesów oraz formułowanie opinii i propozycji.

Cel zostanie zrealizowany poprzez działania służące rozwojowi polityki informacyjnej oraz zwiększeniu transparentności w administracji samorządowej. Niezbędne do tego jest zwiększenie efektywności gromadzenia, zarządzania i publicznego udostępniania wiedzy o mieście.

Ponadto, dzięki realizacji tego celu mieszkaniec zainteresowany włączeniem się w dialog o mieście będzie miał łatwy dostęp do informacji o możliwych sposobach zaangażowania oraz zasadach funkcjonowania różnych narzędzi dialogu.

1.1. Działania na rzecz rozwoju polityki informacyjnej

W ramach działań na rzecz rozwoju polityki informacyjnej będą podejmowane projekty ukierunkowane na:

• rozwój różnorodnych sposobów komunikacji Urzędu m.st. Warszawy z mieszkańcami;

• skuteczne docieranie do grup odbiorców o różnych potrzebach, w tym osób o utrudnionym dostępie ze względu m.in. na barierę językową czy niepełnosprawność;

• uproszczenie i przyspieszenie kontaktów pomiędzy Urzędem a mieszkańcami;

• dbałość o język komunikacji i dążenie do tworzenia prostych przekazów, zrozumiałych dla każdego odbiorcy.

Działania będą realizowane na terenie całego miasta, poprzez następujące projekty:

1.1.1 Rozwój platformy Warszawa 19115

Celem projektu jest rozwój systemu Miejskiego Centrum Kontaktu Warszawa 19115, a także promowanie tego systemu jako kompletnej i użytecznej bazy wiedzy dla mieszkańców – zarówno specjalistów, jak i niespecjalistów – a nie tylko centrum zgłaszania spraw wymagających interwencji. Realizacja projektu będzie również wspierać osiągnięcie celu 3 – Rozwój metod, form i narzędzi partnerskiego dialogu publicznego oraz celu 4,

(17)

17 w szczególności w zakresie rozwijania zaangażowania w dialog o mieście i wsparcia uczestników dialogu.

Elementem projektu jest opracowanie i wdrożenie zasad gromadzenia wiedzy i zarządzania wiedzą o mieście w samorządzie warszawskim. Platforma będzie umożliwiała wielokryterialne przeszukiwanie i analizowanie informacji. Obejmować będzie zarówno stan istniejący, jak i planowany (np. plany inwestycyjne). Platforma oferować będzie również wyszukiwarkę radnych (miasta, dzielnic, osiedli), m.in. według obszaru aktywności (lokalizacji), obszaru zainteresowania/specjalizacji, działalności (np. w komisjach), przynależności partyjnej/

organizacyjnej. Projekt obejmie również stworzenie i upublicznienie wspólnego kalendarza działań organizowanych lub współorganizowanych przez Urząd m.st. Warszawy, z możliwością filtrowania typów wydarzeń/lokalizacji (np. konsultacje społeczne, sesje rady, posiedzenia komisji dialogu społecznego, spotkania tematyczne, terminy opiniowania dokumentów). Oprócz zwiększenia otwartości działań Urzędu dla mieszkańców, kalendarz powinien być narzędziem usprawniającym współpracę wewnątrz administracji samorządowej (np. opracowanie systemu rezerwacji terminów z poszczególnych poziomów administracji samorządowej; funkcja poszukiwania partnerów do projektu).

Adresaci: mieszkańcy i użytkownicy miasta

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za zapewnienie funkcjonowania urzędu

Biura współpracujące: biuro odpowiedzialne za cyfryzację miasta, biuro odpowiedzialne za politykę informacyjno-promocyjną

Partnerzy: jednostki i osoby prawne m.st. Warszawy, urzędy dzielnic Okres realizacji: 2018-2023

Budżet projektu: 6 350 000 zł

1.1.2 Portal Informacyjny Urzędu m.st. Warszawy

Projekt ma na celu wprowadzenie jednolitych standardów organizacji i prezentacji treści na stronach internetowych Urzędu i wybranych do pilotażu urzędów dzielnic, a w późniejszym terminie jednostek miejskich. Tożsame strony wpłyną na lepszą rozpoznawalność treści publikowanych przez poszczególne komórki miejskie, dzięki czemu będą one bardziej wiarygodne.

Projekt obejmie wprowadzenie standardów m.in. w zakresie kategoryzacji i tagowania (oznaczania informacji) zgodnie z zasadami dostępności stron internetowych WCAG 2.0.

(w tym m.in. zasadą publikowania plików w formie umożliwiającej ich przeszukiwanie), zwiększenie zakresu linkowania dokumentów towarzyszących (projekty, protokoły, sprawozdania i in.) i multimediów (np. nagrań audio posiedzeń istotnych gremiów decyzyjnych lub spotkań plenarnych w ramach konsultacji społecznych, a w istotnych przypadkach – streamingu). Ujednolicenie obejmie również zwiększenie spójności przekazu i uproszczenie języka komunikacji oraz stosowanie nowoczesnych rozwiązań graficznych. Na stronie internetowej dostępne będą również wszystkie miejskie publikacje tematyczne (ulotki, broszury, ale także gry planszowe itp.) z możliwością pobrania lub informacją o miejscu dystrybucji ich wersji papierowych.

(18)

18 Adresaci: mieszkańcy i użytkownicy miasta

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za politykę informacyjno-promocyjną Partnerzy: jednostki i osoby prawne m.st. Warszawy, urzędy dzielnic Okres realizacji: 2019-2023

1.1.3 Rozwój i upowszechnienie sposobów i narzędzi informowania w środowisku lokalnym

Celem projektu jest zwiększenie dostępności informacji o działaniach samorządu, w przestrzeni publicznej i w miejscach, których dotyczy informacja. Projekt wdrażany przez Urząd m.st. Warszawy ma na celu rozwijanie i bieżące dostosowywanie sposobów i narzędzi komunikacji do potrzeb i wymagań adresatów oraz rodzaju informacji.

W ramach projektu zostaną zgromadzone informacje o narzędziach, technologiach i sposobach obecnie stosowanych; rozpoznane potrzeby i wymagania adresatów, zebrane ograniczenia i potrzeby nadawców oraz pośredników informacji (faza diagnozy). W kolejnej fazie przeprowadzony zostanie pilotaż rozwoju i zastosowania wypracowanych sposobów i narzędzi komunikacji na terenie wybranych dzielnic, w których deficyty lub wyzwania w zakresie dotarcia do mieszkańców są największe. W ramach upowszechnienia efektów projektu wdrożone zostaną zadania związane ze wzajemnym uczeniem się, współpracą, określaniem oraz wymianą sprawdzonych rozwiązań, innowacyjnych sposobów i doświadczeń w zakresie sposobów i narzędzi komunikacji (cykl warsztatów).

Elementem projektu będzie również wdrożenie w Urzędzie m.st. Warszawy (w salach obsługi mieszkańców) tzw. Elektronicznej Tablicy Ogłoszeń, dotykowych tablic umożliwiających zapoznanie się z ogłoszeniami urzędowymi, obwieszczeniami i innymi informacjami, które Urząd ma obowiązek publikować. Samoobsługowy ekran ETO umożliwi mieszkańcom wyszukanie konkretnych ogłoszeń, zapoznanie się z ich treścią w Urzędzie i przesłanie linku na własny adres e-mail.

Adresaci: mieszkańcy i użytkownicy miasta, urzędnicy miejscy

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za rozwój społeczeństwa obywatelskiego

Biura współpracujące: biuro odpowiedzialne za zapewnienie funkcjonowania urzędu, politykę informacyjno-promocyjną, cyfryzację miasta

Partnerzy: jednostki i osoby prawne m.st. Warszawy, urzędy dzielnic, inicjatywy mieszkańców, biblioteki i domy kultury, organizacje pozarządowe, podmioty prywatne

Okres realizacji: 2018-2021 Budżet projektu: 951 000 zł

Produkty: baza narzędzi informowania mieszkańców, wypracowanie i wdrożenie nowych sposobów komunikacji (pilotaż), raport zawierający rekomendacje, wdrożenie elektronicznych tablic ogłoszeń.

(19)

19 1.2. Działania na rzecz wzmacniania transparentności

W ramach działań na rzecz wzmacniania transparentności będą podejmowane projekty mające na celu efektywne gromadzenie danych w ramach Urzędu m.st. Warszawy i zarządzanie nimi oraz zapewnienie mieszkańcom dostępu do wiedzy na temat okolicy, dzielnicy, miasta czy metropolii, w tym:

• dokumentów programujących rozwój poszczególnych szczebli administracji samorządowej oraz planów długo- i krótkofalowych;

• wyzwań, problemów i potencjałów miejskich, dylematów, wobec których stoją władze samorządowe oraz zewnętrznych uwarunkowań i ograniczeń polityki miejskiej.

Ponadto projekty służyć będą:

• wzmocnieniu przestrzegania standardów informowania przez administrację o uwarunkowaniach prawnych i innych czynnikach wpływających na możliwy zakres podejmowanych decyzji;

• doskonaleniu sposobów udzielania informacji zwrotnych mieszkańcom;

• doskonaleniu sposobów przedstawiania uzasadnień podejmowanych decyzji;

• ujednoliceniu sposobu mówienia o konsultacjach w różnych komórkach Urzędu Miasta.

Działania będą realizowane na terenie całego miasta, poprzez następujące projekty:

1.2.1 Warszawski model dialogu

Głównym celem projektu jest zwiększenie dostępu do wiedzy o zasadach, warunkach i narzędziach dialogu w Warszawie oraz możliwych ścieżkach partycypacyjnego udziału w podejmowaniu decyzji.

Projekt obejmie opracowanie i upowszechnienie wytycznych oraz dobrych praktyk w obszarze dialogu, w celu wskazania ich potencjału oraz ograniczeń, a także ugruntowania standardów działania, w ramach których dialog z mieszkańcami podejmowany jest na jak najwcześniejszym etapie planowania zmian i traktowany jest jako równie istotny element, jak decyzje o charakterze technicznym. Projekt zakłada również zwiększenie promocji narzędzi dialogu, zarówno wewnątrz administracji samorządowej, jak i wśród mieszkańców, poprzez realizację kampanii edukacyjnej informującej o możliwościach partycypacji i współtworzenia miasta oraz zachęcającej do korzystania z narzędzi partycypacji w mieście. Jego elementem będzie również promocja osób zajmujących się dialogiem publicznym w Warszawie poprzez kampanię „Twarze dialogu”. Projekt obejmie także rozwój promocji wdrożeń zrealizowanych w oparciu o dialog z mieszkańcami.

Adresaci: mieszkańcy i użytkownicy miasta, urzędnicy miejscy

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za rozwój społeczeństwa obywatelskiego Partnerzy: urzędy dzielnic, organizacje pozarządowe

Okres realizacji: 2018–2023 Budżet projektu: 585 000 zł

(20)

20 Produkty: publikacja opisująca dobre praktyki, informator wewnętrzny dla urzędników nt. zasad prowadzenia dialogu, informator online, przebudowa platformy konsultacyjnej, kampanie promocyjno-edukacyjne, kampania promująca osoby zaangażowane w dialog.

1.2.2 Portal danych m.st. Warszawy – jeden punkt dostępu do wysokiej jakości danych o mieście Celem projektu jest stworzenie i utrzymanie dostępnej bazy wiedzy o funkcjonowaniu miasta, co zwiększy transparentność, umożliwi bardziej świadomy i kompetentny udział mieszkańców w procesie współrządzenia miastem oraz pozytywnie wpłynie na poziom zaufania mieszkańców do miejskich instytucji. Udostępnienie danych przez Warszawę wpłynie na pobudzanie aktywności obywateli, będzie inspirować do współtworzenia rozwiązań na rzecz bardziej przyjaznego miasta oraz przyczyni się do tworzenia wizerunku miasta otwartego.

Projekt zakłada zbudowanie i udostępnienie bazy informacji o wybranych aspektach funkcjonowania miasta poprzez stworzenie i utrzymanie jednego punktu dostępu w sieci do wysokiej jakości otwartych danych miejskich, sprofilowanych pod kątem zróżnicowanych kompetencji cyfrowych użytkowników. Elementem projektu będzie również integracja i koordynacja działań jednostek miejskich zaangażowanych w tworzenie, aktualizację oraz utrzymywanie odpowiedniej jakości źródeł miejskich danych. Projekt zakłada również rozwój produktów opartych na danych: narzędzia udostępniane użytkownikom umożliwiające praktyczne, codzienne wykorzystanie dostępnych danych do podejmowania decyzji życiowych i osobistych.

Adresaci: mieszkańcy i użytkownicy miasta, eksperci, aktywiści miejscy, organizacje Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za cyfryzację miasta

Biuro współpracujące: biuro odpowiedzialne za politykę informacyjno-promocyjną Partnerzy: biura będące właścicielami biznesowymi systemów dziedzinowych, z których dane przeznaczone będą do udostępnienia w Portalu Danych, urzędy dzielnic

Okres realizacji: 2018-2023 Budżet projektu: 1 305 000 zł

Produkty: uruchomienie nowego Portalu Danych m.st. Warszawy; publikacja zbiorów danych w Portalu Danych; udostępnienie na Portalu Danych narzędzia analizy danych.

1.3. Działania na rzecz zwiększenia wykorzystania potencjału eksperckiego w dialogu o mieście

W ramach działań na rzecz wzmacniania potencjału eksperckiego w dialogu o mieście będzie realizowany złożony projekt mający na celu wszechstronne i wieloaspektowe rozwijanie współpracy z sektorem nauki.

(21)

21 1.3.1 Naukowa Warszawa

Celem projektu jest przygotowanie, wdrożenie i upowszechnienie różnorodnych form współpracy między Urzędem m.st. Warszawy i instytucjami oraz indywidualnymi przedstawicielami warszawskiego sektora nauki. W rezultacie zwiększy się wsparcie eksperckie i naukowe w zakresie decyzji i działań Urzędu dotyczących podnoszenia jakości życia w mieście i usprawnienia działań administracji samorządowej, wzbogacony zostanie również zasób wiedzy o mieście. Powstaną nowe sposoby rozwiązywania problemów związanych z rozwojem miasta, a naukowcy staną się stałymi partnerami dialogu na temat rozwoju Warszawy. Projekt wzmocni również identyfikację naukowców z Warszawą.

Projekt obejmuje systematyzowanie współpracy z sektorem nauki w Urzędzie oraz gromadzenie wiedzy o kontaktach i przedsięwzięciach podejmowanych przez poszczególne jednostki oraz o potencjalnych tematach i partnerach współpracy w przyszłości. Ponadto w ramach zadań rozwijane będzie wsparcie zainteresowań badawczych Warszawą oraz promocja zrealizowanych badań (angażowanie studentów i młodych naukowców do dialogu na temat rozwoju Warszawy, rozwijanie narzędzi). Projekt obejmuje także wspieranie przepływu wiedzy między urzędnikami i naukowcami pełniącymi rolę ekspertów oraz dostarczającymi wiedzę umożliwiającą urzędnikom podejmowanie działań i decyzji służących rozwojowi miasta (w tym rozwijanie narzędzi).

Adresaci: urzędnicy miejscy, eksperci

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za rozwój społeczeństwa obywatelskiego Partnerzy: urzędy dzielnic, instytucje naukowe i przedstawiciele świata nauki Okres realizacji: 2019-2023

Produkty: cyfrowa biblioteka, baza wiedzy o współpracy, konkursowe prace dyplomowe, miejskie stypendia doktoranckie, wsparcie studenckich projektów badawczych, informator studencki, prace dyplomowe poświęcone problematyce miasta, strona www poświęcona współpracy z sektorem nauki, spotkania z ekspertami, porozumienia o współpracy, wspólne konferencje naukowe, akcja informacyjna.

(22)

22

Cel szczegółowy 2: Wzmocnienie kultury dialogu w administracji m.st.

Warszawy

Współdecydowanie o mieście wymaga partnerskich relacji. Dla budowania i podtrzymywania takich relacji ważne jest, by wszyscy pracownicy Urzędu, począwszy od kadry najwyższego szczebla, doceniali zarówno wagę dialogu z mieszkańcami, jak i potrzebę wzmacniania kultury dialogu wewnątrz Urzędu.

Kultura dialogu w administracji samorządowej zakłada wspieranie postaw otwartych, służebnych wobec mieszkańców, odpowiedzialności i innowacyjności. Opiera się na rozwijaniu Urzędu jako organizacji „uczącej się” poprzez gromadzenie wiedzy, rozwijanie współpracy, wzmacnianie pozytywnych doświadczeń, bazowanie na dobrych praktykach. Kultura dialogu wewnątrz całego Urzędu Miasta – w tym również jednostek organizacyjnych – powinna modelować kulturę dialogu z mieszkańcami.

Rozwój kultury dialogu wewnątrz Urzędu m.st. Warszawy opiera się na trzech filarach:

• wzmocnieniu poczucia misji i otwartych postaw wśród pracowników administracji;

• wzmocnieniu kompetencji w zakresie prowadzenia dialogu i rozwiązywania konfliktów;

• rozwoju sposobów komunikacji i współpracy w ramach administracji samorządowej.

Efektem realizacji celu będzie:

• zwiększenie otwartości na dialog publiczny,

• usprawnienie współpracy wewnętrznej (zwiększenie szybkości i efektywności wymiany informacji),

• poprawa jakości decyzji w sprawach publicznych dzięki współpracy interdyscyplinarnej,

• lepsza kumulacja i wymiana wiedzy na temat potrzeb mieszkańców,

• lepsze rozpoznanie potencjalnych partnerów do współdziałania.

2.1. Działania na rzecz wzmacniania postaw nastawionych na dialog oraz rozwijania kompetencji kadry administracji samorządowej

W ramach działań wewnętrznych na rzecz wzmacniania postaw nastawionych na dialog oraz rozwijania kompetencji kadry administracji samorządowej będą podejmowane projekty w ramach zarządzania zasobami ludzkimi, ukierunkowane na wzrost poczucia misji i promowanie otwartych postaw wśród pracowników Urzędu, a także na stałe doskonalenie kompetencji w zakresie prowadzenia dialogu, komunikacji i rozwiązywania konfliktów.

2.1.1 Dialog w misji urzędnika

Celem projektu jest wzmocnienie znaczenia dialogu, w szczególności dialogu publicznego, w ramach wartości promowanych w misji urzędnika administracji samorządowej oraz podkreślenie powiązania pomiędzy wartościami związanymi ze służbą publiczną i dialogiem publicznym. Projekt obejmie m.in. opracowanie publikacji skierowanej do nowych pracowników poświęconej misji urzędnika oraz roli dialogu publicznego w realizacji misji,

(23)

23 w tym w opracowywaniu i wdrażaniu wszelkich polityk publicznych, a także dostępnych narzędzi dialogu. Zrealizowana zostanie również wewnętrzna kampania informacyjno- promocyjna, szeroko upowszechniająca ideę dialogu w ramach misji urzędnika. Zagadnienia dotyczące dialogu publicznego zostaną również wprowadzone lub poszerzone w ramach szkolenia adaptacyjnego pierwszego dnia pracy, w ramach adaptacji kadry kierowniczej, a także jako element wprowadzania przez przełożonych nowych pracowników pracujących w obszarze dialogu.

Adresaci: urzędnicy miejscy

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za zapewnienie funkcjonowania urzędu

Biura współpracujące: biura odpowiedzialne za: strategię rozwoju, rozwój społeczeństwa obywatelskiego, politykę informacyjno-promocyjną, realizację procesów kadrowych

Okres realizacji: 2019-2022 Budżet projektu: 40 000 zł

Produkty: publikacja, kampania informacyjno-promocyjna, szkolenia.

2.1.2 Zarządzanie zasobami ludzkimi z uwzględnieniem dialogu publicznego

Celem projektu jest zwiększenie znaczenia kompetencji w zakresie dialogu z mieszkańcami oraz dialogu wewnętrznego w procesach zarządzania zasobami ludzkimi.

W ramach projektu dokonany zostanie przegląd dokumentów w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi oraz uzupełnienie ich o niezbędne zapisy dotyczące dialogu, w szczególności w modelu kompetencyjnym Urzędu i powiązanych z nim procesach.

Projekt obejmuje również opracowanie profilu kompetencji niezbędnych do prowadzenia dialogu i jego zastosowanie w modelu kompetencyjnym Urzędu jako wskaźnik do wybranych kompetencji w różnych elementach systemu zarządzania zasobami ludzkimi, np.: w rekrutacji, polityce szkoleniowo-rozwojowej i awansowej. Po identyfikacji komórek i stanowisk kluczowych z punktu widzenia komunikacji społecznej i dialogu publicznego, przeprowadzona zostanie diagnoza kompetencji pracowników pracujących w obszarze dialogu i wskazane zostaną możliwości rozwoju. Profil kompetencji zostanie uwzględniony również w procesach rekrutacji.

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za realizację procesów kadrowych

Biuro współpracujące: biura odpowiedzialne za: rozwój społeczeństwa obywatelskiego, za zapewnienie funkcjonowania urzędu

Okres realizacji: 2019-2021

Budżet projektu: zasoby własne realizatorów

Produkty: zapisy w dokumentach; profil kompetencyjny (narzędzie diagnostyczne), diagnoza kompetencji.

(24)

24 2.1.3 Kadra kompetentna w zakresie dialogu publicznego

Celem projektu jest rozwój kompetencji kadry Urzędu m.st. Warszawy w zakresie prowadzenia dialogu z mieszkańcami.

Projekt obejmie szkolenia i warsztaty ukierunkowane na wzmacnianie kompetencji, w tym z zakresu narzędzi partycypacji, budowania i zarządzania zespołem, zarządzania zmianą, mechanizmów dialogu publicznego, zarządzania konfliktami (w tym radzenia sobie z sytuacjami trudnymi), stosowania przystępnego języka, moderacji spotkań, pracy metodą service design (projektowania usług). Wykorzystywane będą różne formy szkoleń: stacjonarne oraz e-learning, realizowane przez podmioty zewnętrzne oraz Urząd w ramach samokształcenia. Projekt skierowany jest do wszystkich urzędników stykających się w swojej pracy z tematyką dialogu (w tym w szczególności do koordynatorów działań dialogowych i kadry zarządzającej), pracujących zarówno na poziomie miasta, jak i dzielnic.

Biuro współpracujące: biura odpowiedzialne za: zapewnienie funkcjonowania urzędu, realizację procesów kadrowych

Budżet projektu: 755 000 zł

Produkty: szkolenia i warsztaty dla pracowników biur i urzędów dzielnic.

2.2. Działania na rzecz wzmacniania współpracy wewnątrz miasta stołecznego Warszawy Dla rozwoju dialogu w ramach Urzędu ważne jest wprowadzenie mechanizmów wspomagających współpracę wewnętrzną, dzięki którym urzędnicy pracujący w podobnych obszarach będą mogli korzystać ze swojej wiedzy, a także możliwe będzie tworzenie innowacyjnych rozwiązań łączących doświadczenia z różnych obszarów i narzędzi partycypacji. W ramach działań będą realizowane projekty ukierunkowane na:

• rozwijanie sposobów komunikacji i współpracy w ramach administracji samorządowej w obszarze dialogu,

• ujednolicanie podejścia do podobnych problemów w różnych obszarach działania administracji poprzez upowszechnianie dobrych praktyk, zorientowanych na mieszkańca,

• rozwijanie sieci instytucjonalnych (w szczególności pomiędzy biurami a urzędami dzielnic),

• tworzenie zespołów projektowych składających się z przedstawicieli różnych poziomów administracji samorządowej oraz różnych specjalizacji.

(25)

25 2.2.1 Wzmocnienie współpracy urzędników pracujących w obszarze dialogu

Celem projektu jest wdrożenie trwałych mechanizmów współpracy i wymiany wiedzy/doświadczeń urzędników pracujących w obszarze dialogu oraz stworzenie systemu wsparcia w zakresie prowadzenia dialogu publicznego wewnątrz Urzędu.

Projekt obejmie tworzenie wspólnot praktyków i rozwijanie mechanizmów sieciowania i dzielenia się doświadczeniami i wiedzą w administracji samorządowej (warsztaty sieciujące, wyjazdy szkoleniowe, promowanie działań osób odpowiedzialnych za dialog w Urzędzie) – zarówno między biurami, jak i biurami a wydziałami właściwymi merytorycznie w urzędach dzielnic.

Zakłada się także identyfikację liderów dialogu wewnątrz administracji samorządowej i przygotowanie ich do pełnienia roli konsultantów-mentorów dla innych pracowników Urzędu zaangażowanych w dialog z mieszkańcami, poprzez z jednej strony rozwijanie wiedzy merytorycznej (w ramach takich zadań, jak np. wizyty studyjne), z drugiej strony poprzez rozwijanie kompetencji tutorskich (kompetencji w zakresie zindywidualizowanego wspomagania rozwoju, m.in. szkolenia z komunikacji interpersonalnej, wystąpień publicznych). Efektem projektu będzie również wdrożenie warunków do korzystania z kompetencji kadr związanych z dialogiem poprzez stworzenie listy urzędników mogących pełnić funkcję mentora, wraz z ich obszarami specjalizacji.

W ramach projektu poszerzany będzie również system innowacji i sugestii pracowniczych, w tym w szczególności nastawionych na współpracę, sieciowanie i dialog wewnątrz Urzędu.

Projekt skierowany jest przede wszystkim do koordynatorów działań związanych z dialogiem (budżet partycypacyjny, inicjatywa lokalna, konsultacje społeczne, współpraca z młodzieżą), ale i koordynatorów działań interdyscyplinarnych oraz międzybiurowych, a także innych osób reprezentujących administrację samorządową w dialogu z mieszkańcami.

Biuro współpracujące: biuro odpowiedzialne za zapewnienie funkcjonowania urzędu, realizację procesów kadrowych

Produkty: wizyty studyjne, system pracy z koordynatorami narzędzi dialogu, wspólnoty praktyków, wsparcie szkoleniowe i indywidualne tutorów, warsztaty i spotkania dla urzędników dotyczące realizacji programu Dialog, poszerzony system innowacji pracowniczych.

(26)

26

Cel szczegółowy 3: Rozwój metod, form i narzędzi partnerskiego dialogu publicznego

W Warszawie podejmowane są liczne inicjatywy i systematyczne działania w zakresie dialogu publicznego, m.in. konsultacje społeczne (w rozmaitych tematach i coraz bardziej zróżnicowanych formach) czy budżet partycypacyjny. Jednak duża liczba mieszkańców pozostaje nie zaangażowana.

Konieczne jest zatem wypracowywanie takich form dialogu, w których zgłaszanie potrzeb, opinii czy propozycji będzie łatwo dostępne, szybkie i nieskomplikowane. Także warszawscy aktywiści wskazują na potrzebę poszerzania zakresu dialogu i podwyższania jego jakości oraz wzmocnienia partnerstwa w tworzeniu polityk miejskich.

Cel zostanie zrealizowany poprzez inicjatywy służące kompleksowemu diagnozowaniu potrzeb społecznych oraz tworzeniu dogodnych warunków i szerokich możliwości do włączania mieszkańców w zarządzanie miastem.

Efektem realizacji celu będzie zwiększanie efektywności istniejących oraz wypracowanie nowych narzędzi partycypacji, rozwiązywania konfliktów i ewaluacji dialogu w Warszawie, a dzięki temu pogłębienie współpracy między różnymi grupami uczestników dialogu – mieszkańcami / lokalnymi ekspertami i liderami / przedstawicielami biznesu / przedstawicielami środowiska naukowego.

3.1. Działania na rzecz rozwoju narzędzi dialogu

W ramach działań na rzecz rozwoju narzędzi dialogu będą podejmowane projekty ukierunkowane na:

• testowanie innowacyjnych metod i narzędzi dialogu,

• tworzenie miejsc i przestrzeni do rozmowy, w tym rozwijanie miejsc dialogu zarówno w strukturze Urzędu Miasta, jak i poza nim,

• zwiększenie efektywności zarządzania konfliktami w dialogu publicznym.

Działania będą realizowane na terenie całego miasta poprzez następujące projekty:

3.1.1 Nowe narzędzia partycypacji

Celem projektu jest rozwój i wdrażanie innowacyjnych metod i narzędzi w zakresie diagnozowania potrzeb oraz pozyskiwania informacji, pomysłów, opinii od mieszkańców w ramach procesów konsultacji i współdecydowania, zarówno na poziomie priorytetów rozwojowych miasta, jak i projektowania konkretnych rozwiązań.

Projekt zakłada testowanie innowacyjnych narzędzi dialogu, w tym nowych form partycypacji (np. panelu obywatelskiego), oraz wprowadzanie metod partycypacji w nowe obszary działań Urzędu (w których dotychczas takich działań nie podejmowano) lub do grup, które dotąd nie angażowały się we współdecydowanie o mieście. Narzędzia te – także rozwiązania online – będą otwarte na użytkowników o różnych kompetencjach i możliwościach. Upowszechniane będzie również warsztatowe projektowanie i testowanie rozwiązań wspólnie z mieszkańcami.

Zadania pilotażowe i wdrożeniowe będą prowadzone zarówno na poziomie miasta, jak i dzielnic, które zgłoszą lokalne tematy/ obszary do projektu.

Projekt zakłada także stworzenie i wdrożenie systemu ewaluacji konsultacji z mieszkańcami.

(27)

27 Adresaci: mieszkańcy i użytkownicy miasta, urzędnicy miejscy

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za rozwój społeczeństwa obywatelskiego

Partnerzy: jednostki i osoby prawne m.st. Warszawy, urzędy dzielnic, inicjatywy mieszkańców, biblioteki i domy kultury, organizacje pozarządowe, podmioty prywatne

Okres realizacji: 2019-2023 Budżet projektu: 1 265 000 zł

Produkty: wdrożenie innowacyjnych narzędzi partycypacji (w tym narzędzi online), wdrożenie systemu ewaluacji konsultacji społecznych.

3.1.2 Rozwój budżetu obywatelskiego (partycypacyjnego)

Celem projektu jest zwiększenie zaangażowania mieszkańców w podejmowanie decyzji o wydatkowaniu środków publicznych. Wzrost zaangażowania mieszkańców w wypracowanie pomysłów zgłaszanych do budżetu partycypacyjnego będzie skutkować bardziej sprawną realizacją ich potrzeb. Jednocześnie, zwiększeniu ulegnie świadomość mieszkańców na temat mechanizmów podejmowania decyzji o wydatkowaniu środków publicznych.

Projekt zakłada rozwój procedury budżetu partycypacyjnego pod kątem zorientowania na potrzeby i możliwości mieszkańców, wspierania aktywności mieszkańców, zapewnienia równego dostępu i przeciwdziałania wykluczeniu w podejmowaniu decyzji o wydatkowaniu części środków publicznych, a także zmniejszenia dystansu i budowania zaufania pomiędzy władzą, administracją a mieszkańcami. Będzie to możliwe dzięki inicjatywom służącym otwarciu Urzędu na mieszkańców i wprowadzeniu mechanizmów na rzecz większej transparentności procesu. Szereg zadań w projekcie służyć będzie edukacji mieszkańców na temat zasad funkcjonowania miasta i otoczenia lokalnego oraz zapewnieniu przestrzeni do debaty z udziałem mieszkańców.

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za rozwój społeczeństwa obywatelskiego

Partnerzy: jednostki i osoby prawne m.st. Warszawy, urzędy dzielnic, biblioteki i domy kultury Okres realizacji: 2019-2023

Produkt: nowy model budżetu partycypacyjnego.

3.1.3 Warszawski LAB – platforma współpracy miasta z otoczeniem na rzecz przyciągania i testowania innowacji dla inteligentnego rozwoju Warszawy

Celem projektu jest pobudzanie innowacji i testowanie ich w dialogu z mieszkańcami i użytkownikami miasta poprzez wykorzystanie zaawansowanych narzędzi informatycznych.

Warszawski LAB stanowić będzie tzw. żywe laboratorium miejskie (urban living lab), czy też żywe centrum innowacji, mieszczące się w koncepcji tzw. inteligentnych miast (smart cities).

Żywe laboratorium opiera się na współdziałaniu firm, instytucji badawczych, władz

(28)

28 samorządowych i lokalnych społeczności. Warszawski LAB tworzy warunki dla przyciągania i testowania innowacji cyfrowych i opiera się na trzech elementach: platformie informatycznej organizującej komunikację miasto-otoczenie i obudowanej narzędziami wzmacniającymi partycypację; atrakcyjnym, nowoczesnym miejscu spotkań, integracji i animacji miejskiego środowiska innowacyjnego w twórczym dialogu oraz umiejscowionym w strukturze Urzędu zespole osób odpowiedzialnych za pozyskiwanie innowacji cyfrowych, przyczyniających się do inteligentnego rozwoju miast. Warszawski Lab to stale toczący się i skoordynowany proces, w którym prowadzone są projekty badawczo-rozwojowe; miejskie laboratorium, w którym testowane są innowacyjne rozwiązania przed etapem wdrożeń na większą skalę.

Sposób zarządzania zadaniami i rozwojem warszawskiego LAB-u zaczerpnięty jest z dorobku tzw. zwinnych metodyk zarządzania (agile). Opiera się na czterech filarach projektowania zwinnego: ludzie i interakcje (łączenie potencjału i kompetencji różnych graczy), działające rozwiązania (szybkie wdrażanie prototypowych, doskonalonych rozwiązań), współpraca z klientem (mieszkańcami i wszelkimi użytkownikami miasta) oraz reagowanie na zmiany (szybka adaptacja do zmieniających się warunków otoczenia).

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za cyfryzację miasta Okres realizacji: 2019-2023

Budżet projektu: 1 100 000 zł Produkty: platforma informatyczna.

3.1.4 Zwiększenie efektywności zarządzania konfliktami w ramach dialogu

Celem projektu jest zwiększenie efektywności mechanizmów radzenia sobie z konfliktami w różnych kontekstach i rodzajach procesów dialogu publicznego na różnych etapach, w tym diagnozy potencjalnych konfliktów, zapobiegania konfliktom oraz zarządzania konfliktami.

Projekt zakłada rozwinięcie narzędzi mapowania interesów jako prewencji konfliktu, metod diagnozowania konfliktów społecznych oraz modeli/protokołów działania mających na celu wypracowywanie rozwiązań w sytuacji konfliktu (np. rozwój mediacji, metod para- arbitrażowych). Elementem projektu będzie również rozwijanie współpracy wewnątrz struktury miasta stołecznego Warszawy (np. biura i urzędy dzielnic) w kontekście rozwiązywania konfliktów oraz współpracy przy wprowadzaniu zmian, które mogą ujawniać kontrowersje społeczne (np. w zakresie organizacji ruchu, transportu itp.).

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za rozwój społeczeństwa obywatelskiego Partnerzy: urzędy dzielnic, jednostki organizacyjne i osoby prawne m.st. Warszawy Okres realizacji: 2019-2023

Budżet projektu: 275 000 zł

Produkty: wdrożenie narzędzia diagnozy (pilotaż w dzielnicach), szkolenia z mediacji dla urzędników i decydentów, mediacje w sytuacjach konfliktowych.

(29)

29 3.1.5 Partycypacyjne planowanie przestrzeni do dialogu

Celem projektu jest partycypacyjne tworzenie przestrzeni sprzyjających komunikacji i dialogowi między mieszkańcami oraz między mieszkańcami a urzędnikami. Projekt zakłada powstanie nowych oraz przearanżowanie istniejących już miejsc w sposób partycypacyjny, tak, by zachęcały mieszkańców w różnym wieku do dyskusji i dialogu. Przestrzenie te będą otwarte na mieszkańców, swym wyglądem zachęcające do korzystania z nich. Dlatego aranżacja istniejących już przestrzeni (np. w instytucjach miejskich) przebiegać będzie z udziałem mieszkańców. Przeprowadzony zostanie pilotażowy projekt partycypacyjnej zmiany przestrzeni w Miejscach Aktywności Lokalnej, szkołach, bibliotekach i domach kultury celem otwarcia ich na dialog i współpracę m.in. pomiędzy sąsiadami, czy pomiędzy rodzicami, uczniami, kadrą pedagogiczną i dyrekcją.

Biuro wiodące: biuro odpowiedzialne za rozwój społeczeństwa obywatelskiego Partnerzy: urzędy dzielnic, jednostki organizacyjne i osoby prawne m.st. Warszawy Okres realizacji: 2019-2022

Produkty: wypracowane partycypacyjnie koncepcje i wizualizacje przestrzeni oraz wdrożenie przearanżowania przestrzeni i/lub stworzenie nowych miejsc dialogu.

3.2. Działania na rzecz zarządzania wiedzą o dialogu

W ramach działań na rzecz zarządzania wiedzą o dialogu będą podejmowane projekty mające na celu rozwój wiedzy eksperckiej oraz dobrych praktyk w zakresie dialogu, jak również wprowadzenie systematycznej ewaluacji jakości dialogu publicznego w Warszawie.

Działania będą realizowane na terenie całego miasta poprzez następujące projekty:

3.2.1 Rozwój wiedzy o dialogu

Celem projektu jest gromadzenie, adaptowanie i upowszechnianie wiedzy z zakresu innowacyjnych form i narzędzi partycypacji. Odbiorcami projektu będą zarówno przedstawiciele miasta stołecznego Warszawy (na poziomie biur, urzędów dzielnic, jednostek organizacyjnych i osób prawnych m.st. Warszawy), jak i aktywni mieszkańcy oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych.

Projekt zakłada zarówno organizację własnych inicjatyw w ramach miasta stołecznego Warszawy, jak i uczestnictwo w działaniach organizowanych przez inne podmioty (np.

organizacje pozarządowe czy inne samorządy). Przykładowe zadania w ramach tego projektu to konferencje, warsztaty, spotkania inspirujące w Polsce i za granicą, wydarzenia typu TEDx, wizyty praktyków z Polski i zagranicy, przygotowywanie opracowań dotyczących trendów i doświadczeń w obszarze dialogu w Polsce i na świecie. Część zadań w projekcie (np. spotkania inspirujące) będzie mieć charakter otwarty i zostanie skierowana zarówno do kadry zarządzającej i pozostałych pracowników administracji samorządowej, w szczególności w ramach stanowisk kluczowych, jak i aktywnych mieszkańców.